Ι. ΚΟΥΡΤΟΒΙΚ: Είναι μια πράξη αυτή που μαρτυρεί ένα φορτίο αξιών; ¶σχετα αν βοηθάει ή δεν βοηθάει τη διαδικασία.
Ε. ΒΑΚΑΛΟΠΟΥΛΟΥ: Και μια βαθιά πολιτική συνείδηση.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Θέλουμε να τα ακούσουμε αυτά. Είδατε, όταν λέμε για τέτοια πράγματα μας ενδιαφέρουν.
Ι. ΚΟΥΡΤΟΒΙΚ: Ακριβώς και γι’ αυτό ρωτάω κι εγώ την μάρτυρα. Αυτό μαρτυρεί έναν άνθρωπο που έχει αξιακό φορτίο ή έναν άνθρωπο ?
Ε. ΒΑΚΑΛΟΠΟΥΛΟΥ: Με παλικαριά και βαθιά πολιτική συνείδηση.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Κυρία μάρτυς, ποια παλικαριά που κρύφτηκε και πυροβολούσε αγνώστους ανθρώπους;
Ε. ΒΑΚΑΛΟΠΟΥΛΟΥ: Κύριε Εισαγγελέα, δεν με ρωτάνε αν σκότωνε ή δεν σκότωνε. ¶λλο με ρωτάνε. Δεν ακούσατε τι με ρώτησαν προφανώς.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Το θέμα είναι ότι πρέπει να λέγονται. Θα καταλάβουμε όλοι και θα αξιολογήσουν όλοι μέσα στο νομικό μας σύστημα πού μπαίνουν όλα αυτά, γιατί εμείς έχουμε το νόμο, το σύνταγμα πάνω απ’ όλα και τον ποινικό νόμο.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Παραδέχθηκε κα μάρτυς ο ίδιος ότι σκότωσε.
Ε. ΒΑΚΑΛΟΠΟΥΛΟΥ: Αυτό είπα ακριβώς, ότι αφού παραδέχτηκε και μπορούσε να αφεθεί ελεύθερος, έμεινε.
Ι. ΚΟΥΡΤΟΒΙΚ: Εγώ δεν είπα να κρίνει ποινικά τις πράξεις του κ. Εισαγγελεύ. Είστε εσείς για να τις κρίνετε ποινικά. Εγώ της ζήτησα να κρίνει την ηθική αφετηρία, αυτό ρωτά, ηθικά πώς τον καταγράφει, πώς τον βλέπει αυτόν τον άνθρωπο όπως καταγράφηκε μέσα από τη στάση του. Αυτό το απλό πράγμα ρωτώ.
Ε. ΒΑΚΑΛΟΠΟΥΛΟΥ: Νομίζω ότι απάντησα, δεν μιλώ εξίσου καλά ελληνικά με τον Πρόεδρο, αλλά ελληνικά μιλώ.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τα ελληνικά τα μιλάτε καλύτερα από τον Πρόεδρο.
Ι. ΚΟΥΡΤΟΒΙΚ: Εγώ δεν κατάλαβα τί απάντησε, θα ήθελα να επαναλάβει η μάρτυρας.
Ε. ΒΑΚΑΛΟΠΟΥΛΟΥ: Επαναλαμβάνω, ότι αυτή τη συμπεριφορά την είχα ζήσει από ανθρώπους ηρωικότερους από μένα, τα χρόνια της αντίστασης.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Σας ευχαριστούμε κα Βακαλοπούλου. Ο κ. Γεώργιος Κοσμάς του Κωνσταντίνου, ιδιωτικός υπάλληλος. ««Ορκίζομαι να πω την αλήθεια›.
Γ. ΚΟΣΜΑΣ: «Επικαλούμαι τη συνείδησή μου και την τιμή μου ότι θα πω την αλήθεια›.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Ο κ. Κοσμάς θα καταθέσει ως μάρτυρας υπεράσπισης για τον Σάββα Ξηρό.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ρωτάτε τον παρακαλώ.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Έχετε γνωρίσει προσωπικά τον κ. Ξηρό;
Γ. ΚΟΣΜΑΣ: Γνώρισα τον Σάββα στις αρχές της δεκαετίας του ’90 σε μια-δυο συζητήσεις σε κοινές παρέες. Αυτό που θυμάμαι από τότε και μου έχει μείνει σαν εικόνα, ήταν ένας άνθρωπος που με εντυπωσίασε κυρίως για την οξυδέρκεια των παρατηρήσεών του στη διαδικασία της συζήτησης που κάναμε, μια συζήτηση καφενείου που είχε διάφορα ιδεολογικά και πολιτικά θέματα.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Όταν σας αποκαλύφθηκε αργότερα –και εννοώ πριν από ένα χρόνο- η πραγματική δράση του Σάββα Ξηρού νιώσατε έκπληξη ή ήταν κάτι που από την προσωπικότητά του, έτσι όπως τον γνωρίσατε μπορούσε κανείς να προσδοκά;
Γ. ΚΟΣΜΑΣ: Θα έλεγα ότι ένιωσα μια έκπληξη, ωστόσο δεν έπεσα από τα σύννεφα ούτε με εντυπωσίασε ιδιαίτερα το γεγονός ότι σε όλους αυτούς τους χώρους συναντάς διάφορο κόσμο που μπορεί ο καθένας είτε γνωρίζοντας είτε μη γνωρίζοντας, να συμμετέχει με τον έναν ή τον άλλον τρόπο σε ένα ευρύτερο κίνημα.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Ας το πω λίγο διαφορετικά: Η συγκεκριμένη δράση έτσι όπως αποκαλύφθηκε σε σας προσωπικά, τί εντύπωση άφησε; Τί νοητικές και ψυχικές και συναισθηματικές διεργασίες δημιούργησε μέσα σας;
Γ. ΚΟΣΜΑΣ: Εγώ γνωρίζοντας τη 17Ν από τον Τύπο και από τη συμμετοχή μου στο αναρχικό κίνημα, μεγάλωσα μαζί της ουσιαστικά. Οι διαφοροποιήσεις και οι διαφωνίες σε ιδεολογικά πεδία ήταν γνωστές από τον αναρχικό χώρο. Ωστόσο, αυτό που κατανοούσα και γνώριζα και συζητούσαμε, ήταν τότε για μια πολιτική Οργάνωση που έκανε με έναν άλλο τρόπο πολιτική παρέμβαση. Με άλλα μέσα δηλαδή συμμετείχε στα πολιτικά πράγματα με τον δικό της ιδιαίτερο τρόπο.
Προέρχεται από την Αριστερά, είναι μια Αριστερή Οργάνωση με μαρξιστικές λενινιστικές καταβολές, κομμάτι ενός ευρύτερου παγκόσμιου επαναστατικού κινήματος όπως εκφράστηκε από τη δεκαετία του ’60 και μετά σε όλον τον κόσμο, αλλά αυτό που έχει σημασία είναι κυρίως στη δυτική Ευρώπη, στη μητρόπολη του καπιταλισμού δηλαδή, το πώς οι αντιθέσεις εκείνες οδήγησαν μαζικά Οργανώσεις και άτομα στην επιλογή της ένοπλης ρήξης.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Πιστεύετε ότι η ελληνική κοινωνία εμπεριείχε τα στοιχεία αυτά τα οποία θα μπορούσαν να δώσουν μια αιτιολογία για την εμφάνιση και τη δράση της 17Ν ως Οργάνωση ένοπλης πάλης;
Γ. ΚΟΣΜΑΣ: Από την πραγματικότητα φαίνεται ότι υπήρχε.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Ποια είναι αυτά τα στοιχεία;
Γ. ΚΟΣΜΑΣ: Αυτά τα στοιχεία έτσι όπως διαμορφώθηκαν από τον εμφύλιο και μετά, αλλά εκεί που κορυφώνονται και κυρίως τίθενται στο προσκήνιο πια με μια ένταση στην κοινωνική ζωή, είναι από το ‘74 και μετά. Θα πρέπει ακριβώς να βρούμε εκείνες τις συνθήκες, να τις αναπλάσουμε λίγο και να θέσουμε την εικόνα όχι μόνο της 17Ν αλλά όλων των ανθρώπων που συμμετείχαν με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο σε οποιεσδήποτε Οργανώσεις διαφορετικές, συμπληρωματικές ή όχι, σ’ αυτή τη διαδικασία.
Πέφτοντας η χούντα, όλοι μιλάμε σήμερα με μία αφηρημένη έννοια για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας. Είναι φανερό, ανατρέχοντας λίγο στην ιστορία, ότι δεν ήταν τόσο εύκολα τα πράγματα, κυρίως δεν ήταν από την πλευρά ενός Κινήματος μαζικότατου το οποίο απαιτούσε και διεκδικούσε ιστορικά και πολιτικά υπόλοιπα και προηγούμενα, έτσι όπως είχαν διαμορφωθεί από τον Εμφύλιο: η επικυριαρχία των Αμερικάνων, η αποπολιτικοποιήση της περιόδου, οι μαζικές συνδικαλιστικές διαδικασίες στο εργατικό Κίνημα, το φοιτητικό Κίνημα που ενσκύπτει στο προσκήνιο και διεκδικεί το ρόλο του μέσα σ’ αυτό το νέο πολιτικό σύστημα.
Για να έχουμε μία καλύτερη κατανόηση των πραγμάτων, από την πλευρά και της κοινωνίας και του Κινήματος, Δημοκρατία έτσι όπως σήμερα θέλουμε να λέμε, δεν ήταν παρά μια ομαλή διαδικασία στον πυρήνα της εξουσίας, όχι όμως στην κοινωνία. Η κοινωνία συνέχισε να διεκδικεί, συνέχισε να αντιστέκεται, συνέχισε να δημιουργεί τους όρους εκείνους που θα επέτρεπαν αυτό που λέμε σήμερα Δημοκρατία να έχει τα χαρακτηριστικά της δικαιοσύνης, της ελευθερίας, της ισότητας και μιας συμμετοχής στο κέντρο λήψεων των αποφάσεων.
Πράγμα που αργότερα η έλευση του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία, η προσδοκία του λαού σ’ αυτά ακριβώς τα εγχειρήματα, προδόθηκε. Από το ’85 και μετά έχουμε μια επίθεση από την πλευρά της σοσιαλιστικής διαχείρισης, του ΠΑΣΟΚ τότε, που ενέτειναν ακόμα περισσότερο τις κοινωνικές οξύνσεις. Κατά τα άλλα όμως, στο εσωτερικό του κράτους υπήρχε δημοκρατία. Οι εναλλαγές των πολιτικών κομμάτων γίνονταν, η δικαστική εκτελεστική νομική εξουσία είχε έναν τρόπο να λειτουργήσει. Αυτό αποτελεί τη Δημοκατία για το καθεστώς, όχι για την κοινωνία.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Πείτε μου κάτι αν δεν το θεωρείτε πολύ προσωπικό: Πόσων ετών είστε;
Γ. ΚΟΣΜΑΣ: Τριάντα επτά.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Είστε περίπου δηλαδή στην ίδια ηλικία με τον Σάββα Ξηρό. Ήθελα να ξέρω αν αυτά που λέτε είναι για σας βίωμα.
Γ. ΚΟΣΜΑΣ: Είναι και βίωμα και ιστορία με την έννοια ότι έχω γνωρίσει τους ανθρώπους που συμμετείχαν τόσο στην αντίσταση κατά της χούντας όσο και στη διάρκεια της μεταπολίτευσης, όσο στο Κίνημα της δεκαετίας του ’80, του ’90.....
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Εννοείτε δηλαδή ότι στην ηλικία τη δική σας, η γενιά η δική σας, είχε βιώματα τέτοια τα οποία....
Γ. ΚΟΣΜΑΣ: Είχε άμεσες προσλαμβάνουσες από την εποχή της δικτατορίας και της μεταπολίτευσης.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Τα οποία θα μπορούσαν να προσφέρουν ένα πλαίσιο αιτιολόγησης δράσης παράνομης πολιτικής;
Γ. ΚΟΣΜΑΣ: Θα έλεγα ότι από το ’74 και μετά, η δράση και τα όρια του νόμιμου και του παράνομου διευρύνονται και σμικρύνονται κατά τις συγκυρίες και κυρίως μέσα από τους ταξικούς συσχετισμούς. Δηλαδή το ’74 ή το ’75 μια κατάληψη εργοστασίου, θεωρείτο «νόμιμο› μέσο αγώνα. Σήμερα, όχι μόνο η κατάληψη του εργοστασίου δεν είναι νόμιμη, αλλά και η απεργία των εργατών θεωρείται παράνομη και καταχρηστική με βάση αποφάσεις δικαστηρίων.
Δηλαδή τα όρια της νομιμότητας και της παρανομίας είναι συνεχώς υπό διαπραγμάτευση. Ανάλογα με την ένταση και τον βαθμό των κοινωνικών διεκδικήσεων, της κοινωνικής σύγκρουσης που επίκειται εκείνη την περίοδο, δημιουργούνται τα όρια της νομιμότητας και της διεύρυνσης. Δεν υπάρχει δηλαδή εσαεί «απαγορεύεται αυτό›.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Η δράση της Οργάνωσης 17Ν όταν ήταν στο αποκορύφωμά της, δημιουργούσε μία αίσθηση στην ελληνική κοινωνία, υπήρχαν φωνές που εκφράστηκαν και στον Τύπο κατά καιρούς σε δημοσιεύματα, ότι ασχέτως τις κάποιες διαφοροποιήσεις κάποιων που εξέφραζαν αυτές τις απόψεις, ότι εν πάση περιπτώσει υπάρχει ένας πυρήνας στο πολιτικό σκεπτικό της Οργάνωσης, ο οποίος είναι αντικείμενο αντιπαράθεσης μέσα στην κοινωνία και ότι πρέπει να αξιοποιηθεί σαν έναυσμα, σαν αφορμή για να γίνει μια συζήτηση μέσα στην κοινωνία; Υπήρξε αυτή η συζήτηση, αυτή η τοποθέτηση;
Γ. ΚΟΣΜΑΣ: Όχι μόνο υπήρξε, κυρίως στη δεκαετία του ’70 και τη δεκαετία του ’80, ήταν η κύρια συζήτηση. Ξεκινώντας από το «γεια στα χέρια τους› μέχρι και «καλά έκαναν, μπράβο τους›, όλη αυτή επιδοκιμασία που λειτουργούσε μέσα στην κοινωνία, ήταν αυτό ακριβώς που κάλυπτε και δημιούργησε τη 17Ν πια όχι μόνο σαν δράση αλλά και σαν πολιτικό και κοινωνικό περιεχόμενο.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Όταν μία Οργάνωση όπως η 17Ν που επιλέγει παράνομη δραστηριότητα πολιτική ένοπλης σύγκρουσης έχει αυτή την όποια απήχηση, διότι βεβαίως αν θυμάστε και οι εφημερίδες που δημοσίευαν τις προκηρύξεις διπλασίαζαν το τιράζ τους και τις πωλήσεις τους την ημέρα αυτή και αυτό σημαίνει ότι ο κόσμος ενδιαφερόταν να μάθει, το φαινόμενο αυτό της απήχησης αυτής, εσείς μπορούσατε να το συνδυάσετε με απαξίωση της δράσης της πολιτικής των καθιερωμένων, των καταξιωμένων κομμάτων;
Δηλαδή συνδυάζεται για εσάς μια απαξίωση της πολιτικής σαν ενεργούμενο με την καταξίωση της εμφάνισης και την αποδοχή της παρέμβασης σε μια κοινωνία Οργανώσεων που επιλέγουν παράνομους δρόμους δράσης;
Γ. ΚΟΣΜΑΣ: Είπα και στην αρχή ότι θεωρούσα τη 17Ν Οργάνωση που κάνει πολιτική με άλλα μέσα. Αυτό είναι μια πολύ συγκεκριμένη μορφή παρέμβασης και ιστορικά αλλά και κοινωνικά, πραγματικά. Έχουν δημιουργηθεί μια σειρά από γεγονότα μέσα στην ελληνική ιστορία, που παραπέμπουν ευθέως στην πολιτική διάσταση, είτε της ένοπλης είτε της άοπλης βίας.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Πιστεύετε ότι σε μια κοινωνία ορθολογιστική και δίκαιη, έχει λόγο ύπαρξης μία Οργάνωση που δρα όπως η 17Ν;
Γ. ΚΟΣΜΑΣ: Πάντα είχε, πάντα θα έχει.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Προσέξτε, μια δίκαιη και ορθολογιστική κοινωνία.
Γ. ΚΟΣΜΑΣ: Όταν λέμε δίκαιη και ορθολογιστική κοινωνία, θεωρώ πια ότι μπαίνουμε στη σφαίρα της ουτοπίας ή αυτό για το οποίο πραγματικά αγωνίζομαι κι εγώ, μια κοινωνία δικαιοσύνης και ελευθερίας, πράγματι δεν έχει ένα τέτοιο περιεχόμενο.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Προσπαθώ να δούμε τα κίνητρα αυτών των ανθρώπων.
Γ. ΚΟΣΜΑΣ: Θεωρώ ότι τα κίνητρα όχι μόνο της 17Ν αλλά και όλων των οργανώσεων με παραπλήσιες μορφές δράσης διαπνέονται όχι μόνο από βαθιά ουμανιστικά αισθήματα και το αίσθημα της ελευθερίας που είναι κυρίαρχο σ’ αυτές τις Οργανώσεις, έχει να κάνει όμως με την καθαυτή πράξη κοινωνικής δικαιοσύνης, μια πράξη κοινωνικής δικαιοσύνης που εδώ και 200 χρόνια δεν δικαιώνεται. Προσδοκάται συνεχώς, δεν δικαιώνεται. Μόνο σε αναλαμπές της ιστορίας δικαιώνεται και εκεί τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά. Εκεί οι άνθρωποι δημιουργούν τους όρους της ύπαρξής τους, δημιουργούν τους όρους των κοινωνικών τους σχέσεων με έναν άλλον τελείως διαφορετικό τρόπο.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Δηλαδή πιστεύετε ότι η ηθική παρακμή μιας κοινωνίας σε κάποιου οι οποίοι όπως είπατε σκέφτονται ουτοπικά, θα μπορούσε να παράσχει ένα κίνητρο ηθικό κατ’ αυτούς για να επέμβουν δυναμικά για να ανατρέψουν μια κοινωνία που ηθικά παρακμάζει;
Γ. ΚΟΣΜΑΣ: Δε θεωρώ ότι είναι ζήτημα ηθικής παρακμής, θεωρώ ότι είναι δομικό στοιχείο ενός συστήματος έτσι όπως έχει δομηθεί το καπιταλιστικό μοντέλο σήμερα. Δεν είναι ζήτημα ηθικής παρακμής, είναι ζήτημα πολιτικών επιλογών και οικονομικών προτεραιοτήτων.
Είναι δηλαδή στην ουσία το ίδιο το σύστημα που θέλει να λέγεται και δημοκρατικό που γεννά όχι μόνο αντιθέσεις, όχι μόνο εκμετάλλευση, όχι μόνο εξαθλίωση, όχι μόνο πολέμους και φτώχια, γεννά ένα τεράστιο αποκλεισμό.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Ο κ. Σάββας Ξηρός με αυτή τη δράση, τη δραστηριότητα που είχε κατά τη γνώμη σας και σύμφωνα με αυτά που ακούτε, είχε ιδιοτελή ή ανιδιοτελή κίνητρα;
Γ. ΚΟΣΜΑΣ: Θα έλεγα ότι είχε τα πιο ευγενή κίνητρα και ο αξιακός του κώδικας έτσι όπως τον διαπερνά όχι μόνο ο λόγος και η δράση αλλά και η σύνδεσή του με το ιστορικό προηγούμενο και με την παγκόσμια αναφορά, είναι ό,τι πιο όμορφο, πιο αγνό και ανώτερο σε επίπεδο αξίας μπορεί να διακατέχει τους ανθρώπους σήμερα. Σ
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Ευχαριστώ κ. μάρτυς.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Είπατε ορισμένα πράγματα τα οποία αφορούν όχι μόνο τον Σάββα, αλλά συνολικά τη 17Ν για τα κίνητρα κλπ. και θέλω πάνω σ’ αυτό να σας κάνω ορισμένες ερωτήσεις.
Κατ’ αρχήν μόλις πριν από λίγο μιλήσατε για ουμανιστικά κίνητρα και ουμανιστική αντίληψη και όπως καταλαβαίνετε εύλογα στο μυαλό και των δικαστών και το δικό μας και του κάθε ενός που σας ακούει πλανάται το εξής ερώτημα που δεν είναι η πρώτη φορά βέβαια που τίθεται σε άνθρωπο που έρχεται εδώ να καταθέσει: ότι πώς συμβαδίζει το ουμανιστικό κίνητρο με την αφαίρεση της ανθρώπινης ζωής ως μέσο δράσης.
Υπάρχει αντίφαση εδώ πέρα, υπάρχει σύμπτωση; Εσείς πώς αντιλαμβάνεστε το σκεπτικό των ανθρώπων αυτών και πώς ερμηνεύετε την συμπεριφορά τους; Γιατί αυτό τουλάχιστον φαινομενικά έχει μια αντίφαση. Τι ουμανιστικό κίνητρο από τη μία μεριά, δηλαδή κίνητρο προστασίας της ανθρώπινης ζωής και από την άλλη μεριά την αφαιρείς για να την προστατεύσεις; Έχετε κάποια άποψη σ’ αυτό;
Γ. ΚΟΣΜΑΣ: Θεωρώ ότι στον πυρήνα όλων των επαναστατικών κινημάτων ο άνθρωπος αποτελεί την απόλυτη εκπλήρωση τους. Δηλαδή το όραμα μιας άλλης κοινωνίας δεν εμπεριέχει παρά τον άνθρωπο στο κέντρο της. Αυτό είναι η τραγική αντίφαση των επαναστατών σε όλες τις ιστορικές περιόδους.
Αυτό όμως που πρέπει να δούμε για να εκτιμήσουμε καλύτερα τι σημαίνει τελικά η δολοφονία όχι αθώων, όχι γενικά, όχι παίρνουμε το 45άρι και όποιον πάρει η μπάλα γιατί αυτό είναι πράγματι τρομοκρατία, η άλλη λογική, η λογική που λέει ότι επιλέγω συνειδητά να μπω σε μια διαδικασία ρήξεων που εμπεριέχουν τις δολοφονίες, σημαίνει ότι λειτουργώ όχι για τον εαυτό μου, αλλά εξ ολοκλήρου είτε κοινωνικού κομματιού, είτε κοινωνικής τάξης, είτε ενός λαού, ο οποίος σε συγκεκριμένες συνθήκες, σε συγκεκριμένη ιστορική συγκυρία, παραβιάζονται βασικά και θεμελιώδη δικαιώματα του.
Από το δικαίωμα της ελεύθερης σύμπραξης, αν πρόκειται για κατακτητές, από το δικαίωμα της εργασίας όταν πρόκειται για εδαφική εκμετάλλευση, για το δικαίωμα στην ελευθερία όταν πρόκειται για καθεστώτα ανελεύθερα.
Εδώ ο καθένας δεν λειτουργεί με το ατομικό ή το ιδιωτικό όφελος. Λειτουργεί κυρίως συλλογικά και δικαιώνει την επιλογή του σε μια ευρύτερη κοινή συμφωνία ιδεολογικού και θεωρητικού επιπέδου, αλλά και πραγματικών κοινωνικών αναγκών.
Δεν είναι τυχαίο δηλαδή ότι η 17Ν -και δεν νομίζω ότι μπορεί να παραγνωριστεί- σε όλη αυτή τη διαδρομή, με τα λάθη, με τις αντιφάσεις, με τις ιδεολογικές διαφοροποιήσεις κατά καιρούς κέρδισε την συμπάθεια του απλού λαού, γοήτευσε ανθρώπους διανοούμενους, καλλιτέχνες, έθεσε δηλαδή στο κέντρο της κοινωνικής ζωής μια άλλη οπτική και ένα άλλο ζήτημα που αφορά την κοινωνική απελευθέρωση, με έναν διαφορετικό τρόπο.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Θα πάμε σ’ αυτό, αλλά ας μείνουμε λίγο στην ανθρώπινη ζωή γιατί πραγματικά θεωρώ ότι είναι το πιο σημαντικό.
Γ. ΚΟΣΜΑΣ: Από την άλλη υπάρχει μια παράδοση αφαίρεση ανθρώπινης ζωής και από την πλευρά της εξουσίας. Εδώ πρόκειται για ένα ζήτημα που ναι μεν δεν μπορεί να μπει σε ζυγαριά ότι «έναν φάγατε – ένα τρώμε› γενικότερα, ωστόσο όμως όσο το ίδιο το καθεστώς θεωρεί την ανθρώπινη αξία σημαντική, την ίδια στιγμή την ευτελίζει, την ίδια στιγμή τη διαβαθμίζει με βάση το κοινωνικό, οικονομικό, ή πολιτικό προφίλ της κάθε ζωής κ.ο.κ.
Εδώ έχουμε να κάνουμε και με μια ανταπάντηση από την πλευρά των ανθρώπων που έπαιξαν σε αυτό το Κίνημα, σε όλη αυτή την ιστορική διαδρομή μέχρι σήμερα.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Εδώ είναι ακριβώς που ήθελα να ρωτήσω. Διότι κάνατε μια διάσταση ανάμεσα στο ότι η ανθρώπινη ζωή προστατεύεται θεσμικά, το σύνταγμα, η απαγόρευση της θανατικής ποινής και λέτε ότι δεν τηρείται στην πράξη από το καθεστώς, το κοινωνικό-οικονομικό σύστημα κλπ.
Θέλω να μου πείτε αν αυτή η αίσθηση που έχετε εσείς κατά τη γνώμη σας υπάρχει και στο μέσο Έλληνα πολίτη. Δηλαδή ο μέσος Έλληνας πολίτης όταν ακούει ένα φορέα του συστήματος να λέει ότι η ανθρώπινη ζωή αποτελεί αυταξία απόλυτα προστατευόμενη, το πιστεύει, ή πιστεύει ότι η ανθρώπινη ζωή είναι διαβαθμισμένη σχετικά με κάποια κριτήρια στην κοινωνία;
Γ. ΚΟΣΜΑΣ: Αυτό είναι σαφές ότι είναι διαβαθμισμένη στο βαθμό που όταν...
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Όχι τι πιστεύετε εσείς, αλλά τι νομίζετε ότι πιστεύει ένας μέσος πολίτης βλέποντας αυτά που βλέπει από τις καθημερινές κοινωνικές του εμπειρίες.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ξέρει τι πιστεύει; Αυτός λέει ότι είναι αναρχικός. Ανήκει άκρα – άκρα Αριστερά.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Γι’ αυτό δεν τον ρωτώ.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Για το μέσο πολίτη αυτός θα μας πει τι πιστεύει;
Γ. ΚΟΣΜΑΣ: Ωστόσο έχω μια επαφή με την κοινωνία.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Με ποιους έχετε επαφή;
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Δεν πειράζει. Όλους τους ακούμε κ. Πρόεδρε εσείς το είπατε.
Γ. ΚΟΣΜΑΣ: Δεν ζω σε κάποιο βουνό μόνος μου.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Και εμείς δεν είμαστε ουρανοκατέβατοι.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Εγώ τον ρώτησα πέρα από τις δικές του απόψεις, πως το αντιλαμβάνεται το πως σκέφτεται η κοινωνία. Συνεχίστε κ. μάρτυς.
Γ. ΚΟΣΜΑΣ: Η καθημερινή αγωνία της επιβίωσης, η καθημερινή αγωνία του μεροκάματου, η καθημερινή αγωνία να τα φέρει βόλτα, αντιλαμβάνεται την εξουθένωση και την ζωή του όχι πια σαν μια εστία που πράγματι αναγνωρίζεται και δικαιώνεται μέσα από μια συνταγμένη πολιτεία, αλλά σαν ένα γρανάζι μιας μηχανής το οποίο δεν το καταλαβαίνει και τρέχει να προλάβει πράγματα που δεν προλαβαίνει.
Γι αυτό υπάρχουν μια σειρά από φαινόμενα σε οικονομικό επίπεδο αλλά και σε κοινωνικό που μας δείχνουν αυτή την εικόνα. Υπάρχει αυτή η αίσθηση ότι πρώτα η ζωή είναι διαβαθμισμένη μέσα στον καπιταλισμό, μέσα στο σύστημα όπως σήμερα ζει.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Αυτή η αίσθηση μήπως –κατά την κρίση σας, με βάση αυτά που είπατε πριν- συνδέεται και με κάποιο μέρος κοινωνικής αποδοχής που λέτε ότι είχαν οι ενέργειες της 17Ν από τον κόσμο;
Γ. ΚΟΣΜΑΣ: Αυτό είναι σαφές.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Ακριβώς αυτή τη σαφήνεια θέλω να ρωτήσω. Είναι τόσο σαφές ώστε εσείς να έχετε ακούσει σε ανύποπτο χρόνο να λένε δημόσια «καλώς έγινε αυτό, καλώς έγινε εκείνο› και πιστεύετε ότι αυτό ενδιέφερε αυτούς που ήταν μέλη της 17Ν, τους ενδιέφερε τι λέει ο κόσμος γι’ αυτά που κάνουν; Αποτελούσε κριτήριο αυτό για την παραπέρα συνέχιση της δραστηριότητάς τους.
Γ. ΚΟΣΜΑΣ: Ήταν το βασικότερο κριτήριο όπως έχω αντιληφθεί όλη αυτή τη διαδρομή, στο ότι οι παρεμβάσεις που κάνουν να έχουν ακριβώς αυτό το κριτήριο, όχι του μέσου ανθρώπου δεν υπάρχει αυτή η έννοια, αλλά των ανθρώπων εκείνων που πράγματι αγωνίζονται στην καθημερινότητά τους να τα φέρουν βόλτα. Αυτό ακριβώς το κριτήριο το οποίο όχι μόνο τους ώθησε φτάσουν μέχρι εδώ που έφτασαν, αλλά και να έχουν εκείνη την αποδοχή που υπερβαίνει αυτό που νομίζουμε.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Κατά τη γνώμη σας δηλαδή τα μέλη της 17Ν γνώριζαν ή πίστευαν ότι είναι απομονωμένοι από κάθε στοιχείο κοινωνικής αποδοχής, θα συνέχιζαν οποιαδήποτε δραστηριότητα;
Γ. ΚΟΣΜΑΣ: Σε αυτό είμαι βέβαιος. Από την άλλη το δείχνει και η πορεία των προκηρύξεων το πως συνδιαλλέγονταν με τα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα της κάθε περιόδου. Δείγμα δηλαδή το ότι υπήρχε μια διαλλεκτική σχέση.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Μια τελευταία ερώτηση. Έχει γίνει επίσης πολύς λόγος για ένα θέμα κατά πολύ βεβαίως δευτερεύον σε σχέση με την ανθρώπινη ζωή, αλλά όχι και αδιάφορο στη δίκη αυτή: ληστείες, που πήγαν τα λεφτά κλπ. Κατά την άποψή είχαν κίνητρα να τα ‘κονομίσουν όσοι στη 17Ν μετείχαν σε ληστείες; Για ποιο λόγο τις έκαναν; Απέκτησαν βίλες; Απέκτησαν κότερα; Τα έφαγαν σε ψαροταβέρνες; Τι νομίζετε ότι έχει γίνει;
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Που να το ξέρει ο μάρτυς;
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Την εκτίμησή του κ. Εισαγγελέα. Και κάποιοι άλλοι που είναι έξω, λένε ότι πήγαιναν σε ψαροταβέρνες, ότι έτρωγαν γλυκά από τη Χαρά, εκείνους δεν άκουσα να τους ρωτάνε που τα ξέρετε αυτά.
Γ. ΚΟΣΜΑΣ: Είναι κατατεθειμένη ιστορικά αυτή η εμπειρία ότι όλα τα επαναστατικά Κινήματα, από τα πιο μαζικά ως τα πιο νικηφόρα Κινήματα δηλαδή επαναστατικά Κινήματα που κέρδισαν το καθεστώς που αντιπάλευαν.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Οπότε έγιναν καθεστώς αυτά.
Γ. ΚΟΣΜΑΣ: Χρησιμοποίησαν ως μέσο για την επίτευξη των σκοπών τους και της προπαγάνδας τις ληστείες και διάφορα άλλα τέτοια μέσα που θα τους απέφεραν τα χρήματα εκείνα που χρειάζονται.
(Διαλογικές συζητήσεις)
Ι. ΚΟΥΡΤΟΒΙΚ: Αν έχει περιουσιακά στοιχεία ο συγκεκριμένος κατηγορούμενος και αν ξέρει τι επίπεδο διαβίωσης είχε.
Γ. ΚΟΣΜΑΣ: Αυτό δεν το ήξερα πριν, το γνώρισα βέβαια μετά. Είναι τραγική η οικονομική κατάσταση των περισσότερων από ό,τι γνωρίζω, επειδή συμμετέχω στη Συσπείρωση Ενάντια στην Κρατική Τρομοκρατία και ασχολούμαστε συνολικότερα με όλη αυτή την υπόθεση σε πολιτικό επίπεδο βεβαίως, μας έχει απασχολήσει αυτή η ιστορία. Όντως οι περισσότεροι βρίσκονται σε τραγική οικονομική θέση.
Β. ΜΑΡΚΗΣ: Τότε υπάρχει ένα ερώτημα: τι έγιναν τα λεφτά.
Γ. ΚΟΣΜΑΣ: Δεν ξέρω.
Ι. ΚΟΥΡΤΟΒΙΚ: Σας έχει δώσει απάντηση ο κατηγορούμενος Δημήτρης Κουφοντίνας σε αυτό.
Β. ΜΑΡΚΗΣ: Κύριε μάρτυς στις Οργανώσεις που έχετε υπόψη σας στο παρελθόν καταβάλλονται έξοδα από την Οργάνωση και για την ασφάλιση των μελών;
Γ. ΚΟΣΜΑΣ: Όχι δεν έχω τέτοια εμπειρία. Υπάρχει μια αλληλεγγύη συνεχώς που διαπερνά όχι μόνο τους παράνομες αλλά κυρίως τις νόμιμες Οργανώσεις.
Β. ΜΑΡΚΗΣ: Ξέρετε γιατί; Γιατί έχουμε βρει κάποια στοιχεία τα οποία αναγνώστηκαν στο δικαστήριο που κάποιος κρατάει λογαριασμό και λέει «Για ασφάλεια του τάδε, για τα εργαλεία του τάδε›. Καταλάβατε;
Γ. ΚΟΣΜΑΣ: Θα ήθελα τέλος να καταθέσω στο δικαστήριο για ένα πρόβλημα από μια αφίσα που κυκλοφόρησε γι’ αυτή την υπόθεση στα Εξάρχεια: Δώστε λουλούδια στους επαναστάτες που ηττήθηκαν!
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ελάτε κα Γερογιάννη. Είναι γνωστά τα στοιχεία. «Ορκίζομαι να πω την αλήθεια›.
Μ. ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗ: Στην τιμή και στην υπόληψή μου.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Διαβεβαιώνετε στην τιμή και στην συνείδησή σας.
ΔΙΑΚΟΠΗ
Β΄ ΜΕΡΟΣ
11:15 – 12:35
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ονομάζεστε;
Μ. ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗ: Μαρία Γερογιάννη του Κων/νου.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Γεννηθήκατε;
Μ. ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗ: Στην Αθήνα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Κατοικείτε εδώ;
Μ. ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗ: Ναι.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ορκίζεστε;
Μ. ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗ: Στην τιμή και στην συνείδηση μου.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Μπορείτε να μας πείτε κατ’ αρχήν τι επαγγέλλεστε;
Μ. ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗ: Δημοσιογράφος.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Έχετε γνωρίσει τον κ. Σάββα Ξηρό προσωπικά;
Μ. ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗ: Ναι. Και τον Χριστόδουλο.
(Διαλογικές συζητήσεις)
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Κυρία μάρτυς, έχετε γνωρίσει τον κ. Σάββα Ξηρό προσωπικά;
Μ. ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗ: Ναι. Είχαμε μια χαλαρή γνωριμία τη δεκαετία του ’80. Την ίδια περίοδο είχα γνωρίσει και τον Χριστόδουλο.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Έχετε γνωρίσει και τον Χριστόδουλο Ξηρό.
Μ. ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗ: Στα μέσα της δεκαετίας, το ’85, είχα γνωρίσει τον Χριστόδουλο στο Συνδικάτο. Ως οικοδόμο, συνδικαλιστή από τους πλέον πρωτοπόρους εργάτες της εποχής. Κατέβαινε θυμάμαι στους οικοδόμους με την ΠΑΣΠ, ΚΚΕ Μ-Λ, την συνδικαλιστική παράταξη. Εγώ τότε ήμουν ακόμα εργάτρια και ερασιτέχνης δημοσιογράφος. Δεν είχα ασχοληθεί ακόμα με το επάγγελμα μου.
Ήταν από τους ανθρώπους που ήταν πάντα μπροστά. Διάφανη η δράση του, μπροστάρης, ξεχώριζε κιόλας. Ήταν από τους ανθρώπους που ήταν πρώτος στις κουβέντες και πρώτος στις περιφρουρήσεις, στις διαδηλώσεις, παντού, σε όλες τις αγωνιστικές κινητοποιήσεις της εποχής και ήταν και μια άγρια εποχή τότε για τον Συνδικαλιστικό Κίνημα.
Λίγο αργότερα γνώρισα τον Σάββα. Ο Σάββας ήταν πιο χαμηλών τόνων παιδί, με πολιτική άποψη, θα έχει πάντα, αλλά για κάποιο λόγο που τότε δεν τον καταλάβαινα απείχε. Δεν συμμετείχε ούτε καν στα συνδικαλιστικά, πόσο μάλλον σε οποιαδήποτε άλλη μαχητική κινητοποίηση κλπ. Τότε μου προξενούσε απορία πως ένα παιδί που έχει θέση, έχει άποψη, αναβρασμός, πραξικοπήματα στη ΓΣΕΕ, κόσμος στον δρόμο, δεν κατέβαινε ποτέ στον δρόμο ή αν κατέβαινε είχε μια πολύ διακριτική και μακρινή παρουσία.
Με τον Χριστόδουλο ξαναβρεθήκαμε πέρυσι το καλοκαίρι.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Πριν ή μετά;
Μ. ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗ: Μετά. Όταν προσπαθούσαμε να βρούμε όλοι μαζί απαντήσεις για το τι συμβαίνει με τον Σάββα στον Ευαγγελισμό, όταν ο Σάββας ήταν μη κρατούμενος αλλά έδινε καταθέσεις, ένα πράγμα το οποίο δεν μπορούσε να το εξηγήσει κανείς.
Ο άνθρωπος ήρθε -εγώ ήμουν στην συσπείρωση ενάντια στην κρατική τρομοκρατία- μίλησε με κάποιους από μας να προσπαθήσουμε να βρούμε τι γίνεται, τι συμβαίνει τρεις μέρες πριν πιαστεί.
Από όλο αυτό εγώ το μόνο που μπορώ να συμπεράνω από τη μικρή μου γνωριμία με αυτόν τον άνθρωπο είναι ότι δεν συνάδει με την εικόνα του ένοπλου επαναστάτη όταν έχει συμβεί ένα τέτοιο πράγμα σ’ αυτή την συγκυρία, να κάνει βόλτες στα Εξάρχεια και να μιλάει με κόσμο παρά να εξαφανιστεί. Το πιο λογικό θα ήταν να έχει εξαφανιστεί από το πρόσωπο της γης.
Με τον Σάββα ξαναμιλήσαμε όταν βγήκε από το νοσοκομείο. Τηλεφωνικά φυσικά. Η εντύπωση μου είναι ότι δεν ήταν ο Σάββας που είχα γνωρίσει εγώ τότε. Καμία σχέση. Ήταν ένας άνθρωπος με κατακερματισμένη σκέψη, δεν είχαν συνοχή οι εκτιμήσεις του, όλα αυτά που έλεγε. Ένας άλλος άνθρωπος, ένας άλλος Σάββας. Τότε κατάλαβα κι αυτό που είχε η Αλίθια, ότι όταν τον είδε στο νοσοκομείο δεν ήταν ο άντρας της. Το κατάλαβα απόλυτα δηλαδή. Μπορούσε να το κρίνει καλύτερα από μένα.
Από τότε μέχρι σήμερα έχω διαγνώσει μια θεαματική πρόοδο στον Σάββα. Θεαματική πρόοδο όσον αφορά και την αντίληψη και την συγκρότηση και την πολιτική του συγκρότηση και τη δυνατότητα του να εκτιμά τις καταστάσεις. Ακόμα όμως δεν έχει επανέλθει απόλυτα. Έτσι μπορώ να εκτιμήσω εγώ τουλάχιστον.
Το άλλο που θέλω να πω είναι ότι ο Σάββας ήταν ένας άνθρωπος πολύ ευαίσθητος και πολύ έντιμος, πράγμα που αποδείχτηκε και από το γεγονός ότι μόλις άρχισε να συνέρχεται το πρώτο πράγμα που έκανε ήταν να διεκδικήσει την αξιοπρέπεια και την τιμή του που είχαν τρωθεί εκείνο το διάστημα, που είχε εμφανιστεί μια άλλη εικόνα, ένας άνθρωπος απαξιωμένος, ένας άνθρωπος που άγεται και φέρεται.
Ρίσκαρε να μείνει για όλη την υπόλοιπη ζωή του στη φυλακή και είναι πολύ νέος, είναι 40 χρόνων, μόνο και μόνο για να σώσει την τιμή του. Δεν θα μπορούσε να ζήσει μια ζωή άτιμη ελεύθερος. Προτιμάει να ζήσει μια ζωή έντιμη και ας είναι φυλακισμένος. Αυτό συνέβη απόλυτα και με τις επιλογές της ζωής του. Γιατί θεωρώ ότι ένας επαναστάτης, ένας άνθρωπος που διακινδυνεύει τη ζωή του για το δίκαιο, για τα ιδανικά και για τον αγώνα, έτσι φέρεται.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Επειδή αναφέρατε αρκετά πράγματα συνοπτικά, εγώ θα προσπαθήσω λίγο πολύ σύντομα να τα τεμαχίσω για να έχω και πιο συγκεκριμένες απαντήσεις από σας. Επειδή αναφέρατε ότι γνωρίζετε και τα δύο αδέλφια, τον Σάββα και τον Χριστόδουλο, ας έρθουμε κατ’ αρχήν στον Χριστόδουλο Ξηρό.
Είπατε ότι τον γνωρίσατε μέσα από μια συγκεκριμένη δραστηριότητα συνδικαλιστική και πολιτική. Κατ’ αρχήν μπορείτε να μας περιγράψετε το άτομο; Μια φυσική περιγραφή του Χριστόδουλου Ξηρού.
Μ. ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗ: Εντυπωσιακός εμφανισιακά, ξεχώριζε παντού.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Εντυπωσιακός τι εννοείτε;
Μ. ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗ: Εννοώ ότι ήταν σωματώδης.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Τι εντυπωσίαζε δηλαδή;
Μ. ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗ: Ο όγκος του, η παρουσία του. Η φυσική του παρουσία εννοώ.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Είχε εκτόπισμα που λένε.
Μ. ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗ: Ναι. Γι’ αυτό δεν ήταν τυχαίο ότι ήταν μπροστά πάντα. Ακόμη και τότε μετά τον Καλτεζά θυμάμαι που είχαν γίνει μεγάλες διαδηλώσεις στην Αθήνα ο Χριστόδουλος ήταν στην αλυσίδα πρώτος και μάλιστα υπήρχε και φωτογραφία του στην ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ.
Τώρα για κάποιο λόγο απ’ ότι διάβασα στις εφημερίδες δύο μέρες μετά κάποιος τον αναγνώρισε στο CARAVEL σε κάποια ενέργεια της Οργάνωσης. Δεν μπορώ να καταλάβω πως ένας άνθρωπος θα μπορούσε τη μια μέρα να βγάζει φωτογραφίες στις εφημερίδες σε αλυσίδα λίγο πριν τη σύγκρουση και σε 2 μέρες να πηγαίνει να λαμβάνει μέρος σε ενέργειες.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Επειδή είστε ενήμερη βλέπω αναφέρεστε ακριβώς σ’ αυτό που θα ήθελα να σας ρωτήσω. Πως εξηγείται, είναι λογικό, είναι ακόλουθο, ένας άνθρωπος με ανοιχτή παρουσία σε συνδικαλιστικούς χώρους και μάλιστα έντονα πολιτικοποιημένος, σε χώρους οι οποίοι πολλές φορές είχαν έρθει σε σύγκρουση με τις δυνάμεις της τάξης στους δρόμους, ένας άνθρωπος ο οποίος είχε το πολύ χαρακτηριστικό αυτό παράστημα που αναφέρετε και που όλοι ως τώρα έχουν πει ότι είχε ο Χριστόδουλος Ξηρός πριν συλληφθεί, είναι για σας ακόλουθο, έχει μια εξήγηση ότι αυτός ο ίδιος άνθρωπος 2 μέρες αφότου φωτογραφήθηκε πρώτο κορδόνι περιφρούρηση που λέγαμε τότε στα φοιτητικά μας χρόνια να συγκρούεται με την Αστυνομία, να πάει και να βάλει μια βόμβα, να τινάξει ένα λεωφορείο των ΜΑΤ όπως κατηγορείται σύμφωνα με το κατηγορητήριο και μάλιστα τόσο φανερά ώστε να υπάρχουν μάρτυρες οι οποίοι να τον αναγνώρισαν; Το θεωρείτε λογικό και ακόλουθο αυτό;
Μ. ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗ: Όχι. Παράλογο το θεωρώ. Δεν θα διακινδύνευε ποτέ τη σύλληψη του. Έστω και τυχαία την ώρα που πέφτουν οι πέτρες ή οτιδήποτε άλλο, την ώρα που γίνεται μια σύγκρουση στο δρόμο. Δεν θα διακινδύνευε ποτέ ένας τέτοιος άνθρωπος τη σύλληψη του. Ούτε καν εξακρίβωση δεν θα διακινδύνευε βασικά.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Πείτε μου τώρα για τον Σάββα Ξηρό. Είπατε ότι σας έκανε εντύπωση η αλλαγή της προσωπικότητας που είχε μετά την σύλληψη του. Εσείς πώς επικοινωνήσατε μαζί του;
Μ. ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗ: Τηλεφωνικά.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Εννοείτε στο διάστημα που νοσηλευόταν στον Ευαγγελισμό;
Μ. ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗ: Αμέσως μετά. Από τότε που ήρθε στη φυλακή.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Αμέσως μετά. Για όσο χρονικό διάστημα νοσηλευόταν υπήρχε η δυνατότητα επικοινωνίας μαζί του;
Μ. ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗ: Εξ όσων μπορώ να γνωρίζω, με κανέναν, όχι μόνο με μένα. Δεν μιλούσε με τους γονείς του αρχικά, δεν είχε επικοινωνία με δικηγόρο, δεν είχε επικοινωνία με τη γυναίκα του.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Η σύντροφος της ζωής του, η κα Αλίθια Ρομέρο, όταν της επιτράπηκε να τον επισκεφτεί επικοινωνήσατε μαζί της αμέσως μετά;
Μ. ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗ: Ναι και ήταν σοκαρισμένη.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Για πείτε μας λίγο τι σας είπε πιο αναλυτικά.
Μ. ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗ: Δεν τον αναγνώριζε. Δεν αναγνώριζε σ’ αυτόν τον άνθρωπο που είδε εκεί κομμάτια σε ένα κρεβάτι τον σύντροφο της με τον οποίο ήταν 10 χρόνια μαζί, δεν ήταν ένας χτεσινός σύντροφος δηλαδή που δεν είχε μια σχέση.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Εγώ θυμάμαι κάποιες δηλώσεις της στα μέσα μαζικής ενημέρωσης ότι «δεν είναι αυτός ο Σάββας που ξέρω›.
Μ. ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗ: «Δεν είναι ο Σάββας που ξέρω›. Ναι.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Σας το επιβεβαίωσε κι εσάς αυτό.
Μ. ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗ: Αυτό έλεγε. Δεν είναι αυτός.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Μήπως αναφέρθηκε πιο αναλυτικά σε κάποια στοιχεία; Τι εννοούσε «δεν είναι ο Σάββας που ξέρω›;
Μ. ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗ: Φερόταν σαν μικρό παιδάκι.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Θα μας τα πει η κα Αλίθια. Είναι μάρτυρας.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Θα μας τα πει. Να μην τα επαναλάβει. Να μη την κουράζουμε. Είπε αρκετά πράγματα που είναι χρήσιμα. Μη την κουράζουμε.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Ας έρθουμε τώρα στη δράση του Σάββα Ξηρού. Εσείς όταν πληροφορηθήκατε τις δραστηριότητες που είχε όλα αυτά τα χρόνια σαν μέλος της Οργάνωσης -όπως ομολογεί ο ίδιος- της 17Ν η προσωπική αντίδραση σας ποια ήταν; Ότι πρόκειται για έναν άνθρωπο χαμηλής ηθικής αξίας ή για έναν άνθρωπο που έκανε μια πολιτική επιλογή η οποία όμως προσδίδει ένα ηθικό ανάστημα και αν το δεύτερο για ποιο λόγο;
Μ. ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗ: Κατ’ αρχήν πιστεύω ότι ήταν ένας άνθρωπος που έκανε μια πολιτική επιλογή, πολιτική επιλογή ζωής για μένα. Σε καμία περίπτωση δεν μπορώ να απαξιώσω την επιλογή του. Εξάλλου δεν θεωρώ ότι η 17Ν ήταν μια απαξιωμένη ομάδα, μια απαξιωμένη Οργάνωση. Κι όχι μόνο εγώ, πολύς κόσμος. Έχω την εμπειρία από το εργατικό ρεπορτάζ που κάνω να είμαι σε εργατικούς χώρους, να μιλάω με κόσμο. Δεν υπήρχε αυτή η εντύπωση. Ο απλός κόσμος δεν είχε τέτοια εντύπωση.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Πείτε μου πολύ συνοπτικά τι εννοείτε. Τι εντύπωση είχε ο κόσμος;
Μ. ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗ: Κατά κανόνα ο κόσμος στην 17Ν έβλεπε ένα στήριγμα. Ο απεργός, ο απολυμένος, ο άνθρωπος που έκλεινε η δουλειά του και θα πετιόταν στον δρόμο, θεωρούσε ότι αυτοί οι άνθρωποι υπερασπίζουν με τον δικό τους τρόπο το δικό τους δίκιο.
Αυτή την άποψη επιτρέψτε μου να σας πω ότι εξακολουθώ να την ακούω να διατυπώνεται ακόμη και τώρα παρά τις προσπάθειες που έγιναν όλο αυτό το διάστημα να απαξιωθεί, να φανεί ως μια συμμορία ποινικών. Δεν το πιστεύει ο κόσμος.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Χαρακτηρίζετε τον Σάββα Ξηρό με βάση βεβαίως τις πράξεις αυτές που περιγράφετε και στο κατηγορητήριο ως έναν άνθρωπο δειλό ή ως έναν άνθρωπο ο οποίος έθεσε τη ζωή του στην υπηρεσία μιας ιδεολογίας που είχε και είχε το θάρρος να υπερασπιστεί την ιδεολογία αυτή;
Μ. ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗ: Θεωρώ ότι η ένταξη του και οι επιλογές του ήταν μια πράξη γενναιότητας.