Φως και νερό θα αποκτήσουν περισσότερα από 300.000 αυθαίρετα, όπως αποφασίστηκε σήμερα στο υπουργικό συμβούλιο. Το σχετικό σχέδιο νόμου προβλέπει επίσης και νέο τρόπο προσδιορισμού των προστίμων, εκπτώσεις, απαλλαγή από προσαυξήσεις κλπ.
Συγκεκριμένα με το νομοσχέδιο:
– Αλλάζει η ονομασία της οικοδομικής άδειας σε άδεια δόμησης.
– Οι μηχανικοί θα έχουν στο εξής την ευθύνη των μελετών που εκπονούνται, αλλά και την ευθύνη της καλής εκτέλεσης τους. Η ανάληψη της ευθύνης από τους μηχανικούς γίνεται με δήλωση που κατατίθεται στην πολεοδομική υπηρεσία που εκδίδει την άδεια. Η δήλωση του επιβλέποντος μηχανικού ισχύει μέχρις ότου ανακληθεί από τον ίδιο (οπότε πρέπει να αντικατασταθεί ο επιβλέπων μηχανικός) και μέχρι τη θεώρηση της άδειας από την πολεοδομική υπηρεσία, δηλαδή μέχρι το τέλος των εργασιών.
– Η πολεοδομική υπηρεσία ελέγχει και εγκρίνει μόνο τους όρους δόμησης που ισχύουν στο ακίνητο, καθώς και την ύπαρξη των εγκρίσεων που απαιτούνται από άλλες υπηρεσίες όπως η δασική, η αρχαιολογική, η Επιτροπή Αρχιτεκτονικού Ελέγχου κλπ.
– Μειώνεται δραστικά ο χρόνος έκδοσης της άδειας, καθώς από τη στιγμή που θα υποβληθεί το σύνολο των απαραίτητων δικαιολογητικών στην πολεοδομική υπηρεσία, αυτή υποχρεούται να προχωρήσει στην έκδοση της εντός 13 εργάσιμων ημερών.
– Καθιερώνονται ετήσιοι υποχρεωτικοί δειγματοληπτικοί έλεγχοι των αδειών που εκδίδει κάθε πολεοδομική υπηρεσία. Το δείγμα θα καθορίζεται με αλγόριθμο, ώστε να μην είναι δυνατή η εκ των προτέρων γνώση του ποια άδεια θα ελεγχθεί.
– Οι έλεγχοι γίνονται τόσο από την πολεοδομική υπηρεσία όσο και από το Σώμα Ελεγκτών Επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης (ΣΕΕΔΔ). Ειδικότερα:
- Η πολεοδομική υπηρεσία ελέγχει κάθε χρόνο ποσοστό τουλάχιστον 10% των αδειών που εξέδωσε το προηγούμενο έτος. Ο έλεγχος αφορά τις μελέτες που έχουν υποβληθεί, αλλά και τις εργασίες που εκτελούνται.
- Το ΣΕΕΔΔ ελέγχει ποσοστό τουλάχιστον 2% των αδειών που εκδίδονται κάθε έτος στο σύνολο της χώρας, στο στάδιο της κατασκευής του έργου. Ο έλεγχος αφορά τόσο την άδεια δόμησης που έχει εκδοθεί και τις μελέτες που έχουν υποβληθεί, όσο και την εκτέλεση των εργασιών, προκειμένου να διαπιστώνεται εάν εκτελούνται σύμφωνα με την άδεια δόμησης και τις μελέτες.
- Επιπλέον ποσοστό 2% των αδειών που θεωρούνται κάθε έτος στο σύνολο της χώρας, (δηλαδή των κτιρίων που ολοκληρώθηκαν και συνδέθηκαν με τα δίκτυα κοινής ωφέλειας) ελέγχονται από το ΣΕΕΔΔ προκειμένου να διαπιστωθεί αν το έργο ολοκληρώθηκε σύμφωνα με την άδεια. Με τους ελέγχους του ΣΕΕΔΔ, ελέγχονται και οι υπάλληλοι των πολεοδομικών υπηρεσιών.
– Το ΣΕΕΔΔ ενισχύεται προκειμένου να ανταποκριθεί στο νέο ελεγκτικό έργο του. Προβλέπεται η αύξηση του προσωπικού του με εξειδικευμένα στελέχη.
– Προβλέπονται σημαντικά αυστηρότερες ποινές και κυρώσεις τόσο διοικητικές, όσο ποινικές, σε όλους τους εμπλεκόμενους σε μια κατασκευή. Ειδικότερα:
- Για τους ιδιοκτήτες, τους μηχανικούς τους τεχνικούς και τους κατασκευαστές, αυξάνονται οι χρηματικές ποινές που μπορούν να επιβληθούν από τα ποινικά δικαστήρια όταν παραβιάζεται η άδεια δόμησης ή όταν διενεργείται δόμηση χωρίς καθόλου άδεια (ποινή τουλάχιστον φυλάκιση 6 μηνών στους ιδιοκτήτες και μηχανικούς και πρόστιμο από 5.000-50.000 ευρώ).
- Σε περίπτωση που η αυθαίρετη δόμηση γίνεται σε ρέματα, βιότοπους, παραλιακά δημόσια κτήματα, αρχαιολογικούς χώρους και σε δάση και αναδασωτέες εκτάσεις, προβλέπεται ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 2 ετών που δεν μετατρέπεται και δεν αναστέλλεται η εκτέλεση της και χρηματική ποινή από 10.000-100.000 ευρώ.
- Για τους ιδιοκτήτες αυθαιρέτων, αλλάζει ο τρόπος και η βάση προσδιορισμού της αξίας του αυθαιρέτου. Συναρτάται με την τιμή ζώνης της περιοχής του ακινήτου, με αποτέλεσμα το πρόστιμο ανέγερσης και διατήρησης που επιβάλλεται, να είναι ιδιαιτέρως υψηλό και να λειτουργεί αποτρεπτικά και για τη δόμηση του αυθαιρέτου και για τη διατήρησή του.
- Για τους μηχανικούς που εκπόνησαν τις μελέτες και επιβλέπουν τις εργασίες, καθώς και για τους εργολάβους, επιβάλλεται πρόστιμο με απόφαση του προϊσταμένου της πολεοδομικής υπηρεσίας, ή του προϊσταμένου του ΣΕΕΔΔ (αναλόγως με το ποιος διενήργησε τον έλεγχο) από 10.000-150.000 ευρώ.
- Δεν γίνονται δεκτές για την έκδοση άδειας δόμησης, μελέτες που έχουν εκπονηθεί από μηχανικό που παρανόμησε. Το ίδιο ισχύει και για τους επιβλέποντες. Η κύρωση αυτή ισχύει για χρονικό διάστημα από 1-3 χρόνια και σε περίπτωση υποτροπής από 3-6 έτη.
- Εισάγεται η ευθύνη των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης. Με κοινή απόφαση των υπουργών Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, όταν από τους ελέγχους του ΣΕΕΔ διαπιστώνεται η ανέγερση αυθαιρέτου κτίσματος, παρακρατείται από τους Κοινούς Αυτοτελείς Πόρους του ΟΤΑ στον οποίο υπάγεται η πολεοδομική υπηρεσία του αυθαιρέτου, ποσό ίσο με το τριπλάσιο του προστίμου ανέγερσης.
– Οι όψεις των κτιρίων πρέπει να αποπερατώνονται σε διάστημα 8 ετών από την έκδοση της αρχικής άδειας. Σε διαφορετική περίπτωση προβλέπεται πρόστιμο 10% επί του προϋπολογισμού του έργου υπέρ του Δήμου ή της Κοινότητας.
– Εισάγεται ο θεσμός της υποχρεωτικής ασφάλισης ιδιωτικών έργων. Η εφαρμογή του θα συμβάλλει στην διασφάλιση της ποιότητας των έργων και στην πιστή τήρηση των όρων της άδειας δόμησης. Οι προϋποθέσεις και το περιεχόμενο της ασφάλισης θα ρυθμιστούν με Προεδρικό Διάταγμα.
– Προβλέπεται η έγκριση προτύπων μελετών διαφόρων τύπων κατοικιών οι οποίες θα παρέχονται δωρεάν από τις πολεοδομικές υπηρεσίες σε πολίτες απομακρυσμένων ή δυσπρόσιτων περιοχών ή σε πολίτες που ανήκουν σε μειονεκτούσες πληθυσμιακές ομάδες προκειμένου, για λόγους κοινωνικούς, το κόστος έκδοσης άδειας να είναι το ελάχιστο δυνατό.
Επίσης το νομοσχέδιο περιέχει ρυθμίσεις για την αυθαίρετη δόμηση, τη δόμηση σε γήπεδα εκτός σχεδίου, την επιτάχυνση των πράξεων εφαρμογής και τη διασφάλιση πάγιου μεταβατικού καθεστώτος όταν αλλάζουν οι όροι δόμησης σε μια περιοχή, προκειμένου να εμπεδώνεται η ασφάλεια του δικαίου και να μην κλονίζεται η εμπιστοσύνη του πολίτη προς το κράτος.
Για τα αυθαίρετα
– Επιτρέπεται η σύνδεση με τα δίκτυα παροχής ηλεκτρικού ρεύματος και ύδρευσης, των αυθαιρέτων που έχουν ανεγερθεί μέχρι την ψήφιση του νόμου, αν βρίσκονται μέσα σε σχέδιο πόλης, ή σε περιοχή Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου, που προορίζεται για οικιστική ανάπτυξη, ή αποτελούν την κύρια κατοικία του ιδιοκτήτη και έχουν εμβαδόν μέχρι 120 τ.μ. (συν 30τ.μ. για κάθε μέλος της οικογένειας πέραν των τεσσάρων).
Εξαιρούνται όσα αυθαίρετα βρίσκονται μέσα σε ρέματα, αρχαιολογικούς χώρους, αιγιαλό ή παραλία, δάση και αναδασωτέες εκτάσεις, ζώνες απολύτου προστασία προστατευόμενης περιοχής του νόμου 1650/86.
Η αίτηση πρέπει να υποβληθεί μέσα σε 6 μήνες από τη δημοσίευση του νόμου.
Η σύνδεση με τα δίκτυα κοινής ωφέλειας γίνεται για 3 έτη και διακόπτεται με ευθύνη της εταιρίας παροχής, εκτός και εάν προσκομιστεί πριν από τη λήξη της τριετίας έγκριση της πολεοδομικής υπηρεσίας, η οποία χορηγείται εφόσον διαπιστώσει ότι δεν έγιναν επιπλέον αυθαίρετες εργασίες στο ακίνητο.
– Παρέχονται εκπτώσεις, απαλλαγές από προσαυξήσεις και καταβολή σε δόσεις στα βεβαιωμένα πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης αυθαιρέτων. Οι σχετικές ρυθμίσεις γίνονται με Κοινή Υπουργική Απόφαση και ανάλογα με την κατηγορία του αυθαιρέτου, το εμβαδόν και τη χρήση του.
– Προβλέπεται νέος τρόπος προσδιορισμού των προστίμων ανέγερσης και διατήρησης αυθαιρέτων που ανεγείρονται μετά την ψήφιση του νόμου σε συνάρτηση με την τιμή ζώνης της περιοχής, ώστε να αυξάνεται σημαντικά το ύψος και το πρόστιμο να λειτουργεί αποτρεπτικά για την αυθαίρετη δόμηση.
– Προβλέπεται η τροποποίηση της διαδικασίας βεβαίωσης των προστίμων. Σήμερα το πρόστιμο διατήρησης πρέπει να αποστέλλεται για βεβαίωση κάθε χρόνο από τις πολεοδομικές υπηρεσίες στις ΔΟΥ. Η διαδικασία αυτή τις περισσότερες φορές δεν ακολουθείται. Στο εξής θα προβλέπεται βεβαίωση του προστίμου διατήρησης μια φορά και κάθε χρόνο θα επαναβεβαιώνεται οίκοθεν από τη ΔΟΥ μέχρις ότου το αυθαίρετο κατεδαφιστεί ή ενταχθεί σε σχέδιο.
Για τη δόμηση στις εκτός σχεδίου περιοχές
Δεν επιτρέπεται στο εξής, με κατάτμηση υφισταμένων, η δημιουργία «τυφλών› οικοπέδων εκτός σχεδίου, δηλαδή οικοπέδων που δεν έχουν πρόσωπο σε κοινόχρηστο δρόμο. Για τα μέχρι σήμερα υφιστάμενα «τυφλά› οικόπεδα, εκδίδονται οικοδομικές άδειες.
– Με τροποποιήσεις στο ισχύον Π. Δ. για την εκτός σχεδίου δόμηση, απαγορεύεται τα υπόγεια να εξέχουν περισσότερο από 0,8 μ. από το έδαφος. Σε περιοχές με κλίση πάνω από 20%, τα υπόγεια, εφόσον υπερβαίνουν το 20% της επιτρεπόμενης δόμησης προσμετρούνται στο συντελεστή και μειώνεται το μέγιστο ύψους των διώροφων από 7,5 σε 7 μ.
Έτσι περιορίζεται δραστικά η καταστρατήγηση των υφιστάμενων διατάξεων και η δημιουργία πολυώροφων κτιρίων καθώς και οι αλλαγές χρήσης των βοηθητικών χώρων π.χ. υπογείων, σε χώρους κύριας χρήσης, κάτι το οποίο αποτελεί συχνό φαινόμενο στις περιοχές εκτός σχεδίου με έντονη κλίση.
Για τις πράξεις εφαρμογής των σχεδίων πόλης
Θεσπίζονται διατάξεις που λύνουν χρονίζοντα προβλήματα της διαδικασίας υλοποίησης των πράξεων εφαρμογής και παράλληλα επιταχύνουν και απλοποιούν τη διαδικασία ώστε να υλοποιούνται τα σχέδια πόλης. Η εισφορά σε γη των ιδιοκτήτων υπολογίζεται για κάθε ιδιοκτησία ξεχωριστά και όχι στο σύνολο των ιδιοκτησιών ενός προσώπου σε μια πολεοδομική ενότητα. Επίσης αντί του έτους 1983 λαμβάνεται ως χρόνος υπολογισμού των εμβαδών των ιδιοκτησιών το έτος 2002.
Καθιέρωση πάγιου μεταβατικού καθεστώτος όταν αλλάζουν οι όροι δόμησης
Βασική αρχή του μεταβατικού αυτού θεσμικού πλαισίου είναι ότι ο σχεδιασμός (αλλαγή όρων δόμηση ή χρήσης) δεν αφορά οικοδομικές άδειες που έχουν ήδη εκδοθεί, ή αιτήσεις για έκδοση οικοδομικών αδειών που έχουν υποβληθεί πριν την έγκριση του σχεδιασμού.
Τέλος, απλοποιούνται και επισπεύδονται οι διαδικασίες δημοσιοποίησης για την έγκριση ή τροποποίηση ρυμοτομικών σχεδίων προκειμένου να ολοκληρώνεται η έγκριση τους σε συντομότερο χρονικό διάστημα.