ΔΙΚΗ 17Ν
ΤΕΤΑΡΤΗ 2 ΙΟΥΛΙΟΥ 2003
ΩΡΑ ΕΝΑΡΞΕΩΣ: 09:00
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: ΜΙΧΑΗΛ ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Καλή σας ημέρα. Επαναλαμβάνεται η συνεδρίαση που έχει διακοπεί. Έχουμε μάρτυρες;
Να προσέλθει η κα Ευαγγελία Σωτηροπούλου. Είστε η κα Ευαγγελία Σωτηροπούλου, μηχανολόγος μηχανικός, κάτοικος Νέας Ερυθραίας. Που γεννηθήκατε;
Ε. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ: Στην Αθήνα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ορκίζεστε ότι θα πείτε την αλήθεια ή διαβεβαιώνετε στην τιμή και στη συνείδησή σας;
Ε. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ: Στην τιμή και στην συνείδησή μου.
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗΣ: Από πού γνωρίζετε τον κ. Κονδύλη;
Ε. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ: Τον κ. Κονδύλη τον γνωρίζω από την Κομμουνιστική Νεολαία Ελλάδας. Ήμασταν και οι δύο στελέχη αυτής της Οργάνωσης από τη δεκαετία του ’80. Η γνωριμία μου δηλαδή με τον κ. Κονδύλη ήταν τη δεκαετία του ’80 στα πλαίσια αυτής της Οργάνωσης.
Θα ήθελα να πω ότι ο κ. Κονδύλης ήταν από τα πιο αξιόλογα στελέχη της Οργάνωσης, Γραμματέας σε μια μεγάλη Οργάνωση της Αθήνας στην Οργάνωση του Αιγάλεω, εργαζόμενος στο εργοστάσιο της AMSTEL.
Ήθελα να το τονίσω αυτό, γιατί εκείνη την περίοδο μπορεί να ήταν της μόδας να είναι κανείς κομμουνιστής οργανωμένος στα Πανεπιστήμια ή σε άλλους χώρους, αλλά ήταν ιδιαίτερα δύσκολο να είναι οργανωμένος κομμουνιστής σε ένα μεγάλο εργοστάσιο. Πολύ περισσότερο μάλιστα όταν αυτή η σκληρή καθημερινή δουλειά, συνδυαζόταν με υψηλά καθήκοντα στα πλαίσια της Οργάνωσής μας.
Ήθελα να περιγράψω κατά κάποιο τρόπο την προσωπικότητα του Κονδύλη, όπως τον γνώρισα εκείνη την εποχή. Ήταν ένας νέος εργάτης, αφοσιωμένος στις ιδεολογικές αρχές του κομμουνιστικού επαναστατικού Κινήματος, τον διέκρινε αποφασιστικότητα, μαχητικότητα, υψηλή ιδεολογική και πολιτική συγκρότηση και ωριμότητα και κυρίως σεμνότητα και ανιδιοτέλεια.
Θέλω να το τονίσω αυτό γιατί δυστυχώς ακόμη και χώροι της Αριστεράς πολύ συχνά γίνονται πεδίο έκφρασης προσωπικών φιλοδοξιών, καριερισμού, ματαιοδοξίας, τάσεως εξουσιασμού και χειραγώγησης και ο Σωτήρης σε καμία περίπτωση δεν είχε καμία σχέση με τέτοια χαρακτηριστικά και ουδέποτε προσπάθησε να εξαργυρώσει –όπως υπάρχουν πολλά παραδείγματα- την πολιτική του δράση και θέση μέσα στην Οργάνωση.
Ένα δεύτερο θέμα που θα ήθελα να αναφερθώ γιατί έχει σημασία για το δικαστήριο, είναι ότι εκείνη την εποχή πολλά μέλη και στελέχη της Οργάνωσής μας είχαμε πάντα στο μυαλό μας τη δυνατότητα μη ειρηνικού μετασχηματισμού της κοινωνίας. Πρώτα από όλα αυτή η αναφορά στην ένοπλη αναμέτρηση, ήταν στοιχείο όλων των αποφάσεων των συνεδρίων του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, τουλάχιστον τότε. Τώρα πια δεν ξέρω γιατί έχουμε αποχωρήσει.
Επίσης εκείνη την εποχή μελετούσαμε τους κλασικούς, γνωρίζαμε ότι ο Λένιν θαύμαζε τις ένοπλες Οργανώσεις «ατομικής› τρομοκρατίας της εποχής όπως την Ναρόντναγια Βόλια, είχαμε αποστηθίσει την γνωστή φράση των κλασικών ότι «Η βία είναι η μαμή της ιστορίας› και θαυμάζαμε τα ένοπλα αντάρτικα Κινήματα της Λατινικής Αμερικής, ενώ δίναμε έμπρακτη υλική βοήθεια στις ένοπλες επαναστάσεις εκείνης της περιόδου και πιο συγκεκριμένα στέλναμε μπριγάδες στη Νικαράγουα.
Επίσης μελετώντας την ιστορία της χώρας μας νιώθαμε πολύ μεγάλη πίκρα και σφιγγόταν η καρδιά μας όταν διαβάζαμε για την παράδοση των όπλων στη Βάρκιζα.
Θέλω δηλαδή να πω ότι στο πίσω μέρος του μυαλού μας πάντα υπήρχε αυτή η εκδοχή και σε χιλιάδες κόσμο. ¶λλο βέβαια αν ταυτόχρονα βαφτίζαμε προβοκάτορες όσους στη χώρα μας επέλεγαν μια τέτοια πολιτική, στα πλαίσια της γνωστής εξάλλου μισαλλοδοξίας αυτών των χώρων.
Αυτό είναι το πρώτο μέρος της ιστορικής του διαδρομής. Το δεύτερο και σημαντικότερο είναι η περίοδος του ’89 – ’90. Αυτή την περίοδο όλη η Αριστερά αλλά πολύ περισσότερο εμείς που ανήκαμε στο παραδοσιακό Κομμουνιστικό Κίνημα, δεχτήκαμε δύο πάρα πολύ ισχυρά σοκ, που άλλαξαν τη ζωή μας.
Το πρώτο σοκ ήταν η κατάρρευση του λεγόμενου υπαρκτού Σοσιαλισμού, πολύ περισσότερο που η κατάρρευση αυτών των συστημάτων δεν ήταν μια κατάρρευση απλά από μια ήττα στη μάχη με το αντίστοιχο σύστημα, αλλά αποκαλύφθηκε ότι αυτά τα καθεστώτα πέραν ενός ανεκτού επιπέδου διαβίωσης του λαού τους, σε καμία περίπτωση δεν είχαν σχέσεις με τις προσδοκίες μας για πολιτική δημοκρατία, για λαϊκή συμμετοχή και πολύ περισσότερο και με το όραμα του μαρασμού του κράτους.
Το δεύτερο πολύ ισχυρό ράπισμα που δεχτήκαμε, ήταν από τη δεξιά στροφή του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, η οποία ξεπέρασε ακόμη και τα όρια του κλασικού ρεφορμισμού, έφτασε μάλιστα εκείνη την περίοδο να ταυτιστεί το Κομμουνιστικό Κόμμα με τις τρέχουσες πολιτικές επιλογές της άρχουσας τάξης, όπως ήταν η εξασφάλιση της κοινωνικής και πολιτικής συναίνεσης, σε μεταρρυθμίσεις νεοφιλελεύθερης κατεύθυνσης.
Μπορείτε να φανταστείτε τι απογοήτευση ήταν για μας, να βλέπουμε μέλη της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος στην Κυβέρνηση Μητσοτάκη!
Όλοι εμείς και ο κ. Κονδύλης και εγώ που εκείνη την περίοδο αποχωρήσαμε ή διαγραφήκαμε από την ΚΝΕ και το Κομμουνιστικό Κόμμα, κάναμε μια προσπάθεια να ξεκινήσουμε ένα νέο εγχείρημα για τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου από το σύστημα Αριστερού ριζοσπαστικού πόλου και πιο συγκεκριμένα κάναμε την προσπάθεια να δημιουργήσουμε το νέο αριστερό ρεύμα, πολιτική ομάδα που υπάρχει ακόμη.
Ο κ. Κονδύλης τότε ειδικά στις πρώτες εκλογές του ’90 που συμμετείχαμε το σχήμα της λαϊκής αντιπολίτευσης έδωσε όλες του τις δυνάμεις, όπως είχε συνηθίσει εξάλλου να κάνει σε όλη του την πορεία. Πλην όμως πολύ γρήγορα και αυτό το εγχείρημα αποδείχθηκε ότι είχε πολύ περιορισμένα όρια. Όρια, που δεν ξεπερνούσαν τα κλασικά όρια και των άλλων ομάδων της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς. Μέσα σε ένα χρόνο είχαμε όλοι μας και μια τρίτη μεγάλη απογοήτευση.
Βρισκόμαστε στο σημείο που πιστεύω ότι στο μυαλό του κ. Κονδύλη είχαν καταρρεύσει οι τρεις βασικές γραμμές του Αριστερού Κινήματος. Η ευρωκομμουνιστική επιλογή ούτως ή άλλως είχε απορριφθεί από εμάς πριν από πολλά χρόνια, η επιλογή του παραδοσιακού Κινήματος κατέληξε –τουλάχιστον εκείνη την περίοδο, τώρα είναι αλλιώς τα πράγματα- σε μια διαπλοκή με την εξουσία τουλάχιστον στην Ελλάδα, όσο για την τρίτη εκδοχή της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς, τίμια μεν, πλην όμως είχε πολύ περιορισμένα όρια.
Όλοι βρισκόμασταν σε μια φάση πολύ έντονης αναζήτησης. Δεν το θεωρώ καθόλου παράλογο, μέσα στον οίστρο εκείνης της εποχής και στην αγωνία όλων μας να βρούμε κάποιο τέταρτο δρόμο, ένα εγχείρημα της συμμετοχής σε μια ένοπλη ομάδα, να είναι πολύ λογικό. Εξάλλου και όλα τα τμήματα του Κομμουνιστικού Κινήματος το ένοπλο εγχείρημα το έχουν μέσα στις επιλογές τους.
Απλώς η διαφορά είναι ότι η πλειοψηφία του Κομμουνιστικού Κινήματος βλέπει την ένοπλη αναμέτρηση σε μια κρίσιμη στιγμή του επαναστατικού μετασχηματισμού της κοινωνίας και σαν αποτέλεσμα της ανάπτυξης ενός μαζικού Κινήματος κι ενός μαζικού Κόμματος που είναι επικεφαλής σε αυτό το μαζικό Κίνημα, κάποιοι άλλοι πιθανό είχαν μια άλλη αντίληψη για το συγκεκριμένο θέμα και έβλεπαν αυτή την ένοπλη αναμέτρηση, να προετοιμάζεται από σήμερα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Κοιτάξτε, θα πάρουμε τη βεβαίωση το σεμιναρίου μας στο τέλος γιατί έχουμε ακούσει πολλές φορές αυτές τις μαρξιστικές αναλύσεις και λίγο μας ενδιαφέρουν εμάς τα δικά σας! Εδώ έχουμε ένα Σύνταγμα το οποίο λέει όχι ένοπλη βία. Εσείς θέλετε να προχωρήσετε παραπέρα, να ξέρετε ότι θα έχετε τις συνέπειες. Πέστε μου όμως για τον κ. Κονδύλη.
Ε. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ: Ο κ. Κονδύλης είναι ένα άτομο με πολιτική διαδρομή και η συγκεκριμένη επιλογή του είναι πολιτική. Ο λόγος που αναφέρομαι σε όλα αυτά, είναι ακριβώς για να δώσω τη δυνατότητα στο δικαστήριό σας να εξηγήσετε αυτή την επιλογή και προσπαθώ να σας δείξω τις πολιτικές σκέψεις που έκανε, εφόσον ήταν πολιτική επιλογή.
Η προσωπικότητα του κ. Κονδύλη ήταν εργατική, λαϊκή. Σε αυτούς τους ανθρώπους που δεν παραιτούνται εύκολα από την ιδέα της αναμέτρησης με το σύστημα -γιατί πιθανό κάποιοι άλλοι που δεν είχαν αυτά τα χαρακτηριστικά της αυτοθυσίας όπως ο κ. Κονδύλης, πιο εύκολα παραιτούμασταν από το θέμα του επαναστατικού μετασχηματισμού- ήταν πολύ λογικό εκείνη την περίοδο, να επιλέξει μια πολιτική ομάδα, η οποία αν μη τι άλλο, μπορεί μεν να μην είχε αποτέλεσμα μια κοινωνική αλλαγή, αν μη τι άλλο είχε κάποια θεαματικά αποτελέσματα στην πολιτική ζωή της χώρας.
Εδώ που τα λέμε δεν είναι και μικρό πράγμα ο κ. Miller ή οι Αμερικάνοι αξιωματούχοι να φοβούνται μια χούφτα λαϊκούς αγωνιστές. Όσο να ‘ναι αυτό είναι κάτι που φαντάζει πολύ αποτελεσματικά.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Πολύ σκοτίστηκαν αυτοί!
Ε. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ: Μάλλον σκοτίστηκαν, για να ασκούν και τόσες πιέσεις στη χώρα μας. Μπορεί να μην έφερε ουσιαστικές αλλαγές αλλά αποτέλεσε ένα χτύπημα τουλάχιστον συμβολικό στην αλαζονεία των ΗΠΑ.
Η επιλογή αυτή του κ. Κονδύλη και η πολιτική του διαδρομή σε αυτό το χώρο, ήταν μικρή και σύντομη γιατί γρήγορα κατάλαβε ότι τουλάχιστον στην πολιτική συγκυρία της δεκαετίας του ’90 πιθανό να ήταν άστοχη. Σας είπα να κρίνουμε το πολιτικό αποτέλεσμα μιας ενέργειας, είναι μια πολύ μεγάλη φιλοσοφική και ιδεολογική συζήτηση.
Πρέπει να τονίσουμε το εξής: αυτή η επιλογή δεν είναι παράλογη, χωράει δηλαδή στα πλαίσια του Κομμουνιστικού Κινήματος το οποίο το ακολούθησαν εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ακούσατε τι δηλώσεις έχει κάνει η Κοινοβουλευτική Αριστερά για τη 17Ν και για την ατομική βία;
Ε. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ: Σας εξήγησα πριν ότι υπάρχουν δύο λογικές.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τι λογικές; Τι έχει πει η Κοινοβουλευτική Αριστερά. Έχει πει μπράβο;
Ε. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ: Υπάρχουν διαφορετικές πολιτικές αντιλήψεις για τη χρήση της βίας σε δεδομένες στιγμές. Υπάρχει η γραμμή της Λατινικής Αμερικής, υπάρχουν άλλες γραμμές, αυτό είναι μια μεγάλη κουβέντα.
Εκείνο όμως που πρέπει να τονίσουμε για την ιδιαιτερότητα αυτού του φαινομένου για τη χώρα μας, είναι ότι πέρα από τις γενικές αιτίες που στην κοινωνία γεννούν το φαινόμενο της ένοπλης αντιπαράθεσης, η χώρα μας έχει και μια ιδιομορφία, που δεν πρέπει να την ξεχνάμε.
Η χώρα μας έχει την ιδιομορφία του Εμφυλίου Πολέμου, του μετεμφυλιακού κράτους, του αστυνομικού κράτους, έχει την ιδιομορφία δηλαδή ότι χιλιάδες αγωνιστές της Αριστεράς?
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Έχετε την εντύπωση ότι αν επικρατούσαν οι άλλοι δεν θα είχαμε αστυνομικό κράτος;
Ε. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ: Πιθανό. Πιθανό πάλι οι ίδιοι άνθρωποι να ήταν στις ένοπλες.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Μήπως ήταν και χειρότερο ενδεχομένως. Μήπως οι ίδιοι θα ήταν πάλι το αστυνομικό κράτος.
Ε. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ: Η ιστορία έχει γυρίσματα. Αλλά πιστεύω ότι οι ίδιοι άνθρωποι που έχουν μια τέτοια ηθική συγκρότηση θα ήταν πάλι στις γραμμές της αντίστασης. Γιατί σας εξήγησα ότι η προσωπικότητα αυτού του ανθρώπου, δεν ήταν από τους ανθρώπους που ζητούσαν εξουσίας. Αν ήταν ένας άνθρωπος που ήθελε αυτό το μηχανισμό, για να ανέλθει, είχε πάρα πολλούς τρόπους να το κάνει. Όπως ξέρετε πάρα πολλά μέλη και στελέχη αυτού του Κινήματος που σήμερα έχουν θέσεις με υψηλές απολαβές.
Θέλω όμως να τονίσω κάτι. Αυτή η σύντομη συμμετοχή του κ. Κονδύλη, αυτή η μικρή παρένθεση στην πολιτική του διαδρομή, αυτή τη στιγμή έχει κλείσει αυτό το κεφάλαιο και εδώ και πολλά χρόνια συμμετέχει στο μαζικό Κίνημα, που ναι μεν μπορεί να μην έχει θεαματικά αποτελέσματα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Μαζί συζητήσατε το θέμα αυτό;
Ε. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ: Που να τον βρω να το συζητήσω; Υπήρχε η δυνατότητα; Σε όλο το προηγούμενο διάστημα της γνωριμίας μας έχουμε κάνει πολιτικές συζητήσεις, όπως επίσης και πριν τη σύλληψή του γνωρίζω την πολιτική δράση του.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν σας είπε όμως «ξέρεις, εγώ συμμετείχα στη 17Ν›.
Ε. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ: Πώς να το πει αφού ήταν παράνομη Οργάνωση. Πάντως θεωρώ ότι πρέπει να πάρουμε ένα πράγμα υπόψη μας: το κεφάλαιο 17Ν είναι είτε το θέλουμε είτε όχι, ένα κομμάτι της μεταπολιτευτικής πολιτικής ιστορίας. Είναι ένα κεφάλαιο βέβαια που τώρα έχει κλείσει. Διότι αυτοί που ή εμπλέκονται ή δεν εμπλέκονται και σήμερα κατηγορούνται, εδώ και χρόνια έχουν εγκαταλείψει αυτή την επιλογή.
Είναι ένα ιστορικό κομμάτι που πλέον έχει κλείσει και κατά συνέπεια πιστεύω ότι η δίωξη και η βαριά καταδίκη αυτών των ανθρώπων, πέρα από την πολιτική αντεκδίκησης, δεν έχει τίποτα άλλο να προσφέρει. Αυτό, και μια προσφορά στις επιταγές των ΗΠΑ, δηλαδή για τη σύγχρονη πολιτική ζωή, δεν έχει τίποτα να δώσει.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Η ελληνική δημοκρατία δεν είναι ούτε ρεβανσιστική, ούτε έχει καμιά σχέση με τους Αμερικάνους η δικαιοσύνη.
Ε. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ: Μένει να αποδειχτεί και από τους φορείς αυτής της δίκης. Είναι στα χέρια σας να το αποδείξετε.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Εμείς δεν αποδεικνύουμε τίποτα.
Ε. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ: Τουλάχιστον όσον αφορά τις δικές σας τις επιλογές. Γιατί τις επιλογές της πολιτείας τις ξέρουμε. Ήδη πέρασε η δυνατότητα της έκδοσης κατηγορουμένων στις ΗΠΑ!
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τους στείλατε και στις ΗΠΑ τώρα!
Ε. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ: Δεν είπα τέτοιο πράγμα. Είπα ότι έγινε μια νομική ρύθμιση η οποία αποδεικνύει την υποταγή του πολιτικού συστήματος σε αυτές τις επιλογές. Σε καμία περίπτωση δεν μίλησα για σας, μίλησα για τις πιέσεις που δέχεστε από την γενικότερη πολιτική κατάσταση.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Εσείς βλέπω ότι είστε ένας άνθρωπος αγωνιστικός, που έχετε την ιδεολογία σας και πάτε με όλο τον κόσμο κόντρα. Πιστεύετε ότι και μέσα στο σύστημα δεν υπάρχουν άνθρωποι που δεν ακούν κανέναν;
Ε. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ: Φυσικά το πιστεύω και ελπίζω σε αυτούς. Η ιστορία της χώρας μας έχει να επιδείξει δικαστικές αποφάσεις που πήγαν κόντρα σε επιλογές των Κυβερνήσεων.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Το ελληνικό έθνος δεν στέκεται έτσι. ¶μα ήταν όλοι yes men!
Ε. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ: Δεν μιλήσαμε για τους ανθρώπους. Πιστεύουμε ότι κάθε άνθρωπος σε κάθε θέση, έχει τη δυνατότητα να αντισταθεί και να επιλέξει.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αλλά το σύστημα είναι αυτό: το Σύνταγμα και ο ποινικός κώδικας. Δεν έχουμε τίποτα άλλο εμείς. Μέσα εκεί είναι οι επιλογές μας. Καταλάβατε; Μην παραβιάζεις το νόμο, για να μην σου ζητήσουμε ευθύνη. Όλα τα άλλα που λέτε εσείς, είναι πολύ ωραία να τα συζητάμε απ’ έξω από εδώ. Εδώ μέσα δεν μπορούμε να τα συζητήσουμε.
Ε. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ: Έχουν σημασία γιατί καθορίζουν τα κίνητρα αυτών των ανθρώπων.
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗΣ: Κύριε Πρόεδρε, απλώς η κα μάρτυς θέλει να αιτιολογήσει την επιλογή του κ. Κονδύλη.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Το άκουσα και έγινε αντιληπτό.
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗΣ: Αυτό δεν σημαίνει ότι την αιτιολογεί. Θα ήθελα να τη ρωτήσω το εξής:
Εσείς τον γνωρίσατε πάρα πολύ καλά και είχατε και στενή συνεργασία κάποια χρόνια.
Ε. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ: Ναι.
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗΣ: Θα ήθελα να μιλήσετε για δύο στοιχεία του χαρακτήρα του. Είναι ντόμπρος άνθρωπος ο κ. Κονδύλης;
Ε. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ: Ναι. Είναι απολύτως ειλικρινής.
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗΣ: Ο κ. Κονδύλης, όπως θα ξέρετε άλλωστε από αυτά που γράφονται και στις εφημερίδες, έχει ομολογήσει κάποιες πράξεις και έχει ομολογήσει τη διαδρομή του σε όλη αυτή την υπόθεση. Γι’ αυτό με ενδιαφέρει η αξιοπιστία του.
Έχει πει ο κ. Κονδύλης ότι μετά από αυτά που συνέβησαν το ’89 – ’91 και στην Ελλάδα και διεθνώς, απογοητευμένος από την πολιτική κατάσταση και από τους αγώνες που δεν είχαν κανένα αποτέλεσμα, αποφάσισε να δράσει βίαια. Πλην όμως –λέει- ότι δεν θα επέλεγε ποτέ την Οργάνωση της 17Ν να δράσει με αυτήν, ακριβώς γι’ αυτό που είπατε προηγούμενα ότι στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας υπήρχε η εντύπωση ότι ήταν προβοκάτορες κλπ.
Πιστεύετε ότι αυτό που λέει ο κ. Κονδύλης είναι ειλικρινές;
Ε. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ: Πιστεύω ότι είναι απόλυτα ειλικρινές. Ξέρετε, η συνεργασία στα πλαίσια μιας Οργάνωσης, αποκαλύπτει πολλές πλευρές του χαρακτήρα των ανθρώπων. Εκεί φαίνονται σε δύσκολες στιγμές, φαίνεται ποιος άλλα λέει και άλλα κάνει. Το εξηγώ και λόγω του χαρακτήρα του, αλλά και πολιτικά.
Διότι εμείς μέχρι εκείνη τη στιγμή, ήμασταν γαλουχημένοι με την άποψη του Κομμουνιστικού Κόμματος ότι γενικά κάθε διαφορετική πολιτική επιλογή που δεν είναι μέσα στους κόλπους μας που ήμασταν το μαζικό, το μεγάλο Κόμμα, είναι ύποπτοι. ¶λλο ότι μετά από όλες αυτές τις εξελίξεις, την κατάρρευση, την ώσμωση των ρευμάτων της ιδεολογίας μας, τα ξανασκεφτήκαμε. Επομένως πιστεύω ότι είναι απόλυτα ειλικρινής σε αυτό που λέει και λόγω του χαρακτήρα του.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν λέει ψέματα ο άνθρωπος.
Ε. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ: Σε καμία περίπτωση.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αυτά που μας λέει δηλαδή είναι και τίποτα άλλο.
Ε. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ: Ναι. Πάντα έτσι ήταν.
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗΣ: Αυτό άλλωστε κ. Πρόεδρε ενισχύεται και από τη μέχρι τώρα στάση του.
Ε. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ: Η σεμνότητά του.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αυτό θέλω να το πει και η κα μάρτυς. Θέλω να είναι καταχωρημένα αυτά τα πράγματα.
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗΣ: Ήθελα να σας ρωτήσω και κάτι άλλο. Ο κ. Κονδύλης ήταν άνθρωπος υπεύθυνος; Δηλαδή αυτό που πίστευε θα το υπηρετούσε ούτως ή άλλως;
Ε. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ: Ναι. Οπωσδήποτε ήταν ένας άνθρωπος υπεύθυνος και αφοσιωμένος σε αυτό που έκανε. Πιστεύω ότι κι ένας λόγος που κατά κάποιο τρόπο δεν προτίμησε εκείνη την περίοδο που εντάχθηκε σε αυτή την ομάδα που του φάνηκαν κάπως άστοχες οι δικές μας ίσως οι ιδεολογικό-πολιτικές συζητήσεις, ίσως ήταν η διάσταση λόγων, έργων που μας διέκρινε. Δηλαδή πιθανό μας καταλάβαινε σαν ανθρώπους που δεν ήμασταν τόσο υπεύθυνοι ότι αυτό που λέμε αυτό είναι.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Έχει μετανιώσει;
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗΣ: Δεν μπορεί να το ξέρει η κα μάρτυς αυτό. Αυτό θα το πει ο ίδιος.
Ε. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ: Εγώ αυτό που ξέρω είναι ότι από τη σύλληψή του και μετά ό,τι διαβάζω. Ξέρω ότι άλλαξε πολιτική επιλογή. Αυτό έχω ζήσει. Δεν είχα τη δυνατότητα να συζητήσω με τον ίδιο, αλλά ξέρω ότι από ένα διάστημα και μετά, από το ’95 περίπου και μετά, δραστηριοποιείται σε άλλου τύπου Αριστερές παρεμβάσεις. Επειδή πιστεύω ότι είναι ένας άνθρωπος υπεύθυνος αυτό που λέει αυτό κάνει, διαφοροποίησε την επιλογή του.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ξέρετε, το σεμινάριο του Μαρξισμού το έχουμε πάρει. Έχουμε ακούσει όλες τις αποκλίσεις.
Δ. ΚΟΥΦΟΝΤΙΝΑΣ: Είδατε κ. Πρόεδρε τι μαθαίνετε σε μια ποινική δίκη!
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τι να σας πω; Θέλω να δω εσείς τι θα μάθετε στην ποινική δίκη. Δεν με ενδιαφέρει τι μαθαίνω εγώ. Γιατί εγώ σας είπα από την αρχή, ότι παρά το κλίμα εμπιστοσύνης να ξέρετε ότι το δικαστήριο έχει ένα Σύνταγμα που σέβεται την ανθρώπινη ζωή, τις αξίες και την περιουσία και έχει κι ένα ποινικό νόμο που εξειδικεύει τις συνέπειες, από τα οποία δεν μπορεί να ξεφύγει το δικαστήριο. Σας το είπα από την αρχή γιατί μου αρέσει να είμαι έντιμος απέναντι πάντων.
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗΣ: Είπατε ότι ήταν υπεύθυνος άνθρωπος.
Ε. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ: Και στις δουλειές που αναλαμβάναμε φαινόταν απόλυτα αυτό.
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗΣ: Όταν λέμε υπεύθυνος άνθρωπος αναλαμβάνει τους κινδύνους των επιλογών του ένας τέτοιος άνθρωπος;
Ε. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ: Ναι φυσικά και αναλαμβάνει.
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗΣ: Κάποια στιγμή ο κ. Κονδύλης έχει δηλώσει ότι διαφώνησε με αυτή την Οργάνωση και έφυγε, αποχώρησε. Θεωρείτε ότι είναι σύμφωνο με το χαρακτήρα του να μην φοβηθεί και να αποχωρήσει, ή να ρισκάρει οτιδήποτε;
Ε. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ: Φυσικά και θεωρώ ότι είναι σύμφωνο με το χαρακτήρα του. Διότι είναι ένας άνθρωπος που αναλάμβανε σε όλες τις φάσεις του ζωής του, ρίσκο. Ήδη το να είσαι την περίοδο του ’80 οργανωμένος Κομμουνιστής σε μεγάλο εργοστάσιο της Αθήνας, είναι ρίσκο. Η απεργία όχι στο δημόσιο τομέα στην AMSTEL είναι ρίσκο για τη ζωή σου και για την οικογένειά σου.
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗΣ: Να το πούμε κάπως διαφορετικά. Από την ώρα που έκανε κάποια άλλη επιλογή, υπήρχε περίπτωση να μην την υπηρετήσει για οποιοδήποτε λόγο;
Ε. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ: Όχι. Τι να φοβηθεί; Αν είναι δυνατόν.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Υπάρχει ερώτηση από την Έδρα; Από την Πολιτική Αγωγή; Δεν υπάρχει άλλη ερώτηση. Να πάτε στο καλό.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Είστε η κα Κονδύλη Αναστασία του Κλεομένη, κάτοικος Βύρωνα Αττικής, Ζωοδόχου Πηγής 33. Πού γεννηθήκατε;
Α. ΚΟΝΔΥΛΗ: Στη Βαλαώρα Ευρυτανίας.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Θα ορκιστείτε στο Ευαγγέλιο;
Α. ΚΟΝΔΥΛΗ: Στην τιμή και στη συνείδησή μου.
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗ: Είστε αδερφή του κ. Κονδύλη. Είστε μεγάλη οικογένεια; Έχετε πολλά αδέρφια;
Α. ΚΟΝΔΥΛΗ: Ναι, είμαστε 5 αδέρφια, ο Σωτήρης είναι ο μεγαλύτερος, εγώ είμαι η τέταρτη. Ο Σωτήρης σαν μεγαλύτερος αδερφός ήταν στην ουσία και ο πατέρας στην οικογένεια διότι ο πατέρας μας ήταν άρρωστος αλλά και κυρίως απ’ όταν ήταν ο Σωτήρης σχεδόν 12 χρονών ήταν πλέον ανίκανος για εργασία και ο Σωτήρης ανέλαβε μαζί με τη μητέρα μου το μεγάλωμα των υπόλοιπων παιδιών. Η μητέρα μου έξω, στις κτηνοτροφικές εργασίες και ο Σωτήρης ήταν δίπλα μας.
Θυμάμαι χαρακτηριστικά τόσο πολύ ενδιαφερόταν για τ’ αδέρφια του που όταν εγώ είχα αρρωστήσει 11 χρονών και ο Σωτήρης ήταν 18 και πήγαινε Γυμνάσιο, είχε έρθει στο νοσοκομείο και είχε καθίσει δίπλα μου 15 μέρες λόγω του ότι η μητέρα μου δεν μπορούσε να είναι εκεί συνέχεια.
Και ο Σωτήρης όπως και εμείς σαν αδέρφια μεγαλώσαμε σε δύσκολες συνθήκες και συνθήκες διαβίωσης στο χωριό άσχημες καθ’ ότι το χωριό μας είναι ορεινό. Εκείνος όμως σε όλες τις δυσκολίες ήταν με το κεφάλι ψηλά και ήταν και το πρότυπο για μας, ότι ό,τι θέλουμε να κερδίσουμε στη ζωή θα το κερδίζουμε με την αξία μας, δεν θα παρακαλούμε κανέναν.
Μου έλεγε χαρακτηριστικά ότι «καλύτερα να είσαι εργάτρια σ’ ένα εργοστάσιο παρά να τρέχεις πίσω από τον οποιονδήποτε για να σε βολέψει›. Πλέον μετά ο Σωτήρης όταν μεγάλωσε και τελείωσε το Γυμνάσιο ήρθε στην Αθήνα και δούλευε. Στην αρχή δούλευε σε οικοδομές, μετά πήγε στο στρατό και στη συνέχεια όταν επέστρεψε ήταν στην ΑMSTEL μέχρι τη σύλληψή του, ποτέ όμως δεν ξέχασε τα αδέρφια του, τον πατέρα του που ήταν άρρωστος και γενικά την οικογένειά του.
Μας βοηθούσε οικονομικά και μάλιστα όταν εγώ ήμουν Α’ Λυκείου και η αδερφή μου ήθελε να πάει Γυμνάσιο, επειδή πλέον ο πατέρας μου δεν μπορούσε να συνεχίσει να μας βοηθήσει να συνεχίσουμε το σχολείο, μας ανέλαβε εκείνος. Μας έφερε στην Αθήνα και ήταν από δίπλα μας και οικονομικά αυτός με τη μεγαλύτερη αδερφή μου. Ήταν και είναι η ψυχή της οικογένειας. Είμαστε 5 αδέρφια, είμαστε όλα παντρεμένοι, αλλά το ότι είμαστε ενωμένα και αγαπημένα, το οφείλουμε στο Σωτήρη.
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗ: Δική του οικογένεια έφτιαξε;
Α. ΚΟΝΔΥΛΗ: Ναι, η σύζυγός μου δούλευε και δουλεύει ακόμα στην AMSTEL, παντρεύτηκαν και έχει δύο κόρες. Θέλω να πω και αυτό, ότι παρόλο που παντρεύτηκε νωρίς και όλοι οι υπόλοιποι είμαστε μικρά, είχε τη δική του οικογένεια και τα αδέρφια του που βοηθούσε.
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗ: Είναι πολιτικοποιημένος ο αδερφός σας;
Α. ΚΟΝΔΥΛΗ: Σχεδόν απ’ όταν ήρθε στην Αθήνα και κυρίως μετά από το στρατό, απ’ όσο γνωρίζω οργανώθηκε στην ΚΝΕ. Ήταν πάρα πολύ μαχητικός και δραστήριος κι εγώ όταν είχα έρθει στην Αθήνα με είχε φέρει σε επαφή με τον Αριστερό χώρο εκείνος και με οργάνωση στην ΚΝΕ. Ήταν πολύ μαχητικός, ήταν παντού πρώτος, όσο μπορούσα να τον έχω ζήσει κι εγώ τότε διότι εγώ ήμουν μαθήτρια, εκείνος δούλευε στο εργοστάσιο, αλλά σε πορείες που συναντιόμαστε, σε φεστιβάλ, σε όλες τις δραστηριότητες της Οργάνωσης τότε, ο Σωτήρης ήταν πάντα μαχητικός.
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗ: Του δόθηκαν ευκαιρίες είτε από τη δουλειά του είτε από τον πολιτικό χώρο να ανέλθει, να προχωρήσει;
Α. ΚΟΝΔΥΛΗ: Ναι, του δόθηκαν πάρα πολλές ευκαιρίες, εκείνος όμως ήθελε να παραμείνει εργάτης γιατί πίστευε ότι μέχρι εκεί φτάνει το χέρι του. Ήθελε ό,τι μπορεί ο ίδιος και μέσα από το ΚΚΕ του είχαν προσφέρει να πάει στη Σοβιετική Ένωση να σπουδάσει κι εκείνος δε θέλησε. Γιατί ποτέ δεν ήθελε να του πουν μετά «εμείς σου κάναμε αυτό›. Ήθελε ό,τι μπορεί ο ίδιος, γι αυτό και σας εμάς αυτό έλεγε. Εμένα με βοήθησε και σπούδασα και τώρα που έχω φτάσει μέχρι εκεί που έχω φτάσει, το έχω κάνει μόνη μου.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Ζουν οι γονείς σας;
Α. ΚΟΝΔΥΛΗ: Ο πατέρας μου πέθανε το 1997, ήταν πάντα άρρωστος.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Στη Βαλαώρα πηγαίνετε καθόλου;
Α. ΚΟΝΔΥΛΗ: Τακτικά.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Τον Δεκαπενταύγουστο, στο πανηγύρι;
Α. ΚΟΝΔΥΛΗ: Βέβαια, στα πανηγύρια ήταν η ψυχή ο Σωτήρης.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Θα πάτε και φέτος;
Α. ΚΟΝΔΥΛΗ: Θα πάω.
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗ: Ο κ. Κονδύλης πέρα από την ένταξή του στην Οργάνωση αυτή όπως έγινε και όπως την περιγράφει, ισχυρίζεται ότι κάποια στιγμή διαφώνησε ισχυρά και αποχώρησε από την Οργάνωση αυτή. Εσείς τον πιστεύετε και αν ναι, πού στηρίζετε αυτή την πεποίθηση;
Α. ΚΟΝΔΥΛΗ: Βεβαίως τον πιστεύω γιατί και στο ΚΚΕ που το πίστεψε, έδωσε τα πάντα και πάλεψε γι αυτό. Πιστεύω ότι αν και εκεί ήταν πεπεισμένος, θα το πάλευε. Φαίνεται όμως, έτσι όπως τα έχει πει και ο ίδιος, ότι και αυτή η Οργάνωση στην οποία πήγε δεν τον κάλυψε πολιτικά, δεν του κάλυψε τα αδιέξοδα στα οποία πίστευε εκείνος ότι μπορεί να βρει λύση οπότε πιστεύω, με βάση ότι και σε όλες τις δυσκολίες ήταν πρώτος και η δράση του στην Οργάνωση ήταν πολύ λίγη, ίσως περίμενε να βρει την κατάλληλη στιγμή για να φύγει.
Πιστεύω ότι διάφορα γεγονότα τον βοήθησαν και βρήκε τη στιγμή για να απεγκλωβιστεί τελείως από την Οργάνωση. Το 1996 που πλέον αποχώρησε τελείως γιατί και μέχρι τότε δεν ήταν σε τακτά χρονικά διαστήματα στην Οργάνωση , ήταν σημαδιακή χρονικά, αν το θέλετε έτσι, διότι ο πατέρας μου πλέον ήταν σε πολύ άσχημη κατάσταση. Μέχρι τότε γενικά ήταν άρρωστος, συνέχεια στο νοσοκομείο τον είχαμε, απλώς τότε πλέον ήταν στο νοσοκομείο και μάλιστα από τον Απρίλιο του ’96 και για ένα μήνα ήταν στο νοσοκομείου του Καρπενησίου και ο Σωτήρης ήταν αυτός που ήταν δίπλα του. Κανείς μας άλλος γιατί δεν μπορούσαμε. Εμείς δουλεύαμε, εκείνος πήρε άδεια από τη δουλειά του και ήταν συνέχεια δίπλα του.
Αλλά και στη συνέχεια που ήρθε ο πατέρας μου στην Αθήνα, τον είχε ένα χρόνο στο σπίτι μου, μέχρι τον Μάρτιο του ’97 που πέθανε. Ήταν με ουροσυλλέκτη με οξυγόνο, και ήταν ο Σωτήρης συνέχεια δίπλα του. Από κει και μετά, λόγω και του θανάτου του πατέρα μου, ήταν ακόμα περισσότερο στην οικογένεια δίπλα. Όλες τις διαδικασίες που τις γνωρίζετε μετά από έναν θάνατο τις ανέλαβε ο Σωτήρης, και οικονομικά αλλά και πρακτικά. Πήγαινε συνέχεια στο χωριό, συμπαραστάθηκε στη μάνα μου πάρα πολύ ,η οποία έχει ψυχολογικά προβλήματα και γενικά πιστεύω ότι περίμενε τις κατάλληλες συνθήκες για να τον βοηθήσουν να φύγει.
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗ: Εσείς ήσαστε μαζί του στην πολιτική του διαδρομή. Στην πολιτική αυτή διαδρομή παρατηρήσατε κάποιες αλλαγές από τότε που λέτε, ώστε να στηρίξετε την πεποίθησή σας ότι πράγματι αποχώρησε;
Α. ΚΟΝΔΥΛΗ: Εκείνη την περίοδο που ορίζει ο Σωτήρης ότι μπήκε στην Οργάνωση 17Ν, όντως ήταν μια περίοδος περίεργη και πολύ δύσκολη για όλους τους Αριστερούς γιατί όπως είπα κι εγώ ήμουν στην ΚΝΕ, διαγραφήκαμε με πολύ άσχημο τρόπο από το ΚΚΕ, αρκετούς από εμάς σχεδόν μας έδιωχναν από τα γραφεία, ήταν πολύ άσχημη η συμπεριφορά που μας εξαπέλυσε το ΚΚΕ παρόλο που είχαμε δώσει πολλά για εκείνο.
Πήγαμε μετά στο ΝΑΡ και εγώ, ο Σωτήρης τον πρώτο καιρό συμμετείχε και στον ΝΑΡ, ήταν και το ΝΑΡ ήταν σχεδόν το ίδιο, οπότε δεν τον κάλυπτε για τις αναζητήσεις που ήθελε ο Σωτήρης και που εκείνος έψαχνε, όπως λέει και ο ίδιος για πιο δυναμικές μορφές πάλης. Πιστεύω ότι αυτές συνθήκες, ήταν ευνοϊκές ας το πούμε για ορισμένα άτομα να έρθουν σε επαφή με τέτοια άτομα που δρούσαν σε αυτές τις Οργανώσεις και που είχαν άλλες μορφές πάλης πέρα από τα Κόμματα τα εξωκοινοβουλευτικά έτσι όπως τα ξέρουμε της Αριστεράς.
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗ: Τη στάση του μετά τη σύλληψή του πώς την κρίνετε; Ομολόγησε, είπε «αυτά έκανα, τότε έφυγα›... πώς την κρίνετε τη στάση του;
Α. ΚΟΝΔΥΛΗ: Τη δικαιολογώ απόλυτα τη στάση του, πιστεύω ότι είναι μία στάση αξιοπρέπειας....
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Τί ακριβώς ομολόγησε;
Α. ΚΟΝΔΥΛΗ: Αυτά που έκανε.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Πότε συνελήφθη;
Α. ΚΟΝΔΥΛΗ: 1η Αυγούστου το βράδυ ομολόγησε και είπε που εκείνος έκανε. Τα πιστεύω απόλυτα αυτά που λέει γιατί πάντα πίστευα αυτά που μας έλεγε. Τη στάση του την κρίνω αξιοπρεπή για το άτομό μου γιατί από την αρχή πιστεύω ότι αυτό έδειξε. Αυτά που ομολόγήσε, αυτά τηρεί μέχρι τώρα. Δεν ήταν ούτε ήξεις αφήξεις, ό,τι είπε το τήρηση μέχρι τώρα και θα το τηρήσει και μέχρι την απολογία το, όπου ο ίδιος θα δικαιολογήσει από κει και πέρα τα περαιτέρω.
Η ημέρα που τον συνέλαβαν φυσικά και για εμάς ήταν φριχτή και κυρίως η επίθεση που δεχθήκαμε από τα κανάλια. Αυτή την τρομοκρατία έζησα εγώ εκείνη την ημέρα, εγώ και τα παιδιά μου, διότι έχω δυο παιδιά, 7 και 4,5 χρονών και εκείνη την ημέρα αναγκαστήκαμε και είχαμε κλειστά τα πατζούρια γιατί είμαστε ισόγειο και πηδούσαν οι δημοσιογράφοι από τα κάγκελα να μπουν μέσα στο σπίτι για να τους κάνω δήλωση για τον αδερφό μου που τον παρουσίαζαν τα κανάλια ότι είναι ο εκτελεστής, ο σκληρός πιστολέρο και τέτοια, ότι ήταν με του Κουφοντίνα λέει 15 μέρες και γυρνούσαν όλη την Ελλάδα, ενώ ο Σωτήρης δούλευε στην AMSTEL. Αυτά ήταν φριχτά φυσικά για εμάς. Όταν ακούς ψέματα για τον αδερφό του....
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Εντάξει κ. μάρτυς, να πάτε στο καλό. Ο κ. Κωνσταντουλάκης Αντώνιος του Ιωάννη, ιδιωτικός υπάλληλος, κάτοικος Βύρωνα. Πού γεννηθήκατε;
Α. ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΥΛΑΚΗΣ: Στα Χανιά.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Θα ορκιστείτε;
Α. ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΥΛΑΚΗΣ: Ορκίζομαι στην τιμή και στη συνείδησή μου.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Τί δουλειά κάνετε;
Α. ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΥΛΑΚΗΣ: Ιδιωτικός υπάλληλος σε εκδοτικό οργανισμό.
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗ: Εσείς τί σχέση έχετε με τον κ. Κονδύλη;
Α. ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΥΛΑΚΗΣ: Ο Σωτήρης είναι κουνιάδος μου, είμαι σύζυγος της κας Κονδύλη Αναστασίας .
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗ: Πότε τον γνωρίσατε;
Α. ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΥΛΑΚΗΣ: Τον γνώρισα τέλη του ’92 αρχές του ’93 οπότε αρραβωνιάζομαι και γνωριζόμαστε διά της γνωστής οδού.
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗ: Από τη στιγμή που μπήκατε στην οικογένεια πώς τον βλέπατε; Ποια ήταν η θέση του μέσα σε αυτή την οικογένεια;
Α. ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΥΛΑΚΗΣ: Σε αυτά που είπε η γυναίκα μου δεν έχω να προσθέσω και πολλά πράγματα. Ο Σωτήρης ήταν πραγματικά η ψυχή της οικογένειάς τους. Μιλάμε για μια οικογένεια με σοβαρά προβλήματα, με δυσκολίες λόγω καταγωγής κτλ., που πραγματικά ήταν στήριγμα σε κάθε πλευρά. Εγώ δεν βάζω το οικονομικό, λέω το ηθικό πριν απ’ όλα, το θέμα της αξιοπρέπειας στη ζωή.
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗ: Για τον χαρακτήρα του τί έχετε να πείτε; Είναι ντόμπρος, ειλικρινής άνθρωπος;
Α. ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΥΛΑΚΗΣ: Νομίζω ότι και το Δικαστήριο πρέπει να έχει βγάλει μία άποψη για τον χαρακτήρα του. Είναι ένας άνθρωπος ο οποίος είναι ντόμπρος, αυτό λέει, αυτό είπε. Έχει κι ένα στοιχείο ισχυρογνωμοσύνης, δηλαδή αυτό που θα πει, το είπε, δεν πρόκειται να πει άλλα τώρα άλλα μετά και είναι έτοιμος να αναλάβει και τις συνέπειες των πράξεών του, το κυριότερο.
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗΣ: Κύριε μάρτυρα, ο κ. Κονδύλης λέει ότι επηρεασμένος από την άποψη του ΚΚΕ για την Οργάνωση της 17Ν, εάν γνώριζε ότι αυτοί οι άνθρωποι με τους οποίους ήρθε σε επαφή και αποφάσισαν να δράσουν από κοινού ανήκαν σε αυτή την Οργάνωση, δε θα πήγαινε ποτέ. Αυτό το πιστεύετε;
Α. ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΥΛΑΚΗΣ: Το πιστεύω για δύο λόγους: Ο ένας λόγος έχει να κάνει με τον χαρακτήρα του Σωτήρη, δεν έχω να πω τίποτα περισσότερο. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι μπορεί να μη γνωριζόμαστε πριν το τέλος του ’92 αρχές του ’93, αλλά έχουμε κοινή πολιτική διαδρομή. Εγώ από τη δεκαετία του ’80 ήμουν μέλος της ΚΝΕ. Στο χώρο της ΚΝΕ και του ΚΚΕ υπήρχε μία διάχυτη αντίληψη και άποψη αν το θέλουμε, ότι η 17Ν, που νομίζω ότι ο πολιτικός χώρος αυτός εξακολουθεί να την έχει και σήμερα σ’ ένα βαθμό, δεν είμαι σε αυτό το χώρο πλέον οπότε να μπορώ να ξέρω ακριβώς, ότι έχει σχέσεις με CIA, με μυστικές Οργανώσεις κτλ.
Λίγο πολύ δηλαδή εμείς ήμαστε επιθετικοί απέναντι σε αυτό που λέγεται 17Ν. Ήμαστε επιθετικοί και από μια άλλη πλευρά που είναι κατά τη γνώμη μου και τώρα, με την έννοια ότι μια τέτοια δράση η οποία έχει τον χαρακτήρα τον τυχοδιωκτικό σε έναν βαθμό δεν βοηθά την πορεία ανάπτυξης του λαϊκού Κινήματος, δεν βοηθά τους πραγματικούς αγώνες των εργαζομένων για ένα καλύτερο αύριο.
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗΣ: Ο ίδιος λέει ότι κάποια στιγμή διεφώνησε αφού πήγε και έμαθε εν συνεχεία ότι είναι στη 17Ν, και αποχώρησε. Εσείς πιστεύετε ότι ο κ. Κονδύλης είναι άνθρωπος που αναλαμβάνει τους κινδύνους των επιλογών του ή θα φοβόταν και θα έλεγε «δε μπορώ να αποχωρήσω›;
Α. ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΥΛΑΚΗΣ: Νομίζω ότι και στη συνέντευξη που έχει δώσει το ΕΘΝΟΣ στις 15 του Μάρτη είναι σαφέστατος, δε βάζει ζήτημα ούτε για τη ζωή του ότι απειλήθηκε κτλ., στην ίδια Οργάνωση ήταν. Τώρα το πώς βρέθηκε στην ίδια Οργάνωση είναι ένα ζήτημα. Εγώ πιστεύω ότι σε ένα βαθμό δεν είναι επιλογή του και θέλω να το τονίσω αυτό. Δεν ξέρω τα γεγονότα αλλά πιστεύω ότι δεν είναι επιλογή του.
Μετά τα Σεπόλια όπου διαμορφώνεται μια κατάσταση, όπου δημιουργείται μια σχέση «αίματος›, είναι πλέον δέσμιος μιας υπόθεσης. Μέχρι να ανακαλύψει τί γίνεται γύρω του και με την άποψη που είπα πριν, του τί εστί ΚΚΕ κτλ., μπορεί να παρασύρθηκε σε ένα βαθμό και να ακολούθησε σε ορισμένες ενέργειες έως ότου έφυγε.
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗΣ: Ήταν ικανός να αποδεσμευθεί; Δηλαδή θα ανελάμβανε τον όποιον κίνδυνο αποδέσμευσης;
Α. ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΥΛΑΚΗΣ: Εγώ πιστεύω ότι θα τον αναλάμβανε. Μετά το ’95 έχουμε με τον Σωτήρη μια πολύ στενή επαφή, τα τελευταία 5 χρόνια μέναμε σε απόσταση 300μ. Μάλιστα η Αντιτρομοκρατική και η αστυνομία είχαν μπερδέψει και τα σπίτια μας, έλεγε η γυναίκα μου προηγουμένως τί έγινε με τους δημοσιογράφους.
Παρεμπιπτόντως, μια μερίδα δημοσιογράφων, ας ξεχωρίσουμε αυτούς που ήταν το καλοκαίρι στον ήλιο, αυτά είναι καλά παιδιά, αλλιώς βγάζουν το μεροκάματά τους και αλλιώς το βγάζουν αυτοί που έχουν άμεση σχέση με την Ασφάλεια. Λέει ο Κακαουνάκης «εγώ κάνω ρεπορτάζ›, αυτοί που είναι απ’ έξω στον ήλιο δεν κάνουν ρεπορτάζ; Το λέω με την έννοια ότι σέβομαι τη δουλειά του κάθε εργαζόμενου, γιατί κι εγώ στον ήλιο είμαι και καταλαβαίνω πώς βγαίνει το ψωμί.
Μετά το ’95 που έχουμε μια πολύ στενή επαφή, νομίζω ότι τον ξέρω πολύ καλά. Δείχνει ότι σε όλα τα ζητήματα είναι σταθερός, αποφασιστικός, εξακολουθεί και έχει σχέση με το Κίνημα, για παράδειγμα το ’98 κατεβαίνει στην Αριστερή Παρέμβαση Πολιτών Βύρωνα, πράγμα που δείχνει ότι θέλει πραγματικά να κλείσει έναν κύκλο της ζωής του μικρό.
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗΣ: Πείτε μου για τα Σεπόλια: Ο κ. Κονδύλης ισχυρίζεται και το έχει υποστηρίξει μετά μανίας κυριολεκτικά, ότι δεν πυροβόλησε κανέναν. Εσείς τί πιστεύετε;
Α. ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΥΛΑΚΗΣ: Πιστεύω αυτό το πράγμα. Εγώ δεν μπορώ να παρουσιαστώ ως μάρτυρας ότι ήμουν εκεί, είναι λογικό ότι δεν ξέρω γεγονότα και πράγματα, αλλά έχει κάθε λόγο ο Σωτήρης να λέει την αλήθεια.
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗΣ: Μια τελευταία ερώτηση: Θα ανελάμβανε την ευθύνη της πράξης του;
Α. ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΥΛΑΚΗΣ: Πιστεύω αν το είχε κάνει, επειδή τον χαρακτηρίζει αυτό το πράγμα, η ειλικρίνεια, θα το έλεγε. Με όλη του τη στάση αυτό το πράγμα αποδεικνύει.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Μπορείτε να πηγαίνετε κ. μάρτυς.