ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 24 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2003
ΩΡΑ ΕΝΑΡΞΕΩΣ: 09:10
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: ΜΙΧΑΗΛ ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ
Α΄ ΜΕΡΟΣ
09:10 – 10:10
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Καλημέρα σε όλους. Επαναλαμβάνεται η συνεδρίαση που έχει διακοπεί.
ΑΡΧΙΦΥΛΑΚΑΣ: Κύριε Πρόεδρε, οι κρατούμενοι Ξηρός Χριστόδουλος και Ξηρός Βασίλειος δεν θα έρθουν καθόλου σήμερα στο Δικαστήριο. Ο Σάββας Ξηρός με τον Γεωργιάδη θα έρθουν σε λίγο.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τους εκπροσωπεί η κα Καραμπλιάνη. Είναι και ο κ. Σοφός εδώ.
Ο κ. Ζώτος έχει το λόγο.
Δ. ΖΩΤΟΣ: Ευχαριστώ κ. Πρόεδρε. Είχα μείνει χθες στην περίοδο εκείνη που διαμορφώθηκε το ρεύμα στο οποίο ανήκει ή ισχυρίζεται ανήκει ότι ο κ. Ψαραδέλλης. Πρόκειται για μία ιστορική διάσταση η οποία διαπέρασε την ιστορική Αριστερά, τα τότε ΚΚ σε όλο τον κόσμο. Μικρές ομάδες παντού αποσχίσθηκαν και διεκδίκησαν ότι αυτή ήταν οι γνήσιοι κληρονόμοι της επανάστασης στο έδαφος μιας σκληρής ιδεολογικής τοποθέτησης που έλεγε ότι εσείς πουλήσατε την επανάσταση, εμείς είμαστε οι διεθνιστές, εμείς είμαστε η εργατική τάξη, μόνο η εργατική τάξη θα κάνει την επανάσταση και με δημοκρατία και όχι με την υποχώρηση η οποία υπήρξε στην τότε ιστορική περίοδο της Σοβιετικής Ένωσης.
Αυτό διαμόρφωσε μία πολύ σκληρή ιδεολογική ταυτότητα στους ανθρώπους αυτούς. Πρώτον, γιατί έπρεπε να αντιμετωπίσουν αυτό που θεωρούσαν κύριο εχθρό τον καπιταλισμό, το σύστημα και αυτό για το οποίο αγωνίζονταν να ανατρέψουν και δεύτερο γιατί έπρεπε να αντιμετωπίσουν τους μέχρι χθες ομοϊδεάτες και συντρόφους της οι οποίοι τώρα τους κατηγορούσαν ότι είναι πράκτορες του εχθρού. Έτσι έχουν καταγραφεί ιστορικά οι τροτσκιστές από τη μεριά της ιστορικής Αριστεράς, ως πράκτορες του εχθρού και έτσι έπρεπε να διαμορφώσουν ένα πολύ σκληρό ιδεολογικό και πολιτικό πρόσωπο μέσα στο οποίο θα μπορούσαν να ζήσουν και να αγωνιστούν γι αυτά που πίστευαν, τα ιδανικά τους.
Έκανε μία επισήμανση ο Αναπληρωτής Εισαγγελέας στην αγόρευσή του την οποία αποδίδω σε ελεύθερη απόδοση. Έλεγε το εξής: ότι μετά τον εμφύλιο στην Ελλάδα εμφανίστηκε το εξής παράδοξο φαινόμενο, οι νικητές να μην είναι ηθικά δικαιωμένοι αλλά αντίθετα να έχουμε την Αριστερά που είχε την ηθική δικαίωση. Γιατί την είχε αυτή; Δίνει την εξήγηση ο κ. Αναπληρωτής Εισαγγελέας. Λέει, γιατί έδειξαν σαν αυτοί να είχαν κερδίσει στο ηθικό επίπεδο, ενώ οι άλλοι κέρδιζαν στο στρατιωτικό γιατί κυρίως ποτέ παρά τις διώξεις ή οι περισσότεροι από αυτούς δεν άλλαξαν τις ιδέες τους, γι αυτές πέθαιναν. Τους άλλους στο εκτελεστικό απόσπασμα τους έλεγαν υπογράψτε μία δήλωση και γλιτώνετε τη ζωή και αυτοί έλεγαν όχι, ζήτω το ΚΚΕ, ζήτω δεν ξέρω τι και πέθαιναν γι αυτό.
Αυτό είναι ένα τεράστιο μέγεθος που σημαίνει ότι οι άνθρωποι είχαν ανακαλύψει ένα νόημα για τη ζωή. Η ζωή τους είχε πάρει ένα νόημα μέσα από αυτές τις ιδέες και αυτή την επιδίωξη και μόνο γι αυτό το λόγο έβρισκαν ένα νόημα να τη ζήσουν αλλιώς δεν είχε νόημα. Να αλλάξουν δηλαδή αυτές τις ιδέες και αυτή την επιδίωξη για να ζήσουν μια ζωή την οποία πια πίστευαν ότι θα άξιζε να την ζήσουν.
Με αυτή την έννοια θέλω να πω ότι το ζήτημα της πολιτικής και ιδεολογικής ταυτότητας στο χώρο της Αριστεράς είναι πολύ σημαντικό και αυτό καταδεικνύεται και ιστορικά. Το 1962-1963 ένας 19χρονος κλωστοϋφαντουργός που λεγόταν Θεολόγος Ψαραδέλλης εντάσσεται, γνωρίζει τους κοινωνικούς όρους ζωής και ύπαρξης από τη δουλειά του στα Κλωστοϋφαντουργεία Χαλανδρίου. Εκεί συναντά με ένα βιωματικό τρόπο την Αριστερά, τη δυνατότητα και την αξία του να παλεύει για να καλυτερεύσει τη ζωή και συναντά επίσης κατά το μάρτυρα που ήρθε εδώ και κατέθεσε τον Περικλή Γρίβα ο οποίος τον πείθει ότι αυτό το ιδεολογικό πλαίσιο, οι ιδέες της 4ης Διεθνούς είναι αυτές οι οποίες μπορούν να βοηθήσουν στην αλλαγή της κοινωνίας που ενστικτωδώς θέλει ο εργάτης Ψαραδέλλης των Κλωστοϋφαντουργείων.
Έτσι εντάσσεται ο Ψαραδέλλης στο ρεύμα της 4ης Διεθνούς. Ήδη αυτό το ρεύμα έχει διαμορφώσει τη δική του πολιτική πρακτική και ιδεολογία και το δικό του μαρτυρολόγιο από τον δολοφονημένο Τρότσκι μέχρι τον Πουλιόπουλο ως ιστορική μορφή της ελληνικής 4ης Διεθνούς ο οποίος εκτελέστηκε το ΄43 από τους Ιταλούς όπως κατατέθηκε εδώ στο Κούρνοβο, πιστός και αυτός σε αυτές τις αντίστοιχες ιδέες χωρίς να υπογράψει.
Αυτό το ιδεολογικό πλαίσιο και αυτή την πολιτική ταυτότητα αποκτά ο Θεολόγος Ψαραδέλλης. Μας είπαν γι αυτό και για την περίοδο εκείνη αυτός που με την βοήθεια του οποίου εντάχθηκε ή τον ενέταξε στις γραμμές της 4ης Διεθνούς αλλά και ο Φελέγκης ο οποίος είναι επίσης εργάτης. Από την περίοδο εκείνη του 1963 μαζί σύντροφοι και στη συνέχεια στη δικτατορία και μετά την δικτατορία.
Θέλω να σημειώσω εδώ, τότε ο Θεολόγος Ψαραδέλλης συμμετέχει με όλη τη νεολαία της εποχής του, συγχωνεύθηκε το κίνημα της νεολαίας της Αριστεράς στη νεολαία Λαμπράκη. Η πρώτη μεγάλη δοκιμασία γι αυτές τις ιδέες έρχεται στην δικτατορία, με την Χούντα. Τότε για πρώτη φορά μπαίνει το ζήτημα μήπως κάπου έχουμε λάθος και εξαιτίας αυτών των λαθών μας έχει έρθει η δικτατορία ή το ΄68 όταν στην Τσεχοσλοβακία μπαίνουν τα τανκ μήπως η Αριστερά συνολικά έχουμε λάθος και εδώ οι σύντροφοι της Μόσχας έχουν μπει στην Τσεχοσλοβακία.
Πράγματι έχουν έρθει εδώ μάρτυρες όχι προταθέντες από τον Ψαραδέλλη, ο Βότσης, ο Κοροβέσης οι οποίοι είπαν: για μας ήταν ένα σοκ αυτό και το ένα και το άλλο και η δικτατορία την οποία δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει η ιστορική Αριστερά αλλά και η εισβολή στην Τσεχοσλοβακία και ο ΜΑΗΣ ΄68 που η ιστορική Αριστερά δεν είχε καμία σχέση ή τουλάχιστον δεν είχε σοβαρή σχέση.
Έτσι μεγάλες ομάδες νέων ανθρώπων κυρίως φεύγουν από την ιστορική Αριστερά και σχηματίζουν τις άλλες ομάδες της Αριστεράς. Ωστόσο για τους οπαδούς της 4ης Διεθνούς έτσι όπως καταγράφτηκε και από τον Ψαραδέλλη και από τους υπόλοιπους που ήρθαν εδώ, αυτό ήταν το αντίστροφο, λειτούργησε αντίστροφα σε αυτούς ως μία δικαίωση των δικών τους ιδεών. Ότι δηλαδή αυτό που έγινε στην Τσεχοσλοβακία ήταν αναμενόμενο για μας. Δεν σας λέγαμε τόσο καιρό ότι εκεί δεν είναι πραγματικά σοσιαλισμός, ότι εκεί είναι μία κρατική οντότητα η οποία τα δικά συμφέροντα κυρίως επιδιώκει και όχι τα συμφέροντα των εργαζομένων και ούτω καθεξής; Είναι μια γραφειοκρατία αποκομμένη και όλα αυτά. ¶ρα ακόμα περισσότερο πείθεται για την ορθότητα και εντάσσεται στο πολιτικό ρεύμα.
Η δεύτερη μεγάλη συζήτηση η οποία γίνεται εκείνη την περίοδο και η οποία μας αφορά για σήμερα είναι η συζήτηση με ποιον τρόπο η αντίσταση στην δικτατορία.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: (εκτός μικροφώνου)
Δ. ΖΩΤΟΣ: Θα αναφερθώ και σε αυτό κ. Πρόεδρε για άλλο λόγο όμως. Εσείς μιλάτε για τον Κούντερα. Ελπίζω ότι δεν κάνατε τη διακοπή επίτηδες για να χάσω τον ρυθμό μου, προφανώς όχι.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: (εκτός μικροφώνου)
Δ. ΖΩΤΟΣ: Έλεγα ότι η πρώτη δοκιμασία των ιδεών αυτών μας αφορά γιατί ήταν με ποιο τρόπο η αντίσταση στη Χούντα, γιατί πράγματι την πρώτη περίοδο εμφανίστηκαν ιδέες σε συνάρτηση και με αυτό που έλεγα πριν για την κρίση της ιστορικής Αριστεράς ότι αυτός ο τρόπος ο ειρηνιάρικος, ο ειρηνιστικός δεν είναι αποτελεσματικός. Δεν είναι αποτελεσματική η έντυπη προπαγάνδα, δεν είναι αποτελεσματική η διαδήλωση, δεν είναι τα τρικάκια που πετάμε, δεν κάνουμε τίποτα. Χρειάζονται πιο αποτελεσματικοί τρόποι αντίστασης και αναπτύχθηκαν ιδέες για τις βόμβες, τις κροτίδες και όλα αυτά.
Εκεί έχουμε μία καταγραφή. Ο Ψαραδέλλης και η ομάδα της 4ης Διεθνούς την οποία συμμετέχει παραμένουν σε αυτό που ο Πατριάρχης και Προφήτης έχει πει ο Τρότσκι αυτός ο τρόπος δεν είναι αποτελεσματικός, δεν τον ακολουθούμε γιατί έχει ένα πολιτικό σκεπτικό. Ανατρέχουν αυτοί στα γραπτά και βρίσκουν τι λέει ο Τρότσκι και τι έχει πει για εκείνη την περίοδο. Λέει ότι αυτό που ενδιαφέρει είναι όχι να δρα μία πρωτοπορία για λογαριασμό κάποιων άλλων αλλά αυτοί οι άλλοι αν μπορούν και σε όποιο επίπεδο μπορούν να κάνουν τη δράση, την αντίσταση ενάντια στο όποιο καθεστώς κυριαρχεί τη συγκεκριμένη περίοδο.
Δεν έχει σημασία να μπούμε στο ποιος έχει δίκιο και ποιος άδικο. Δεν είναι αυτός ο ρόλος μου αυτή την στιγμή. Αυτό που έχει σημασία να καταγραφεί είναι ότι ο Ψαραδέλλης και το ρεύμα στο οποίο ανήκει εκείνη την περίοδο δημόσια είχε καταγράψει μία διαφωνία για τον τρόπο αυτής της αντιμετώπισης. Βέβαια είναι αλήθεια ότι οι ομάδες οι οποίες δρούσαν στη δικτατορία με τις κροτίδες ή τις βόμβες, είτε ο σημερινός Πρωθυπουργός είναι είτε ο Μανιός, είτε ο Ψυχογιός που ήρθαν εδώ και κατέθεσαν ήταν δεδομένο ότι είχαν μία πολύ σταθμισμένη βία, άσκηση βίας. Δηλαδή ποτέ δεν υπήρξε στόχος ρητά, συνειδητά ανθρώπινη ζωή. Αυτό όχι φαντάζομαι, απλώς έκαναν μία συγκεκριμένη πολιτική στάθμιση.
Δηλαδή θα μπορούσαν και αυτοί να πουν ότι βαράμε έναν χωροφύλακα ή έναν αστυνόμο και λέμε ότι είναι εκπρόσωπος του δικτατορικού καθεστώτος. Ήταν μία πολιτικής στάθμιση αυτή που έκαναν με εξαίρεση τον Παναγούλη για τον οποίο έγινε συζήτηση με αφορμή την τοποθέτηση του Ψαραδέλλη και είπε ο Ψαραδέλλης ότι «ναι, ήταν ηρωική η πράξη του, δεν μπορεί κανείς παρά να ήταν αυτοθυσιαστική αλλά το αποτέλεσμα αυτό που ενδιαφέρει είναι πώς θα αλλάξει η Χούντα όχι ο επικεφαλής της Χούντας›.
Λέει λοιπόν στην απολογία του ο Ψαραδέλλης το εξής χαρακτηριστικό, όταν καταθέτει εδώ και σε σχέση με αυτή την περίοδο, η έκφρασή του χαρακτηριστικά είναι η εξής: «Το ΄75 ήμουν πολύ ικανοποιημένος με τις ιδέες μας της 4ης Διεθνούς γιατί επιβεβαιώθηκαν από τα πράγματα. Δηλαδή αυτό που έριξε την δικτατορία δεν ήταν οι βομβιστικές ενέργειες οι επιμέρους της περιόδου ΄69-΄71 αλλά ήταν η μαζική εξέγερση του Πολυτεχνείου, ήταν το μαζικό κίνημα σε συνάρτηση με το Κυπριακό. Αλλά αυτό που έδωσε δημόσια στην κοινή γνώμη της Ευρώπης το μήνυμα ότι στην Ελλάδα υπάρχει σοβαρή αντίσταση κατά της δικτατορίας ήταν αυτή η μαζική δράση για την οποία εγώ σας έλεγα από τότε και σας έλεγα και με ποιον τρόπο μπορούμε να την επιδιώξουμε, κάνοντας την προπαγάνδα, τις ξαφνικές διαδηλώσεις και ούτως καθεξής›.
Την περίοδο της δικτατορίας ο Ψαραδέλλης όπως είναι γνωστό συνελήφθη. Το ΄69 - ΄70 δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι η δικτατορία θα έπεφτε το ΄74. Δεν ήταν καθόλου δεδομένο αυτό, ούτε κανείς είχε στην πολιτική προοπτική αυτό το πράγμα. Αντίθετα μάλιστα είχε μεσολαβήσει το δημοψήφισμα, είχε φύγει ο βασιλιάς, είχε γίνει η συμβουλευτική και άρα το καθεστώς έδειχνε να είναι σταθεροποιημένο και πήγαινε σε πιο ομαλές περιόδους και χωρίς σοβαρή εσωτερική αντίσταση την περίοδο του ΄70.
Τότε είναι λοιπόν που δικάζεται ο Ψαραδέλλης. Τότε δικάζεται με τον 509 και τον 375. Το να υπερασπίζεσαι τότε αυτές τις ιδέες, γι αυτές τις ιδέες, για αντιδικτατορική δράση δικαζόταν, ήταν κίνδυνος για πολλά χρόνια φυλακής όπως κι έγινε και στη πραγματικότητα. Θα μπορούσε κανείς όπως και σήμερα γίνεται με τα μέτρα επιείκειας ή τα ελαφρυντικά να δηλώσει ότι εγώ όχι, τυχαία πέρναγα από εκεί, δεν έκανα τίποτα, το αρνούμαι αυτό, δεν έχω καμία σχέση, να δηλώσει δηλαδή υποταγή στο καθεστώς και αυτό θα σήμαινε κάποια ελαφρυντικά. Πάντα έτσι γίνεται.
Τι έκανε ο Ψαραδέλλης; Να σας διαβάσω αυτό που κατατέθηκε και στην διαδικασία στο ακροατήριο, την απολογία του στο Στρατοδικείο του 1970. Έγιναν εκείνη την ημέρα 7 δίκες. Μετά από ολιγόλεπτη διακοπή άρχισε η δίκη του Θ. Ψαραδέλλη. Πώς στοιχειοθετούνταν οι κατηγορία; Δύο λόγια γι αυτό γιατί έχει σημασία. Ερωτάται ο μάρτυρας αστυνομικός, λέει «αυτοί ετοίμαζαν να κάνουν εκρήξεις και όλα αυτά›. «Από πού το ξέρετε αυτό;› ρωτά ο Πρόεδρος. Λέει «από το παρελθόν τους κ. Πρόεδρε, όχι από κάποιες συγκεκριμένα στοιχεία›.
Απολογείται ο Ψαραδέλλης, η ερώτηση είναι του Στρατοδίκη. Είναι τα «ΝΕΑ› της εποχής. Στρατοδίκης: «Πόθεν συνάγεται ότι εσκόπευον να κατασκευάσουν βόμβες με τη δυναμίτιδα;›. Μάρτυς: «Εκ του παρελθόντος των›. «Βλέπω όμως ότι ούτε προκηρύξεις κυκλοφόρησαν, ούτε τρικ, ούτε καμία δραστηριότητα›. Μάρτυρας: «Είχαν έτοιμη μία μεμβράνη για τα τρικ τα οποία ήταν η βασική δραστηριότητα την οποία θα κυκλοφορούσαν›.
Όταν αρχίζει την απολογία του ο Ψαραδέλλης δεν λέει αυτά τα οποία θα ανέμενε κανείς ότι όχι εγώ, στοιχεία δεν υπήρχαν, ο μάρτυρας έλεγε, δεν έλεγε τίποτα, σκληρά αποδεικτικά μέσα δεν υπήρχαν. Δεν είπε τίποτα ότι «όχι, εγώ δεν έχω καμία σχέση›. Λέει: όταν ο Ψαραδέλλης εκλήθη να απολογηθεί είπε απολογούμενος «Απολογούμαι για λογαριασμό όλων των εργατών. Διεξάγω αγώνα μαζί με όλους τους καταπιεζόμενους της γης. Είναι εργάτης της 4ης Διεθνούς. Όταν άρχισε η καταπίεση?.›.
Παρεμβαίνει ο Πρόεδρος και του λέει «Θα σε καθίσω κάτω. Δια την κατηγορία να μας πεις›. Ψαραδέλλης: «Τα παραδέχομαι όλα›. Στη συνέχεια ακούστε το εκπληκτικό, έρχεται ο πατέρας του να καταθέσει υπέρ του, του Ψαραδέλλη. Λέει ο πατέρας του «όχι, δεν είναι κομμουνιστής›. Προσπαθεί να δώσει ένα ελαφρυντικό για το γιο του. Λέει ο Ψαραδέλλης «τον ανακαλώ, δεν ισχύουν αυτά που λέει›. Δεν θέλει δηλαδή να αποποιηθεί αυτό που σας έλεγα πριν, την ταυτότητά του την πολιτική, τις ιδέες του τις πολιτικές ακόμα τότε και σε αυτές τις συνθήκες.
Το ίδιο αυτές οι απόψεις και αυτές οι ιδέες είναι καταγεγραμμένες στη συνέντευξη που έχει δώσει και έχει αναγνωσθεί όταν στη συνέχεια δραπέτευσε, όταν μέσω Βουλγαρίας ξανάρθε πίσω, πήγε τελικώς στη Γαλλία και εκεί έδωσε μία συνέντευξη στα αντίστοιχα περιοδικά. Τότε αυτό που καταγράφει στη συγκεκριμένη συνέντευξη είναι: ένα, ότι «μόνο έτσι θα πέσει η δικτατορία με μαζικό τρόπο. Δύο, ότι «εμείς στη φυλακή κάναμε συζητήσεις›. Έχουν αναγνωσθεί και γι αυτό δεν τα διαβάζω επί λέξει. «Στη φυλακή όταν πήγα μετά την καταδίκη μου 13,5 χρόνια› είναι αυτό που σας έλεγε χθες η κα Καραμπλιάνη «έκανα 3,5. Μήπως χρωστάω άλλα 10;›. Έλεγε «στη φυλακή συναντήσαμε τους αυθορμητιστές, άλλους Γκεβαριστές, αυτούς δηλαδή οι οποίοι χρησιμοποιούσαν ως μέθοδο αντίστασης τις βόμβες›.
Είπε ο Μανιός εδώ και ο Ψυχογιός «πράγματι συναντηθήκαμε στις φυλακές της Αίγινας με τον Ψαραδέλλη›. Με συγχωρείτε, ο Βότσης ο δημοσιογράφος και ο Μανιός.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: (εκτός μικροφώνου)
Δ. ΖΩΤΟΣ: Τότε πολλοί είχαν αυτή την άποψη κ. Πρόεδρε ότι τις βόμβες και με τις κροτίδες. Ήταν πολύ επικίνδυνο να κάνει κανείς αυτό τότε, είχε μεγάλο κόστος και προσωπικό. Δεν ήταν ανέξοδα αυτά. Λένε λοιπόν αυτοί οι άνθρωποι ότι πράγματι ο Ψαραδέλλης τότε αυτά έλεγε, αυτά μας έλεγε και προσπαθούσε να μας πείσει πολιτικά. Δεν έλεγε ηθικό τον τρόπο ότι ξέρετε δεν είναι σωστό μην το κάνετε, παραβαίνετε το τάδε άρθρο του Ποινικού Νόμου.
Πολιτικά αυτό δεν είναι αυτό που προωθεί το μαζικό κίνημα μπροστά, που προωθεί το εργατικό κίνημα, το επαναστατικό, το όποιο εν πάση περιπτώσει. Ήρθαν την ίδια περίοδο για να πιστοποιήσουν για την πολιτική ταυτότητα και την πολιτική ένταξη και την πολιτική πρακτική του Ψαραδέλλη την περίοδο, ήρθαν ο Κριβίν και η Κατρίν Σαμαρί που τον γνώρισαν στην Γαλλία και συνέχισαν. Ο Κριβίν σας είπε ότι «εγώ ήμουν από τους ηγέτες, ιστορικό στέλεχος της 4ης Διεθνούς και ο Ψαραδέλλης ήταν και είναι γι αυτό ήρθα σήμερα εδώ ένας από τα στελέχη του ελληνικού τμήματος αυτής της Οργάνωσής μας, της 4ης Διεθνούς. Και άρα ξέρω τις ιδέες και ξέρω τι σημαίνει να είσαι εργάτης σε αυτή την Οργάνωση›.
Είπε το εξής χαρακτηριστικό «ξέρετε, εμείς οι διανοούμενοι εύκολα αλλάζουμε απόψεις και μεταφερόμαστε ενδεχομένως. Οι φοιτητές εύκολα αλλάζουμε αλλά για τους εργάτες, τους εργαζόμενους αυτό είναι δύσκολο και αυτό μπορεί να το δει κανείς πρακτικά και εμπειρικά›. Σας είπα πριν το παράδειγμα του Φελέγκη και αυτός εργάτης ήταν και μέχρι σήμερα παραμένει στο ίδιο ρεύμα.
Ήρθε ο Περικλής Γρίβας - δεν κάνω κοινωνιολογία εκ του προχείρου – λέει ότι «εγώ στη συνέχεια›, ο Περικλής Γρίβας αυτός που τον στρατολόγησε στην 4η Διεθνή «εγώ στη συνέχεια αποστασιοποιήθηκα, πήγα με άλλα ρεύματα της Αριστεράς και τώρα δεν κάνω τίποτα›. Έλεγε λοιπόν ο Γκριβίν σε αυτό το θέμα ότι για έναν εργάτη αν θέλει να παραμένει σαν ένας αγωνιστής σε αυτό το χώρο είναι δύσκολο να αλλάξει πολιτική ταυτότητα γιατί πρέπει να ενταχθεί σε ένα άλλο σύστημα ιδεών, σε ένα άλλο σύστημα ερμηνείας του κόσμου.
Δείτε ακόμα και σήμερα τους οπαδούς του ΚΚΕ που είναι κυρίως γέροι παρότι κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση, το Ανατολικό Μπλοκ. Στην περίοδο ΄75 - ΄90 όταν έρχεται ο Ψαραδέλλης στην Ελλάδα και επιβεβαιώνει με τον τρόπο που σας έλεγα πριν ότι εγώ ήμουν πολύ ευχαριστημένος από τις ιδέες μας, γιατί επιβεβαιώθηκαν αυτά που λέγαμε σε σχέση με τη δικτατορία και αυτά σε σχέση με την Τσεχοσλοβακία κ.ο.κ., αλλά και αυτά σε σχέση με τον τρόπο δράσης και αντιμετώπισης της δικτατορίας, αυτός ο άνθρωπος λέτε ότι θα πήγαινε μετά τη δικτατορία σε μία Οργάνωση μικρή ένοπλης βίας για να αλλάξει το καθεστώς που είχε γίνει πια κοινοβουλευτικό; Τί έκανε; Τί μας λένε οι μάρτυρες ότι έκανε;
Έχετε για την περίοδο αυτή ’75-’90 τα εξής δεδομένα: Έχετε τη μάρτυρα τη Σίσυ Βωβού η οποία σας λέει ότι ήμαστε μαζί στο σωματείο των Λιθογράφων και σας είπε ο Γρίβας «εγώ ήμουν τότε στων Τυπογράφων και αυτός στο Λιθογράφων› και αναδείχθηκε στη Διοίκηση του συγκεκριμένου σωματείου. Το κεντρικό ζήτημα εκείνη την περίοδο ήταν ακριβώς αυτό, μετά τη δικτατορία και το λέει ο Ψαραδέλλης στην απολογία του ενώπιόν σας: «Τότε θέλαμε να ξαναενώσουμε, να ξανασυνδικαλίσουμε τους εργάτες και να παίρνουν τις αποφάσεις στις Γενικές Συνελεύσεις›.
Όχι αυτό που λέει το ρεύμα του «συνδικαλιστική γραφειοκρατία›. Να παίρνουν τις αποφάσεις στις Γενικές Συνελεύσεις. Η φωτογραφία που επισκοπήθηκε στο ακροατήριο από σας, μεταξύ των φωτογραφιών που κατασχέθηκαν, ήταν η φωτογραφία του ως μέλους της Διοίκησης του σωματείου Λιθογράφων στη συνέλευση των εργατών του σωματείου στο ΑΚΡΟΠΟΛ. Αυτή ήταν φωτογραφία που κατασχέθηκε του Ψαραδέλλη να μιλά στα πλήθη.
Τη συγκεκριμένη περίοδο ήρθε ο Σωφρόνης Παπαδόπουλος, μάρτυρας προταθείς από άλλον κατηγορούμενο, ο οποίος είναι σήμερα, ήταν και τότε, ο εκδότης της εφημερίδας ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΠΑΛΗ. Είχε προταθεί από εμάς, απλώς δε μπορούσε να έρθει τη συγκεκριμένη ημέρα. Και είπε ότι πράγματι ο Θεολόγος Ψαραδέλλης τότε ήταν στη συγκεκριμένη Οργάνωση, στην ΟΚΒΕ, σε αυτό που θα σας πω στη συνέχεια πώς αναδεικνύεται από άλλα στοιχεία της απολογίας του η συγκεκριμένη Οργάνωση.
Πράγματι, ήταν απ’ αυτούς που τύπωναν και στη συνέχεια διένεμαν όλοι μαζί την εφημερίδα ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΠΑΛΗ. Στη συγκεκριμένη εφημερίδα, την οποία αυτός υποστήριζε, αυτός εξέδιδε ή βοηθούσε να εκδοθεί, στη συγκεκριμένη πολιτική ομάδα συμμετείχε, υπήρχαν εκείνη την περίοδο και την επόμενη άρθρα σχετικά με τη δραστηριότητα της Οργάνωσης 17Ν. Ήταν άρθρα του επιπέδου και του στυλ της υπόλοιπης Αριστεράς.
Την πρώτη περίοδο , το ’75-’76 ο περισσότερος κόσμος στην Αριστερά θεωρούσε ότι δεν είναι σίγουρο ότι αυτά που έγιναν με τον Γουέλς και τον Μάλλιο είναι και Οργάνωση Αριστεράς. Μάλιστα η πρώτη προκήρυξη δεν είχε καν δημοσιοποιηθεί. Αλλά μπορεί να είναι και ξεκαθαρίσματα μυστικών υπηρεσιών.
Το ’89 για την ίδια περίοδο έχετε τους εξής μάρτυρες που κατέθεσαν για την δράση τη δημόσια και τη ζωή του Ψαραδέλλη. Έχετε τον δικηγόρο κ. Δρίβα, έναν συνταξιούχο δικηγόρο που λέει ότι «είχα το γραφείο μου στο ίδιο κτίριο εκεί που ο Ψαραδέλλης εργαζόταν στον εκδοτικό οίκο ΟΥΤΟΠΙΑ›. Λέει χαρακτηριστικά ο Δρίβας: «Ήταν ένα φανατισμένος Τροτσκιστής, ήταν δογματικός και φανατικός. Αυτές ήταν οι δημόσιες απόψεις που υπεράσπιζε και εξέφραζε›.
Έρχεται ο Παπαμιχαήλ, ο καθηγητής Πανεπιστημίου στην Πάντειο ο οποίος λέει τα ίδια, μέλος κι αυτός, ενταγμένος στο ρεύμα εκείνη την περίοδο της 4ης Διεθνούς. Λέει «ναι, βέβαια, σύντροφοι ήμαστε›. Και όλοι όσοι ήρθαν εδώ τί σας είπαν; Έρχεται ο Μανιός ή ο Γεωργούλας –ο Γεωργούλας παρεμπιπτόντως δικάζονταν την ίδια μέρα στη δικτατορία. Λέει: «Όταν ακούσαμε ότι κατηγορείται ο Ψαραδέλλης ως μέλος της 17Ν, δεν είπαμε ‘α, τί καλός άνθρωπος που είναι’, δεν είπαμε ότι δεν πειράζει μυρμήγκι, δεν είπαμε ‘μα, αυτός είναι άσχετος, γιατί τον μπλέκουν;’ είπαμε ‘μα αυτός είναι Τροτσκιστής’›.
Στους πολιτικούς χώρους της Αριστεράς ή σε αυτούς που μπορούν να αναγνωρίσουν πολιτικά τί συμβαίνει, είναι κάτι αυτονόητο ότι δεν μπορείς να είναι ταυτόχρονα σε αυτόν τον χώρο, να είναι Τροτσκιστής και να είσαι και σε έναν άλλον πολιτικό χώρο, να είσαι Μαοϊκός, να είσαι στο ΚΚΕ?..
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: (εκτός μικροφώνου)
Β. ΖΩΤΟΣ: Μα στην Αριστερά είναι η 17Ν, το είπε απ’ την αρχή. Η δική μου η άποψη είναι η εξής: Ότι οι ιδέες οι πολιτικές και οι προγραμματικές που βγαίνουν από τη 17Ν, είναι στο χώρο περισσότερο της ιστορικής Αριστεράς, στο χώρο του ΚΚΕ ας πούμε, της ιστορικής Αριστεράς. Η ανάλυση τί είναι η Ελλάδα σήμερα, τί είναι ο ελληνικός καπιταλισμός, αυτά είναι εκεί. Δείτε τα αιτήματα της πρώτης περιόδου, των πρώτων προκηρύξεων: «Θάνατος στο φασισμό και στον ιμπεριαλισμό›. Αυτά ήταν τα συνθήματα.
Ξέρετε τί έλεγε η 4η διεθνής; Εργατική εξουσία. Αν δεν υπήρχε η λέξη «εργατική› με κάποιον τρόπο, το σύνθημα ήταν λάθος. Δείτε την εφημερίδα: ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΠΑΛΗ.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: (εκτός μικροφώνου)
Β. ΖΩΤΟΣ: Όταν είναι μία πράξη με κίνητρα πολιτικά, με υποκειμενική υπόσταση, δε μπορεί να πει ένας με πολιτικά κίνητρα που ανήκει στην Αριστερά, ΚΚΕ ας πούμε, ή η 4η Διεθνής θα πήγαινε να σκοτώσει όπως ο άλλος ο ρατσιστής τους μετανάστες.
Έρχομαι στο κεφάλαιο τώρα τί ήταν η υπόθεση εργασίας με την οποία δούλευε ο διωκτικός μηχανισμός στην Ελλάδα σε σχέση με τη 17Ν γιατί πράγματι υπήρχε μια δραστηριότητα η οποία είχε καταγραφεί με μεγαλύτερη πυκνότητα από το ’83 και μετά, γιατί μέχρι το ’80 έχουμε ουσιαστικά τρεις ενέργειες, έχουμε τον Γουέλς, τον Μάλλιο και τον Πέτρου-Σταμούλη το ’80 και η επόμενη ενέργεια είναι το ’84. Έχουμε 4 νεκρά χρόνια θα έλεγε κανείς.
Ωστόσο και πριν το ’80 μετά τις πρώτες αμφισβητήσεις και παλινωδίες, αν πρόκειται για ξεκαθάρισμα λογαριασμών μεταξύ των μηχανισμών για τη δολοφονία του Γουέλς ή όχι, ξεκαθαρίστηκε ουσιαστικά και από άποψη μηχανισμών ότι πρόκειται για το φαινόμενο της ένοπλης Αριστερής βίας που ήρθε και στην Ελλάδα μετά από τις άλλες χώρες της Ευρώπης ή εμφανίστηκε στην Ελλάδα με τον τρόπου που εμφανίστηκε.
Η υπόθεση εργασίας των διωκτικών αρχών ήταν προφανής και νομίζω και αρκετά αυτονόητη. Από τις προκηρύξεις οι άνθρωποι λένε ότι ανήκουν στην Αριστερά και άρα εκεί πρέπει να ψάξουμε και τους υπόπτους. Και δεν θα τους ψάξουμε στα Κόμματα τα Κοινοβουλευτικά, στο Συνασπισμό, τότε ΚΚΕ ΕΣ. και ΚΚΕ, πρέπει να είναι κάποιοι που είναι της άκρας Αριστεράς. Από εκεί, ύστερα από κάθε χτύπημα αλιεύονταν οι ύποπτοι.
Γίνονταν, το θυμόμαστε φαντάζομαι όλοι, μαζικές συλλήψεις, προσαγωγές, τους άφηναν ελεύθερους, κατά καιρούς κάποιοι έχουν παραπεμφθεί όπως έχετε δει. ¶ρα υπήρχε ένας κύκλος υπόπτων μέσα στον οποίο εν δυνάμει ανήκει ο Ψαραδέλλης. Το δεύτερο που υπήρχε, ήταν ότι ύστερα από τη δημοσίευση της προκήρυξης στη LIBERATION, η ανάλυση έλεγε ότι εκεί πρέπει να υπάρχει και κάποιος που να έχει σχέση με την Γαλλία και τη γαλλική κουλτούρα, προσεγγίστηκε και ανιχνεύθηκε και εξετάστηκε όλος ο κύκλος των Ελλήνων του εξωτερικού που στην περίοδο της δικτατορίας είχαν μια σχέση με τη Γαλλία.
Ο Ψαραδέλλης ήταν από αυτόν τον κύκλο, είχε πάρει πολιτικό άσυλο στη Γαλλία αλλά ήταν και επίσημα καταγεγραμμένος ως ένας από τους Έλληνες αντιστασιακούς της Γαλλίας και εξ αυτού του λόγου ήταν σε έναν ευρύ κύκλο αλλά αυτό ήταν μέχρι εκεί και τίποτα παραπάνω ουσιαστικά. Δεν είχε συλληφθεί ο Ψαραδέλλης στα πλαίσια αυτών των διώξεων ύστερα από κάθε χτύπημα της 17Ν.
Έρχομαι στο 2001. Ειδικά μετά τον Σόντερς, υπάρχει μια μεγαλύτερη πίεση και από ξένες υπηρεσίες, για να υπάρξει μια παραγωγή συγκεκριμένου έργου. Υπάρχουν συγκεκριμένα δημοσιεύματα. Από τον Δεκέμβριο του 2001 τα δημοσιεύματα γίνονται πολύ πιο συγκεκριμένα, οι αναφορές είναι ότι οι Εγγλέζοι δουλεύουν πολύ πιο συστηματικά, έχουν πάρει όλους τους παλαιούς υπόπτους και τους φακέλους των παλαιών υπόπτων που κατά καιρούς έχουν με κάποιο τρόπο εμπλακεί σε υποθέσεις σχετικές ή έχουν κατηγορηθεί σε τέτοιες υποθέσεις και έτσι προχωρούν αργά και συστηματικά.
Έχουμε επίσης ένα δεύτερο δεδομένο, τώρα πια το ξέρουμε, εκ των υστέρων γνώση μας, το κατέθεσε ο Βίκτωρας Αναγνωστόπουλος, το κατέθεσε όμως και ο δήμαρχος Χαλανδρίου, ότι ο όνομα Γιωτόπουλος που σήμερα έχουμε εδώ, ρωτούσαν τον Βίκτωρα Αναγνωστόπουλο, ρωτούσαν τον δήμαρχο Χαλανδρίου τί γίνεται, προφανώς ο Γιωτόπουλος ήταν χρόνια στη Γαλλία, δε μπορούσαν να τον βρουν κάπου, άρα σου λέει, αυτός ο πρώτος ύποπτος.
Το τρίτο στοιχείο που μπορούμε να έχουμε είναι ότι η Κυριακίδου –το ξέρουμε από τα δημοσιεύματα εμείς εδώ όλοι μας- έχει καταθέσει και έχει καταγραφεί αυτοί που τώρα έχουν συλληφθεί εκ των υστέρων ως μέλη του ΕΛΑ και κατηγορούνται και άρα πράγματι τα δημοσιεύματα έμοιαζαν να είχαν μια βάση αλήθειας από διαρροές των διωκτικών μηχανισμών, ότι εδώ πλησιάζουμε, κάτι κάνουμε.
Εκ των υστέρων επίσης ξέρουμε ότι το ’92-’93 ο Βασίλης Τζωρτζάτος είχε προσαχθεί και είχε εξετασθεί σχετικά με μία πράξη που με κάποιον έμμεσο τρόπο είχε αποδοθεί ότι μπορεί να έχει και σχέση με κάποια Οργάνωση ένοπλης βίας, τον ΕΛΑ, τη 17Ν. Ήταν βέβαιο και είχε αφεθεί ελεύθερος ύστερα από τα στοιχεία που εδώ αναγνώστηκαν στο ακροατήριο.
Το τελευταίο στοιχείο πριν από την έκρηξη στον Πειραιά είναι το δημοσίευμα που σας διάβασα κ. Πρόεδρε στο ΒΗΜΑ -τυπώθηκε στις 29 του μηνός- το οποίο εκτός των άλλων υπεδείκνυε, έλεγε ότι «είμαστε πολύ κοντά, φτάνουμε, πλησιάζουμε και μάλιστα έχουμε και πληροφορίες για κάποιους που μπορεί να έχουν σχέση και με Τροτσκιστικές ομάδες›.
Ωστόσο μέχρι εκεί κανείς από αυτούς δεν προσάγεται, ούτε ο Τζωρτζάτος είναι προφανώς γνωστός, ούτε ο Ψαραδέλλης που είναι προφανώς γνωστός. Φτάνω στο σημείο πώς έγινε κατηγορούμενος ο Ψαραδέλλης. Είναι η κατάθεση του Χριστόδουλου Ξηρού. Θα πάω χρονολογικά και βήμα-βήμα για να παρακολουθήσουμε την εξέλιξη της ιστορικής διαδρομής για να μπορέσουμε μετά να αποδομήσουμε όπως λέτε την κατηγορία.
Αν κάποιος διάβαζε τότε όπως διέρρευσε η κατηγορία, όπως τη διάβασα κι εγώ –δεν ήμουν υπερασπιστής τότε του Ψαραδέλλη- την κατάθεση του Ξηρού η οποία είχε διαρρεύσει, θα έλεγε ότι ο Ξηρός στο τέλος είπε κάποια ονόματα. Δεν υπήρχε τότε καμία ενημέρωση, καμία πληροφορία ότι αυτό έχει ανακληθεί, ότι είναι προϊόν βασανιστηρίων ή οτιδήποτε άλλο. Έχουν διαρρεύσει επίσης και οι καταθέσεις των αδερφών Ξηρού και του Γεωργιάδη.
Είναι κάποιοι άνθρωποι οι οποίοι κατονομάζουν, λένε κτλ. Με βάση αυτά τα δεδομένα ο τρίτος παρατηρητής θα έλεγε «μα τί γίνεται εδώ, αυτοί τα λένε όλα μεταξύ τους›. Με βάση αυτό το δεδομένο έρχομαι τώρα να εξετάσω, με βάση δηλαδή την υπόθεση, όχι αυτό που λέει ο Χριστόδουλος, το οποίο εγώ σέβομαι, ότι «εγώ αυτά δεν τα είπα, μου τα έγραψαν, δεν τα ξέρω›, αλλά με βάση την υπόθεση εργασίας που δέχτηκε το Δικαστήριό σας.
Δέχτηκε δηλαδή ότι «αυτή η κατάθεση του Ξηρού δεν προέκυψε ότι είναι προϊόν βασανιστηρίων και άρα θα τη λάβω υπόψη μου και θα την αξιολογήσω›. Θα την αξιολογήσετε σε σχέση με αυτό που είπε για τον Ψαραδέλλη και αρχίζουν να χτίζονται οι κατηγορίες σε βάρος του.
Τί είπε ο Χριστόδουλος για τον Ψαραδέλλη: Ο Χριστόδουλος έχει μια αφήγηση, δείχνει να έχει μια αφήγηση σε αυτή την κατάθεση, η οποία ξεκινά από τις ενέργειες. Είναι προφανές ότι έχει γίνει ένα οργανόγραμμα από την αστυνομία με βάση τις ενέργειες την ευθύνη των οποίων έχει αναλάβει η 17Ν και με βάση αυτές προσανατολίζεται χρονολογικά.
Έτσι, στην κατάθεση εκείνη θα δείτε σε όλες αυτές τις πολιτικές ενέργειες, να γίνονται αναφορά αλλά να μη γίνεται καμία αναφορά στον Ψαραδέλλη. Στο τέλος αυτής της κατάθεσης, ερωτάται προφανώς ο Ξηρός, γιατί αυτή η κατάθεση δε γράφηκε όλη μαζί, κράτησε 10 ώρες μας λέει ο Χριστόδουλος έτσι λένε και οι υπόλοιποι, έτσι έγινε η κατάθεση. Τί μπορεί να υποθέσει κανείς γι αυτή την κατάθεση, ένας τρίτος καλόπιστος; Ένας τρίτος ο οποίος είναι καχύποπτος;
Πριν απ’ αυτόν να έρθω σε αυτό που λέει ο Χριστόδουλος Ξηρός για τη ληστεία, πώς την προσδιορίζει. Προσδιορίζει ο Χριστόδουλος μια ληστεία και λέει: «Μεταξύ ’85 και ’98 εγώ έχω λάβει μέρος στις εξής ληστείες: Ληστεία ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΥ κτλ., τρίτον ληστεία Ιωάννου Δροσοπούλου στα Πατήσια› χωρίς ειδικότερο προσδιορισμό, εννοώ από άποψη χρόνου, «στην ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ με τους (........) και τον Θεολόγο Ψαραδέλλη, ο οποίος είναι 60 χρονών τυπογράφος›.
Αυτή είναι η αναφορά του Χριστόδουλου σε αυτή την ληστεία. Η επόμενη αναφορά του είναι: «Το ’91 επίσης πήρα μέρος στη ληστεία Τ.Τ. Αιγάλεω› -υπογραμμίζω ότι λέει Τ.Τ. Αιγάλεω, χωρίς ειδικότερο προσδιορισμό- «με τους (.......)›, κατονομάζει τον εαυτό του, τον Σάββα, τον Τζωρτζάτο, τον Τούρκο και τον Ψαραδέλλη και έξω στο φορτηγό ήταν και ο Γιωτόπουλος και βοηθούσε.
Ερχόμαστε να δούμε με βάση αυτή την κατάθεση. Είναι προφανές ότι συλλαμβάνεται ο Θεολόγος Ψαραδέλλης και ο Τζωρτζάτος. Συλλαμβάνονται και οι δύο μαζί την επόμενη ημέρα στις 18 του μηνός και προσάγονται. Στις 18 του μηνός που καταθέτει ο Τζωρτζάτος είναι προφανές ότι τον ρωτάνε τα αντίστοιχα πράγματα. Ο Τζωρτζάτος την κατάθεση του οποίου αναγνώσαμε και δε χρειάζεται να επαναλάβω, δεν λέει τίποτα για τον Ψαραδέλλη. Τί μπορεί να υποθέσει κανείς; Ότι ξέχασε η αστυνομία να τον ρωτήσει; Είναι προφανές το «όχι› σ’ αυτή την ερώτηση.
Τους συνέλαβαν μαζί, ρώτησαν τον Τζωρτζάτο «ξέρεις κάτι για τον Ψαραδέλλη; Ήταν ο Ψαραδέλλης εκεί που λέει ο άλλος ότι ήταν;› Είναι προφανές ότι ο Τζωρτζάτος απάντησε «όχι› αλλά η ερώτηση αυτή και η αντίστοιχη απάντηση δεν γράφηκε. Νομίζω κάθε άλλη υπόθεση θα ήταν τουλάχιστον παράλογη. Να πει κανείς δηλαδή ότι όχι, δεν ερωτήθηκε ο Τζωρτζάτος.
Λέει ο Ψαραδέλλης στην απολογία του, στην προανακριτική την πρώτη, ότι εμένα έρχονταν και μου έλεγαν «πέστα τώρα κι εσύ γιατί τα είπε ο Τζωρτζάτος, τα είπε και ο Χριστόδουλος›. Αυτό που αποδεικνύεται εκ των υστέρων είναι ότι ο Τζωρτζάτος δεν είχε πει τίποτα. Παρόλο που προφανώς είχε ερωτηθεί.
Έρχομαι τώρα στην κατάθεση του Θεολόγου. Ο Θεολόγος δεν έχει δικηγόρο, είναι προφανές ότι αν είχε δικηγόρο θα είχε μία πρόσβαση στη δικογραφία, στο προηγούμενο στάδιο της δικογραφίας, δηλαδή στην κατάθεση του Χριστόδουλου και θα ήξερε τί είχε ειπωθεί και θα μπορούσε να έχει μια αντίστοιχη ενδεχόμενη άμυνα. ¶ρα η επιλογή του να μην έχουν δικηγόρο οι κατηγορούμενοι σε εκείνοι το στάδιο ήταν μία πολύ συνειδητή επιλογή των διωκτικών αρχών και όχι επιθυμία των τότε κατηγορουμένων, ακριβώς για να στερηθούν υπερασπιστικά δικαιώματα, τη γνώση δηλαδή των σε βάρος τους στοιχείων της δικογραφίας.
Τί λέει ο Ψαραδέλλης την επόμενη ημέρα, όταν εξετάζεται; Πρώτα απ’ όλα, αυτό που επαναλαμβάνει όταν του λένε «μα ξέρεις, εδώ σε κατηγορούν ότι είσαι μέλος της 17Ν, τα είπε ο Χριστόδουλος, τα είπε ο Τζωρτζάτος›, έτσι του λένε, έτσι του εμφανίζουν, «πέσ’ μας εσύ τί έχεις να μας πεις›.
Λέει ο Ψαραδέλλης εδώ ότι έγινε και μια μεγάλη συζήτηση για τον Κοροβέση, για διάφορους εκείνης της περιόδου, τί ξέρω και τί απόψεις έχουν, για τον Πάμπλο και όλα αυτά και τί αποτυπώνεται στην κατάθεσή του; Αυτό που λέει ο Ψαραδέλλης ύστερα από τη συζήτηση είναι ότι «εγώ δεν έχω σχέση με τη 17Ν› και αρχίζει την αφήγηση: «Από νεαρή ηλικία εντάχθηκα....› κ.ο.κ. Λέει αυτά που σας έλεγα, ότι «εγώ είμαι στην 4η Διεθνή›. Αυτά που έλεγε δηλαδή και στο στρατοδικείο στη δικτατορία, την πρώτη κουβέντα που είπε.
¶ρα, η πρώτη του αντίδραση είναι ότι «εγώ δεν έχω σχέση αιτιολογημένα›. Ερχόμαστε όμως όταν του λένε για τη ληστεία. Λέει «εγώ δεν έχω σχέση, δεν τον ξέρω τον Χριστόδουλο, δεν έχω σχέση με αυτή τη ληστεία που μου λέτε›. Η ερμηνεία που δίνει αυτός, «Γιατί αναγκάστηκα εγώ να πω κάτι που δεν θα το έλεγε αλλιώς, τη συμμετοχή μου σε μια άλλη ληστεία; Γιατί αυτός ήταν ο τρόπος να αποδείξω τη δική μου αθωότητα. Δεν είχα άλλον τρόπο εκείνη τη στιγμή. Γιατί όταν μου λέει ο Σύρος ‘καλώς τον Φώτη’, λέω πού το ξέρουν αυτό; Δε μπορούσαν να το ξέρουν από κάπου αλλού, παρά μόνο μέσω του Σκανδάλη, γιατί μόνο αυτός το ήξερε›.
Δεν ξέρει, σημειώνω εδώ, ότι ο Σκανδάλης έχει πεθάνει, δεν προκύπτει αυτό από πουθενά. Έχει συμμετοχή ο Ψαραδέλλης στην ληστεία του ’86; Γιατί ο Χριστόδουλος για τη ληστεία της ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ στη Δροσοπούλου στα Πατήσια δεν έχει πει ποιο χρόνο έχει γίνει, έχει πει μεταξύ ’85 και ’98. Ποια είναι η δουλειά που κάνει η αστυνομία; Ανατρέχει στα αρχεία της, ψάχνει και βρίσκει ότι ληστεία στη Δροσοπούλου μεταξύ ’85 και ’98 σε ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ υπάρχει μόνο μία. Υπάρχει η ληστεία στην ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Δροσοπούλου και Κέας. ¶λλη ληστεία δεν υπάρχει.
Δεν τα έχουμε από αλλού αυτά τα στοιχεία, ότι δηλαδή η ληστεία στην οποία αναφέρεται ο Χριστόδουλος, είναι η ληστεία στη Δροσοπούλου και Κέας. Δε μας το λέει αυτό, ούτε το έτος ’86. Αυτό που λέει ο Χριστόδουλος είναι «ληστεία Δροσοπούλου στα Πατήσια› χωρίς χρονικό προσδιορισμό και χωρίς ειδικότερο τοπικό προσδιορισμό. Αυτόν τον προσδιορισμό τον κάνει κι εγώ νομίζω τον κάνει φυσιολογικά η αστυνομία ανατρέχοντας στα δικά της αρχεία και αυτό το δεδομένο δίνει ουσιαστικά τον Ψαραδέλλη.
Του λέει «εντάξει, δεν είπε ο Χριστόδουλος ποια ληστεία, εμείς έχουμε εδώ μια ληστεία του ’86. Τί λες;› Λέει ο Ψαραδέλλης στοιχεία για τη ληστεία στην οποία συμμετείχε, για να δούμε αν από αυτά τα στοιχεία ταιριάζει αυτή η ληστεία που είπε ο Χριστόδουλος με τη ληστεία στην οποία λέει ότι συμμετέχει ο Ψαραδέλλης.
Τί λέει ο Ψαραδέλλης: «Εγώ συναντήθηκα με τον Σκανδάλη›. Ποιον προσδιορίζει ως τόπο που του υπέδειξε ο Σκανδάλης; «Ήταν η ΕΘΝΙΚΗ που βρίσκεται στην Ιωάννου Δροσοπούλου στη συμβολή με τη λεωφόρο Γαλατσίου›. Όταν αυτός κάνει τη δική του αφήγηση και λέει τη δική του ιστορία, ο Θεολόγος Ψαραδέλλης, λέει αυτά που θυμάται ύστερα από πολλά χρόνια. «Εκεί που πήγαμε εμείς ήταν η ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ στη συμβολή Ιωάννου Δροσοπούλου με λεωφόρο Γαλατσίου›.
Πρέπει να πω στο Δικαστήριό σας το εξής: Η συμβολή Κέας και Δροσοπούλου είναι 9 τετράγωνα πριν από τη συμβολή Γαλατσίου και Δροσοπούλου, που είναι η ίδια συμβολή με την Πατησίων και Γαλατσίου. Είναι δηλαδή τόση απόσταση, όση είναι από την Ομόνοια μέχρι την πλατεία Βικτωρίας, περίπου 1 χιλιόμετρο, 800 μέτρα με 1 χιλιόμετρο. Αυτή είναι η τοπική απόσταση ανάμεσα στις δύο τοποθεσίες.
Το δεύτερο στοιχείο που διαφοροποιεί αυτές τις δύο, το ’86 και το ’83, είναι το εξής: Περιγράφει ο Ψαραδέλλης τί έκαναν εκεί και λέει : «Είχαμε ένα κουτί με γλυκά το οποίο το βάλαμε εκεί και είπαμε ότι ήταν βόμβα για να καθυστερήσουμε τη διαφυγή›. Τέτοιο στοιχείο στη ληστεία του ’86 στην ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ δεν υπάρχει. Αναγνώστηκε το διαβιβαστικό της αστυνομίας για τη ληστεία του ’86. Τέτοιο στοιχείο δεν υπάρχει.
Το τρίτο στοιχείο είναι η ύπαρξη, η περίφημη ύπαρξη της εγκύου. Τέτοιο στοιχείο στην Τράπεζα του ΄86 ως σηματωρό στοιχείο δεν υπάρχει, δεν αναφέρεται. Πέμπτο στοιχείο είναι αυτό το οποίο είχε ενδεχομένως την πρόνοια να πει – θα σας πω μια σκέψη γι αυτό αμέσως μετά – ο Ψαραδέλλης και λέει ότι ξέρετε γι αυτό το γεγονός στη ληστεία που εγώ συμμετείχα, για το ότι βοηθήσαμε την έγκυο, «ευγενικοί ληστές› έγραψαν την άλλη ημέρα οι εφημερίδες.
Σας προσκομίσαμε και τις εφημερίδες του ΄86 και τις εφημερίδες του ΄83. Τέτοιο στοιχείο που να σηματοδοτεί ότι το ΄86 υπήρξε αναφορά σε ευγενικούς ληστές και ύπαρξη εγκύου επίσης δεν υπάρχει. Σημείωνω το μόνο το εξής εδώ, ότι η κατάθεση αυτή γίνεται την επομένη ακριβώς στις 18, στην επομένη της κατάθεσης του Χριστόδουλου, την επομένη ακριβώς. Δεν μπορεί να είναι αποτέλεσμα σχεδιασμού, δεν μπορεί να είναι κάτι άλλο. Είναι αυτό που φυσιολογικά βγαίνει ως η αλήθεια του Ψαραδέλλη.
¶ρα αυτό το οποίο αναφέρεται ως συμμετοχή στο ΄86 το οποίο καταρχήν αυτός ως χρόνο το αποδέχεται επειδή του εισφέρεται από την αστυνομία αλλά αυτό που την προσδιορίζει όμως χρονικά και τοπικά είναι οι λεπτομέρειες τις οποίες λέει, είναι η συνδυαστική μνήμη.
Σας έλεγε ο Ψαραδέλλης για να έρθω σε αυτό το στοιχείο ότι «ξέρετε, εγώ δεν θυμόμουν ακριβώς πότε ήταν τότε που ήμουν στο κρατητήριο της Νέας Ιωνίας αλλά θυμάμαι δύο πράγματα, ήταν υποψήφιος ο Κριβίν γιατί ήταν σημαντικό επειδή ήταν η 4η Διεθνής και ο Παναγούλης είχε αποδράσει. Αυτά τα δύο στοιχεία τα συνδυάζω τότε που ήμουν στη Νέα Ιωνία αλλά δεν θυμάμαι πότε ήταν ακριβώς›.
Σας λέει τώρα ότι «αυτό που θυμάμαι από αυτήν την ληστεία ήταν τρία χαρακτηριστικά πράγματα, η έγκυος, έγραψαν την άλλη ημέρα οι εφημερίδες, δεν έπεσαν πιστολιές και ότι συναντηθήκαμε στη Λεωφόρο Γαλατσίου και Δροσοπούλου›. Πού είναι το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο το οποίο τελικώς αποδεικνύεται ότι έγινε η ληστεία το ΄83 με τα χαρακτηριστικά τα οποία λέει ο Ψαραδέλλης; Είναι στην ίδια γωνία που συναντήθηκαν. Είναι δηλαδή στη γωνία Πατησίων και Λεωφόρος Γαλατσίου που είναι το ίδιο τετράγωνο ακριβώς με την συμβολή των οδών Δροσοπούλου και Λεωφόρος Γαλατσίου. Είναι το ίδιο τετράγωνο, γωνία είναι η Εθνική Τράπεζα, δίπλα ακριβώς είναι το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο Πατησίων 316.