Καθώς τελείωνε το 2012, κανείς στην εταιρεία μάρκετινγκ του Ντένις Τέρεχοφ δεν μιλούσε για την επόμενη αντικυβερνητική διαδήλωση. Τα κέρδη της εταιρείας έχουν τριπλασιαστεί και τα στελέχη συζητούσαν για το αν θα πήγαιναν διακοπές στο Μπαλί ή στο Παρίσι.
Ο Τέρεχοφ ισχυρίζεται ότι όσοι έλαβαν μέρος στις περυσινές διαδηλώσεις το έκαναν από μόδα. Πίστευαν στις κινητοποιήσεις κατά του Βλαντίμιρ Πούτιν, πιστεύουν όμως και στα iPhone τους.
Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχει αλλάξει τίποτα στο διάστημα που ακολούθησε την επιστροφή του Πούτιν στην προεδρία, γράφει η Ελεν Μπάρι στους «Νιου Γιορκ Τάιμς». Ο ενθουσιασμός που είχε προκαλέσει ο ακτιβισμός στους δρόμους έχει ξεθωριάσει. Τη θέση του, όμως, έχει πάρει μια οξυνόμενη αίσθηση αποξένωσης, που μακροπρόθεσμα συνιστά απειλή για το σύστημα.
Οι συζητήσεις στην εταιρεία του Τέρεχοφ, που λέγεται Υπηρεσία Κοινωνικών Δικτύων, αφήνουν την εντύπωση ότι μια ευκαιρία έχει χαθεί. Ενα γραφείο είναι κενό. Ανήκε στον Πάσα Ελιζάροφ, έναν ακτιβιστή της αντιπολίτευσης, ο οποίος παραιτήθηκε και εγκατέλειψε τη Ρωσία, όταν κλήθηκε σε ανάκριση με την κατηγορία της υποκίνησης σε ταραχές. Αυτές τις γιορτές έστειλε χαιρετισμούς από την Τανζανία...
Ο Πούτιν επέστρεψε στην προεδρία εν μέσω διαμαρτυριών από ανθρώπους σαν κι αυτόν, που του κατέστησαν σαφές ότι η επιστροφή του ήταν ανεπιθύμητη. Το Κρεμλίνο έλαβε μέτρα για να καταστείλει τις διαμαρτυρίες. Οι νέοι νόμοι που έχουν ψηφιστεί προβλέπουν δρακόντειες τιμωρίες για αντικυβερνητικές πράξεις, ενώ ένας αριθμός ακτιβιστών έχει ήδη κλειστεί στις φυλακές. Για τον Πούτιν και το περιβάλλον του, οι άνθρωποι αυτοί είναι προδότες και βλάσφημοι, εχθροί της Ρωσίας.
Οι άνθρωποι που διαδήλωναν πέρυσι, ελπίζοντας ότι ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ θα ασπαζόταν την ατζέντα τους, γνωρίζουν ότι αντιμετωπίζονται ως «αντισυστημικοί». Η Γιούλια Φοτσένκο, μια διευθύντρια πωλήσεων, ήταν πέρυσι στην πρώτη γραμμή των διαδηλώσεων. Πώς αισθάνεται σήμερα; Προσβεβλημένη, απογοητευμένη. Σαν να μην είναι δυνατόν να αλλάξει ποτέ τίποτα στη Ρωσία. Επιρρίπτει ευθύνες στους ηγέτες της αντιπολίτευσης, τους οποίους κατηγορεί πως απέτυχαν να αξιοποιήσουν τη μεγάλη ευκαιρία που τους είχε δοθεί. Τα πλήθη δεν θα τους ξαναεμπιστευθούν ποτέ, λέει. Οσο για το αίσθημα της κοινότητας που ένιωσε πέρυσι, πάει, πέρασε.
«Ξαφνικά, όλοι εμείς, τα χάμστερ του Ιντερνετ, αποφασίσαμε ότι δεν αντέχαμε άλλο, μαζευτήκαμε και βγήκαμε στους δρόμους», λέει η Φοτσένκο. «Κι ύστερα, ουπς! Ξαναγίναμε χάμστερ του Ιντερνετ, και οι ηγέτες και όλοι μας. Γιατί δεν συνέβη τίποτα. Και τώρα αισθάνομαι μια απελπισία μεγαλύτερη, βαθύτερη από πριν».
Ο 33χρονος Τέρεχοφ ήταν από την αρχή επιφυλακτικός, καθώς η σύντομη ενασχόλησή του με την πολιτική τον είχε απογοητεύσει. Πριν από ένα χρόνο, προειδοποίησε τους υπαλλήλους του ότι οι διαδηλώσεις ενέχουν κινδύνους, όπως η σύγκρουση με την αστυνομία. «Η επανάσταση δεν είναι παιχνίδι», τους είπε. Τελικά, ο κίνδυνος ήταν μεγαλύτερος από μια βίαιη αντιπαράθεση με την αστυνομία. Ενας άνθρωπος που κατηγορήθηκε για υποκίνηση ταραχών καταδικάστηκε σε φυλάκιση, παρόλο που συνεργάστηκε με τους ανακριτές! Αλλοι 18 έχουν παραπεμφθεί σε δίκη. Κάπως έτσι έφυγε ο Ελιζάροφ για την Τανζανία...
Κι ύστερα ήρθε η υπόθεση των Pussy Riot. Στη διάρκεια της δίκης, ο Τέρεχοφ τοποθέτησε μια μεγάλη τηλεόραση σε ένα χώρο της εταιρείας κι έβαλε τους υπαλλήλους του να παρακολουθήσουν τα τεκταινόμενα. Η ατμόσφαιρα στο δωμάτιο είχε μπόλικο μαύρο χιούμορ, λέει, «γέλιο μέσα από δάκρυα». Αν κάποτε η Ρωσία ήταν συνδεδεμένη με το σχήμα «μπαλαλάικα-ματριόσκα-χαβιάρι-Γκορμπατσόφ-περεστρόικα», τονίζει, στο σχήμα αυτό πρέπει να προστεθούν πλέον χωρίς αμφιβολία και οι Pussy Riot. Αλλά όλο αυτό θυμίζει κάτι από Μεσαίωνα.
Κι έτσι φτάσαμε στις αρχές του 2013, όπου κανείς δεν περιμένει μια πολιτική αλλαγή. Πολλά μέτρα που λαμβάνει όμως η κυβέρνηση εξακολουθούν να προκαλούν αγανάκτηση. Ένα παράδειγμα είναι η απόφαση του ρωσικού κοινοβουλίου να απαγορεύσει την υιοθεσία παιδιών της Ρωσίας από Αμερικανούς. Σύμφωνα με τον Τέρεχοφ, πρόκειται για αυτοσχέδιες πρωτοβουλίες πολιτικών που προσπαθούν να γίνουν αρεστοί στον Πούτιν. Από τον τελευταίο δεν περίμενε να υπογράψει το σχετικό διάταγμα. Αλλά τώρα, «ο κύβος ερρίφθη, δεν υπάρχει επιστροφή».
Πηγή: New York Times, ΑΠΕ-ΜΠΕ