Σαν ένα σύμβολο της δύναμης των ιδανικών και της διαμαρτυρίας για τη διαφθορά της εξουσίας, ένα μελωδικό ηχηρό μήνυμα για όσους απειλούν τα ιερά και τα όσια έρχεται από τους μακρινούς Κρεμαστούς Κήπους της Βαβυλώνας.
Σαν ένα σύμβολο της δύναμης των ιδανικών και της διαμαρτυρίας για τη διαφθορά της εξουσίας, ένα μελωδικό ηχηρό μήνυμα για όσους απειλούν τα ιερά και τα όσια έρχεται από τους μακρινούς Κρεμαστούς Κήπους της Βαβυλώνας.
Γιορτάζοντας τα 200 χρόνια από τη γέννηση του σπουδαίου ιταλού συνθέτη Τζουζέπε Βέρντι, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, με μαέστρο τον Γιώργο Πέτρου, με τη συμμετοχή της Χορωδίας του Δήμου Αθηναίων και της Χορωδίας της ΕΡΤ και με διεθνούς φήμης έλληνες λυρικούς τραγουδιστές, παρουσιάζουν την όπερα «Ναμπούκο» σε συναυλιακή παρουσίαση με ελληνικούς υπέρτιτλους, την Παρασκευή 22 Φεβρουαρίου, στις 8.30 το βράδυ.
Αποσπάσματα από την όπερα θα παρουσιαστούν - με τους ίδιους συντελεστές - για τους μικρούς φίλους της όπερας, την Κυριακή 24 Φεβρουαρίου, στις 11.30 το πρωί.
Σε μια δύσκολη στιγμή της ζωής του
Ο Βέρντι συνέθεσε αυτό το έργο – σταθμό στην ιστορία της όπερας, σε ηλικία 28 ετών, όταν περνούσε μία κρίση απαισιοδοξίας, μετά την αποτυχία της δεύτερης όπεράς του «Un giorno di regno» (Μια Μέρα Βασιλιάς) και τον χαμό της πρώτης του γυναίκας και των δύο γιων του, και είχε αποφασίσει να εγκαταλείψει τη σύνθεση και να αλλάξει δουλειά. Ο ιμπρεσάριος της Σκάλας του Μιλάνου, Μπαρτολομέο Μερέλι, τον εμπόδισε, του έδωσε το λιμπρέτο, και χρειάστηκαν πέντε μήνες για να τον πείσει να καθίσει και πάλι στο πιάνο και άλλοι επτά για να τελειώσει την όπερα.
Έτσι, λοιπόν, η τρίτη από τις 29 συνολικά όπερες του, ο «Ναμπούκο» (σύντμηση του «Ναβουχοδονόσορας»), μία όπερα σε 4 πράξεις, γράφτηκε πάνω στο λιμπρέτο του εκκεντρικού Τεμίστοκλε Σολέρα και αποτελεί ένα σχόλιο για την εξουσία.
Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στη «Σκάλα του Μιλάνου» το 1842, με τον τίτλο «Ναβουχοδονόσορας», και σημείωσε τεράστια επιτυχία, που συνεχίζεται ακόμα και σήμερα, αφού παραμένει σταθερά στο ρεπερτόριο όλων των μεγάλων λυρικών θεάτρων του κόσμου. Ο οριστικός τίτλος «Ναμπούκο», με τον οποίο είναι σήμερα γνωστό το έργο, δόθηκε για πρώτη φορά και καθιερώθηκε από τότε, σε μία παράσταση στην Κέρκυρα, το 1844.
«Είναι η όπερα με την οποία αρχίζει η καλλιτεχνική μου καριέρα. Και παρόλο που αντιμετώπισα πολλές δυσκολίες μαζί του, είναι σίγουρο ότι ο “Ναμπούκο” γεννήθηκε με τυχερό άστρο», είχε πει ο Τζουζέπε Βέρντι.
Διαχρονικός ανεπίσημος ύμνος εθνικής συνείδησης
Με πεδίο δράσης την κατάκτηση της Ιερουσαλήμ από τον βασιλιά της Βαβυλώνας, Ναβουχοδονόσορα, την εκδίωξη των Εβραίων από τον τόπο τους και την καταστροφή του ναού του Σολομώντα, το βιβλικό αυτό δράμα εκτυλίσσεται στην Ιερουσαλήμ, στους Κρεμαστούς Κήπους της Βαβυλώνας και τα ανάκτορά της και στις όχθες του ποταμού Ευφράτη.
Το γνωστότερο κομμάτι του «Ναμπούκο» είναι το χορωδιακό «Va, pensiero» (Πέτα σκέψη), ο θρήνος των εβραίων σκλάβων για τη «όμορφη και χαμένη πατρίδα» τους στην τρίτη πράξη, το οποίο απέκτησε ρίζες στη λαϊκή κουλτούρα και μια δική του ανεξάρτητη ύπαρξη. Έγινε σύμβολο της δύναμης των ιδανικών και ανεπίσημος ύμνος του Risorgimento, του κινήματος για την ενοποίηση της Ιταλίας, τον 19ο αιώνα, ενώ το όνομα του Βέρντι έγινε προτροπή απελευθέρωσης. Ενωμένη πια από το 1861, η Ιταλία αποχαιρέτησε τον αγαπημένο της εθνικό συνθέτη, το 1901, με αυτό το χορωδιακό.
Ο μαέστρος Αρτούρο Τοσκανίνι έκανε το «Va Pensiero» αντιφασιστικό ύμνο στη δεκαετία του ’30 και το διηύθυνε το 1946, την πρώτη μέρα που ξαναλειτούργησε η Σκάλα του Μιλάνου, μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το 2011, το «Va Pensiero» έγινε αιτία να συγκινηθεί ο υπουργός οικονομικών της Ιταλίας Τζούλιο Τρεμόντι - που λίγο καιρό πριν είχε δηλώσει ότι «δεν μπορείς να χορτάσεις με πολιτισμό», και να ακυρώσει τις περικοπές που είχε εξαγγείλει.
Ταυτότητα παράστασης
Μετάφραση: Λένα Ταχμαζίδου, διεύθυνση Χορωδίας Δήμου Αθηναίων: Σταύρος Μπερής, διεύθυνση Χορωδίας ΕΡΤ: Δημήτρης Μπουζάνης. Ερμηνεύουν: Ναμπούκο: Δημήτρης Πλατανιάς, Αμπιγκαΐλε: Δήμητρα Θεοδοσίου, Φενένα: Ειρήνη Καράγιαννη, Ισμαήλ: Μάριο Τσεφίρι, Ζαχαρίας: Χριστόφορος Σταμπόγλης, Άννα: Αντωνία Καλογήρου, Αμπντάλο - Αρχιερέας: Χρήστος Κεχρής.
Πληροφορίες
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών – Αίθουσα «Χρήστος Λαμπράκης», Βασιλίσσης Σοφίας και Κόκκαλη, Αμπελόκηποι - Αθήνα, τηλ.: 210 7282333. Τιμές εισιτηρίων: 40, 28, 20, 11 ευρώ, ειδικές τιμές: 65+, πολύτεκνοι: 8,50 ευρώ, φοιτητές – νέοι – άνεργοι – ΑΜΕΑ: 6,50 ευρώ.