Μ. ΔΑΛΙΑΝΗΣ: Εγώ δεν πρόκειται να βρίσω ποτέ κανέναν και το ξέρετε πολύ καλά.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Να πούμε τώρα ότι ξαναρχίζουμε τη Δίκη για να βάλουμε τις τηλεοράσεις μέσα θέλετε δε θέλετε οι δικηγόροι;
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗΣ: Υπέβαλλα κανένα αίτημα κ. Πρόεδρε;
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Κοιτάξτε, χωρίς αίτημα ό,τι και να λέτε είναι βρόντος.
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗΣ: Ό,τι λέγεται σε αυτή την αίθουσα καταγράφεται, ιστορικά τουλάχιστον. Εγώ θέλω να είμαι συνεπώς με τον εαυτό μου, με τις ιδέες μου και με τον εαυτό μου. Θα είμαι ιδιαίτερα σύντομος, αλλά αυτά που πρέπει να πω και θέλω να πω θα τα πω.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Πείτε τα, θέλουμε δε θέλουμε θα τα ακούσουμε....
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗΣ: Μου απαντήσατε ρωτώντας με αν έχω δει άλλη περίπτωση δίκης που να υπάρχουν 70 δημοσιογράφοι στην αίθουσα. Έχετε διαβάσει πλημμελέστερη περιγραφή της Δίκης από τον έντυπο, τον γραπτό Τύπο; Και δε φταίνε οι δημοσιογράφοι βεβαίως σ’ αυτό το πράγμα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Θα κάνουμε κριτική στους ανθρώπους που έρχονται εδώ μέσα κάθε μέρα και κάνουν τη δουλειά τους; Δεν έχουμε τίποτε άλλο να κάνουμε; Εδώ δικάζουμε εγκλήματα κ. συνήγορε, οι δημοσιογράφοι κάνουν πολύ καλά τη δουλειά τους. Και εμένα απ’ ότι είδατε δε με μεταχειρίζονται και με τον καλύτερο τρόπο, αλλά δε με νοιάζει, καλά κάνουν, τη δουλειά τους κάνουν.
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗΣ: Έσπευσα να τονίσω ότι δεν έχουν καμία ευθύνη οι δημοσιογράφοι γι αυτό το πράγμα. Οι δημοσιογράφοι έχουν μια συγκεκριμένη σελίδα......
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Πέντε λεπτά διακοπή να κάνουμε σε αυτό το σημείο.
ΔΙΑΚΟΠΗ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Επαναλαμβάνεται η συνεδρίαση που έχει διακοπεί. Ο κ. Δαλιάνης έχει τον λόγο.
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Κύριε Πρόεδρε, να αναφέρω στο Δικαστήριό σας ότι ο κατηγορούμενος κ. Σάββας Ξηρός δεν μπορεί να παρακολουθήσει τη διαδικασία επειδή είχε μια ραγδαία επιδείνωση της υγείας του. Σε λίγο θα τον εξετάσει γιατρός, πιστεύουμε να μην είναι αυτό που φοβόμαστε.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Σε ποιον τομέα είναι το πρόβλημα;
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Πιστεύουμε ότι είναι ανεύρυσμα. Θα παρακολουθηθεί?..
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Στο κεφάλι είναι το ανεύρυσμα; Πού είναι;
Ι. ΒΛΑΧΟΣ: Πιθανότατα στον εγκέφαλο γιατί έχει αστάθεια, πέφτει κάτω, δε μπορεί να φάει από χθες το μεσημέρι?.Πιστεύουμε να μην είναι αυτό?.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Να το δει γιατρός, αναμένουμε κι εμείς. Θα εκπροσωπηθεί διά συνηγόρου, αλίμονο. Εύχομαι να μην είναι κανένα σοβαρό πρόβλημα, να το ξεπεράσει. ¶λλο τί δικάζουμε εμείς και άλλο ο άνθρωπος, είπα από την αρχή ότι βλέπω όλους σαν ανθρώπους, όπως βλέπω τον εαυτό μου, τί άλλο να πω; Και το έχω δείξει εδώ μέσα. Όσοι με κατάλαβαν με κατάλαβαν, οι περισσότεροι όμως δεν με κατάλαβαν?.
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗΣ: Κύριε Πρόεδρε έχετε παράπονο από μένα; Μην ξεχνάτε ότι ο καθένας έχει πολλά πάρα πολλά, ας μην τα λέμε καλύτερα?.
Είπα προηγουμένως αξιότιμοι κ.κ. Εφέτες ότι θεωρώ πολιτικά τα εγκλήματα που δικάζετε για τους λόγους που προανέφερα και μεταξύ των άλλων διότι δεν θεωρώ και αναντίστοιχη τη δημιουργία αυτής της Οργάνωσης, την εποχή που δημιουργήθηκε δεν θεωρώ ότι τελεί σε αναντιστοιχία με τις πολιτικές συνθήκες της εποχής. Βέβαια ο αξιότιμος κ. Τακτικός Εισαγγελεύς μίλησε για την δημοκρατία, ότι είναι το τελειότερο πολιτικό σύστημα που υπάρχει και ότι έχουμε την καλύτερη δημοκρατία απ’ όσες είχαμε μέχρι τώρα. Σε αυτό πιθανόν να συμφωνήσω, στο τελευταίο για την καλύτερη δημοκρατία, γιατί δε θα μπορούσε να είναι τόσο κακή όσο οι προηγούμενες.
Το αντιπροσωπευτικό δημοκρατικό πολίτευμα θα έλεγα ότι ταιριάζει απόλυτα στις κοινωνικές και οικονομικές δομές της αστικής κοινωνίας. Και τούτο διότι έχει μια τεράστια, όπως ιστορικά έχει αποδειχθεί ανθεκτικότητα και ελαστικότητα, έχει δυνατότητες ελιγμών, έχει δυνατότητες να εκτονώνει και να απορροφά κραδασμούς που υπάρχουν πράγματι και φαντάζομαι ότι αυτό είναι κοινός τόπος, δε μπορεί να το αμφισβητήσει κανείς που συνδέονται άμεσα με τις δομές της αστικής κοινωνίας.
Της κοινωνίας που εγώ ως αριστερός θεωρώ ότι προσδιορίζεται από την κοινωνική και οικονομική ανισότητα, από την έλλειψη ίσων ευκαιριών στους ανθρώπους που ξεκινούν τη ζωή τους, από την έλλειψη ισονομίας, από την ανισότητα στην απολαβή των αγαθών αλλά και στο μόχθο για την απόκτησή τους και πιστεύω απόλυτα ότι έχει χρησιμοποιηθεί η αστική δημοκρατία, το δημοκρατικό πολίτευμα όπως σήμερα είναι διαμορφωμένο στον τόπο μας, ως ένα άριστο εργαλείο.
Θα ήθελα να θυμίσω στο Δικαστήριό σας ότι αν κάνουμε μία μικρή αναδρομή στην ιστορία της Ελλάδας, θα δείτε ότι αυτή η δημοκρατία για την οποία κόπτεται ο αξιότιμος κ. Τακτικός Εισαγγελέας, δεν καταλύθηκε ποτέ από μαζικά λαϊκά κινήματα. Καταλύθηκε πάντοτε από την άρχουσα τάξη την οποίαν και υπηρέτησε. Έχουμε στον περασμένο αιώνα, τέσσερις ανατροπές αν δεν κάνω λάθος της δημοκρατίας και δεν ξέρω και πόσες απόπειρες, που όλες έγιναν από το όργανο της άρχουσας τάξης, τον στρατό.
Και έγιναν όλες αναίμακτα, χωρίς καμία απολύτως αντίδραση, με απόλυτη απουσία των εκπροσώπων του λαού, χωρίς καμία λαϊκή εγρήγορση και χωρίς καμία προσπάθεια κινητοποίησης του λαού. Δε χρειάζεται όμως να αναδιφήσουμε τόσο μακριά, αρκεί μονάχα για να τελειώσουμε αυτό το θέμα να κάνω μία παρατήρηση, είναι γνωστή άλλωστε η ρήση, το απόφθεγμα ενός εκ των δικτατόρων της Ελλάδας, αν δεν κάνω λάθος του Κονδύλη, που είπε ότι «αν εγνώριζα πόσο εύκολο είναι να πάρεις στα χέρια σου την αρχή, θα κυβερνούσα αυτόν τον τόπο από δεκανέας›.
Αυτό λέει πάρα πολλά αξιότιμοι κ.κ. Δικαστές, γιατί εμείς τουλάχιστον, εγώ προσωπικά, ως Αριστερός που το δηλώνω ευθέως, πιστεύω απόλυτα ότι την δημοκρατία την μεταχειρίστηκε κατά τον πλέον άθλιο τρόπο η άρχουσα τάξη και δεν δίστασε να την καταλύσει?.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Δεν φταίει η δημοκρατία γι αυτό.
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗΣ: Δημοκρατία δεν υπάρχει κ. Εισαγγελέα. Η δημοκρατία είναι πολίτευμα, είναι τρόπος λειτουργίας.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Ό,τι δεν είναι δημοκρατία είναι κακό.
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗΣ: Ας το πείτε στη Δεξιά αυτό το πράγμα, όχι σε μένα. Στη Δεξιά που κατ’ επανάληψη την κατέλυσε.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Η δημοκρατία μ’ ενδιαφέρει εμένα.
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗΣ: Και αυτοί που την πλήττουν πρέπει να σας ενδιαφέρουν. Και επειδή είμαστε περίπου συνομήλικοι κ. Εισαγγελεύ, αν όχι ακριβώς, θα πρέπει να σας υπενθυμίσω ορισμένα πράγματα που έχουν διαδραματιστεί σ’ αυτόν τον τόπο για να δούμε?.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: (εκτός μικροφώνου)
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗΣ: Κύριε Πρόεδρε, εσείς θεωρώντας ότι τα εγκλήματα είναι του κοινού Ποινικού Δικαίου εύλογο είναι να θέλετε να περιοριστώ στην ανάλυσή τους. Εγώ όμως θεωρώντας τα πολιτικά, είμαι υποχρεωμένος να αιτιολογήσω κατά την άποψή μου, γιατί δημιουργήθηκε αυτή η Οργάνωση και γιατί ο εντολέας μου κάποια στιγμή εντάχθηκε σε αυτή την Οργάνωση. Μα δε μπορώ να τα πω ξεκομμένα έτσι, αν δε μιλήσω για τις συνθήκες που κατά την άποψή μου συνετέλεσαν στην δημιουργία αυτής της Οργάνωσης δε λέω τίποτα.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: (εκτός μικροφώνου)
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗΣ: Κύριε Εισαγγελέα, και οι Εισαγγελείς εκείνης της εποχής άλλα θα έλεγαν για τον ¶ρη απ’ ότι λέτε εσείς σήμερα. Ξέρουμε όμως πώς έχει χαρακτηρισθεί ο ¶ρης.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: (εκτός μικροφώνου)
Δ. ΚΟΥΦΟΝΤΙΝΑΣ: (εκτός μικροφώνου).
(διαλογικές συζητήσεις)
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗΣ: Ήθελα να υπενθυμίσω στον αξιότιμο κ. Τακτικό Εισαγγελέα, μια και έχουμε κατά τεκμήριο τις ίδιες εμπειρίες, τα γεγονότα που προηγήθηκαν της τελευταίας επταετούς χούντας και ό,τι επακολούθησε μετά από αυτήν για να δούμε εάν πράγματι ήταν ανεπίκαιρη η ίδρυση αυτής της Οργάνωσης που αυτοαποκαλείται Επαναστατική Οργάνωση και εσείς την έχετε χαρακτηρίσει ως Τρομοκρατική.
Το 1966 αξιότιμοι κ.κ. Δικαστές, σας θυμίζω γιατί όλοι έχουμε περίπου την ίδια ηλικία, ότι έγινε η περιβόητη αποστασία. Τον Ιούλιο του ’65 έγινε η αποστασία, η οποία και ήταν το πλέον κορυφαίο γεγονός για την αποσταθεροποίηση της πολιτικής κατάστασης στην Ελλάδα. Δεν είμαι αφελής να πιστεύω ότι και αυτός που κυβερνούσε μέχρι τότε ήταν έξω από το παιχνίδι, δεν έχω τέτοιες αφέλειες. ¶λλωστε είναι γνωστό το πώς έφτασε να γίνει Πρωθυπουργός το ’61 με τη συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού που όμως, αφού του επετράπη προηγουμένως -και μετά τη σύγκρουση ανακτόρων Καραμανλή- από τα Ανάκτορα. Τοποτηρητής σ’ αυτόν τον τόπο ήταν πάντοτε, μέχρι τότε τουλάχιστον, τα Ανάκτορα.
Αποσταθεροποιήθηκε εντελώς η κατάσταση. Αυτό δημιούργησε το κλίμα για την επικείμενη εκτροπή την οποία όλοι αντιλαμβανόμαστε, εκτός από τους εκπροσώπους του λαού οι οποίοι συμβιβάζονταν σε διάφορες πολιτικές λύσεις απλοϊκές και αφελείς. Ο Παπανδρέου έφτασε να δέχεται την όρκιση της κυβέρνησης Κανελλόπουλου προκειμένου να οδηγηθεί η χώρα σε εκλογές τις οποίες πίστευε ότι θα τις κέρδιζε χωρίς καμία δυσκολία. Δεν εγνώριζε από την προηγούμενη τεράστια πολιτική και ιστορική εμπειρία που είχε ότι η αστική τάξη, η άρχουσα αστική τάξη δεν παραδίδει τα όπλα τόσο εύκολα όταν ξεκινήσει μια διαδικασία ανατροπής.
Βεβαίως καμία κινητοποίηση, ο λαός αμέτοχος, ο λαός πίστευε τους εκπροσώπους του, ο λαός ο οποίος θα μπορούσε πράγματι, ο μεγαλειώδης λαός εκείνης της εποχής, αυτός που με ένα νεύμα του Παπανδρέου έκανε την περίφημη εκείνη πορεία στο Καστρί, που σείστηκε συθέμελα η Αθήνα, έμεινε βουβός τελείως διότι είχε εμπιστοσύνη στους ηγέτες και τους εκπροσώπους του.
Και βέβαια κανείς από αυτούς δε θέλησε να τον αναμείξει γιατί ποτέ στην Ελλάδα και στην αστική δημοκρατία που έχει, δεν θέλησαν να είναι ο λαός ο πραγματικός κυρίαρχος της τύχης του. Το μόνο που ενδιέφερε πάντοτε σε όλα τα πολιτικά παιχνίδια, ήταν ο λαός να μένει μακριά. Εκπροσωπείται όπως εκπροσωπείται, παίζουμε τα παιχνίδια όπως τα παίζουμε, κάνουμε τους συμβιβασμούς με τους Αμερικάνους, κάνουμε τους συμβιβασμούς με τα Ανάκτορα, αλλά ο λαός να πάρει την εξουσία στα χέρια του, αυτό ήταν ανεπίτρεπτο.
Και φτάσαμε στη μοιραία εκείνη μέρα της 21ης Απριλίου. Ειλικρινά τότε μόλις είχα αφυπηρετήσει, ήμουν Έφεδρος Αξιωματικός στα τεθωρακισμένα, ήταν η πρώτη φουρνιά που μπήκαν Αριστεροί Αξιωματικοί στο στράτευμα.
Και γνώριζα πάρα πολύ καλά τι γίνεται σ’ αυτή την κατάσταση, μου έκανε δε κατάπληξη η οποία εν συνεχεία μετατράπηκε σε οργή και αγανάκτηση, όταν αντελήφθην ότι ένας διαλυμένος τότε στρατός και διαιρεμένος, υπήρχαν οι μικρές και οι μεγάλες χούντες των στρατηγών και των συνταγματαρχών, κατάφερε να επιβληθεί αναίμακτα χωρίς καμία απολύτως απώλεια με τα πέντε άρματα, που εάν τα φύσαγε εκείνη την στιγμή ο ελληνικός λαός θα είχαν εξαφανιστεί.
¶ρματα που στις παρελάσεις που γινόντουσαν το τεράστιο πρόβλημα ήταν τα εκπαιδευτικά άρματα στο Κέντρο Εκπαίδευσης του Γουδιού, στο ΚΕΠ Τεθωρακισμένων. ¶ρματα που η αγωνία των αξιωματικών, διοικητού και των λοιπών αξιωματικών από πολύ καιρό πριν από την παρέλαση ήταν μήπως δεν φθάσουν στην Αθήνα καν, άχρηστα τελείως και επεβλήθησαν μ’ αυτό τον τρόπο, για ποιο λόγο αξιότιμοι κ. δικαστές; Για ποιο λόγο επεβλήθησαν με την δύναμη τα όπλα, θα δεχθούμε αυτό το μύθο που υπάρχει ότι σήμερα και ποτέ δεν μπορεί να τα βάλει κανείς με το οργανωμένο κράτος; Όχι βέβαια.
Απλώς δεν ήθελαν τον ελληνικό λαό να συμμετάσχει σε μια τέτοια σύγκρουση, γιατί τότε βεβαίως θα ξέφευγε από τα όρια και από τον έλεγχό τους. Φτιάχτηκε η χούντα αξιότιμοι κ. Δικαστές, ο πολιτικός που αποσταθεροποίησε την κατάσταση και είναι ο κύριος υπαίτιος αυτής της χούντας και έχουμε πολλές τραυματικές εμπειρίες η γενιά η δική μου, εξακολουθεί σήμερα να δεσπόζει στο πολιτικό προσκήνιο, δεν είναι περίεργο;
Ο μόνος άνθρωπος που εκείνη την εποχή, μη όντας ηγέτης, ένας νέος πολιτικός φιλόδοξος, ενδεχομένως και με πίστη σ’ αυτά που έλεγε, είχε πει αν θυμάμαι καλά ότι, γιατί συζητιόταν ευρύτατα και στον τύπο και γενικότερα, συζητιόταν ευρύτατα ότι και εάν ακόμα εκλεγεί κυβέρνηση Παπανδρέου, δεν θα επέτρεπαν οι αξιωματικοί να ορκιστεί τέτοια κυβέρνηση.
Τότε είχε πει ο Ανδρέας Παπανδρέου, ότι θα την ορκίσουμε στο σύνταγμα. Αυτό το είπε. Ήταν ανέξοδο τελείως. Να προετοιμάσουν όμως τον λαό, αυτή την λαοθάλασσα που υπήρχε και είχε τη δυνατότητα να αντιδράσει δεν το έκανε κανένας γιατί κανέναν δεν συνέφερε. Και φθάσαμε στην μεταπολίτευση αξιότιμοι κ. Δικαστές, στα κρίσιμα χρόνια, τότε που ιδρύθηκε και η οργάνωση 17Ν. Μήπως θυμάστε τότε τι ακριβώς συνέβη; Μήπως θυμάστε πώς παίχτηκε το παιχνίδι; Μπορείτε να διανοηθείτε ότι μια δικτατορία 7ετής, μια χούντα 7ετής που βασάνισε έναν ολόκληρο λαό και που έγινε εν ονόματι της δεξιάς και προς αποτροπήν του κομμουνιστικού κινδύνου, ότι θα κατέληγε να αντικατασταθεί από μια κυβέρνηση πάλι της δεξιάς;
Όμως το παιχνίδι έτσι έπρεπε να παιχτεί. Όμως οι φίλοι μας οι αμερικάνοι, που κάποτε αντιδράσατε γιατί λέτε ότι όλα τα αποδίδουμε σ’ αυτούς, οι φίλοι μας οι αμερικάνοι, τα ανάκτορα εκεί που βρισκόντουσαν τότε, φυσικά δεν ήθελαν μια αλλαγή που υπήρχε δυνατότητα να γίνει ουσιαστική.
Και βέβαια και εκεί παίχτηκε το μεγάλο παιχνίδι. Εμφανίστηκε ο Καραμανλής ως εθνάρχης, ο άνθρωπος με την πυγμή του είχε την δύναμη να αποκαταστήσει τη δημοκρατία, διογκώθηκε ο κίνδυνος των αρμάτων, φθάσανε ακόμα και ιστορικά και συμβολικά στελέχη του Κομμουνιστικού Κόμματος, να μιλάνε για Καραμανλή ή τανκς, και μας ήρθε, μας προέκυψε κυβέρνηση από το Παρίσι, από ανθρώπους που ήταν αμέτοχοι όλο αυτό το διάστημα στους αγώνες του ελληνικού λαού, από ανθρώπους που δεν έκαναν καν τον κόπο να κάνουν ένα διάγγελμα προς τον ελληνικό λαό, αλλά να στέλνουν επιστολές προς τους δικτάτορες επικαλούμενοι τον πατριωτισμό τους και ζητώντας τους να εγκαταλείψουν την εξουσία.
Και βέβαια εκεί υπήρχαν όλες οι προϋποθέσεις να παγιδευτεί και πάλι ο ελληνικός λαός και παγιδεύτηκε. Όλα τα κόμματα. Τα αστικά κόμματα που συγκέντρωναν το 90%, χωρίς αυτό να αντιστοιχεί στην πραγματική δύναμή τους, ήταν όλοι σύμφωνοι, έμενε ένας, ο Ανδρέας Παπανδρέου που ήταν ακόμα στο εξωτερικό και επειδή είχε δείξει ότι ήταν και λίγο άτακτος προ της επιβολής της χούντας ήταν το πρόβλημα. Έπρεπε και αυτός να νομιμοποιήσει τον Καραμανλή και το έπραξε.
Ήρθε στην Ελλάδα και έδωσε μια συνέντευξη λέγοντας ότι, άλλο δεξιά και άλλο Καραμανλής ήταν κάτι άλλο. Και βέβαια αυτό ο Καραμανλής του το αναγνώρισε και του το όφειλε εσαεί. Φθάσαμε λοιπόν σ’ αυτή την τρομερή κοροϊδία, αφού προηγουμένως είχε περάσει η κοροϊδία της επταετίας, όπου δεν υπήρξε αντίσταση αξιότιμοι κ. Δικαστές και μη κοροϊδευόμαστε. Ούτε μαζική λαϊκή αντίσταση υπήρξε, ούτε αντίσταση οργανωμένη υπήρξε.
Μόνο κάποιοι ρομαντικοί, πατριώτες, ή άνθρωποι ασυμβίβαστοι πράγματι αντέδρασαν σ’ αυτή την λαίλαπα. Δεν άνοιξε ρουθούνι στην χούντα. Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, για να δούμε ποιες είναι οι πολιτικές συνθήκες που γέννησαν τέτοια φαινόμενα. Δεν άνοιξε ρουθούνι. Ο ελληνικός λαός ακυβέρνητος, διότι οι εκπρόσωποί του τον είχαν εγκαταλείψει εντελώς, είχαν χάσει κάθε επαφή μαζί του, αδρανής εντελώς, ευνουχισμένος εντελώς.
Θυμάμαι αξιότιμοι κ. Δικαστές ότι τότε, μετά το πρώτο ξάφνιασμα από την επιβολή της χούντας, το πρώτο τριήμερο του ξαφνιάσματος, το μόνο μέλημα του κόσμου ήταν πότε θα αρθούν τα περιοριστικά μέτρα κυκλοφορίας. Και δεν μέμφομαι τον κόσμο, επόμενο ήταν να συμβεί αυτό, δεν έβλεπε από πουθενά κανένα άλλο φως.
Η χούντα έμεινε ανενόχλητη, δεν την διώξαμε αξιότιμοι κ. Δικαστές, παρά τις πραγματικά ηρωικές αντιδράσεις της τότε νεολαίας, που ήταν η μόνη που άξιζε επαίνου, με την κατάληψη της Νομικής και στη συνέχεια με το Πολυτεχνείο.
Η χούντα έμεινε εντελώς στο απυρόβλητο, γιατί οι ηγέτες του λαού δεν θέλησαν ποτέ να την πλήξουν. Οι φυσικοί ηγέτες του λαού. Τα κόμματα τα αστικά. Το Κομμουνιστικό Κόμμα ψαχνόταν εκείνη την εποχή και ήταν επόμενο. Είχε περάσει έναν Εμφύλιο, είχε τους διωγμούς, είχε το κόμπλεξ ότι οι άνθρωποί του εθεωρούντο κατώτεροι άνθρωποι από τους υπόλοιπους και βέβαια ήταν αδύνατο να αντιδράσει.
Παρά ταύτα ήταν και το μόνο που πλήρωσε εκείνη την εποχή, ουσιαστικά το τίμημα της δικτατορίας με τις εξορίες, με την δολοφονία του Ελί, όταν οι αστοί αρχηγοί των κομμάτων είχαν υποτίθεται συλληφθεί μάλλον πιο ακριβόλογα, είχαν περιοριστεί σε ένα ξενοδοχείο στο Πικέρμι, ο κόσμος του Κομμουνιστικού Κόμματος, οι αριστεροί, οι άνθρωποι οι κατώτεροι, ήταν στοιβαγμένοι στον Ιππόδρομο και σκοτωνότανε έτσι για παραδειγματισμό.
Δεν έφυγε η χούντα αξιότιμοι κ. Δικαστές, γιατί την έδιωξε ο ελληνικός λαός, ή γιατί την έδιωξαν οι αντιστασιακοί. Η χούντα πληρώθηκε για να φύγει. Την πληρώσαμε και πάρα πολύ ακριβά, με τιμήματα πάρα πολύ ακριβά. Θυσιάσαμε την Κύπρο, θυσιάσαμε εθνικά μας συμφέροντα, θυσιάσαμε τα πάντα.
Και αυτή την κατάσταση την ακολούθησε η άνοδος στην εξουσία της δεξιάς, με μια δύναμη που δεν είχε δει ούτε στον ύπνο της μέχρι τότε, 53% αν δεν κάνω λάθος πήρε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής εκείνη την εποχή.
Αυτή ήταν η κατάσταση αξιότιμοι κ. Δικαστές, και οι πράγματι ασυμβίβαστοι διερωτώμαστε τότε, είναι δυνατόν, τι συμβαίνει σ’ αυτό το τόπο; Μήπως ο μόνος τρόπος αντίδρασης είναι να πάρουμε τα όπλα; Και βρέθηκαν κάποιοι ασυμβίβαστοι. Δεν είμαστε εμείς ίσως δεν αντέχαμε. Δεν είχαμε τα κότσια, βρέθηκαν όμως κάποιοι ασυμβίβαστοι. Που το ’75 όπου συνεχιζόταν η ίδια αυτή κατάσταση, όπου το παιχνίδι είχε διατρανωθεί, είχε μεγαλώσει, βρέθηκαν αυτοί οι άνθρωποι που αποφάσισαν να δράσουν για τις ιδέες τους, οραματιζόμενοι κάποια άλλη κοινωνία πιο δίκαιη, αυτά που έχουν πει στις προκηρύξεις τους και έδρασαν μ’ αυτό τον τρόπο που έδρασαν.
Δεν επαινώ την δράση τους, ούτε είναι εκεί το πρόβλημα. Ούτε μπορεί να κριθεί η ηθική υπόσταση αυτής της δράσης από ένα Δικαστήριο. Μπορούν να κριθούν τα εγκλήματα, μπορεί να κριθούν οι άδικες πράξεις, όμως αυτοί υπόκεινται μόνο στην κρίση του ιστορικού. Έτσι είχαν τα πράγματα. Και συνεχίστηκε η κατάσταση.
Ανέβηκε στην εξουσία ο Ανδρέας Παπανδρέου, χαρές και πανηγύρια ο λαός που απηλλάγη από την δεξιά, με τις ευλογίες βέβαια της δεξιάς ανέβηκε, και το ’85 κάπου τους ενόχλησε φαίνεται, κάπου δεν συμμορφώθηκε και έπρεπε να πέσει. Τότε φτιάχτηκε το σκάνδαλο Κοσκωτά. Όχι γιατί ο Κοσκωτάς ήταν το άγιο παιδί. Δεν ήταν τίποτα λιγότερο και τίποτα παραπάνω από τους υπόλοιπους τραπεζίτες. Κλέφτης αυτός, κλέφτες και οι λοιποί τραπεζίτες και το ξέρετε πάρα πολύ καλά.
Τα αδικήματα που απέδωσαν, κατηγόρησαν τον Κοσκωτά, ήταν αδικήματα που με οποιονδήποτε έλεγχο, σε οποιαδήποτε τράπεζα, θα βρισκόντουσαν μπροστά. ¶λλωστε είναι γνωστή η διένεξις του Καραμανλή με τον άλλο τραπεζίτη τον Ανδρεάδη εκείνης της εποχής, που κατέληξε βέβαια στον αφανισμό του Ανδρεάδη. Δεν ήταν γιατί ο Ανδρεάδης ήταν χειρότερος από τους άλλους, ή γιατί απλώς κάποια στιγμή κάτι χάλασε.
Και είχαμε την βίαιη πτώση της κυβέρνησης Παπανδρέου με το σκάνδαλο Κοσκωτά, παράλληλα διεθνώς τα πράγματα είχαν μεταβληθεί άρδην, οι χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού είχαν κυριολεκτικά παραδοθεί, είχαν ανατρέψει τα καθεστώτα, για να φθάσουμε πλέον σ’ αυτή την περιβόητη συγκυβέρνηση της δεξιάς με το κομμουνιστικό κόμμα μια συγκυβέρνηση που από πολλούς, από τουλάχιστον τους ακραιφνείς αριστερούς, σφοδρώς επικρίθηκε.
Αυτή ήταν η κατάσταση αξιότιμοι κ. Δικαστές, όταν ο Κονδύλης μπήκε στην 17Ν το 1991. Πρωθυπουργός της Ελλάδος έγινε αυτός που προκάλεσε το πραξικόπημα. Αυτός που ήταν υπαίτιος της δημιουργίας των συνθηκών της εκτροπής από την συνταγματική νομιμότητα. Και μ’ αυτόν συνεργάζονταν το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος. ¶λλες εμπειρίες ο Κονδύλης δεν είχε. Όταν έγινε η χούντα, ο Κονδύλης ήταν 13 χρονών, τώρα ήταν 21 έτους άνθρωπος, ένας άνθρωπος ο οποίος είχε ταλαιπωρηθεί στη ζωή του, ένα αγροτόπαιδο που είχε ζωστεί τις ευθύνες και τα βάρη μιας πολυμερούς ολόκληρης οικογένειας, ένας άνθρωπος που ήταν φυσικό να ενταχθεί στους κόλπους της αριστεράς, ήταν το φυσικό του περιβάλλον.
Δεν μπορούσε να πάει πουθενά αλλού. Τι να κάνει όμως αυτός ο άνθρωπος ο οποίος πράγματι θυσίασε και την δυνατότητα προαγωγής που είχε. Τη δυνατότητα καλυτέρευσης της ζωής του, γιατί ήταν και άριστος εργάτης. Θα θυμίσω στον αξιότιμο κ. Τακτικό Εισαγγελέα, ότι απόρησε όταν άκουσε από τους μάρτυρες του Κονδύλη, ότι ο Κονδύλης όντας συνδικαλιστής εργαζόταν σκληρά και με απόλυτη συνέπεια στην εργασία του.
Αυτός λοιπόν ο άνθρωπος ο οποίος ανέλαβε τα βάρη της οικογένειας, ο οποίος είχε δεινοπαθήσει στη ζωή του και ο οποίος έταξε την ζωή του για το κοινό καλό, γιατί έβλεπε ότι, το να διορθωθεί η κατάσταση σε ατομικό επίπεδο, δεν έλεγε τίποτα απολύτως, είναι ταπεινό και μη αποτελεσματικό.
Αυτός λοιπόν ο άνθρωπος βρέθηκε στην δίνη αυτών των γεγονότων, και κάποια στιγμή αποφάσισε να μπει σ’ αυτή την οργάνωση. Τι το παράλογο υπάρχει και πια αναντιστοιχία υπάρχει αξιότιμε κ. Πρόεδρε στα γεγονότα, στις συνθήκες της εποχής και στην ένταξη του Κονδύλη στην οργάνωση της 17Ν;
Βεβαίως ο ίδιος λέει ότι δεν εγνώριζε εκείνη την εποχή ότι επρόκειτο για την 17Ν και φαντάζομαι ότι πρέπει να είναι ειλικρινής. ¶λλωστε και η λογική το λέει, ότι δεν θα πήγαιναν τα μέλη όποια ήσαν αυτά, να συστηθούν λέγοντας ότι είμαστε στην 17Ν θες να έρθεις; Ήταν αδιανόητο αυτό το πράγμα.
Το ότι όμως έκανε την επιλογή του και προχώρησε στην βίαιη και ένοπλη δράση, για μένα τουλάχιστον είναι απόλυτα φυσιολογικό και συνάδει απόλυτα με τις συνθήκες της εποχής εκείνης. Ο Κονδύλης μπήκε στην οργάνωση χωρίς να γνωρίζει ποια ήταν, είχε όμως αποφασίσει. Αυτή την συνειδητή επιλογή του, εγώ ως υπερασπιστής του είμαι υποχρεωμένος να την αιτιολογήσω και γι αυτό σας είπα, ότι σας είπα προηγουμένως.
Δεν ήταν θέμα κάποιου σφάλματος η είσοδός του. Δεν ήταν θέμα αμαρτήματος ή σφάλματος. Ήταν θέμα συνειδητής επιλογής εκείνη την εποχή, που όφειλε σύμφωνα και με την προσωπική του ιστορία να την κάνει και την έκανε.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: (Εκτός μικροφώνου)
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗΣ: Παραδέχθηκε το λάθος του κ. Εισαγγελέα, πολύ αργότερα, όταν ο ίδιος λέει ότι απεχώρησε και όταν αντελήφθη ότι ήταν αναποτελεσματική αυτή η δράση, τότε μόνο παραδέχθηκε το σφάλμα του αξιότιμε κ. Εισαγγελέα και δεν θα πρέπει να αλλάζουμε τα γεγονότα. Αυτή είναι μια πραγματικότητα. Τώρα εάν ενοχλεί, ή εάν βλάπτει την υπεράσπιση Κονδύλη, προσωπικά δεν το πιστεύω αυτό το πράγμα. Δεν νομίζω ότι θα χρεωθεί ο Κονδύλης τις απόψεις του συνηγόρου.
Αυτή ήταν η πραγματικότητα αξιότιμε κ. Εισαγγελέα και μην ενοχλείστε. Είπαμε ήρεμα να συζητήσομε όλα τα πράγματα εδώ, ήρεμα και απλά. Ο Κονδύλης κάποια στιγμή έφυγε πράγματι από την οργάνωση, τουλάχιστον ο ίδιος έτσι διατείνεται και νομίζω ότι το Δικαστήριο οφείλει να τον πιστέψει, εάν πράγματι έχει πειστεί ότι είναι μια ειλικρινής προσωπικότητα, ένας άνθρωπος που έχει καλή σχέση με την αλήθεια και απεχθάνεται το ψέμα.
Έφυγε από την οργάνωση όταν ο ίδιος πίστεψε και μετά από μια πενταετή παραμονή του ότι δεν μπορούσε να υπάρξει αποτέλεσμα, αυτή είναι η άποψή του, απόλυτα σεβαστή με τέτοιου είδους ενέργειες και ένοπλη δράση.
Βεβαίως κατά το βούλευμα φαίνεται ότι είναι συμμέτοχος, φέρεται ότι είναι μέλος της οργάνωσης μέχρι την ημέρα που συνελήφθη. Νομίζω ότι δεν θα πρέπει το Δικαστήριό σας σε καμία περίπτωση να δεχθεί αυτή την άποψη, γιατί πέραν της υποχρέωσης να αποδείξετε την κατηγορία, που την έχει η Εισαγγελική αρχή, ακόμα και με την εκδοχή του κ. Αναγνωστόπουλου, την εκδοχή του ανενεργούς μέλους που βρίσκεται σε ετοιμότητα, ανά πάσα στιγμή άμα του ζητηθεί, θα πρέπει και αυτό το πράγμα κι αυτό το στοιχείο να αποδειχθεί και το βάρος της απόδειξης το φέρει η εισαγγελική αρχή.
Δεν έχετε κανένα απολύτως στοιχείο ότι ο Κονδύλης παρέμεινε στην οργάνωση της 17Ν, μετά από την τελευταία πράξη που φέρεται ότι συμμετείχε και συμμετείχε και ο ίδιος αναγνωρίζει. Η στάση του Κονδύλη αξιότιμοι κ. Δικαστές, σχολιάστηκε ποικιλότροπα από το Δικαστήριό σας ως στάση ενός πραγματικά ευφυή και ειλικρινούς ανθρώπου που είχε πολιτικό λόγο, που είχε άποψη, από άλλους σχολιάστηκε σαν στάση ενός ανθρώπου που συνεργάστηκε με την αστυνομία για να κερδίσει τις ευεργετικές διατάξεις του νόμου, του αντιτρομοκρατικού νόμου.
Θα ήθελα επ’ αυτού επειδή αισθάνομαι και το ηθικό χρέος να πω δυο πράγματα για τον εντολέα μου, γιατί τα πιστεύω, διαφορετικά δεν θα τα έλεγα, δεν νομίζω ότι συνέβη κάτι τέτοιο. Ο Κονδύλης σας είπε εξ αρχής, ότι και στην οργάνωση ακόμα είχε δηλώσει ευθέως ότι εάν συλληφθώ θα πω ότι ανήκω στην οργάνωση της 17Ν.
Ο Κονδύλης συνελήφθη αξιότιμοι κ. Δικαστές, στις τρεισήμισι το μεσημέρι της ημέρας που συνελήφθη. Και βεβαίως η απολογία του άρχισε να καταγράφεται στις τρεισήμισι το βράδυ, δηλαδή 12 ώρες μετά την σύλληψή του. Αυτό βέβαια δεν έγινε, γιατί δεν υπήρχαν προανακριτικοί υπάλληλοι να του πάρουν κατάθεση. Είναι φυσικό ότι πιέστηκε. Και βέβαια πιέστηκε. Πιέστηκε όχι για να ομολογήσει τις πράξεις που είχε κάνει, γιατί τις ομολόγησε ευθύς εξ αρχής, πιέστηκε να δεχθεί και τις άλλες πράξεις που τελικά τον συνοδεύουν με το κατηγορητήριο στο εδώλιο του κατηγορουμένου σ’ αυτή τη δίκη.
Αντέδρασε σε αυτό το σημείο, δεν δέχθηκε σε καμία περίπτωση, δεν είναι τυχαίο ότι η ανακοίνωση, το δελτίου τύπου που τον αφορούσε από την Ασφάλεια Αθηνών βγήκε την επόμενη ημέρα στις 12:30 το μεσημέρι στις ειδήσεις.
Ο Κονδύλης λέει ένα πολύ απλό πράγμα; «Εγώ ομολόγησα γιατί ήταν δικαίωμά μου να ομολογήσω τις πράξεις που έκανα. Αντιστάθηκα σε αυτές που θέλησαν να με εμπλέξουν και κατά συνέπεια δεν έχω κανέναν απολύτως λόγο αφού δεν ενέδωσα στις πιέσεις, δεν έχω κανέναν απολύτως λόγο να ανακαλέσω την ομολογία μου›.
Νομίζω ότι είναι μια εντελώς ξεκάθαρη και ηθική θέση. Ακούστηκαν πολλά εδώ. Ο Κονδύλης αναφέρθηκε και ως παράδειγμα κατηγορουμένου που είχε την εύνοια της Εισαγγελικής Έδρας. Η κα Κούρτοβικ μάλιστα είχε πει ότι στον Κονδύλη αναγνωρίζεται ότι δεν ήταν ένοχος της απόπειρας ανθρωποκτονίας στα Σεπόλια και σωστά το κάνετε, αν θυμάμαι καλά η κα Κούρτοβικ, πλην όμως αυτό θεωρήθηκε ότι ήταν μία εύνοια. Εγώ θα πω ότι δεν διαπίστωσα καμία εύνοια. Πιστεύω ότι ο Αναπληρωτής κ. Εισαγγελέας της Έδρας πρότεινε κατά συνείδηση. Θα έλεγα μάλιστα ότι σε ένα σημείο αδικήθηκε κιόλας.
Ι. ΚΟΥΡΤΟΒΙΚ: (εκτός μικροφώνου)
Μ. ΔΑΛΙΑΝΗΣ: Το είπατε ναι, αυτό λέω κι εγώ. Δεν το αρνούμαι. Τον φέρατε όμως ως παράδειγμα ευνοηθέντος από την πρόταση κατηγορουμένου. Το συνδέσατε με το γεγονός ότι ενέμεινε στην ομολογία. Αυτό ακριβώς θέλω να διευκρινίσω και να πω στο Δικαστήριο και σε σας κα Κούρτοβικ ότι δεν είχε καμία εύνοια ο κ. Κονδύλης. Του αφαιρέθηκε μία απόπειρα ανθρωποκτονίας που είναι δεδομένο ότι δεν τέλεσε. Είναι δεδομένο γιατί προκύπτει από όλα απολύτως τα στοιχεία.
Όμως ο κ. Εισαγγελεύς όπως σωστά είπε και η συνεργάτης μου αρκέστηκε στο να στηρίξει αυτή την πεποίθησή του σε έναν λογικό συλλογισμό, ότι δεν μπορούσε ένας πρωτόπειρος επαναστάτης, ένας πρωτόπειρος άνθρωπος που για πρώτη φορά συμμετείχε σε μία βίαιη ενέργεια να αντιδράσει. Ήταν ο συλλογισμός άλλωστε που τον έκανε και ο ίδιος ο Σάββας Ξηρός όταν για δεύτερη φορά σε ερώτηση του κ. Ζαϊρη επεξήγησε και επιβεβαίωσε αυτό που είχε πει προηγουμένως ότι δεν πυροβόλησε ο Κονδύλης.
Για να είμαι ειλικρινής εγώ ανέμενα ότι ο κ. Αναπληρωτής Εισαγγελέας της Έδρας θα επεσήμαινε τις αντιφάσεις του μάρτυρα, εν προκειμένω του Παπαφώτη δεν το έκανε. Ποια εύνοια λοιπόν είχε ο κ. Κονδύλης από την εισαγγελική πρόταση; Θα έλεγα επίσης αξιότιμοι κ.κ. Δικαστές δεν είχε την εύνοια ο Κονδύλης της εισαγγελικής πρότασης ακόμη και για τα λοιπά αδικήματα.
Προτάθηκε από τον αξιότιμο κ. Αναπληρωτή Εισαγγελέα της Έδρας να καταδικαστεί ως απλός συνεργός στις απόπειρας ανθρωποκτονιών εναντίον όλων των αστυνομικών. Είναι εύνοια αυτή; Δεν είχα την αξίωση αν πράγματι ήταν έτσι τα πράγματα να του την χαρίσουν, αλλά δεν είναι έτσι τα πράγματα. Είναι δυνατόν ένας άνθρωπος ο οποίος συμμετέχει σε πρώτη βίαιη ενέργεια της Οργάνωσης με το τρακ που έχει, με την έλλειψη γνώσης που έχει, με την έλλειψη εμπειριών να είχε στο μυαλό του ποτέ ότι πάει για να συνδράμει ηθικά με την παρουσία του, ψυχικά με την παρουσία του αυτούς που ενδεχομένως θα πυροβολούσαν;
Ο κ. Εισαγγελέας εν προκειμένω έκανε έναν συλλογισμό αναφερόμενος στην πρόταση που είχε για απαλλαγή από την ηθική αυτουργία κάποιου κατηγορουμένου για τα Σεπόλια και είπε είναι αδιανόητο ότι αυτοί οι άνθρωποι ξεκίνησαν να κλέψουν ένα αυτοκίνητο, ήταν αδιανόητο κάποιος να τους παρήγαγε αυτήν την απόφαση και να παρήγαγε την απόφαση για την ακραία περίπτωση που θα εδημιουργείτο η συμπλοκή που δημιουργήθηκε ώστε να πυροβολήσουν κλπ τους αστυνομικούς και να αποπειραθούν να τους σκοτώσουν.
Με την ίδια συλλογιστική όφειλε κατά την άποψή μου ο αξιότιμος κ. Εισαγγελέας να προτείνει την απαλλαγή του Κονδύλη και για την απλή συνέργια στις απόπειρες ανθρωποκτονιών των αστυνομικών. Εδώ θα ήθελα να κάνω και μία παρατήρηση που μου το επιβάλλει το καθήκον μου σαν υπερασπιστή και σαν παράγοντας μιας Δίκης που δεν περιορίζεται στο να αναφέρομαι αποκλειστικά στον δικό μου κατηγορούμενο όταν υποπέσει στην αντίληψή μου ένα κατά την άποψή μου σφάλμα της εισαγγελικής πρότασης.
Έχω την αίσθηση ότι εσφαλμένως ο κ. Εισαγγελέας φόρτωσε θα έλεγα την απόπειρα ανθρωποκτονίας του Παπαφώτη στον Χριστόδουλο Ξηρό. Βεβαίως ο ίδιος είπε ότι «ελπίζω να μην τον πάρω στο λαιμό μου› αν δεν κάνω λάθος κ. Εισαγγελέα. Ανέμενα από τον κ. Εισαγγελέα και μόνο με αυτή την παρατήρησή του να ζήταγε την απαλλαγή του Χριστόδουλου Ξηρού, δεν το έπραξε.
Απόψεις ότι έχουμε 4 τραυματισμούς, πρέπει να βρεθούν υποχρεωτικά και 4 δράστες δεν έχουν θέση στο δικαιϊκό μας σύστημα. Ήθελα να πω επίσης αξιότιμε κ. Πρόεδρε στην περίπτωση της έκρηξης, επανερχόμενος δι’ ολίγον μόνο, στην Αμερικάνικη Πρεσβεία όπου ζητήθηκε από τον κ. Αναγνωστόπουλο εκπρόσωπο της πολιτικής αγωγής στην συγκεκριμένη πράξη να μετατραπεί η κατηγορία σε απόπειρα ανθρωποκτονίας όχι για τα πρόσωπα που φέρονται κατά το κατηγορητήριο αλλά για τους φύλακες οι οποίοι εκείνη την ώρα άλλαζαν βάρδια.
Θα ήθελα να πω εν προκειμένω το εξής περιοριζόμενος βέβαια στον εντολέα μου ότι ο ρόλος σε αυτήν τη συγκεκριμένη ενέργεια του Κονδύλη όπως το είπαν και άλλοι συγκατηγορούμενοί του και ο ίδιος το ετόνισε ήταν να φυλάει, να παρακολουθεί την περιοχή μήπως περνάει κανένας και τραυματιστεί. Δεν μπορούμε να αποδώσουμε σε έναν άνθρωπο που αναλαμβάνει αυτόν το ρόλο έστω και ενδεχόμενο δόλο ότι αποδέχθηκε να τραυματιστεί ή αποδέχθηκε να αποπειραθεί κάποιος άλλος, να βοηθήσει κάποιον άλλον στην απόπειρά του εναντίον αυτών των συγκεκριμένων προσώπων.
Έχω την εντύπωση αξιότιμοι κ.κ. Δικαστές ότι μετά την απόλυτα διεξοδική που προκάλεσε μάλιστα και τα ευνοϊκά σχόλιά σας αγόρευση της συνεργάτιδός μου έχουν μείνει πολύ λίγα σημεία που θα μπορούσα να θίξω ή μάλλον έχει μείνει μόνον ένα, την αναγνώριση ελαφρυντικών περιστάσεων. Όπως σε σας είπε η συνεργάτης μου δεν είναι δώρο προς τον κατηγορούμενο, είναι πρόβλεψη του νόμου και το δικαιούται.
Το ότι στον Κονδύλη υπό την έννοια της μεταμέλειας για μια πολιτική του επιλογή συντρέχει αυτό το ελαφρυντικό νομίζω ότι δεν υπάρχει καμία αμφιβολία. Θα ήθελα όμως να προσθέσω ότι από όλα τα στοιχεία που προέκυψαν στο ακροατήριο έχει αναδειχθεί κατά τον πλέον εμφανή τρόπο ο πρότερος έντιμος βίος του Κονδύλη και νομίζω ότι δικαιούμαι να ζητήσω και αυτό το ελαφρυντικό. Ευχαριστώ.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ευχαριστούμε τον κ. Δαλιάνη. Σε αυτό το σημείο διακόπτουμε για 5 λεπτά για την αναδιάταξη των θέσεων.
ΔΙΑΚΟΠΗ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Επαναλαμβάνεται η συνεδρίαση που έχει διακοπεί. Ο λόγος στον κ. Φυτράκη.
(διαλογικές συζητήσεις)
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Η μεγαλύτερη αγόρευση που είχα κάνει ήταν για την περίπτωση Ρασίντ. Όταν τελειώσαμε, οι αντιπρόσωποι της άλλης χώρας, διακεκριμένοι Εισαγγελείς της Ουάσινγκτον μου είπαν «πολύ ωραία τα είπατε›, ανταλλάξαμε φιλοφρονήσεις και φύγαμε.
Από τότε είπα να είμαι πολύ σύντομος στα ελληνικά Δικαστήρια. Αυτά ελπίζω να είναι προσαρμοσμένα σε αυτές τις κατευθύνσεις που έχουμε ως τώρα, να μην πάμε δηλαδή σε μοντέλα εντατικοποιημένης καταστολής. Μπορούμε να κρατήσουμε και από τα προηγούμενα που κάναμε ως νομολογιακή πρακτική και ερμηνεία των κανόνων ορισμένα πράγματα και να κάνουμε ένα επίπεδο ισορροπίας χωρίς να λέμε και πολλά-πολλά.
Επειδή μετά τη μεταπολίτευση δίκασα πάρα πολλές περιπτώσεις στα Μικτά Ορκωτά που είχαν αυτό το πολιτικό υπόστρωμα και περίπου τα ίδια δεδομένα σε μικρή κλίμακα βέβαια, τα Μικτά Ορκωτά έκαναν τις καλύτερες ρυθμίσεις ισορροπίας. Γιατί πρέπει να έχουμε και τη συναίνεση την ευρύτερη του κόσμου σε αυτά που ρυθμίζουμε. Αν δεν την έχουμε ή έχουμε μεμονωμένη συναίνεση τμημάτων της χώρας, δεν κάνουμε σωστά?
Η λογική η οποία παίζει κι αυτή ένα ρόλο στη νομική επιστήμη πρέπει όμως να αναλύει αυτά τα ζητήματα κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο και να είναι σε μια συνάρτηση με την ιστορικότητα των φαινομένων που θέλεις να ρυθμίσεις με την πραγματικότητα που έχεις, με αυτό που αποτελεί το πλαίσιο της δημοκρατικής λειτουργίας και βλέποντάς τα αυτά μέσα στην παγκόσμια κλίμακα. Πρέπει όμως να κάνεις τότε πολλές σκέψεις για να κάνεις λύσεις ισορροπίας.
Οι απόλυτες προσεγγίσεις μέσω μιας παλαιωμένης λογικής ότι πρέπει να είμαστε οι αυστηρότεροι στην αντιμετώπιση των μοντέλων της πολιτικής βίας η οποία έχει αναπτυχθεί στην Ευρώπη από ορισμένες ομάδες, ενδεχομένως περιλαμβάνει ένα σφάλμα το οποίο θα το βρούμε αργότερα μπροστά μας. Γι αυτό σας λέω, και η λογική χρειάζεται και η πολιτική επιστήμη χρειάζονται για να κάνουμε προσεγγίσεις πολύ προσεκτικές, πολύ αναγκαίες για ρυθμίσεις οι οποίες θα είναι σοβαρές ρυθμίσεις ισορροπίας για να επιλύσουμε τα ζητήματα που έχουμε.
Εγώ άλλωστε έχω δυο περιπτώσεις που υπερασπίζομαι εδώ πέρα, που ειλικρινά είναι περιπτώσεις που δεν κάνετε σωστές ρυθμίσεις, θα έχει αυτό μια ανταπόκριση στη χώρα και μια κρίση για το δικαιϊκό μας σύστημα και τις δυνατότητες που έχει. Είναι οριακές περιπτώσεις. Τί θα κάνουμε δηλαδή για τον Σερίφη; Δεν είναι οριακή περίπτωση ο Σερίφης; Πρέπει να δούμε πώς θα τη ρυθμίσετε.
Και η περίπτωση του Παπαναστασίου είναι μια οριακή περίπτωση. Όλα αυτά έχουν τεράστια σημασία για την απήχηση που θα έχει η συνολική ρύθμιση που θα κάνετε στον τόπο που ζείτε. Δεν μπορεί το δικαιϊκό σύστημα και ο μηχανισμός της δικαιοσύνης να είναι ένα αποκεκλιμμένο σύστημα το οποίο είναι εκτός της πραγματικότητας. Μέσα στην πραγματικότητα θα είναι και θα ρυθμίζει.