κ. ΓΕΩΡΓΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ: Εκείνος αν σας είπε, σε σας που είστε γνωστοί, αυτό ρωτώ.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Κύριε Πρόεδρε, όταν συζητάνε δύο άνθρωποι μέσα στο φως όλου αυτού του βομβαρδισμού του καλοκαιριού, συζητάνε και με βάση αυτά που διαβάζουν. Διάβασα αυτό. Ισχύει, δεν ισχύει; Και σου απαντάει «όχι, δεν ισχύουν τίποτε από όλα αυτά τα πράγματα›.
κ. ΓΕΩΡΓΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ: Τον ρωτήσατε εσείς ότι διάβασα αυτό, ισχύει ή αν δεν ισχύει;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Ναι, σε γενική συζήτηση.
κ. ΓΕΩΡΓΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ: Για ποιο πράγμα είχατε διαβάσει, τον ρωτήσατε και σας είπε «δεν ισχύει›.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Κύριε Πρόεδρε, σας είπα ότι όλο το θέμα Γιάννης Σερίφης ξεκινάει από την διαρροή.....
κ. ΓΕΩΡΓΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ: Αυτό το άκουσα και το κατάλαβα.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Όχι. Λέω στην επικαιρότητα. Από την διαρροή της κατάθεσης του ξαδέλφου του και αρχίζουν οι ερωτήσεις. Εκεί διατείνεται ότι δεν έχει καμία σχέση. Το ίδιο διατυμπανίζει συνεχώς από τότε.
κ. ΓΕΩΡΓΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ: Υπάρχει δηλαδή κάποια κατάθεση του ξαδέλφου του; Το ξέρετε εσείς;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Τώρα τις διάβασε ο κ. Εισαγγελέας.
κ. ΓΕΩΡΓΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ: Ο κ. Εισαγγελέας καταρχήν δεν διάβασε. Την είπε.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Την είπε. Την έχω διαβάσει στις εφημερίδες.
κ. ΓΕΩΡΓΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ: Εγώ όμως ρωτώ εσάς. Είστε μάρτυρας. Από τις εφημερίδες;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Βεβαίως. Από την τηλεόραση.
κ. ΓΕΩΡΓΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ: Ότι;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Ότι ο κ. Παύλος Σερίφης κατηγορεί τον ξάδελφό του ότι τον εμύησε στην Οργάνωση.
κ. ΓΕΩΡΓΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ: Αυτό το έχετε διαβάσει από τις εφημερίδες;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Βεβαίως.
κ. ΓΕΩΡΓΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ: Τον ρωτήσατε; Σε αυτό θέλω να φτάσω.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Και σας λέω, μου είπε όχι, ότι αυτά δεν έχουν συμβεί. Σας το είπα κ. Πρόεδρε.
κ. ΓΕΩΡΓΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ: Ωραία, αυτό θέλω εγώ να καταλάβω.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Σας το έχω πει από την αρχή.
κ. ΓΕΩΡΓΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ: Ίσως δεν το κατάλαβα εγώ.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Ίσως εγώ δεν μπόρεσα να εκφραστώ σωστά. Τί να σας πω;
κ. ΓΕΩΡΓΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ: Δεν έχω άλλη ερώτηση κ. Πρόεδρε.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ο τροτσκισμός τί εκφράζει;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Δεν αφορά τον κ. Γιάννη Σερίφη ο τροτσκισμός. Είναι σε άλλο ιδεολογικό ρεύμα. Ο τροτσκισμός είναι άλλο ρεύμα της Αριστεράς.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δέχεται την ατομική βία;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Όχι ως ρεύμα, προς Θεού. Προς Θεού.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ο αρχαιομαρξισμός τί είναι; Επειδή είστε των Πολιτικών Επιστημών, να μαθαίνουμε κι εμείς. Τα θυμόμαστε λίγο από την Πάντειο αλλά από το 1957 σβήνουν μερικά. Τα διαβάζαμε «underground› κι εμείς όλα αυτά.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Ο αρχαιομαρξισμός είναι μία Οργάνωση η οποία ιδρύεται στην διάρκεια του μεσοπολέμου από μία διάσπαση του Κομμουνιστικού Κόμματος η οποία θεωρεί ότι και γι αυτό βγάζει ένα περιοδικό το «Αρχείο Μαρξισμού› και θεωρεί ότι πρώτα πρέπει να ανέβει το μορφωτικό επίπεδο της Εργατικής Τάξης και μετά να προχωρήσει σε κοινωνικούς αγώνες της εποχής εκείνης όπως αντιλαμβανόντουσαν τους κοινωνικούς αγώνες εκείνης της εποχής.
Αυτή η Οργάνωση στην πορεία δένεται με την λεγόμενη Αριστερή Αντιπολίτευση στην Σοβιετική Ένωση, δηλαδή το ρεύμα που ονομάστηκε τροτσκισμός. Είναι μία μαζική Οργάνωση. Έχει κατέβει σε εκλογές. Έχει μία αντίληψη και αυτή μαζικού κινήματος και κυρίως συγκρούεται με το Κομμουνιστικό Κόμμα και την ηγεμονία σε διάφορους συνδικαλιστικούς χώρους.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Την ατομική βία ....;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Όχι, δεν είναι μέσα στους στόχους της.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αυτά ήθελα να ακούσω.
Β. ΜΑΡΚΗΣ: Κύριε μάρτυς δεν ξέρω αν αντιλήφθηκα καλά, αλλά με βάση τα χαρακτηριστικά που χρησιμοποιήσατε για να περιγράψετε την Αριστερά ως ουμανιστική δράση θα έλεγα κυρίως, δεν θα κατατάσσατε αυτή την Οργάνωση στο χώρο της Αριστεράς.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Σε κάθε χώρο ιδεολογικό υπάρχουν διάφορες παραλλαγές, αποκλίσεις, διασπάσεις, η Αριστερά δεν διακρίνεται ιδιαίτερα για την πολυδιασπασμένη έκφρασή της. Θα έλεγα ότι οι γενεσιουργοί λόγοι μπορεί να έχουν αριστερό περιεχόμενο, η δράση δεν ανήκει σε αυτό το ουμανιστικό ρεύμα.
Β. ΜΑΡΚΗΣ: Από πότε ακριβώς γνωρίζετε τον κ. Σερίφη χρονολογικά;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Από το 1977 σ’ αυτή την αίθουσα.
Β. ΜΑΡΚΗΣ: Τί ηλικίας ήταν τότε ο κ. Σερίφης;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Αν είναι σήμερα 64-65 χρονών, βγάλτε 26 χρόνια....
Β. ΜΑΡΚΗΣ: Θέλω να πω, οι απόψεις του κ. Σερίφη οι ιδεολογικές, ήταν ανεξαρτήτως ηλικίας και χρόνου πάντα οι ίδιες;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Ήταν στο ίδιο ρεύμα σκέψης. Ωριμάζουν οι απόψεις μας, αλλά δεν είχε αμφιταλάντευση ως προς το ρεύμα σκέψης.
Β. ΜΑΡΚΗΣ: Είπατε πριν από λίγο ότι ο κ. Σερίφης είχε ενεργό δράση κατά τη διάρκεια του αντιδικτατορικού αγώνα. Τί ήταν αυτό που ιδεολογικά δεν θα επέτρεπε, θεωρητικά ρωτώ, τη συμμετοχή του κ. κατηγορουμένου σε μία ενέργεια εναντίον του σταθμάρχη της CIA στην Ελλάδα την εποχή εκείνη; Να συμφωνήσουμε για το περίγραμμα. Ήταν δεδομένο και παγιωμένη αντίληψη ότι η δικτατορία ήταν δικτατορία που οργανώθηκε και στηρίχθηκε από τη CIA;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Βεβαίως.
Β. ΜΑΡΚΗΣ: Τί ήταν λοιπόν αυτό που δεν θα επέτρεπε ιδεολογικά τη δεδομένη χρονική περίοδο τον δεδομένο στόχο, να μην αναμιχθεί σε κάτι τέτοιο;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Η κατανόηση του ιστορικού γίγνεσθαι.
Β. ΜΑΡΚΗΣ: Δηλαδή;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Η κατανόηση που είχε ο Γιάννης Σερίφης, ότι τέτοιου είδους το μόνο στο οποίο οδηγούν, είναι στο ακριβώς αντίθετο από αυτό που επιδιώκουν. Δηλαδή ο πόλεμος για την εθνική ανεξαρτησία ή η εμβάθυνση των χαρακτηριστικών της λαϊκής κυριαρχίας, απαιτεί σύμφωνα με το ιδεολογικό πιστεύω του Γιάννη Σερίφη, κοινωνικούς αγώνες, που θα βαθαίνουν τους θεσμούς, θα τους ουσιαστικοποιούν και δε θα τους αφυδατώνουν σε τυπική μορφή πολιτεύματος και ότι τέτοιου είδους πράξεις ατομικής βίας οδηγούν σε αυτό που ανέφερα και πριν στον κ. Πρόεδρο, στο ακριβώς αντίθετο, στην ενίσχυση κατασταλτικών μηχανισμών, στην ενίσχυση των επεμβάσεων της αμερικανικής πολιτικής στο εσωτερικό της χώρας, πράγμα για το οποίο μαχόταν εναντίον.
Β. ΜΑΡΚΗΣ: Είναι δεδομένο, αυτό δεν αμφισβητείται πιστεύω από κανέναν, ότι σε κάποια φάση δύο από τους συγκατηγορουμένους εμπλέκουν τον κ. Σερίφη στην Οργάνωση αυτή. Η εξήγηση που σας έδωσε ήταν αυτή που είπατε πριν από λίγο; Αστυνομική συνωμοσία;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Μάλιστα.
Β. ΜΑΡΚΗΣ: Γιατί;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Διότι όταν ένας άνθρωπος επί 25-26 χρόνια, δεν είναι η πρώτη φορά που εμπλέκεται αλλά το όνομά του έχει εμφανιστεί επανειλημμένα μέσα σ’ αυτό το διάστημα, σχηματίζει μια εικόνα ότι το όνομά του χρησιμοποιείται, είναι αυτό που έχει μείνει στη γραφίδα του Τύπου ως συνήθους υπόπτου.
Ακόμη και στην επόμενη υπόθεση του ΕΛΑ, ενώ δίνονται π.χ. τα χαρακτηριστικά σε καταθέσεις διαφόρων που συμμετείχαν κτλ., λέει κάπου «και κάποιος Σερίφης›. Δηλαδή αυτό το «και κάποιος Σερίφης›, συνοδεύει τον Σερίφη 26 χρόνια χωρίς στοιχεία.
Β. ΜΑΡΚΗΣ: Ποια είναι η συγκεκριμένη, θα έλεγα, πολιτική δράση του κ. Σερίφη που θα τον έκανε στόχο όχι μόνο της αστυνομίας μας αλλά όπως τον έχω ακούσει να λέει και να υποστηρίζει, ακόμα και του διεθνούς ή ειδικότερα του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού. Ποια είναι η συγκεκριμένη δράση του που θα ξεχώριζε από το συνδικαλιστικό κίνημα τον κ. Σερίφη και θα του έλεγε: «αυτόν πρέπει να τον εξοντώσουμε›; Ποια είναι η δράση του αυτή ώστε να τον κάνει στόχο α) αστυνομικών συνωμοσιών και β) όπως και ο ίδιος ισχυρίζεται, και συνωμοσία της ιμπεριαλιστικής δύναμης.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Πολλές φορές η τραγικότητα της ιστορίας είναι και οι αντιφάσεις οι εντυπωσιακές. Μπορεί να μην είναι καμία, αντικειμενικά. Ένας συνδικαλιστής σε ένα χώρο εργαζομένων είναι. Παρόλα αυτά, καμία φορά εμπλέκονται άνθρωποι οι οποίοι μπορεί να μην είναι αντικειμενικά, αλλά μέσα σε ένα κλίμα συνολικότερο όπου χρειάζονται αποδιοπομπαίοι τράγοι, όπου ψάχνουμε να βρούμε, χρησιμοποιούνται και επειδή ακριβώς δεν έχουν και ιδεολογική ή πολιτική κάλυψη από μεγάλα και ισχυρά κόμματα, θεωρούνται και εύκολοι στόχοι και μπορεί να χρησιμοποιηθούν με τέτοιου είδους διαδικασίες.
Δε μπορώ να πω τώρα για την πλεκτάνη των αμερικανικών υπηρεσιών κτλ., τα έχω ακούσει, προσπαθώ να μένω σε λογικές στάσεις, εκείνο που βλέπω είναι ότι για το εσωτερικό που μπορώ να το δω και να βρω το λογικό συνειρμό και θαυμάζω τον Γιάννη Σερίφη που κρατά και η λογική του ακόμη, διότι σκεφτείτε έναν άνθρωποι επί 26 χρόνια, ανά πενταετία, ανά επταετία, να είναι πάλι στο στόχαστρο, συνήθης ύποπτος, να παρακολουθείται το σπίτι του, να παρακολουθείται η ιδιωτική του ζωή και να κατορθώνει να κρατά λογικά τον εαυτό του. Είναι τραγικό και μόνο που το συλλογίζεται κανείς. Πάλι καλά που κρατήθηκε και είναι 65 χρονών και ξαναβρίσκεται στην ίδια αίθουσα.
Β. ΜΑΡΚΗΣ: Τον έχω ακούσει κατ’ επανάληψη να λέει ότι «αυτός που κυνηγιέται είναι ο βιομηχανικός εργάτης›. Τώρα μου είπατε ότι είναι συνδικαλιστής στους ΗΛΠΑΠ.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Ναι, στα συνεργεία των αυτοκινήτων ήταν.
Β. ΜΑΡΚΗΣ: Δεν ήταν οδηγός ή κάτι άλλο.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Όχι, τεχνικός σε συνεργεία.
Β. ΜΑΡΚΗΣ: Εσείς αποδέχεστε την θέση του απ’ ότι αντελήφθην, ότι όλα είναι αποτέλεσμα μιας συνωμοσίας για να χτυπηθεί η δράση του η συνδικαλιστική και ευρύτερα πολιτική.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Και ίσως να δικαιωθεί η επανειλημμένη αστυνομική γκάφα η οποία γίνεται από το ’77 που πάει για ύποπτος σε δολοφονία, απαλλάσσεται, συνεχίζει να είναι συνήθης ύποπτος, κάποια στιγμή πρέπει να νομιμοποιηθεί και να δικαιωθεί –λογικό συνειρμό κάνω κ. Εισαγγελέα, μπορεί να κάνω και λάθος.
Β. ΜΑΡΚΗΣ: Να προχωρήσω τότε τη σκέψη παράλληλα με τη δική σας. Ένας μηχανισμός λοιπόν που θέλει να εμπλέξει τον κ. Σερίφη, γιατί να τον εμπλέξει σε εγκλήματα που έχουν παραγραφεί;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Αυτό αφορά τους ίδιους, αν όμως λένε ότι συνεχίζει να είναι μέλος μέχρι τώρα...
Β. ΜΑΡΚΗΣ: Αν είναι ένας μηχανισμός που θέλει να τον εμπλέξει σε συγκεκριμένη εγκληματική δράση και αφού έχει τη δυνατότητα να καθοδηγήσει κάποιους ανθρώπους να καταθέσουν, θα πούν ότι «ο Γιάννης Σερίφης ήταν αυτός ο οποίος έλαβε μέρος στο τάδε και το τάδε έγκλημα τον τελευταίο χρόνο› και να είμαστε τώρα και να αγωνιζόμαστε εμείς και εσείς να διαπιστώσουμε τί συμβαίνει. Αλλά σας λέω αυτός ο σκοτεινός μηχανισμός τον ενέπλεξε σε ένα έγκλημα που ουσιαστικά έχει παραγραφεί.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Αν κατάλαβα καλά απ’ αυτά που άκουσα κι έχω διαβάσει, συνεχίζεται η δράση του μέχρι το 2002 κτλ. χωρίς συμμετοχή.
Β. ΜΑΡΚΗΣ: Ξέρετε όμως και ο ίδιος αυτός ο σκοτεινός μηχανισμός, έβαλε δύο ανθρώπους να πουν κάποια πράγματα, που αν τα πάρουμε τοις μετρητοίς, η δράση φαίνεται να αναφέρεται μέχρι το 1983.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Για το νομικό μέρος θα μου επιτρέψετε να μην εκφέρω γνώμη, αν ήξεραν ή δεν ήξεραν τί παραγράφεται, τί δεν παραγράφεται, μέχρι πού, πώς θα πάει, εγώ έκανα έναν λογικό συνειρμό, ίσως τον τράβηξα και περισσότερο.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τις προκηρύξεις τις έχετε διαβάσει;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Όλες όχι γιατί ήταν και μακροσκελείς. Αρκετές κατά καιρούς.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Θέλω να μου πείτε τη φύση, την υφή και την ποιότητα του λόγου και αν αυτός είναι πολιτικός ο λόγος, πού μπορούμε να τον τοποθετήσουμε μέσα στο πολιτικό στερέωμα; Αριστερά; Δεξιά; Διότι εδώ ακούσαμε και μία θεωρία περί επιθετικής Αριστεράς.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Το πώς τοποθετείται κάτι υπάρχει ένας σχηματικός τρόπος.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Καταρχήν πείτε μου για την ποιότητα. Έχουν αυτά συνοχή μεταξύ τους; Χρειάζεται μια ειδική μόρφωση κάποιος να τα γράψει; Μια ειδική κουλτούρα; Από πού μπορεί να παράγεται αυτή η κουλτούρα; Από τις γενικές γνώσεις, από ειδικές γνώσεις κτλ.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Θα σας έλεγα ότι κάνοντας ανάλυση του πολιτικού λόγου των κειμένων είναι κείμενα τα οποία εντάσσονται πέραν της παραδοσιακής διάκρισης Αριστερά, Δεξιά, Κέντρο, γιατί υπάρχουν και κάποιες κάθετες δομές στον τρόπο που εκφράζεται το πολιτικό σκηνικό μας, εκφράζονται σαφώς, έχουν ένα εθνικιστικό περιεχόμενο, το οποίο διαχέεται και στο σύνολο του πολιτικού μας συστήματος, αντίστοιχο λόγο μπορούμε να βρούμε παντού.
Έχουν ένα λαϊκιστικό τρόπο εκφοράς ο οποίος επίσης εντάσσεται στο σύνολο του πολιτικού φάσματος κατά καιρούς ή τουλάχιστον το κυρίαρχο και από και πέρα η κατάταξη με έναν παραδοσιακό τρόπο θα το ενέτασσε σε κάποιους προβληματισμούς αριστερούς αλλά πολύ πέραν των προβληματισμών που εκφράζονταν από τις πολιτικές δυνάμεις, προσπαθούσαν να αρθρώσουν έναν πολιτικό λόγο.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Μιλούν για έναν αυτοδιαχειριζόμενο σοσιαλισμό ιδιότυπο, τον οποίο βέβαια δεν τον περιγράφουν λεπτομερειακά αλλά σε κάποια από τις προκηρύξεις είδα ότι λένε ότι αυτό εν τω γίγνεσθαι θα υλοποιηθεί και θεωρούν αυτή τη δράση τους σαν απαρχή μιας συσπείρωσης ευρύτερων στρωμάτων λαϊκών στη δράση τους. Μάλιστα κάπου καταφέρονται κατά της ιδιοκτησίας και λένε «όπου βλέπετε σπίτια τα οποία δεν τα κατοικεί κανένας, πηγαίνετε μέσα να τα καταλάβετε, να καθίσετε›.
Μήπως δηλαδή βλέπετε μια προσπάθεια μαζικοποίησης, δηλαδή να μη μείνουμε απομονωμένοι; Διότι βέβαια τέτοιες Οργανώσεις οπωσδήποτε θα είναι κλειστές γιατί αν τα ξέρουν πολλοί, κάποιος θα είναι και αστυνομικός εκεί μέσα....
Ν. ΡΗΓΟΣ: Ο αντίκτυπος των ανακοινώσεων της 17Ν στην εσωτερική πολιτική είναι ανύπαρκτος σχεδόν. Στον τρόπο που χρησιμοποιήθηκε για πιέσεις διεθνείς ή για άποψη ενός νομοθετικού πλαισίου κτλ. αυτό είναι μια άλλη ιστορία. Αλλά στη συνείδηση της κοινωνίας, στη δράση, στην καθημερινότητα της κοινωνίας, η κοινωνία ήταν αλλού και πήγαινε αλλού και όδευε αλλού και αυτό ακριβώς είναι και το αδιέξοδο το οποίο αντιμετωπίζουν όλες αυτού του είδους οι Οργανώσεις.
Ως προς το θέμα της αυτοδιαχείρισης, ξέρετε η αυτοδιαχείριση είναι ένας τρόπος Οργάνωσης ο οποίος δεν έχει εφαρμοστεί παρά μόνο σε νηπιακές μορφές στη Γιουγκοσλαβία ή στην Αλγερία και μπορεί να χρησιμοποιείται εύκολα, ακριβώς επειδή δεν έχει κάπου κάποια αναφορά όπου να συγκρίνεται. Επειδή ακριβώς σκοπεύει στην πιο ελευθεριακή έκφραση της Αριστεράς, δηλαδή τη δυνατότητα ο ίδιος ο άνθρωπος να αυτοδιαχειρίζεται τη ζωή του, είναι και δελεαστικός, απαιτεί όμως την υπέρτερη μορφή Δημοκρατίας για να λειτουργήσει.
Δηλαδή δεν γίνεται να εφαρμοστεί αυτοδιαχείριση ούτε καν με συγκεντρωτικό οικονομικό πλάνο και αυτό είναι μια αντίφαση την οποία άλλοι πρέπει να λύσουν που το διατείνονται, είναι τελείως διαφορετικό, είναι το πιο ελευθεριακό στοιχείο της αριστερής πρότασης, το οποίο απαιτεί όμως βάθεμα και δημοκρατική συνείδηση, όχι θεσμών μόνο, τρόπου ζωής.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ας πούμε ότι αυτό σαν σκεπτικό έχει κάποια δομή. Πάντοτε όπως ξέρουμε, ο συλλογισμός είναι μείζων πρότασις, ελάσσων πρότασις, συμπέρασμα. Η μείζων πρότασις είναι αυτός ο Σοσιαλισμός, η ελάσσων είναι ότι αποφασίζουμε εμείς να βελτιώσουμε την κοινωνία, εκτιμώντας έτσι και έτσι εδώ τα ελληνικά πράγματα. Το συμπέρασμα τώρα κολλάει; Παίρνουμε το 45άρι και σκοτώνουμε τον Περατικό, τον Σιπαχίογλου....
Ν. ΡΗΓΟΣ: Νομίζω ότι έχω απαντήσει κ. Πρόεδρε μέ όλη μου τη στάση και τις απαντήσεις μου μέχρι τώρα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Θέλω να πω δηλαδή μήπως αυτό μοιάζει με ορισμένα παραδείγματα που έχει ο Αριστοτέλης στη «Ρητορική› που δεν συμφωνεί σε τίποτε με τα πιο πάνω; Ενώ ο πάνω είναι λαϊκιστικός ο τρόπος, ωραίος, εκδηλώνεται ωραία και δε μπορώ να πω ότι διαβάζοντας κανένας τα πιο πάνω μπορεί εύκολα να διαφωνήσει. Το διά ταύτα όμως, παίρνουμε το 45άρι... Εκείνο εγώ δε μπορώ να εξηγήσω. Εκεί θέλω να μου δώσετε κάποια εξήγηση εσείς. Τί ήταν αυτό που τους ώθησε αυτούς τους ανθρώπους και αν μπορεί να δικαιολογηθεί πλέον σαν παρέμβαση στο πολιτικό γίγνεσθαι αυτό.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Προφανώς νόμιζαν ότι κάνουν παρέμβαση στο πολιτικό γίγνεσθαι, το θέμα είναι αν έκαναν.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Είπατε ότι δεν είχε καμία απήχηση.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Θεωρώ ότι στην εσωτερική πολιτική ζωή, αναλύοντας τον τρόπο εξέλιξης της ελληνικής Δημοκρατίας, δεν έχει επιδράσει σε τίποτε στην εσωτερική πολιτική ζωή. Έχει επιδράσει στις εξωτερικές πιέσεις, σε άλλα πράγματα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Σε εξωτερικές πιέσεις;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Βεβαίως, σε εξωτερικές πιέσεις, σε αγορές ίσως, χρησιμοποιήθηκε η τρομοκρατία πάρα πολλές φορές θυμάστε, νότες αμερικανικές, σε τέτοια πράγματα...
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ξέρω, κι εδώ μέσα πήγαν να μας τα πουν, έπρεπε εγώ να αντιδράσω. Από τους συνηγόρους κανένας δεν μίλησε εκείνη την ημέρα.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Κύριε μάρτυς, έχω μπροστά μου την προκήρυξη της Οργάνωσης, από Οκτώβριο του 83. «Ε.Ο. 17Ν. Μόνο ο δυναμικός μαζικός αγώνας και η δίκαιη επαναστατική βία θα διώξει τις βάσεις. Οι βάσεις δε φεύγουν με εκλογές και Κοινοβούλια.› Παρακάτω: «Δεν πιστεύουμε στο Κοινοβουλευτικό ελληνικό πέρασμα στον σοσιαλισμό. Μέσα από τα Κόμματα της Αριστεράς δεν γίνεται τίποτα. Το ΠΑΣΟΚ έδειξε το τελικό του πρόσωπο και όσοι μιλούν για συνέπεια κοροϊδεύουν. Μέσα στον Κοινοβουλευτισμό δεν υπάρχουν περιθώρια για άλλη πολιτική....› κλπ. Σε κάποιο σημείο απειλεί και τους δημοσιογράφους. «Σ’ αυτό το σημείο είμαστε υποχρεωμένοι να κάνουμε μια προειδοποίηση για τα άρθρα που είναι ανυπόγραφα, ότι υπάρχει λάσπη και συκοφαντία κτλ. και ότι θεωρούμε υπεύθυνο αυτής της απάτης τον ιδιοκτήτη της εφημερίδας, τον διευθυντή, τον αρχισυντάκτη και τον οικονομικό συντάκτη›.
Είστε μήπως και δημοσιογράφος;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Όχι, γράφω καμιά φορά, αλλά δεν είμαι δημοσιογράφος.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Αυτή η Οργάνωση είναι ή όχι ακραίος φασισμός, εκδήλωση ακραίου φασισμού;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Στην ελληνική κοινωνία τα πάντα θεωρούμε πολύ εύκολα να τα ορίζουμε ως ακραίο φασιστικό φαινόμενο....
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Έναν πολίτη της λαϊκής κυριαρχίας;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Σας είπα και πριν και είμαι σαφέστατος, ότι διαφωνώ στο πώς οδηγούνται αυτά τα πράγματα. Δεν θα το ενέτασσα όμως σε φασιστική λογική, είναι άλλης εκκίνησης. Ο φασισμός είναι μια πολύ συγκεκριμένη ιδεολογία συντεχνιακή, έχει άλλα πράγματα από πίσω.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Υπάρχει χειροτέρα μορφή φασισμού από το επιχείρημα με το 45άρι;
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Νομίζω κ. Εισαγγελέα ότι τον κάναμε μάρτυρα κατηγορίας για τους άλλους κι εγώ δεν το θέλω αυτό, απλώς ήθελα να μας αναλύσει κάπως τον πολιτικό λόγο.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Αυτά που λέει η προκήρυξη και όλες αυτές που διαβάσατε, υποδηλώνουν στοιχειωδώς αν θέλετε, θα το πω πολύ συντηρητικά, πολιτική σκέψη, πολιτική πρακτική η οποία έχει γίνει στις ευρωπαϊκές χώρες η ανάπτυξη αυτής της μορφής βίας πολιτικής και αυτό πρέπει να το αναγνωρίσουμε, να το συγκρίνουμε με την αξία του ανθρώπου και θα δούμε αν το πούμε και πολιτικό αδίκημα.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Για πολιτικό έγκλημα δε λέτε κ. συνήγορε; Δεν πρέπει λοιπόν εγώ να ασχοληθώ με το θέμα αυτό;
Δ. ΖΩΤΟΣ: Για τον Σερίφη, η άποψη που έχει η Υπεράσπισή του δεν είναι ότι είναι πολιτικό έγκλημα, είναι πολιτική δίωξη, δεν συμμετέχει σε κανένα έγκλημα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Είναι τελείως διαφορετική η θέση του κ. Σερίφη.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Μια ερώτηση για την υπόθεση της ΑΓΕΤ. Το Δικαστήριο τον αθώωσε. Στο επεισόδιο στην AEG ήταν ο κ. Γιάννης Σερίφης;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Δεν ήταν, αν θυμάμαι καλά.
Δ. ΖΩΤΟΣ: Αθωώθηκε με ομόφωνη πρόταση και του Εισαγγελέα και του Αρείου Πάγου.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Δεν είπα ότι σκότωσε....
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αν ήταν εκεί λέει.
Δ. ΖΩΤΟΣ: Επειδή τότε δίκασα αυτή τη δίκη, σας λέω ότι οι τότε Αστυνομικοί σε ανώτατες θέσεις εξακολουθούν να υπηρετούν και σήμερα. Να γιατί μιλάμε για πολιτική δίωξη.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δε ρωτά αυτό ο κ. Εισαγγελέας.
Δ. ΖΩΤΟΣ:Κύριε μάρτυς είχα την τιμή να σας γνωρίσω και να συναγωνιστούμε μετά το 1974, όταν, μετά τη διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη βρεθήκαμε στον ίδιο πολιτικό χώρο. Είναι έτσι;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Είναι, μόνο που εγώ ήμουν η πρώτη διαγραφή μετά, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.
Δ. ΖΩΤΟΣ: Επίσης τονίσατε ότι βρεθήκατε στη διάρκεια του αντιδικτατορικού αγώνα στη Γερμανία.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Όχι, είπα ότι βρισκόμουν στο Πολυτεχνείο, δεν είπα για τη Γερμανία, ήμουν εδώ φοιτητής.
Δ. ΖΩΤΟΣ: Αλλά είχατε γνωρίσει τον Μπακογιάννη.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Όταν γύρισε εννοείτε στην Ελλάδα.
Δ. ΖΩΤΟΣ: Δεν έχει σημασία. Επειδή ήσαστε και στο Πολυτεχνείο και έτυχε να είχα την τιμή να υπερασπιστώ τα δικαιώματα τριών θυμάτων του Πολυτεχνείου, δύο νεκρών και ενός βαρύτατα τραυματία, δεν θυμάμαι αν ήσαστε μάρτυρας κατηγορίας στην υπόθεση του Πολυτεχνείου.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Δεν ήμουν.
Δ. ΖΩΤΟΣ: Όμως έχετε μια άμεση σχέση, γιατί ζήσατε και βιώσατε. Δεν ήταν το τρίπτυχο των αγώνων του Πολυτεχνείου, ήταν η πεμπτουσία θα μπορούσε να πει κανείς του αντιδικτατορικού αγώνα μέσα στην Ελλάδα -γιατί είχαμε και αγώνες έξω από την Ελλάδα-, δεν ήταν το τρίπτυχο «Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία›;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Μάλιστα.
Δ. ΖΩΤΟΣ: Είπατε ότι διαβάσατε ένα μεγάλος μέρος από τις διάφορες προκηρύξεις της 17Ν και γενικότερα έχετε μελετήσει το φαινόμενο αυτό. Έχετε την άποψη με όσα έχετε ζήσει και βιώσει ότι έχουν καμία σχέση οι διακηρύξεις τους με αυτό το τρίπτυχο για το οποίο τουλάχιστον 24 άνθρωποι, δεδομένο με απόφαση Δικαστηρίου, έχασαν τη ζωή τους, πλην των άλλων που βρέθηκαν ότι δήθεν είχαν αυτοκτονήσει στην περιοχή του Πολυτεχνείου του Ζωγράφου;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Το έχω απαντήσει κ. συνήγορε ήδη σε ερώτηση πριν, ότι καμία σχέση δεν υπάρχει, καμία συγγένεια, συμβολικά χρησιμοποιήθηκε το όνομα.
Δ. ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΣ: Αυτές τις μέρες δημοσιεύτηκε και ήταν και αντικείμενο σχολιασμού ένα οργανωτικό σχήμα, δημοσιεύτηκε χτες, τουλάχιστον όπως ξέρω στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ›.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Το διαβάσαμε εδώ, αλλά αρχίσαμε στη μέση και δεν διαβάσαμε το καλύτερο.
Δ. ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΣ: Το διαβάσατε στον κ. μάρτυρα; Τον ρωτάω αν έλαβε γνώση αυτού του οργανωτικού σχήματος το οποίο δημοσιεύτηκε σε μια περίληψη αρκετά εκτεταμένη.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Τι οργανωτικό σχήμα;
Δ. ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΣ: Στα «ΝΕΑ›.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Για ποιο πράγμα είναι αυτό;
Δ. ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΣ: Το οργανωτικό σχήμα ήταν μια εισαγωγική πρόταση, ένα ιστορικό.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Δεν το έχω υπόψη μου.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Χειρόγραφο του κ. Τσελέντη. Εξ αντιγραφής –λέει- από σημειώματα για να τα συζητήσει με κάποιον άλλον της Οργάνωσης.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Δεν το έχω υπόψη μου.
(Διαλογικές συζητήσεις)
Δ. ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΣ: Κύριε συνάδελφε εγώ δεν ρωτάω για τον κ. Σερίφη. Κύριε Πρόεδρε ρωτάω απλώς για τις γενικές θέσεις που πήρε. Η κατάθεση του κ. μάρτυρα είχε μερικές γενικές αναφορές στο πολιτικό γίγνεσθαι και πολλά άλλα και ειδικότερα στον κ. Σερίφη. Εγώ δεν αναφέρομαι στον κ. Σερίφη, αναφέρομαι σε κάποια σημεία διότι πιστεύω ότι η συνεισφορά του κ. μάρτυρα σε αυτή την γενικότερη περιρρέουσα ατμόσφαιρα, δίνει κάποιες απαντήσεις. Αυτό ρωτάω. Δεν μου πέφτει λόγος να ασχοληθώ εγώ με τον κ. Σερίφη.
Είπατε επίσης ότι προφανώς νόμιζαν ότι κάνουν παρέμβαση στο πολιτικό γίγνεσθαι αλλά δεν είχαν καμία απήχηση. Γενικότερα όμως η δράση αυτή της 17Ν όπως την έχετε ζήσει και βιώσει όπως και κάθε τρίτος Έλληνας που ενδιαφέρεται γι’ αυτά τα πράγματα, έβλαψε ή δεν έβλαψε και τις εξωτερικές και διεθνείς σχέσεις της χώρας και ταυτόχρονα κλόνισε αυτό το έννομο αγαθό που λέγεται εσωτερική δημόσια ειρήνη αντικειμενικά και υποκειμενικά;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Έχω ουσιαστικά απαντήσει και στα δύο σκέλη της ερώτησή σας. Είπα ότι είχε διεθνείς επιπτώσεις, στο εσωτερικό δεν είχε πολιτικές επιπτώσεις.
Δ. ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΣ: Ήθελα να σας ρωτήσω κι ένα τρίτο τελευταίο. Είπατε και το υπογραμμίσατε ότι υπάρχει μια δημοκρατία στην Ελλάδα, μια δημοκρατία ίσως η καλύτερη από όσες έχουν μεσολαβήσει.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Μίλησα για ομαλό πολιτικό βίο.
Δ. ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΣ: Αλλά ότι βεβαίως –και συμφωνούμε σε αυτό- δεν πρέπει κάθε μέρα σπιθαμή προς σπιθαμή, όπως έλεγε και ο Μιτεράν να προσπαθούμε να εμβαθύνουμε αυτή τη δημοκρατία και ότι δεν έχει καμιά σημασία αν μπορώ να μοιράζω στην πλατεία του Συντάγματος διάφορες προκηρύξεις, αν τα κοινωνικά, πολιτικά, οικονομικά δικαιώματα δεν κατοχυρώνονται, δεν εμβαθύνονται, κάτι που πρέπει να γίνεται καθημερινά, αν κατάλαβα καλά.
Με αυτές τις πράξεις για τις οποίες φέρονται ότι κατηγορούνται οι παρόντες κατηγορούμενοι, εγώ δεν έχω καμία δεδομένη θέση όλα αναζητούνται και όλοι αγωνιούμε όπως ο κ. Πρόεδρος είπε για την ανεύρεση της αλήθειας, διότι αυτό θα τιμήσει και τη Δικαιοσύνη και το δημοκρατικό μας πολίτευμα.
Θέλω να σας πω από όσα διαβάσατε και ακούσατε. Οι συγκεκριμένες πράξεις των κατηγορουμένων μπορούσαν να οδηγήσουν κατά αυτό τον τρόπο στην εμβάθυνση των πολιτικών κοινωνικών, οικονομικών δικαιωμάτων του Έλληνα πολίτη;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Οι πράξεις των λοιπών κατηγορουμένων, γιατί ο Γιάννης Σερίφης δεν αποδέχεται ότι συμμετέχει.
Δ. ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΣ: Τον κ. Γιάννη Σερίφη του οποίου τιμώ εγώ τους αγώνες και τον είχα γνωρίσει, δεν με απασχολεί μένα αυτή τη στιγμή, εμένα με απασχολούν οι γενικές θέσεις.
(Διαλογικές συζητήσεις)
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Έχουμε πει ότι θεσμική θέση του συνηγόρου είναι διακριτή. Πρέπει και ο δικηγόρος να πειστεί, πιο καλά υπερασπίζεται όταν πειστεί και ο ίδιος.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Εσείς να πειστείτε.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Εμείς δεν πρέπει να πειστούμε για την αθωότητα, εμείς πρέπει να πειστούμε για την ενοχή.
Συνεχίσετε.
Δ. ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΣ: Ο περσοναλικός αντεξουσιαστικός αγώνας, ή ο περσοναλικός αναρχισμός αναγνωρίζει την ένοπλη βία;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Υπάρχει ένα ρεύμα στην ιστορία μας από το αναρχικό Κίνημα, το οποίο το 19ο αιώνα αρχές 20ου προχώρησε και σε τέτοιου είδους πράξεις. Υπάρχει ένα τέτοιου είδους ρεύμα, αλλά δεν είναι το μόνο ρεύμα μέσα στον αναρχισμό. Υπάρχει ρεύμα του αναρχισμού το οποίο συμμετείχε στην Κυβέρνηση στην Ισπανία. Είναι μια ολόκληρη ιστορία το αναρχικό ρεύμα, δεν είναι μια συνιστώσα είναι πάρα πολλά. Ο αναρχο-συνδικαλισμός είναι άλλο, θα μπορούσαμε να συζητάμε ώρες περί του αναρχισμού.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ο κ. Φυτράκης έχει τον λόγο.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Εγώ θα πάω πρώτα στα απλουστευτικά νομικά και πραγματικά ζητήματα και μετά θα σας ρωτήσω αφού και Καθηγητής κοινωνιολογίας για ορισμένα πράγματα που έχουν σημασία για την αξιολόγηση της γενικότερης συμπεριφοράς και της ιστορικότητας και του φαινομένου που δικάζουμε.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ό,τι νομίζετε.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Εσείς μπορείτε να πείτε στο δικαστήριο ότι ο Γιάννης Σερίφης ο κατηγορούμενος κιόλας, ήταν κατά τη διάρκεια της Δικτατορίας σε Οργάνωση αντιστασιακή; Γιατί κάτι άκουσα.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Το είχα αναφέρει. Και έχει δικαστεί –αν δεν κάνω λάθος- δυο φορές από στρατοδικείο ερήμην.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Ήσασταν κι εσείς εκεί μέσα;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Όχι δεν ήμουν.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Ήταν άλλες προσωπικότητες;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Είπα ότι ήταν άλλες προσωπικότητες οι οποίες μάλιστα είπα ότι αρκετοί από αυτούς θα παρελάσουν εδώ.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Εσείς από τις συζητήσεις που κάνατε με αυτές τις προσωπικότητες και με το Σερίφη, όταν αποκαταστάθηκε η αστική Δημοκρατία μετά την πτώση της Δικτατορίας, του καθεστώτος της στρατιωτικής Δικτατορίας, η ομάδα αυτή που ήταν ο Σερίφης αποφάσισε να συνεχίσει ένοπλο αγώνα για τη μετατροπή του αστικό-δημοκρατικού συστήματος, ή του καπιταλιστικού συστήματος, ή είπε ότι δεν χρειάζεται να γίνουν αυτά τα πράγματα και πρέπει να γίνει προσέγγιση μέσω των ειρηνικών μορφών πάλης για την επίτευξη των στόχων της Οργάνωσης και της εργατικής τάξης;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Το έχω απαντήσει ήδη στον κ. συνήγορο ότι δεν είχαν καμία σχέση με αυτό. Συμμετείχαν ενεργά και έχουν εμπλακεί ενεργά στην κοινωνική και πολιτική ζωή.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Μάθατε εσείς ότι σε αυτή τη θέση καμιά φορά ο Σερίφης διαφώνησε με τους προηγούμενους συντρόφους του και είπε «λάθος τα λένε, θα πάω να βρω άλλους, θα κάνω το ένα, θα κάνω το άλλο› ή δεν διαφώνησε με αυτούς, τότε, που ήταν εκεί;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Ο Σερίφης ακόμη και στη διάρκεια της Δικτατορίας, σύμφωνα με τις συζητήσεις....
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Είπε: Ακόμη και στη Δικτατορία δεν ήθελε βία. Το είπε.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Αυτά τα δεδομένα έχουμε για τον κρίσιμο χρόνο που ενδιαφέρει η πολιτική συμπεριφορά του Γιάννη Σερίφη, σε σχέση με τις αντιστασιακές Οργανώσεις και με το στάδιο της προσαρμογής και της ένταξης των Οργανώσεων αυτών στο κοινωνικό και πολιτικό βίο, πέραν της βίας.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Ναι.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Πάμε τώρα σε πιο απλά πράγματα. Κατηγορείται όπως ακούσατε τώρα ότι είναι μέλος και συμμετείχε σε εγκληματική Οργάνωση στην 17Ν από το 1975 μέχρι τον Ιούλιο του 2002. Όχι μόνο ήταν μέλος, αλλά κατείχε και εξουσίαζε όλο τον οπλισμό που είχε η Οργάνωση, αυτά που φέρεται ότι βρέθηκαν στην Πάτμου και Δαμάρεως, άρα όταν ήθελε να πάρει ο άλλος ένα οπλισμό και να πάει να κάνει μια δράση. Αυτή είναι η έννοια Οργάνωσης, όπως λέμε.
Όλο αυτό το πράγμα που στηρίζεται: ένας συγκατηγορούμενος...
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Μα τα είπε. Μην λέμε τα ίδια.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Σας παρακαλώ κ. Πρόεδρε. Όλα τα δεδομένα θα του θέσω.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Θα τα έθεσε.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Θα τα θέσω κι εγώ. Δεν δικαιούμαι;
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Με συγχωρείτε πάρα πολύ δεν δικαιούστε δεύτερη φορά το ίδιο. ¶μα νομίζετε ότι δικαιούστε, εγώ δεν θα σας την επιτρέψω αυτή την ερώτηση. Διότι δεύτερη φορά τα ίδια πράγματα δεν θα τα λέμε. Σέβομαι και τον άνθρωπο κατ’ αρχήν εδώ που ήρθε. Έχετε άλλα ουσιαστικά να ρωτήσετε.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Θα διατυπώσω την ερώτηση πλήρως.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν είναι ερώτηση αυτό που κάνετε, εσείς βάζετε ολόκληρους συλλογισμούς, αλλά συνεχίστε από εκεί και πέρα.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Η ερώτησή μου είναι η εξής: στηρίζεται σε μια ομολογία συγκατηγορουμένου, η οποία περιγράφει αυτά που σας τέθηκαν προηγούμενα περίπου, η οποία δόθηκε μια νύχτα χωρίς συνήγορο, ο ίδιος όμως συγκατηγορούμενος έχει και δυο προγενέστερες συμπεριφορές.
Θα σας τις θέσω για να αξιολογήσετε την ποιότητα αυτού του δεδομένου, από άποψη κοινωνικής ψυχολογίας του κατηγορουμένου αλλά και του φαινομένου. Ο κατηγορούμενος αυτός προσήχθη το πρωί στην αντιτρομοκρατική κρατούμενος, συλληφθείς για αυτόφορη συμμετοχή και έδωσε κατάθεση. Σε αυτή την κατάθεση που έδωσε στην υπηρεσία εκείνη το πρωί, αρνήθηκε τη συμμετοχή του, αρνήθηκε οτιδήποτε και είπε «ούτε μέλος είμαι, ούτε έχω καμιά σχέση, ούτε γνωρίζω τίποτα› κλπ.
Τον πήγαν στον ανακριτή, πήρε προθεσμία για άλλη μέρα, αλλά το βράδυ άλλαξε γνώμη και έδωσε την επίμαχη κατάθεση που επικαλείται ο κ. Εισαγγελεύς. Σήμερα ερωτήθη στο δικαστήριο και είπε ότι αυτά τα ανακαλώ. Έτσι δεν είπε; Ακούσατε τη δήλωσή του, τώρα, στο δικαστήριο, που είναι και η πρώτη δήλωση που γίνεται δημόσια.
Σας λέω λοιπόν εσείς ως κοινωνιολόγος Καθηγητής με εμπειρία σε αυτά τα ζητήματα, λέτε ότι περιλαμβάνει αυτή η σειρά ομολογιών αυθεντικά στοιχεία τα οποία θα μπορούν να στηρίξουν βεβαιότητα σ’ ένα πολίτη σαν κι εσάς για την ενοχή, για τη συμπεριφορά -θα πω εγώ, αφήστε την ενοχή- του Γιάννη Σερίφη σε σχέση με αυτά τα γεγονότα του 1983 – ’85;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Όχι.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Για ποιούς λόγους; Αν έχετε να πείτε κάτι παραπάνω, πέστε το.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Μπορώ να πιθανολογήσω κάποια πράγματα. Έχουμε μια συμπεριφορά η οποία βρίσκεται προφανώς κάτω από ένα κράτος πίεσης, πανικού, φόβου, ψυχολογικής διάστασης πληροφοριών του φόβου ίσως, του περίφημου μπαμπούλα ο οποίος εκτοξευόταν περί αποστολής Αμερικανούς ή κάτι άλλο, διάφορα τέτοια πράγματα, τα οποία οδηγούν σε μια αντιφατική συμπεριφορά από τη μια στιγμή στην άλλη στιγμή. Αλλά αυτό είναι μια πιθανολόγηση.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Υπάρχει μια διάταξη στο νέο νομικό πλαίσιο που εάν κάποιος συμπράξει στο στάδιο της προανάκρισης ή και νωρίτερα ουσιαστικά στην εξάρθρωση, μπορεί να μείνει ατιμώρητος, ή μπορεί και να του ανασταλεί η ποινή του γι’ αυτά που έχει κάνει. Θέλω να συγκρίνετε αυτό: με την αρχική στάση αρνείται και την αλλαγή που κάνει μέσα σε 12 ώρες κρατούμενος στις ειδικές υπηρεσίες, για να πάει στον ανακριτή.
Αφήνει περιθώριο αυτή η συμπεριφορά να σκεφτούμε –ότι να πούμε 100%- ότι ενδεχομένως αυτή η διάταξη και οι σχετικές συζητήσεις έκαναν προσιτό το πρόσωπο αυτό να δεχτεί να πει ορισμένα άλλα πράγματα, πέρα και αυτών που ήξερε ή δεν ήξερε;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Αν θυμάμαι καλά στη διαρροή της κατάθεσης του Παύλου Σερίφη που είχα διαβάσει το καλοκαίρι στο «ΠΟΝΤΙΚΙ› νομίζω, αναφέρεται ρητά αυτό το πράγμα, ότι «καταθέτω επικαλούμενος το άρθρο για την ευνοϊκή μεταχείριση› κλπ.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Αυτό το στοιχείο, αυτή η περιγραφή μπορεί να περιλάβει ψήγματα σοβαρής αξιοπιστίας από την πλευρά στοιχείων ενοχής από τους συγκατηγορουμένους και μετά αυτά να τα συγκρίνω με όλο αυτό το υλικό που θα υπάγουμε εμείς. Μπορεί αυτή η συμπεριφορά –επιμένω σε αυτό επειδή είναι το μοναδικό δεν υπάρχει τίποτα άλλο- να οδηγήσει σε σκέψεις μιλώντας για τους πολίτες τώρα -θα πάμε στους δικαστές- μπορεί να πείσει τον πολίτη ότι «ναι ο Σερίφης αυτός ήταν στη 17Ν και πήγε στον Γουέλς κι αυτός έκανε την πράξη›.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Έχω την αίσθηση ότι όχι μόνο δεν μπορεί, αλλά αποδείχθηκε και στην πράξη, διότι είναι ο κατηγορούμενος ο οποίος δημιούργησε κι ένα κίνημα ολόκληρης συμπαράστασης, δηλαδή η κοινωνία δεν το αισθάνομαι εγώ, το αισθάνεται και η ίδια και το εκδήλωσε. Από συνδικαλιστικές παρατάξεις, από κινήσεις, δηλαδή εκδηλώθηκε έντονα ότι η αμφισβήτηση της δυνατότητας από μια κατηγορία συγκατηγορουμένου να βρίσκεται κάποιος άνθρωπος κατηγορούμενος. Δηλαδή το περί δικαίου αίσθημα θα λέγαμε.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Υπάρχει όμως και μια άλλη σκέψη. Ο ίδιος κατηγορούμενος ο Σερίφης πριν 26 χρόνια κατηγορήθηκε από τις διωκτικές Αρχές ότι είχε μια εμπλοκή και δολοφόνησε τον σύντροφό του τότε Κασσίμη και του αποδόθηκε η κατηγορία της ανθρωποκτονίας από πρόθεση, στην AEG όταν θα πήγαιναν να κάνει ο λεγόμενος ΕΛΑ, αν δεν κάνω λάθος.
Αθωώθηκε όμως ομόφωνα από το Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο και αυτή η αθώωση αποτέλεσε θέμα μακράς συζήτησης πολιτικής συζήτησης και ανάλυσης, γιατί είχε επίπτωση το 1977 στην πολιτική εξέλιξη. Που πάμε με τον έλεγχο αυτών των φαινομένων. Θα τον κάνουμε ή δεν θα τον κάνουμε τον έλεγχο; Θα το κάνουμε εσφαλμένα, ή αν το κάνουμε εσφαλμένα θα επιμένουμε στην εσφαλμένη προσέγγιση ή όχι; Έγινε τέτοια συζήτηση τότε ή δεν έγινε; Και είπαν όλοι «τον αθώωσαν οι ένορκοι›.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν είπατε ότι ήταν ομόφωνη;
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Λέω τι είπε η κοινή γνώμη. Ομόφωνη ήταν και θα την καταθέσουμε.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Είπατε ομόφωνη. Τελείωσε. Έχουμε λόγο να μην σας πιστέψουμε; Αυτό το θέμα τελείωσε.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Τι εντύπωση είχε ο κόσμος; Συζητήθηκε αυτό, δεν συζητήθηκε; Τι κριτική έγινε στους σχηματισμούς οι οποίοι είχαν την πρωτοβουλία της δίωξης, όχι τους δικαστικούς τους άλλους.
Τι έγινε; Τι συμπέρασμα μπορεί να βγει; Ότι εντάξει, έγινε ένα λάθος, το ξεχάσαμε, τελείωσε. Ή, υπήρξε ζήτημα πως θα αντιμετωπιστεί η περίπτωσή του ενόψει και της πολιτικής του συμπεριφοράς που είχε.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Είναι αυτό το οποίο ανέφερα και πριν κ. συνήγορε, ότι η τοποθέτηση πια του Σερίφη στο επίκεντρο των ίδιων μηχανισμών, οι οποίοι συνεχώς και υπό παρακολούθηση βρισκόταν και ως συνήθης ύποπτος αντιμετωπιζόταν σε οποιαδήποτε ενέργεια εμφανίστηκε από τότε μέχρι σήμερα.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Από τότε μέχρι το 2002 μπορούμε να πούμε για τα πρόσωπα του δημόσιου βίου, μπορούμε να πούμε ότι ο Σερίφης, ο κατηγορούμενος αυτός, έχει δημόσιο βίο. Τον ξέρει δηλαδή η χώρα, τον ακούει ότι πήγε στην τάδε συγκέντρωση, ότι μίλησε εκεί, ότι εξελέγη στο Σωματείο του Πρόεδρος. Από τότε χάθηκε αυτός ο άνθρωπος. Δεν τον ξανακούσαμε καθόλου. ¶ρα μπορεί και να κρύφτηκε σε μια άλλη Οργάνωση.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Συγχωρήστε μας, αλλά εμείς πρώτη φορά τον ακούσαμε εδώ πέρα.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ:Έχει δημόσιο βίο; Εσείς τι λέτε;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Έχει και το είπα και πριν ότι ο Γιάννης Σερίφης ήταν ένα πρόσωπο με συνδικαλιστικούς αγώνες, παρών όλο αυτό το διάστημα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν υπάρχει λόγος να επιμένουμε. Φυσικά στον κύκλο αυτόν είναι γνωστός, όχι σε όλο το πανελλήνιο. Σε μένα δεν ήταν.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ:Το δέχεται το Δικαστήριο; Εγώ δεν πρέπει να το αποδείξω αυτό;
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Γιατί να μη το πούμε; Να αμφισβητήσω τον μάρτυρα;
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Εγώ θα τον ρωτήσω.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Θα αμφισβητήσω εγώ τον μάρτυρα σ’ αυτό το θέμα;
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Όχι. Αυτό λοιπόν είναι. Όταν λέμε όμως δημόσιο βίο, πολιτική δημόσια δραστηριότητα φανερή, εσείς ήσαστε δεν ξέρω στον Συνασπισμό, στο Πανεπιστήμιο ...
Ν. ΡΗΓΟΣ: Πουθενά δεν ήμουν.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Πουθενά δεν ήσαστε, αλλά ξέρατε ότι ο Σερίφης είναι στο συνδικάτο του τάδε, οι συνδικαλιστές το ήξεραν κλπ. και τις θέσεις που έλεγε και τι έκανε εκεί πέρα. Αυτή η δημόσια δραστηριότητα από την εμπειρία σας την ιστορική τώρα συντάσσεται με το φαινόμενο της ένοπλης πολιτικής βίας;
Δηλαδή αυτός το πρωί θα είναι στο Συνδικάτο, αλλά το βράδυ θα συνεδριάζει και θα κάνει ένοπλη βία; Και θα είναι σ‘ αυτό το σχήμα νόμιμη εμφάνιση αυτή η συμπεριφορά το πρωί, την νύχτα και κάθε ένα χρόνο ένα φόνο για να επιτύχει αντίθετο στόχο από αυτά που λέει δημόσια;
Είναι σύνηθες φαινόμενο της πρακτικής των κινημάτων πολιτικής βίας ή δεν είναι και μάλιστα της ηγετικής της ομάδος να βγαίνει το πρωί να πηγαίνει στη Βουλή και το βράδυ να τρέχει; Και στο Συνδικάτο το πρωί και να είναι συνδικαλιστής και ?
Ν. ΡΗΓΟΣ: Αυτό αποτελεί σχιζοφρενική κατάσταση. Εγώ τι να σας πω;
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Αν έχετε ιστορικά στοιχεία από τα οποία να βγαίνουν ?
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Είπε όχι ο άνθρωπος.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: ¶ρα να το ελέγξουμε.