ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ελάτε παρακαλώ. Είστε η κα Μπερτράν Ισαβέλλα – Ζυρίνη του Ζαν Ζακ, οικονομολόγος, τόπος γέννησης Βαγδάτη;
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Μάλιστα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Διαβεβαιώνετε στην τιμή και τη συνείδησή σας ότι θα πείτε την αλήθεια.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Βεβαίως στην τιμή και την συνείδησή μου.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Μπορείτε να την ρωτήσετε παρακαλώ.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Είμαι οικονομολόγος, ιδιωτική υπάλληλος και μεταφράστρια το επάγγελμά μου.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Θα ήθελα καταρχήν να πείτε στο Δικαστήριο, ποιος είναι ο λόγος για τον οποίον ήρθατε εδώ και εάν ο λόγος αυτός σχετίζεται με κάποια προσωπική γνωριμία με τον κ. Τζωρτζάτο ή σχετίζεται με κάποιον άλλο σκοπό.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Όχι δεν γνωρίζω τον κ. Βασίλειο Τζωρτζάτο, ήρθα όμως να καταθέσω κάποια πράγματα που νομίζω ότι σχετίζονται με την υπόθεση αυτή.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Ύστερα από αίτημα ποιών κυρία Μπερτράν πείτε και αυτό.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Μετά από πρόσκληση του κ. Παπαδάκη και των συνηγόρων του κ. Τζωρτζάτου.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Και για ποιο λόγο; Με ποιο κριτήριο σας προσεκάλεσαν δηλαδή και σας ζήτησαν να έρθετε εδώ;
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Θα ήθελα αν είναι εύκολο, επειδή βοηθάει την δική μου συγκρότηση σαν σκέψη, να σας πω κάποια πράγματα αρχικά και να συμπληρώσω τα κενά. Θα προσπαθήσω όσο μπορώ.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τι να προσπαθήσετε, δεν έχει βγει τίποτα με τις πολυλογίες, εγώ τουλάχιστον σας είπα, τα λίγα λόγια βοηθάνε περισσότερο, τα πολλά δεν δικαιολογούν τίποτα τα πολλά. Πείτε όμως ότι νομίζετε.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Θα ξεκινήσω λέγοντας ότι, νιώθω πολύ παράξενα σ’ αυτή την αίθουσα. Και νιώθω πολύ παράξενα γιατί είναι σαν να έχει γυρίσει ο χρόνος πίσω για μένα. Ο χώρος των φυλακών Κορυδαλλού μου είναι οδυνηρά οικείος. Έχουν περάσει 23 χρόνια από την ημέρα που πέρασα το κατώφλι αυτής εδώ της φυλακής, για να κλειστεί η ζωή μου σε ένα κελί επί ενάμιση χρόνο. Πρώτα ως υπόδικη και στη συνέχεια καταδικασμένη για συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση.
Χρειάστηκαν πέντε χρόνια δικαστικών αγώνων, μέχρι να γίνει αποδεκτό, με μια οριστική και αμετάκλητη αθωωτική απόφαση, αυτό που από την αρχή οι σύντροφοί μου και εγώ φωνάζαμε, ότι η υπόθεση για την οποία είχαμε παραπεμφθεί, ήταν ένα κατασκεύασμα της Ασφάλειας μια σκευωρία.
Αυτή η εμπειρία όμως από την οδυνηρή της πλευρά έχει και μιαν άλλη. Με έχει κάνει εκ των πραγμάτων θέλοντας και μη, γνώστη εκ των έσω ορισμένων πρακτικών και μεθοδεύσεων που εφαρμόζει η ασφάλεια.
Πρακτικές και μεθοδεύσεις που στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν σταθήκανε μόνο η αφορμή για τον άδικο διασυρμό κάποιων ανθρώπων, αλλά συνέβη κάτι πολύ περισσότερο. Μέσα σε ένα κατευθυνόμενο κλίμα εκείνης της εποχής, τρομο-υστερίας, με τα Μ.Μ.Ε. να ζητάνε τότε το κεφάλι μας επί πίνακι, η Ασφάλεια κατάφερε να επηρεάσει, να παραπλανήσει, να παγιδεύσει; Βάλτε εσείς όποια λέξη θέλετε, δεν μ’ ενδιαφέρει, πάντως οδήγησε ένα Δικαστήριο σε μια αρχική καταδικαστική απόφαση.
Ενάμιση – ένα χρόνο τώρα, αυτές τις πρακτικές και τις μεθοδεύσεις τις βλέπω να επαναλαμβάνεται, σ’ αυτήν εδώ την υπόθεση που εξετάζετε. Είναι αναβαθμισμένες αυτή τη φορά. Δεν είναι τόσο χοντροκομμένες όπως τότε, είναι πιο επιστημονικές.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: (Παρέμβαση εκτός μικροφώνου)
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: θα σας το πω, είναι υπόθεση που στα δικαστικά χρονικά, είστε δικαστής πολλά χρόνια, φαντάζομαι θα την έχετε ακουστά, είναι η υπόθεση που έχει πολιτογραφηθεί ως υπόθεση της «Οργάνωσης Λαϊκή Εξουσία› ή αλλιώς «Υπόθεση Ζηρίνη›. Δεν την έχω μαζί μου, θα μπορέσω να την καταθέσω στον κ. συνήγορο να σας την φέρει.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Κυρία μάρτυς για να ξέρουμε και εμείς τι ακούμε.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Εμένα τουλάχιστον δεν με πολυενδιαφέρει.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Καλά κύριε Πρόεδρε εντάξει.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αφήστε να μας πει τι θέλει ,ποιες είναι οι μέθοδοι της Αστυνομίας και αν δηλαδή πιστεύει ότι ακόμα και σήμερα όλα αυτά γίνονται δηλαδή; Μήπως θα πρέπει να πάμε να αλλάξουμε και εμείς δουλειά δηλαδή, αν είμαστε σε ένα κράτος τόσο αναξιόπιστο τι κάνουμε εδώ πάνω; Έτσι λέτε εσείς. Το κατεδαφίσαμε λοιπόν το κράτος και είστε και εσείς υπέρ της κατάργησης τελείως της Αστυνομίας βλέπω.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Όχι θα σας εξηγήσω.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Να την καταργήσουμε λοιπόν και την Αστυνομία, ένας ακόμα που μας το επιμένει εδώ.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Τώρα γιατί το γυρνάμε εκεί κάθε φορά που ένας μάρτυρας εδώ πέρα τα λέει λίγο δύσκολα; Δεν θα πούμε για την Αστυνομία, την είπαμε την άποψή μας, αφήστε εδώ πέρα να καταθέσει.
Ι. ΜΥΛΩΝΑΣ: Πρέπει να ελέγχετε ακόμα περισσότερο τι κάνει η Αστυνομία.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τι κάνουμε εδώ πέρα τόσο καιρό αυτό δεν κάνουμε; Δεν ελέγχουμε τις καταθέσεις, δεν τους ρωτάμε και τους ξαναρωτάμε; Αυτά είπες στην πρώτη κατάθεση, αυτά στη δεύτερη, αυτά λες εδώ; Εδώ δεν κάνουμε εδώ μέσα, δεν ελέγχουμε; Να τα πειστήρια, για να τα δούμε, για να τα ξαναδούμε, γιατί είναι έτσι. Αν δεν κάνουμε αυτό τόσο καιρό τι κάνουμε δηλαδή; Αλλά αυτό όμως, μέχρι του να καταργήσουμε την Αστυνομία, που θέλουν πολλοί εδώ μέσα απ’ όσους έρχονται, έχει μεγάλη διαφορά.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Είπα κάτι τέτοιο;
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Την ρώτησα τη μάρτυρα, θέλετε να καταργήσουμε στην Αστυνομία; Και δεν απαντάει?
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Η μάρτυς επί δημοκρατίας δικάστηκε και καταδικάστηκε, το θυμίζω.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Σήμερα μήπως πιστεύετε ότι ακόμα η Αστυνομία τα ίδια κάνει; Μετά από τόσα χρόνια δημοκρατικού βίου;
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Θα φθάσω, θα σας μιλήσω τι έγινε και θα σας πω γιατί τα βλέπω να επαναλαμβάνονται σήμερα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Εσείς είχατε ομολογήσει τότε;
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Δεν ζητήθηκε να ομολογήσω, η συνεργασία τότε που μου ζητιότανε ήταν πάνω σε ονόματα, δηλαδή ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος, δηλαδή και να ήθελα δεν μπορούσα να τα πω, δεν μου προτάθηκαν ονόματα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Εσείς δηλαδή δεν ομολογήσατε;
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Μου επιτρέπετε να σας πω κάποια πράγματα;
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Για μια στιγμή εδώ πέρα γιατί καθόμαστε και λέμε για ομολογίες με εμβρυουλκό ας το πούμε, βγάζουμε ομολογίες σώνει και καλά η Αστυνομία, πείτε μου εδώ. Ποιο έτος είναι αυτό;
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: 1980, δημοκρατία, όχι επί χούντας.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Βεβαίως, αλλά όλα έχουν μια εξέλιξη και μια μετεξέλιξη. Είναι τα ίδια η Αστυνομία σήμερα με το ’80; Τι λέτε εσείς; Και αν ήταν η ίδια, τόσα χρόνια γιατί δεν τους πιάνανε τούτους εδώ;
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Θα πρέπει να σας πω πράγματα που συνδέονται?
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Πείτε τα ότι θέλετε, αλλά λέω να μην τα λέτε και έτσι.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Δεν νομίζω ότι πολιτικολογώ, μιλάω για γεγονότα. Τα γεγονότα λοιπόν έχουν ως εξής, με συλλάβανε τον Φλεβάρη του 1980, είχε μόλις προηγηθεί η διπλή εκτέλεση των αστυνομικών Πέτρου και Σταμούλη από την 17Ν. Έχει σημασία η χρονική στιγμή. Η Ασφάλεια κατά τα ήθη και τα έθιμα εκείνης της εποχής, είχε προβεί σε ένα πογκρόμ συλλήψεων από άτομα που ανήκαν στον αντιεξουσιαστικό χώρο και στην λεγόμενη «εκσυγχρονιστική Αριστερά› όπου ανήκα και εγώ. Ήταν μια συνηθισμένη πρακτική αυτή.
Ο θεωρητικός στόχος ήταν ότι μήπως μέσα απ’ αυτό τον τρόπο ψαρεύοντας στο σωρό, φθάνανε κάποτε σε κάτι που να τους οδηγούσε στην 17Ν. Ο άλλος λόγος, ο πιο χειροπιαστός, ήταν ότι μ’ αυτό τον τρόπο μπορούσαν και λειτουργούσαν εκφοβιστικά πάνω σε ένα πολιτικό χώρο ιδιαίτερα ενοχλητικό.
Σ’ αυτά τα πλαίσια λοιπόν βρέθηκα και εγώ, κλήθηκα, ή μάλλον συνελήφθην στην πραγματικότητα και οδηγήθηκα στην Ασφάλεια να καταθέσω ως μάρτυρας για την υπόθεση της ανθρωποκτονίας των Αστυνομικών.
Κατέθετα δεκαπέντε μέρες μάρτυρας. Να θυμίσω εδώ κάτι που βεβαίως το ξέρετε, το Σύνταγμα ορίζει 24ωρη προθεσμία για απαγγελία κατηγορίας. Αυτό για να συνεκτιμήσετε την ποιότητα της δημοκρατίας, επειδή γίνεται μεγάλος λόγος εδώ μέσα για την δημοκρατία. Τελικά λοιπόν μου απαγγέλθηκε κατηγορία.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Ομολόγησες;
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν μου ζητήσανε λέει, εάν μου ζητάγανε.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Δεν υπήρχε θέμα ομολογιών.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Κύριε Εισαγγελεύ η γυναίκα δεν είχε κάνει τίποτα λέει, τι να ομολογήσει μας λέει; Είχατε κάνει τίποτα κυρία Μπερτράν; Τι να ομολογήσει;
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Δεν υπήρχε θέμα ομολογίας στην προκειμένη περίπτωση γιατί πρέπει κάθε υπόθεση να ξέρουμε γιατί συζητάμε.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Κατηγορήθηκε κύριε Πρόεδρε, γι’ αυτό το λέω.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Κατηγορήθηκα για συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Φοβάμαι ότι ο καθένας έρχεται να μας πει, μια ιστορία από τη δική του ζωή που εμένα δεν μ’ ενδιαφέρει, αλλά αφού την θέλει η υπεράσπιση δεν μπορώ να της πω όχι.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Δεν σας ενδιαφέρει πώς η Ασφάλεια έχει στήσει σκευωρία; Την έξωθεν καλή μαρτυρία της Ασφάλειας πιστοποιώ αυτή τη στιγμή.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ξέρετε τον κ. Τζωρτζάτο τον βασάνισε κανένας, του έδωσαν να πιει τίποτα φάρμακα, ψυχοφάρμακα;
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Να φθάσω λοιπόν να σας πω, τι σημαίνει ψυχολογικά για έναν άνθρωπο να συλλαμβάνεται στα καλά καθούμενα, να οδηγείται στην Ασφάλεια και να καλείται να καταθέσει για μια σοβαρή υπόθεση, όπως είναι η 17Ν ανθρωποκτονίες κλπ.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ναι ωραία και με παίρνανε και εμένα που δεν ξέρω τίποτα για την 17Ν, τι έγινε; Τι θα μου κάνουν;
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Κύριε Πρόεδρε μου επιτρέπετε, συγνώμη ρωτούσα εγώ και ζήτησε η κα μάρτυρας να αφεθεί να πει ορισμένα πράγματα μόνη της. Ανέστειλα τις ερωτήσεις μου, όχι για να διακόπτετε εσείς τη μάρτυρα όλη την ώρα και ο κ. Εισαγγελέας, το έχετε κάνει 20 φορές μέχρι τώρα, αφήστε την να πει, ή αν μπορεί, ας πει γιατί δεν ομολόγησε τέλος πάντων, αφού τόσο πολύ ανυπομονείτε και αφήστε την να πει τα υπόλοιπα μετά.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Δεν ανυπομονεί κανείς κύριε Πρόεδρε?
(Διαλογικές Συζητήσεις)
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ποιος την ρωτούσε κύριε θυμάστε; Η υπεράσπιση την ρωτούσε και καθίσαμε τρεις μέρες και την ακούγαμε, δεν την ρώτησα εγώ. Την Ευγενούλα που λέτε, δεν την ρώτησα εγώ, η υπεράσπιση την ρωτούσε και η υπεράσπιση πάλι ρωτάει, αλλά της λέω της υπεράσπισης να ρωτάει κάπως πιο περιορισμένα, μην λέμε τις ιστορίες της ζωής μας εδώ πέρα.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Να βρούμε τα πρακτικά της Ευγενούλας, να δούμε ποιος ρωτούσε;
Ι. ΜΥΛΩΝΑΣ: ?.η Αστυνομία κατασκευάζει υποθέσεις και ενοχοποιεί αθώους ανθρώπους, είναι προσωπική εμπειρία που την έχει βιώσει με άδικη φυλάκιση ενάμιση έτους, σας ενοχλεί να ακούγεται αυτό στο Δικαστήριο;
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Καθόλου δεν με ενοχλεί, αλλά δεν θέλω πολλές λεπτομέρειες. Το είπε η γυναίκα, το κατάλαβα. Εκτός εάν είμαι τόσο βλάκας και δεν καταλαβαίνω, να μου τα πει πιο αναλυτικά, τα κατάλαβα, δεν τα κατάλαβα νομίζετε; Ότι η γυναίκα οδηγήθηκε άδικα στη φυλακή και ότι τελικώς απηλλάγη και παμψηφεί κιόλας, αν είναι αυτό το μήνυμα το έχω καταλάβει.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Πέντε χρόνια χρειάστηκαν για να αθωωθούμε. Δηλαδή αν είχα δικαιωθεί μετά από 20 θα μου ζητούσε κανείς συγνώμη που κάθισα στη φυλακή;
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Με μια κατηγορία άδικη, μάλιστα αυτό το καταλάβαμε.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Με συγχωρείτε η ανακριτική συμπεριφορά ενδιαφέρει και όχι αν αθωώθηκε και μετά από πόσα χρόνια και γι’ αυτό δεν την έχετε αφήσει να πει τίποτα, ας τα πει.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ελάτε λοιπόν πείτε για την ανακριτική συμπεριφορά.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Να φθάσω λοιπόν στην ανακριτική συμπεριφορά και για να καταλάβετε τι σημαίνει και κάτω από ποιες συνθήκες λοιπόν ομολογείς, δεν ομολογείς κλπ.
Η δική μου ανάκριση διεξαγόταν σε δυο επίπεδα ουσιαστικά. Το ένα επίπεδο ήταν η λεγόμενη on the record ανάκριση, αυτή που έρχεται στα χέρια σας για να δικάσετε. Τι ήταν αυτή η ανάκριση; Ήταν μια σωρεία χαρτιών, εγγράφων που είχαν μαζέψει από σπίτια και από γραφεία και πάνω στα οποία μου γινόντουσαν ερωτήσεις. Πολύ επιλεγμένα έγγραφα, είχαν μαζέψει τα πάντα, αρχεία της οργάνωσης από τη δικτατορία, από τη μεταπολίτευση, χαρτιά, φωτογραφίες, προσωπικές σημειώσεις και ότι μπορείτε να φανταστείτε.
Η ανάκριση λοιπόν γινότανε πάνω σε επιλεγμένα χαρτιά, σε επιλεγμένες φράσεις και είχε ένα σκοπό. Να μου γίνει αντιληπτό, ότι η Ασφάλεια αν ήθελε, με μια κατάλληλη συρραφή αποσπασματικών στοιχείων, θα μπορούσε ενδεχομένως να στήσει μια κατηγορία περί σύστασης τρομοκρατικής οργάνωσης. Αυτός ήταν ο μοχλός πίεσης για να εξυπηρετηθεί το δεύτερο σκέλος της ανάκρισης, αυτό που λέμε το off the record. Τι ήταν το off the record σκέλος.
«¶κου να σου πω Μπερτράν, με αυτά τα χαρτιά, άμα θέλουμε εμείς σας έχουμε δεμένους και αν αυτά τα χαρτιά δεν φθάνουν, όπως καταλαβαίνεις μπορούμε να κατασκευάσουμε όσα χρειάζονται. Και αν βρεθείς σε ένα Δικαστήριο, πες μας εσύ ποιον θα πιστέψουν άραγε; Εσάς ή εμάς;›
Καίριο ερώτημα που τίθεται και στη σημερινή υπόθεση. Λοιπόν, «μ’ αυτή την έννοια κοίτα να συνεργαστείς και αν συνεργαστείς έχει καλώς υπάρχουν εδώ διαβατήρια, υπάρχουν και τα λεφτά της επικήρυξης για την 17Ν, άντε στο καλό να τα φάτε στο εξωτερικό. Αλλιώς υπάρχει βεβαίως και ο άλλος δρόμος, να το κατηγορητήριο έτοιμο το έχουμε, δες και τον Αντιτρομοκρατικό μέχρι 20 χρόνια για απλή συμμετοχή. Διαλέγεις και παίρνεις.›
Τι σήμαινε το να συνεργαστώ: Να αποκαλύψω ονόματα. 23 χρόνια με βασανίζει ένα ερώτημα. Αν ήξερα ονόματα, ή αν μου ζητούσαν να επικυρώσω ονόματα, θα είχα ομολογήσει; Δεν το ξέρω. Θέλω να ελπίζω ότι δεν θα είχα μπλέξει άλλους άδικα για να σώσω το κεφάλι μου. Αλλά μπορεί και να ήθελα να το σώσω, ανθρώπινο είναι. Δεν ξέρω εάν θα είχα υποκύψει σ’ αυτή τη πίεση. Εκεί όμως ήταν στα τυφλά, ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος, τι ονόματα να πω;
Γιατί άραγε στήθηκε αυτή η σκευωρία σε βάρος μου; Είχε προηγούμενα η Ασφάλεια μαζί μου; Σας βεβαιώνω πως όχι. Ήμουν 22 χρονών, τι προηγούμενα να έχει λοιπόν; Γιατί βεβαίως μπαίνει το ερώτημα, γιατί στήνει σκευωρία η Ασφάλεια, γιατί έχει μέσα τον Τζωρτζάτο, τον Χριστόδουλο Ξηρό, αν υποθέσουμε ότι είναι σκευωρία; Έχει προηγούμενα μαζί τους;
Και εγώ θέτω το ίδιο ερώτημα, είχε προηγούμενα μαζί μου; Όχι, δεν είχε και σας βεβαιώνω. Μήπως είχε προηγούμενα με τους 13 συγκατηγορούμενούς μου; Γιατί 14 άτομα παραπεμφθήκαμε. Σας βεβαιώνω πώς δεν είχε ούτε μαζί τους, πλην ενός, του Κώστα Ζηρίνη, α! ναι αυτόν τον θέλαμε, από πολύ καιρό τον θέλαμε, ήταν πολύ ενοχλητικός. Είχαμε επιχειρήσει και άλλες φορές να τον δέσουμε, αλλά δεν μας είχε κάτσει, είχε ξεγλυστρίσει.
ΠΟΡΕΔΡΟΣ: Τι ήταν αυτός, τι είχε κάνει;
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Τον ψάχνανε, ήταν Λαμπράκης, είχαν προσπαθήσει να τον τυλίξουν και με την υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ, η Ασφάλεια τότε δεν την απασχολούσε της αρκούσε το φρόνημα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Θα κάνουμε μισή ώρα διακοπή.
ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Επαναλαμβάνεται η συνεδρίαση. Μια παράκληση και προς την υπεράσπιση. Βλέπω ότι ετούτοι εδώ είναι περίπου μάρτυρες-πραγματογνώμονες. Μπορούμε να τους συστήσουμε -εσείς το διευθύνεται αυτό- σας παρακαλώ όσο μπορούμε να είναι πιο σύντομοι. Δεν μπορούμε να κάνουμε δυο μάρτυρες την κάθε ημέρα. Δεν θα τελειώσει ποτέ η διαδικασία και θα φανεί ότι δεν θέλετε εσείς να τελειώσει. Δεν θέλω να το δείξω αυτό. Για όνομα του Θεού, να μην φανεί αυτό από την δίκη. Η κα Μπερτράν έχει βασανιστεί λέει από μια προσωπική της εμπειρία. Μας τα είπε. Δεν χρειάζεται να μας πει μεγάλες λεπτομέρειες. Τί να τις κάνω;
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Εγώ δεν έχω αντίρρηση. Συγκρίνεται στα πρακτικά τον αριθμό των ερωτήσεών μου και των άλλων ερωτήσεων στον προηγούμενο μάρτυρα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Εγώ σας λέω, όσο μπορούμε πιο σύντομα.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Καμία αντίρρηση. Ούτε προκαλώ παρεμπίπτοντα και παράπλευρα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν θέλω ούτε παρεμπίπτοντα, ούτε τίποτα εδώ μέσα. Να τελειώνουμε. Εδώ ο σκοπός είναι να μας δώσει κάτι η μάρτυς, να προσθέσει κάτι στη διαδικασία.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Η πρόθεσή μου είναι να μην της κάνω καμία ερώτηση αρκεί να μην διακοπεί και να αφεθεί να πει αυτά τα οποία θέλει να πει.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Η κα Μπερτράν έχει να σας καταθέσει κάποια πράγματα που συνδέοντας την τότε ανάκριση έχουν προέκταση στο μέλλον, στην σημερινή υπόθεση. Είχα μείνει λοιπόν στο γιατί στήνονται κάποια σκευωρίες. Γιατί είναι ένα ερώτημα που αιωρείται. Δηλαδή ένας άνθρωπος ο οποίος αποδέχεται για τους σημερινούς κατηγορούμενους τον ισχυρισμό που προβάλλουν ορισμένοι ότι εδώ υπάρχει μία σκευωρία της Ασφάλειας.
Έχετε κατηγορούμενους που αυτή είναι η υπερασπιστική τους γραμμή. Γιατί το ισχυρίζονται; Έρχεται κάποιος καλοπροαίρετος και λέει «γιατί να το κάνει η Ασφάλεια; Έχει κάποια προηγούμενα;›. Αυτό προσπαθούσα να σας πω ότι δεν υπήρχαν προηγούμενα μαζί μου και όμως βρέθηκε σε μία σκευωρία.
Είχα μείνει στο σημείο ότι η σκευωρία εκείνη στην οποία βρέθηκα μπλεγμένη, υπήρχε ένα άτομο που το ήθελε η Ασφάλεια και σας κατονόμασα τον Κώστα Ζηρίνη. Εξηγούσα πάνω στην διακοπή γιατί τον Κώστα Ζηρίνη, γιατί ήταν τόσο ενοχλητικός; Γιατί είχε αντιστασιακή δράση και δεν είχε συλληφθεί, γιατί είχε κάνει την ταινία του Πολυτεχνείου και το χειρότερο απ’ όλα, μετά την μεταπολίτευση δεν εξαργύρωσε, δεν μπήκε σε κάποιο μεγάλο Κόμμα να τον βλέπετε κάθε μέρα κι αυτόν στα «παράθυρα›. Εξακολουθούσε, επέμενε να είναι ενοχλητικός. Να είναι στην Εξωκοινοβουλευτική Αριστερά.
Ο Ζηρίνης όμως ως κύριο πιάτο δεν μπορούσε να είναι αρχηγός τρομοκρατικής Οργάνωσης χωρίς να υπάρχουν μέλη σε αυτή την τρομοκρατική Οργάνωση. ¶ρα λοιπόν το κύριο πιάτο ήταν ο Κώστας Ζηρίνης και οι υπόλοιποι 13 που παραπεμφθήκαμε. Ευτυχώς ή δυστυχώς ήμασταν απλώς η γαρνιτούρα.
Κατ’ αναλογία στην σημερινή υπόθεση δεν μπορούμε να δέσουμε τον κ. Γιωτόπουλο αν δεν υπάρχουν και κάποιοι που να φέρονται να ομολογούν ότι ήταν το Α και το Ω στην 17Ν. Υπήρχαν όμως και άλλα πράγματα σε εκείνη την ανάκριση τα οποία έχουν αναγωγή στο σήμερα. Στην διάρκεια των ανακρίσεων γίνονταν εκτενέστατη διάλεξη από την Ασφάλεια τότε, όταν τους έλεγα ότι «μα γιατί με πιέζετε, δεν ξέρω τίποτα, τί ονόματα να σας πω› «πώς, ξέρεις πολλά πράγματα και να σου εξηγήσουμε γιατί›. Εδώ υπάρχει συγκεκριμένη δομή στην τρομοκρατία στην Ελλάδα.
Ποιο ήταν το σενάριο της Ασφάλειας; Πίσω από όλες τις ένοπλες Οργανώσεις στην Ελλάδα υπάρχει ένας βασικός εγκέφαλος. Αυτός ο βασικός εγκέφαλος είναι ο μέγας θεωρητικός, αυτός που συνέλαβε την αρχική ιδέα, ο «Πάπας› της τρομοκρατίας. Αυτός ο βασικός εγκέφαλος βρήκε 2-3 των ιδίων αντιλήψεων και έφτιαξαν ένα είδος διευθυντηρίου.
Το διευθυντήριο αυτό το κάθε μέλος είχε αναλάβει ένα συγκεκριμένο τομέα δουλειάς. Ο ένας είχε αναλάβει να στήσει την 17Ν. Ο άλλος τον ΕΛΑ. Ο άλλος την Λαϊκή Εξουσία στην προκειμένη περίπτωση ως πολιτικό κουκούλι της τρομοκρατίας. Αυτή ήταν η εκδοχή της Ασφάλειας. Το διευθυντήριο αυτό, αυτή ήταν η θεωρία –προσέξτε το– δεν ανακατευόταν ποτέ σε πράξεις συγκεκριμένες. Είχε μόνο ρόλο καθοδηγητικό και έδινε εντολές. Έβαζε άλλους να τα κάνουν. Δεν ήταν ποτέ φυσικού αυτουργοί αυτοί που συμμετείχαν στο διευθυντήριο. Ήταν μόνο ηθικοί αυτουργοί, κάτι σαν τον κ. Γιωτόπουλο δηλαδή.
Η Ασφάλεια όμως προχωρούσε και πάρα πέρα εκείνη την εποχή. Αυτό καταρχήν που σας είπα είναι βέβαια η γνωστή θεωρία των συγκοινωνούντων δοχείων που κατευθύνονται από ένα ενιαίο σκιώδες κέντρο. Από τότε υπάρχει αυτή η θεωρία. Ένα τέταρτο του αιώνα η Ασφάλεια εξακολουθεί να ενεργεί με την ίδια πάντα ιδεοληψία.
Υπήρχε όμως και κάτι ακόμα. Το 1980 η Ασφάλεια περιέγραφε το πορτραίτο του λεγόμενο «εγκέφαλου›. Σύμφωνα με την Ασφάλεια μου είχε ειπωθεί ότι αυτός ο «εγκέφαλος› είναι γύρω στα 40 τότε, δηλαδή γύρω στα 60 με 65 σήμερα, διανοούμενος, χαρισματική προσωπικότητα, με μεγάλη θεωρητική κατάρτιση, με βαθιά κουλτούρα που την αντλεί από πολύχρονη διαμονή στο εξωτερικό και βεβαίως με αντιστασιακή δράση, απ’ όπου αντλεί και βεβαίως την μεγάλη του πείρα στα συνωμοτικά.
Μήπως μόλις περιέγραψα κάποιον που κάθεται στο εδώλιο των κατηγορούμενων; Φαντάζομαι πως ναι. Με όλα αυτά θέλω να πω ότι το μοντέλο ήταν έτοιμο από τότε. Ένα τέταρτο του αιώνα η Ασφάλεια ουσιαστικά αυτό που προσπαθεί να κάνει είναι να επιβεβαιώσει το μοντέλο. Να χωρέσει την πραγματικότητα, να χωρέσει το μοντέλο μέσα στην πραγματικότητα. Όταν η πραγματικότητα δεν χωράει το μοντέλο τότε τόσο το χειρότερο για την πραγματικότητα.
Σε αυτή την περίπτωση η λογική της Ασφάλειας και δεν το λέω θεωρητικά, το έζησα και το πλήρωσα είναι ότι εκεί παρεμβαίνουμε λιγάκι δημιουργικά. Βάζουμε ένα χαρτάκι από δω, έναν ψευδομάρτυρα από κει και δένουμε την υπόθεση. Τόσο απλά. Δεν κάνουμε και κάτι κακό -προσέξτε, έχει σημασία- διότι η Ασφάλεια είναι πεισμένη ότι έχει ενόχους στα χέρια. Δεν μπορούμε όμως να αφήσουμε έναν ένοχο να μας ξεφύγει ελλείψει στοιχείων. Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα. Εφόσον δεν υπάρχουν στοιχεία αλλά έχουμε σοβαρές υπόνοιες και είμαστε πεισμένοι ότι έχουμε κάποιον σοβαρό ένοχο μέσα στα χέρια μας δεν μπορούμε να τον αφήσουμε να ξεφύγει. ¶ρα κατασκευάζουμε στην ανάγκη.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Κυρία μάρτυς, εκείνο το οποίο θα ήθελα να πείτε επανερχόμενη λίγο στην εμπειρία σας, όπου αν θυμάμαι καλά είπατε ότι μείνατε κρατούμενη 15 μέρες.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Βεβαίως.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Ποιες ανακριτικές μεθόδους χρησιμοποίησε τότε η Ασφάλεια εναντίον σας; Ήδη αναφερθήκατε –για να μην επαναλαμβάνω- στην δημιουργία μιας πεποίθησης ότι μπορούν να κατασκευάσουν ατράνταχτα στοιχεία εναντίον σας, στην απειλή κλπ. ¶λλες μεθόδους;
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Ο βασικός μοχλός πίεσης είναι αυτός που περιέγραψα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ο κ. Παπαδάκης θέλει να μάθει και κανέναν άλλον.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Από εκεί και πέρα είναι λίγα και κλασικά αλλά είναι κατανοητό ότι στον καθένα εντοπίζουν ποιο είναι το αδύνατο σημείο του. Βεβαίως η απειλή μιας φυλακής 20 ετών νομίζω ότι ήταν ότι καλύτερο μπορούσαν να βρουν.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Σύμφωνοι, λέω σε σας ποια άλλα σημεία εφαρμόστηκαν;
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Σε ξυπνούσαν στις 01:00 το πρωί και σε πήγαιναν για ανάκριση, σε άφηναν να κοιμηθείς 2 ώρες, σε ξαναξυπνούσαν και σε ξαναπήγαιναν για ανάκριση. Αυτό ήταν το βασικό μοτίβο.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Επικοινωνία με συνήγορο;
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Κανένα. Αυτό το είπαμε. 15 ημέρες ως μάρτυρας, αυτό ήταν το καταπληκτικό φαινόμενο, είσαι μάρτυρας και φιλοξενήσε σε κελί. Δεν ξέρω αν είναι αντιληπτό σε ένα Δικαστήριο αυτό. 15 μέρες και είσαι μάρτυρας, δεν είσαι κατηγορούμενος. Όχι μόνο δεν έχεις επικοινωνία, ούτε τηλέφωνο. Δηλαδή εμένα οι δικοί μου έψαχναν 15 μέρες, δεν ήξεραν πού είμαι.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Να μην μιλήσω και για γνώση της δικογραφίας τότε αφού μάρτυρας ήσασταν.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Δεν υπήρχε. Ήμασταν υποτίθεται μάρτυρες για την ανθρωποκτονία των δύο Αστυνομικών και μας ανάκριναν πάνω σε χαρτιά της Οργάνωσης, πάνω στο αρχείο της δικτατορίας. Φαιδρά πράγματα δηλαδή.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αρκετά.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Είπατε ότι δεν ομολογήσατε παρ’ όλα αυτά. Μία ερώτηση και τελειώνω.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Να ομολογήσω τί; Δεν μου ζητήθηκε.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Σύμφωνοι, είπατε ότι δεν σας ζητήθηκε. Απλώς τελειώνω με αυτή την ερώτηση ότι, αν σας είχε ζητηθεί....
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Είπα, 23 χρόνια με βασανίζει αυτό το ερώτημα. Μπορώ να απαντήσω ότι δεν ξέρω, αν ήταν η μάνα μου στο νοσοκομείο και κρεμόταν η ζωή της από τα χέρια τους.....
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: ¶λλοι συγκατηγορούμενοι ομολόγησαν;
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Να ομολογήσουν τί; Σας εξηγώ και πάλι, η ερώτηση δεν ήταν να ομολογήσουμε.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: ¶λλοι συγκατηγορούμενοι ομολόγησαν;
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Πάνω σε τί, αυτό ρωτώ.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Στην κατηγορία κυρία μου.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Μα δεν υπήρχε θέμα ομολογίας. Δεν μας κατηγόρησαν για συμμετοχή σε τρομοκρατικές πράξεις. Δεν έγινα ίσως αντιληπτή. Η κατηγορία ήταν σύσταση τρομοκρατικής Οργάνωσης η οποία θα έκανε μελλοντικά.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Σε αυτά γιατί δεν ομολογήσατε;
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Μα τί να ομολογήσω κ. Πρόεδρε; Πέστε μου.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ότι φτιάξατε Οργάνωση. Γιατί δεν το ομολογήσατε;
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Τί να ομολογήσω;
Σ. ΞΗΡΟΣ: Κύριε Εισαγγελέα, πάλι .....
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Κύριε Ξηρέ, παρακαλώ καθίστε κάτω και θα σας δοθεί μετά ο λόγος. Σας παρακαλώ πολύ, δεν συμφωνεί ο κ. Εισαγγελεύς με κανένα.
Σ. ΞΗΡΟΣ: Κύριε Πρόεδρε, στα βασανιστήρια λέτε εφόσον δεν ομολόγησε ....
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν είπαμε κ. Ξηρέ αυτό.
Σ. ΞΗΡΟΣ: Επιβεβαιώνεται ότι ο σκοπός αγιάζει τα μέσα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αφού σας έκαναν βασανιστήρια γιατί λοιπόν κι εσείς δεν ομολογήσατε; Αυτό την ρωτάω. Λέει «να ομολογήσουμε τί›. Να πείτε ότι «ναι, μετείχα στην Οργάνωση›. ¶ρα λέει λοιπόν ότι «αφού δεν μετείχα τί να πω›. Έτσι δεν είπατε;
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Όχι, δεν είπα αυτό. Σας εξηγώ και πάλι, γιατί εδώ πέρα συγγνώμη αλλά νομίζω ότι ή δεν έχω γίνει κατανοητή ή υπάρχει εσκεμμένη προσπάθεια να διαστρεβλωθούν αυτά που λέω. Είπα ότι.....
κ. ΓΕΩΡΓΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ: Από ποιον κυρία;
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Εδώ πέρα δεν έχει γίνει κατανοητό, συγγνώμη. Εγώ είπα κάτι πάρα πολύ συγκεκριμένο. Ότι η πίεση....
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Κύριε Πρόεδρε, αφήστε την μάρτυρα να έχει τις δικές της απόψεις. Είναι τελείως διαφορετικές από της κοινωνίας απ’ ότι φαίνεται. Είμαστε υποχρεωμένοι να τα ακούμε όλα εδώ μέσα είτε συμφωνούμε, είτε μας αρέσει, είτε δεν μας αρέσει. Αλλά δεν μπορούμε να μορφώσουμε γνώμη πριν τα ακούσουμε όλα όμως.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Να μην ακούγονται αν είναι διαφορετική η άποψη από της κοινωνίας.
ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ: Υποθέτω ότι δεν υπάρχει υπαινιγμός ότι τουλάχιστον μέχρι εκείνη την εποχή που αναφέρεται η κα Μπερτράν δεν γίνονταν βασανιστήρια. Δεν ξέρω για την περίπτωσή της. Δεν υπάρχει τέτοιος υπαινιγμός υποθέτω.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Λέει ότι της έκαναν τέτοιες συμπεριφορές. Την ρωτάω «μα με τέτοιες σκληρές συμπεριφορές όπως λέτε πώς δεν ομολογήσατε›.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Δεν με καταλάβατε.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Μου λέτε «εγώ τί να ομολογήσω, δεν είχα κάνει τίποτα›. Μου αρκεί αυτή η απάντηση.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Δεν είπα «δεν είχα κάνει τίποτα›. Δεν είπα αυτό. Είπα ότι το μοτίβο που παίζονταν ήταν ή συνεργάζεσαι....
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Δηλαδή οι κύριοι εδώ που ομολόγησαν έχουν κάνει;
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Δεν είπα κάτι τέτοιο. Θα επαναλάβω μέχρι εξαντλήσεως γιατί είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό. Το μοτίβο της δικής μου ανάκρισης ήταν «είτε μας δίνεις ονόματα τα οποία ου αν λάβεις παρά του μη έχοντος›. Δεν ξέρω τί θα έκανα αν ήξερα ονόματα, το επαναλαμβάνω ή «σε στέλνουμε με τον αντιτρομοκρατικό νόμο›. Δεν είχα άλλη επιλογή. Ήταν μονόδρομος για μένα. Δεν είχα περιθώρια να ομολογήσω. Είναι κατανοητό αυτό; Δεν είναι κατανοητό; Πέστε εσείς. Δώστε μου μια επιλογή που είχα.
Η διαφορά όμως είναι η εξής, ότι αν η Ασφάλεια όμως αντί να μου πει «δώσε μας ονόματα› τα είχε έτοιμα αυτή και μου έλεγε «τον ξέρεις τον Γιωτόπουλο;›. «Δεν τον ξέρω›. «Όχι, τον ξέρεις γιατί αλλιώς θα σου φτιάξω κατηγορία. Τον ξέρεις τον Τζωρτζάτο;›. «Δεν τον ξέρω›.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν σας είπαν όμως τέτοια.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Ήταν μονόδρομος. Δηλαδή δεν ήμουν ηρωική που δεν ομολόγησα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Κυρία Μπερτράν, δεν είχαν άλλους 14 εκεί πέρα να λένε για τον καθέναν, για τον άλλον;
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Δεν υπήρχε. Αυτό σας λέω.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Να πει «έλα εδώ, είναι και ο Μιχάλης Μαργαρίτης›. Βάζω τον εαυτό μου τώρα εγώ.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Αυτό σας λέω.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Να σας έλεγαν «δεν είναι και ο Μαργαρίτης κα Μπερτράν;›. «Είναι› θα λέγατε εσείς μετά τα βασανιστήρια.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Βεβαίως. Αν ας πούμε ήταν ο άντρας μου στο νοσοκομείο ετοιμοθάνατος και μου έλεγαν ......
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Σας ρώτησαν τέτοια πράγματα;
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Όχι, δεν μου έλεγαν ονόματα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Για τους άλλους φίλους, γνωστούς, τους κατηγορουμένους;
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Όχι, δεν τους ενδιέφερε. Δεν έλεγαν αυτό.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τότε τί τους ενδιέφερε εκεί πέρα;
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Τους ενδιέφερε να φτάσουν στην 17Ν. Τόσο απλά. Αυτό ήταν το ζητούμενο.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δηλαδή πίστευαν ότι εσείς δεν είσαστε 17Ν αλλά θέλανε μήπως βγάλουν τίποτα.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Η πεποίθησή τους όπως εξήγησα, θέλω να το διευκρινίσω, ότι ο Ζηρίνης ήταν στο διευθυντήριο. Ήταν ένας από αυτούς τους ηθικούς αυτουργούς.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αφού λοιπόν το ήξεραν και το πίστευαν δεν σας έλεγαν «δεν είναι ο Ζηρίνης μέσα; Πείτε κα Μπερτράν ότι είναι ο Ζηρίνης›.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Όχι, γιατί ποιο θα ήταν το αντάλλαγμά μου; Να πω ότι ο Ζηρίνης ήταν μέσα και τί θα μου έλεγαν; Σε αφήνουμε να φύγεις; Πώς θα έστηναν την κατηγορία χωρίς άλλα μέλη; Εγώ ήμουν γυναίκα του και εξακολουθώ και είμαι.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αν ξέρατε όμως και καμία γιάφκα και τέτοια πράγματα και τα δείχνατε;
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Δεν υπήρχαν γιάφκες, τί να κάνουμε;
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν υπήρχε Οργάνωση τότε, γι αυτό.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Οργάνωση υπήρχε απολύτως νόμιμη με πολιτική δράση στον εξωκοινοβουλευτικό χώρο. Απλώς την βάφτισαν «τρομοκρατική›.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Εννοώ ότι παράνομη δεν υπήρχε.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Όχι, αυτό σας λέω.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν είχε ούτε όπλα, ούτε ρουκέτες που βρήκαν εδώ, ούτε ένα σωρό πράγματα.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Όχι.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Κυρία Μπερτράν, σκεφτείτε τους κατοίκους της περιοχής της Δαμάρεως εάν γινόταν μια πυρκαγιά και γινόταν έκρηξη, πέστε μου πόσα τετράγωνα θα καταστρέφονταν;
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Μένω κοντά και φοβήθηκα εκείνες τις ημέρες μην με μπλέξουν.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Να καθίσουμε να δούμε και τί βλέπει η κοινωνία, ο καθημερινός πολίτης, ο κ. Κώστας ο μαραγκός που δουλεύει από το πρωί μέχρι το βράδυ, ο κ. Αντώνης ο χασάπης. Αυτοί να δείτε τι βλέπουν. Δεν βλέπω μόνο τα δικά σας της κουλτούρας μόνο. Έχουμε και άλλον κόσμο εδώ πέρα. Έχουμε τον κόσμο του μόχθου του καθημερινού που κοιτάει να τα βγάλει πέρα. Δεν έχουμε μόνο εσάς εδώ μέσα.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Γιατί η κυρία δηλαδή δεν ανήκει στον κόσμο του μόχθου; Τί υπαινίσσεστε πάλι;
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν είναι της κουλτούρας λέω ο άλλος κόσμος. Υπάρχει και άλλος κόσμος. Και άλλος. Δεν την είπα ανεπάγγελτη. Έχω διαβάσει και μεταφράσεις της. Δεν την ξέρω την κα Μπερτράν; Αλίμονο. Αυτά που λέει εδώ ελέγχουμε. Είπα ότι λυπάμαι πάρα πολύ που είχε την ταλαιπωρία της. Δεν το είπα; Δεν την συμμερίζομαι; Αλλά αυτό έχει απόσταση από το άλλο.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Νομίζω όμως ότι σας περιέγραψα κάποια πράγματα που σας παραπέμπουν στο σήμερα, το μοντέλο, ο ηγέτης. Συνεκτιμήστε το.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τα άκουσα και τα έβαλα μέσα στο κεφάλι μου.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Απαντάω και το «γιατί›.
Ι. ΜΥΛΩΝΑΣ: Κύριε Πρόεδρε, δύο ερωτήσεις διευκρινιστικές να δω αν κατάλαβα καλά αυτά που είπε η κα μάρτυς. Αναφέρομαι τώρα στην δική σας περιπέτεια και ταλαιπωρία. Τότε αν κατάλαβα καλά, είπατε ότι η Ασφάλεια σας ζήταγε μεν να πείτε ονόματα και εσείς είπατε «τί να πω αφού δεν ξέρω›, αλλά εδώ είναι το κρίσιμο σημείο που θέλω να διευκρινίσουμε, τότε η Ασφάλεια δεν επέλεξε να σας πει «ο Α, ο Β, ο Γ και ο Δ είναι μέλη της παράνομης Οργάνωσης, υπόγραψέ το›.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Όχι.
Ι. ΜΥΛΩΝΑΣ: Το δεύτερο μου ερώτημα. Αν κατάλαβα καλά από τις συνθήκες ψυχολογικής βίας και ταλαιπωρίας και εξευτελιστικής μεταχείρισης που είχατε υποστεί επί 15 ημέρες στην Ασφάλεια, αν σας έλεγε η Ασφάλεια που δεν το είπε «υπόγραψε εδώ ότι ο Α, Β, Γ, Δ, Ε είναι μέλη› είναι πολύ πιθανό εσείς τότε να υπογράφατε με τα δυο σας χέρια. Αν το κατάλαβα καλά.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Σας είπα, όταν συνελήφθησαν πλέον οι κατηγορούμενοι οι σημερινοί, 23 χρόνια με βασανίζει αυτό το ερώτημα. Τί θα έκανα σε μία τέτοια περίπτωση; Βεβαίως είναι θεωρητικό και αναπάντητο.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τα θεωρητικά και τα αναπάντητα δεν θα τα απαντήσουμε εμείς. Ο κ. Γεωργίου έχει το λόγο.
Σ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ: Κύριε Πρόεδρε, επειδή πρέπει να εξηγούμε και τα αυτονόητα εδώ μέσα θα πω το εξής: όταν ο μάρτυς καθίσταται κοινό μέσον αποδείξεως και όταν ισχυρίζεται ότι εδώ έχει στηθεί μία σκευωρία με την οποία έχουν έρθει κατηγορούμενοι άνθρωποι για τους οποίους παριστάμεθα κι εμείς σαφώς και θα ρωτάμε. Δεν ήρθε να μας πει για το πόσο καλός σύζυγος και πόσο καλός πατέρας είναι ο Χ κατηγορούμενος για να μην την ρωτήσω. Μιλάει για σκευωρία της Ασφάλειας, μιλάει για μεθόδους της Ασφάλειας και θα πάρω τον λόγο και όποιος ισχυρίζεται το αντίθετο δεν έχει τουλάχιστον δικαστική εμπειρία.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Συγγνώμη, ο κ. συνήγορος είναι της Ασφάλειας; Συνήγορος της Ασφάλειας είστε;
Σ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ: Όχι, εσείς έχετε περάσει από κει και δεν ξέρω τί ρόλο παίζετε τώρα.
Ι. ΜΠΕΡΤΡΑΝ: Λέτε να με έχει στρατολογήσει από τότε;
Σ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ: Δεν ξέρω, τί να σας πω; Εγώ έχω δουλειά και κάνω.
Ι. ΜΥΛΩΝΑΣ: Η κα μάρτυς είναι μάρτυρας υπεράσπισης του κ. Τζωρτζάτου. Το πρώτο αυτονόητο.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Είναι κοινό αποδεικτικό μέσο.
Ι. ΜΥΛΩΝΑΣ: Σας παρακαλώ, είναι μάρτυρας υπεράσπισης του κ. Τζωρτζάτου.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Είδατε όμως ότι ρωτάνε και του κ. Γιωτόπουλου.
Ι. ΜΥΛΩΝΑΣ: Έχουμε ως δεύτερο δεδομένο ότι έχει λάβει το Δικαστήριό σας μία απόφαση – επιτρέψτε μου να την χαρακτηρίσω ορθή απόφαση – είναι από τις περιπτώσεις που συμφωνούμε με το Δικαστήριο, τις λίγες ίσως και έχει πει ότι, παράσταση πολιτικής αγωγής για το έγκλημα του άρθρου 187 του Ποινικού Κώδικα δεν επιτρέπεται. Είχε γίνει μια συζήτηση τις πρώτες ημέρες της διαδικασίας. Είχε αναπτυχθεί ο αντίλογος από κάποιον άλλον συνάδελφο πολιτικής αγωγής, είχαν αναπτυχθεί εκατέρωθεν επιχειρήματα επί 4 ή 5 σελίδες των πρακτικών και το Δικαστήριο τελικά είχε πει «δεν νοείται παράσταση πολιτικής αγωγής για το άρθρο 187 του Ποινικού Κώδικα›. Δεύτερο αυτονόητο.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Εφόσον όμως είπαμε έχει παραγραφεί, ήταν για μια υπόθεση που έχει παραγραφεί.
Ι. ΜΥΛΩΝΑΣ: Είχατε πει κ. Πρόεδρε ότι δεν νοείται παράσταση πολιτικής αγωγής για το άρθρο 187.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Μόνο γι’ αυτούς το είπαμε. ¶ρα λοιπόν λέμε «όχι›. Όταν όμως υπάρχει μια Οργάνωση και έχει τεχνουργήσει.....
Ι. ΜΥΛΩΝΑΣ: Να σας φέρω αύριο τα πρακτικά τότε. Είχε πει ο κ. Εισαγγελέας ότι βεβαίως δεν είναι νοητή η παράσταση της πολιτικής αγωγής για το 187 και είχε συμφωνήσει με το αίτημα της υπεράσπισης. Είχε προτείνει και αυτός να απορριφθεί η πολιτική αγωγή.
Β. ΜΑΡΚΗΣ: Μήπως ήταν καμία άλλη περίπτωση;
Ι. ΜΥΛΩΝΑΣ: Όχι, δεν είναι άλλη. Είναι το ίδιο νομικό ζήτημα. Για το άρθρο 187 του Ποινικού Κώδικα δεν νοείται παράσταση πολιτικής αγωγής.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Καλύτερα να κάνετε ερώτηση κ. Μυλωνά.
Ι. ΜΥΛΩΝΑΣ: Βεβαίως υπάρχει δυνατότητα παράστασης πολιτικής αγωγής για τα επιμέρους εγκλήματα. Όμως αν δεν κάνω λάθος ο κ. Γεωργίου παρίσταται για μία ή δύο πράξεις για τις οποίες δεν κατηγορείται ο κ. Τζωρτζάτος. ¶ρα το τρίτο αυτονόητο είναι ότι όταν δεν εξετάζεται υπόθεση στην οποία παρίστατο ως συνήγορος πολιτικής αγωγής, έχει βέβαια δικαίωμα ακρόασης αλλά δεν έχει δικαίωμα παρέμβασης.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Είδαμε όμως ότι το ρωτάνε όλοι από εκεί;
Σ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ: Κύριε Πρόεδρε, εάν ρωτήσω για την συμμετοχή του κ. Τζωρτζάτου σε συγκεκριμένα αδικήματα να μου το πει. Εγώ αυτό ρωτάω;
Ι. ΜΥΛΩΝΑΣ: ¶λλος είναι ο ρόλος του συνηγόρου υπεράσπισης και άλλος είναι ο ρόλος του συνηγόρου πολιτικής αγωγής.
Β. ΜΑΡΚΗΣ: Κύριε Πρόεδρε, τυχαίνει να έχω αυτή την στιγμή στα χέρια μου το Βούλευμα του Συμβουλίου Εφετών 2479/2002 που έκρινε ακριβώς έπ’ αυτού του θέματος το οποίο είχα επικαλεστεί στο Δικαστήριό σας για να καταλήξετε στην άποψη αυτή. Είπε λοιπόν ότι: δεν επιτρέπεται αυτοτελώς παράσταση για το 187. Αν όμως τελέστηκε έγκλημα σε βάρος συγκεκριμένων, τότε είναι νομότυπη παράσταση και για το επιμέρους έγκλημα και για το 187.
Ι. ΜΥΛΩΝΑΣ: Γιατί δεν διαβάζετε την απόφαση του παρόντος Δικαστηρίου;
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αυτό είπαμε.
Ι. ΜΥΛΩΝΑΣ: Θα σας φέρω αύριο τα πρακτικά να δούμε τί ακριβώς έχει ειπωθεί και ποια ήταν η πρόταση του κ. Εισαγγελέα.