Αυτό που θα ήθελα να πω μόνο κ. Πρόεδρε είναι ότι ίσως από μια πλευρά, από νομική πλευρά εμείς έπρεπε να μιλήσουμε πρώτοι διότι εμείς αντιμετωπίζουμε με την μεγαλύτερη δυνατή δογματική καθαρότητα το 187 το οποίο σύμφωνα με το κατηγορητήριο είναι ένα κυλιόμενος τάπητας πάνω στον οποίο στέκονται ή πέφτουν οι κατηγορίες.
Συνεπώς εμείς αντιμετωπίζουμε αυτό το άρθρο στην καθαρότητά του και θα μου επιτρέψετε κάποιες σκέψεις γύρω από αυτό. Εγώ θα πάρω τον ταύρο από τα κέρατα κ. Πρόεδρε γιατί είναι ο μόνος τρόπος για να τιθασευτεί. Ισχυρίζομαι ότι ο Ανέστης Παπαναστασίου είναι αθώος και είναι αθώος για την κοινή λογική. Σύμφωνα με το κατηγορητήριο επί 20 χρόνια για το 1/5 του αιώνα αυτός ο άνθρωπος ήταν σε μια Οργάνωση, αυτήν την οποία περιγράφει το κατηγορητήριο.
Υπάρχει μία κ.κ. Δικαστές condraditio in internis αυτό. Υπάρχει δηλαδή μία αντίφαση εν αυτή. Γιατί; Γιατί κατά το κατηγορητήριο πάντα ότι μπήκε το ΄84 και μέχρι το 1993 ήταν μέλος της Οργάνωσης. Ο Μπέρνερ στον οποίο παραπέμπει ο Εισαγγελέας Κωνσταντινίδης στην διατριβή του την διδακτορική σύστασης και συμμορία του 1978, διατριβή την οποία ανεζήτησα κ.κ. Δικαστές σε όλη την Ελλάδα. Δεν ξέρω αν κάποιος από τους συναδέλφους μου την χρησιμοποίησε, τη βρήκα μόνο στην βιβλιοθήκη του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης. Έχω την εντύπωση ότι έχει εξαφανιστεί από παντού.
Λέει λοιπόν ο Μπέρνερ στον οποίο παραπέμπει αυτή η διδακτορική διατριβή την οποία εκτιμώ ότι ήταν πρωτοπόρα για τον καιρό της ότι το έγκλημα της συμμορίας, η συμμορία κ. Πρόεδρε είναι ένας φρικαλέος και απεχθής όρος. Τον χρησιμοποιώ μόνο και μόνο επειδή υπήρχε ως παράδοση την οποία χρησιμοποιεί και χρησιμοποιούσε ο νόμος. Λέει λοιπόν ότι η συμμορία είναι ο μητρικός κόλπος στον οποίο κυοφορείται το έγκλημα της σύστασης.
Δηλαδή έχουμε την συμμορία, μέσα στη συμμορία κυοφορείται η συγκεκριμενοποίηση των εγκλημάτων τα οποία τελούνται εν συνεχεία. Εγώ θεωρώ ότι είναι καλό παράδειγμα. Ύστερα από πολλά χρόνια δικηγορίας κ. Πρόεδρε, σπουδών και επειδή λευκαίνουν τα μαλλιά μας στις αίθουσες των ποινικών Δικαστηρίων εγώ θα αποτολμήσω και ένα δικό μου παράδειγμα.
Αν με ρωτούσε ένας ασκούμενος τι ακριβώς είναι η Οργάνωση του 187 θα έλεγα ότι την χρησιμοποιεί και τη θέλει ο νόμος σαν ένα αυτοκίνητο. Ένα αυτοκίνητο το οποίο είναι επικίνδυνο γιατί με την κίνησή του διαπράττει αξιόποινες πράξεις. Δεν απαγορεύει όμως την κίνηση του αυτοκινήτου ο νόμος, απαγορεύει και το να ανεβεί στο βολάν. Στη συγκεκριμένη περίπτωση δηλαδή κ. Πρόεδρε είναι μια κλασική περίπτωση εγκλήματος αφηρημένης διακινδύνευσης και μπορούμε να πούμε με μία και μόνο φράση ότι έχουμε την ποινική καταστολή, θεσπίζεται η ποινική καταστολή σε προστάδιο της εγκληματικές ενέργειας.
Αυτό εγώ το κατανοώ. Πολλά έχουν λεχθεί γύρω από αυτά τα εγκλήματα αλλά θα ήταν νομικός λογιοτατισμός να τα αναφέρω και εγώ ειλικρινώς σας λέω απεχθάνομαι τον λογιοτατισμό είτε στα νομικά, είτε στη φιλοσοφία, είτε στην πολιτική, είτε στην ιστορία. Κακό πράγμα είναι ο λογιοτατισμός.
Αυτό το οποίο θέλω να πω πάντως είναι ότι από τα δύο αυτά παραδείγματα η κοινή λογική λέει ότι δεν μπορούσε να ισχύει το κατηγορητήριο διότι στο 1/5 του αιώνος ο άνθρωπος αυτός ήταν νέος και έγινε ώριμος άντρας, παντρεμένος και με παιδιά, έγινε επαγγελματίας, έγινε στέλεχος επιχειρήσεως. Σε αυτή την 20ετία κ. Πρόεδρε περάσαμε στην ηλεκτρονική επανάσταση, άλλαξε ο κόσμος, άλλαξαν τα συστήματα, καταστράφηκε η αρκτική, καταστράφηκε ο Αμαζόνιος.
Θέλω να πω δηλαδή από το φυσικό, το κοινωνικό, το πολιτικό περιβάλλον άλλαξαν τα πάντα. Λοιπόν υπάρχει condraditio in internis. Δεν είναι δυνατόν σε όλο αυτό το διάστημα να κυοφορείται κατά το παράδειγμα του Μπέρνερ σε μια Οργάνωση ο Ανέστης Παπαναστασίου ή κατά το δικό το παράδειγμα το οποίο απετόλμησα να σας πω ότι ήταν καθισμένος σε ένα βολάν ενός αυτοκινήτου και δεν εκινήθη ποτέ.
Υπάρχουν δυο μαγικοί δρόμοι για να συνεννοηθούν οι άνθρωποι μεταξύ τους. Όσα κι αν λένε οι σκεπτικοί φιλόσοφοι κ.κ. Δικαστές και όσα να λέει και η θολούρα όλων των μετανεωτερικών στοχαστών που συνήθως παρεπιδημούν στις όχθες του Σηκουάνα και οι οποίοι κατά καιρούς βάλλουν κατά του ορθού λόγου, βάλλουν κατά της πολιτικής, βάλλουν κατά της ιστορίας και ομιλούν και υποστηρίζουν το τέλος κάθε μεγάλης αφηγήσεως όπως λένε χαρακτηριστικά και συνεπώς και της λογικής.
Εγώ λέω λοιπόν ότι υπάρχουν δυο μαγικοί δρόμοι, ο ένας είναι το κοινό γλωσσικό μας αίσθημα και ο άλλος είναι ο κοινός τόπος της λογικής μας. Απευθύνομαι και μόνο σε αυτό. Εγώ δε νομίζω ότι υπάρχει Δικαστήριο ελληνικό κ. Πρόεδρε που θα μπορούσε να δεχθεί αυτό το κατηγορητήριο. Δεν γίνεται και για τους λόγους τους οποίους εξήγησε ο κ. Κούρκουλος.
Παρεμπιπτόντως θα ήθελα να πω ότι καλύτερα αντιμετωπίζει το θέμα αυτό σε σχέση με το έγκλημα της αφηρημένης διακινδύνευσης το γαλλικό δίκαιο. Διότι εκεί όπως έχει λεχθεί κατ’ επανάληψη ενεργεί ποινική καταστολή ex post. Δηλαδή εκείνος ο οποίος τελεί κάποια εγκλήματα, αυτά που περιγράφει το 187 υπό καθεστώς οργανωμένης ομάδας είναι επιβαρυντική περίπτωση. Έτσι λοιπόν οι Γάλλοι έχουν να πουν κάτι επιπλέον σε αυτό.
Συνεπώς υπ’ αυτήν την εκδοχή εάν ήμασταν στην Γαλλία δεν ήταν δυνατόν να παραπεμφθεί ο Παπαναστασίου και να είναι σήμερα κατηγορούμενος γιατί δεν τέλεσε καμία πράξη αφού επαναλαμβάνω είναι θέμα επιβάρυνσης. Βέβαια για να είμαι περισσότερο ακριβοδίκαιος ίσως τον παρέπεμπαν με άλλη διάταξη, με την διάταξη περί συμμορίας δεδομένου ότι εκεί έχουν διαφορετικό σύστημα συμμετοχής. Αλλά για το ζήτημα του οργανωμένου εγκλήματος είναι 100% βέβαιο ότι δεν θα ήταν κατηγορούμενος.
Αυτός είναι ο λόγος κ.κ. Δικαστές, η κοινή λογική για τον οποίο λόγο και ο Εισαγγελέας κ. Καρούσος (είναι κάτι που έχει ξεχαστεί) όταν υποβάλλαμε την αίτηση να αποφυλακιστεί αμέσως μετά την σύλληψή του πρότεινε την αποφυλάκισή του. Πρότεινε να μην προφυλακιστεί αυτός ο άνθρωπος. Η υπεράσπιση, κι εγώ νομίζω και η κοινή λογική αυτό το εκτιμά ιδιαιτέρως. Θεωρώ ότι σε αυτή την ακριβώς γραμμή της κοινής λογικής υπήρξε και η τοποθέτηση των κ.κ. Εισαγγελέων οι οποίο πρότειναν αυτό το οποίο πρότειναν.
Συνεπώς στην γραμμή της απλής λογικής έδρασε και ο κ. Καρούσος και στην γραμμή αυτή της απλής λογικής αυτού του μαγικού και μοναδικού δρόμου να συνεννοούμαστε πρότειναν και οι κ.κ. Εισαγγελείς. Θα έλεγα όμως ότι η τύχη κ. Πρόεδρε βελτίωσε κατάτι αυτή την κατάσταση, το γεγονός ότι ένας αθώος προφυλακίστηκε.
Εξαιτίας των γεγονότων όπως ξέρετε τον Αύγουστο αποφυλακίστηκε και μάλιστα για την ιστορία θα ήθελα να πω κ. Πρόεδρε ότι η εισήγηση του κ. Εισαγγελέα του κ. Σανιδά παρά το γεγονός που κατά την άποψή μας ήταν λαθεμένη ήταν ευρηματική. Εγώ θαύμασα την ευρηματικότητα του ανδρός για την οποία ευρηματικότητα έγραψε και ο καθηγητής Μαργαρίτης στο τελευταίο τεύχος της ποινικής δικαιοσύνης, εισαγγελική ευρηματικότητα σχολιάζοντας το βούλευμα σε ένα ποινικό περιοδικό στην Ποινική Δικαιοσύνη, εισαγγελική ευρηματικότητα, δικαστική ισορροπία.
Είπε και κάτι άλλο για την υπεράσπιση αλλά για να μην θεωρηθεί ότι ευλογούμε τα γένια μας δεν θα το πω. Έτσι λοιπόν αποφυλακίστηκε ο άνθρωπος και κατά κάποιο τρόπο ισορροπήθηκαν τα πράγματα χωρίς να σημαίνει κ. Πρόεδρε ότι η σχετική ρύθμιση είναι πάλι σωστή όπως επεσήμανε μια διαυγής πένα ενός μέλους της συνθέσεως του Δικαστηρίου σας η οποία ασχολήθηκε στο τελευταίο τεύχος του ίδιου περιοδικού με το ζήτημα ότι πάλι δημιουργούνται μεγάλα ζητήματα με το 287, αλλά δεν θέλω να συνεχίσω κ. Πρόεδρε γιατί φαντάζομαι ότι θα αισθανθεί αμήχανα ο Εισαγγελέας ο κ. Μαρκής.
Αυτά εντοπίστηκαν εν πάση περιπτώσει. Αυτό το οποίο δημιουργήθηκε το καλοκαίρι θα ξαναδημιουργηθεί για λόγους επαναλαμβάνω για τους οποίους παραπέμπω σε σχετικό άρθρο του κ. Εισαγγελέα. Έτσι λοιπόν κ.κ. Δικαστές αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο και οι Εισαγγελείς πρότειναν αυτά που πρότειναν για τον (επαναλαμβάνω) λόγο της απλής λογικής.
Συνεπώς εδώ θα ήθελα να κάνω μία πολύ μικρή παρατήρηση γιατί είδα στα πρακτικά παρέμβαση του φίλου μου του συναδέλφου του κ. Ρουμελιώτη ο οποίος αναφέρθηκε στην κατάθεση του Ανέστη Παπαναστασίου και το παράπονό μου είναι ότι δεν άλλαξε σε τίποτα, ενώ δεν άλλαξε σε τίποτα η κατάθεση του Παπαναστασίου Ανέστη στο ακροατήριο απεναντίας ελέχθη ότι κάτι άλλαξε στην πορεία.
Αυτό ήταν λάθος. Αρκεί να δει κανείς την κατάθεση του Ανέστη Παπαναστασίου το πρώτον κατά την σύλληψή του και θα δει ότι όλο αυτό το διάστημα είχε μία και μόνη ενιαία γραμμή. Εν πάση περιπτώσει αυτό το οποίο είναι ακόμα σημαντικότερο είναι ότι τον σύγκρινε κ. Πρόεδρε με τον Ανδοκίδη αλλά οι πηγές λένε ότι ο Ανδοκίδης, αναφέρθηκε στην καταστροφή την σικελική ο κ. Ρουμελιώτης και είδα μάλιστα επί μακρόν όπου έγιναν καταγγελίες συγγενών μεταξύ τους και είναι μεγάλη αδικία αυτό για τον Ανέστη Παπαναστασίου, αλλά επαναλαμβάνω ότι οι πηγές λένε και μάλιστα μου έκανε εντύπωση ότι ο Ανδοκίδης ήταν και ο αρχηγός κ. Πρόεδρε της συνωμοσίας και δεν περίμενα τέτοια αναλογία γιατί λέει ο Πλούταρχος ότι ο μόνος Ερμής, το μόνο άγαλμα το οποίο δεν γκρεμίστηκε ήταν αυτό που ήταν μπροστά στο σπίτι του Ανδροκίδη.
Στο τέλος από όλη αυτή την ιστορία κ. Πρόεδρε μια που αναφέρθη δια μακρόν ο κ. Ρουμελιώτης είναι ότι κατεστράφη. Αυτό λένε οι πηγές κ. Πρόεδρε και θα ήθελα να πω ότι εξαιτίας ακριβώς αυτής της κακής καχυποψίας ότι τι είπες και τι είπα είναι αυτό που οδήγησε σε κείνη την καταστροφή για την οποία υπήρξε εκείνος ο μνημειώδης λόγος που τσάκισε τους πάντες, δίκαιους και άδικους για να καταλήξει πολύ ωραία εκεί ο μεγάλος Θουκυδίδης πανωλεθρία για όλους και πεζός και νήες και στρατεύματα και ναυτικό και ουδέν ότι ουκ απώλετο και δεν έμεινε τίποτα και δεν γλίτωσε κανένας.
Δεν γλίτωσε κανένας και ως προς αυτό ήθελα να πω ότι δεν ήθελα να δώσω μεγάλη σημασία σε αυτήν την παρέκβαση ενός πολύ συμπαθούς συναδέλφου μου αλλά δεν ήθελα να το αφήσω και αναπάντητο κ.κ. Δικαστές για την ιστορία.
Φαντάζομαι ότι έχω λίγα λεπτά στη διάθεσή μου κ. Πρόεδρε για τα υπόλοιπα αλλά θα κάνω μία προσπάθεια περαιτέρω αν και πιστεύω ότι ο βασικός λόγος της αποστολής μου περατώθηκε αυτή την στιγμή. Για όσα είπα αυτή την στιγμή ζητώ την απαλλαγή του συγκεκριμένου κατηγορουμένου. Όμως επειδή κάποιοι εκ των υπερασπιστών θα μπορούσαμε να πούμε κ. Πρόεδρε ότι ναι μεν πρέπει να πατάμε τα πόδια μας γερά στη γη επειδή ασκούμε βαρύ έργο. Το έργο του Ποινικολόγου είναι το πιο βαρύ έργο, όμως επειδή ορισμένοι επιμένουν να βάζουν μερικές φορές το κεφάλι τους στις νεφέλες της θεωρίας θα μου επιτρέψετε να πω ορισμένα πράγματα.
Κύριε Πρόεδρε, το περίεργο με τον Ανέστη Παπαναστασίου και δε νομίζω ότι υπάρχει άλλος κατηγορούμενος ο οποίος να βρίσκεται στην ίδια κατάσταση γιατί απ’ ότι κατάλαβα οι άλλοι όλοι κατηγορούνται και με επιπλέον πράξεις, είναι ότι το νομικό status από το 1984 μέχρι σήμερα πέρασε κ. Πρόεδρε 4 φορές, άλλαξε 4 φορές. ΄84 με ΄90 πλημμέλημα 187, ΄90-΄93 κακούργημα ο πρώτος αντιτρομοκρατικός, ΄93-2001 κ. Πρόεδρε πλημμέλημα, 2001-2003 κακούργημα.
Αυτό δείχνει κ. Πρόεδρε και την ποιότητα του νομοθετικού έργου. Υποκύπτω στον πειρασμό να σας πω ότι όταν ήμουν στο Γυμνάσιο και εν συνεχεία ασκούμενος, στο γραφείο στο οποίο σύχναζα στην Καρδίτσα και το οποίο τύχαινε να είναι και το πατρικό γραφείο αναστατώνονταν και κηρύσσονταν συναγερμός όταν είχαμε κακούργημα. Το κακούργημα ήταν κακούργημα κ.κ. Δικαστές και δεν έπαιζε ο νομοθέτης ανάμεσα στο πλημμέλημα και το κακούργημα ανά δύο χρόνια.
Αυτό το λέω διότι υπήρξε εξαιτίας αυτής της ανωμαλίας και δικονομική περιπλοκή. Εάν συλλαμβάνονταν ο Ανέστης Παπαναστασίου κ.κ. Δικαστές με το ίδιο κατηγορητήριο από το ΄93 (έχει σημασία αυτό, έχει και μια ψυχολογίσουσα σημασία) από το ΄84 μέχρι το ΄90 θα παρεμπέμπετο στο Τριμελές κ.κ. Δικαστές. Αν δικαζόταν μόνος του, θα μπορούσε να έχει συμβεί, να είχαν συλληφθεί οι άλλοι, να συλλαμβάνονταν εκ των υστέρων και να παρεπέμπετο στο Τριμελές Πλημμελειοδικείο ενδεχομένως της Θεσσαλονίκης και θα δικαζόταν κ. Πρόεδρε ίσως με ανθρώπους οι οποίοι εξεδίκασαν την υπόθεσή τους κατ’ έφεση από αδικήματα του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας στο Τριμελές.
Εν συνεχεία κ. Πρόεδρε ΄90-΄93 αν συλλαμβάνονταν θα τον παρέπεμπαν στο Πενταμελές γιατί είχε εγκαθιδρυθεί με κείνο το νόμο Πενταμελές και κατ’ έφεση στο Επταμελές. Συνεχίζεται ο παραλογισμός. Από το ΄93 από το Πενταμελές και το Επταμελές θα ξαναπαρεμπέμπετο πάλι από το ΄93 μέχρι το 2001 στο Τριμελές, δηλαδή λίγο καιρό πριν συλληφθούν οι κατηγορούμενοι και εν συνεχεία πάλι μετά το 2001 κ. Πρόεδρε στο Τριμελές Κακουργημάτων.
Για να τελειώσω κ. Πρόεδρε αυτή την φοβερή ιστορία η οποία θα άξιζε να την γράψει κανείς στα απομνημονεύματά του ήταν ότι αν η κρίση του Δικαστηρίου σας θα ήταν διαφορετική σχετικά με τον χαρακτήρα των εγκλημάτων ως πολιτικών ή μη θα πήγαινε στο Μικτό Ορκωτό. Αυτή η οδύσσεια δηλαδή, εκ συναφείας δεδομένου ότι πάλι δεν είχε αδίκημα, αυτή δηλαδή η οδύσσεια των μετατροπών δείχνει κ. Πρόεδρε μια ποιοτική κατά την άποψη του ομιλούντος, μια κακή ποιότητα του νομοθετικού μας έργου.
Συνεχίζω για ένα ζήτημα που με απασχόλησε κ.κ. Δικαστές και δεν ξέρω αν θα σας απασχολήσει κατά την απόφασή σας, έτσι όπως είναι διατυπωμένο κ. Πρόεδρε το άρθρο. Έτσι όπως είναι διατυπωμένη η κατηγορία στο βούλευμα, παραπέμπει με μείζονα πρόταση το 187 όπως τροποποιήθηκε με τον νόμο τον τελευταίο, παραπέμπει στο 1984.
Τι εννοώ; Κατά το χρονικό διάστημα από τον Απρίλιο του ’84 μέχρι και την ημέρα της συλλήψεώς του που έγινε 9.1.2003, εντάχθηκε κι παρέμεινε ως ενεργό μέλος εν γνώσει των τελουμένων εγκληματικών πράξεων σε δομημένη και με διαρκή δράση ομάδα αποτελούμενη κλπ. Αυτή η μείζων πρόταση κ. Δικαστές, είναι μείζων πρόταση η οποία υπάρχει στο νόμο του 2003. θα μου πείτε, μα είναι αναδρομή αυτό; Εγώ θα είμαι ειλικρινής κ. Πρόεδρε, δεν είναι, δεν λέω ότι είναι, μυρίζει όμως αναδρομή και κάτι είναι που με ενοχλεί.
Διότι ο Ανέστης Παπαναστασίου είναι νοήμων άνθρωπος και ξέρει γραφή και ανάγνωση. Εάν μου πει, κ. Τεντολούρη με παρέπεμψαν με το 187. Το 187 όταν όπως ισχυρίζονται μπήκα στην οργάνωση τι απαιτούσε; Απαιτούσε ένωση. Αυτό το επιπλέον της δομημένης οργάνωσης κλπ, αυτά τα έχετε ακούσει εδώ μερικές χιλιάδες φορές, γιατί εμένα μου το λένε από το 1984; Δεν είναι σωστή υπαγωγή. Και κ. Πρόεδρε δεν ξέρω τι άποψη έχετε, εννοώ δηλαδή, καταλάβατε τι εννοώ. Είναι ένα λεπτό νομικό θέμα που θα άξιζε κανείς να το δει εκ των υστέρων. Να το δει εκ των υστέρων και να επιχειρηματολογήσει.
Εγώ λέω ένα πράγμα κ. Εισαγγελέα. Εγώ θα προτιμούσα να βάλει μείζονα πρόταση, την πρόταση του 187 που ίσχυε τότε και να μου εξηγήσει στην διαδρομή της 20ετίας, τις ποιοτικές αλλαγές του δόλου του. Γιατί δεν έχω απάντηση στον Ανέστη Παπαναστασίου εάν μου πει αυτό το πράγμα. Γιατί μου λέει μπήκα?δεν υπήρχε τέτοιος νόμος τότε. Τότε το 187 μιλούσε ως γνωστόν μόνο για ένωση. Γιατί; Διότι εάν γίνει σωστή υπαγωγή θα πρέπει να δούμε την ποιότητα του δόλου όπως άλλαζε κατά το διάστημα της 20ετίας. Δεν θέλω να σας κουράσω. Το βάζω σαν ένα ενδεχόμενο και σε σχέση ίσως κ. Πρόεδρε με το αιτιολογικό της αποφάσεώς σας.
Λέω μόνο ένα πράγμα κ. πρόεδρε. Ότι ήδη οι επιστήμονες της λογικής, οι συνάδελφοί μας οι μεθοδολόγοι οι λεγόμενοι που ασχολούνται ουσιαστικά με τον δικανικό συλλογισμό, ήδη βρίσκονται σε δύσκολη θέση. Γιατί; Και βρίσκονται σε δύσκολη θέση και θα βρίσκονται όσο γίνονται τέτοιες υπαγωγές, οι οποίες τροφοδοτούν αυτό το συλλογισμό. Λένε λοιπόν ότι, κ. Πρόεδρε δεν υπάρχει ουσιαστικά δικανικός συλλογισμός, με την αυστηρή του όρου την λογική, γιατί η μείζων πρόταση η δική μας είναι πρόταση βουλητική. Είναι πρόταση πραξιολογική, είναι πρόταση της πολιτείας.
Δεν παίζει δηλαδή εάν μου επιτραπεί η φράση, δεν κρίνεται το αληθές, ή το ψευδές της πρώτης μείζονος προτάσεως, όπως στους άλλους λογικούς συσχετισμούς. Και αφού λέει ο Κέλσεν, η πρώτη μείζων πρόταση δεν είναι δυνατόν να κριθεί από το αληθές ή το ψευδές, όπως κρίνεται η πρόταση όλοι οι άνθρωποι είναι θνητοί και μπαίνει ο συλλογισμός έτσι όπως μπαίνει, ο Σωκράτης είναι άνθρωπος, άρα ο Σωκράτης είναι θνητός. ¶ρα μας λένε εμάς τους νομικούς, θα πρέπει να εξοριστείτε από τη λογική του συλλογισμού. Διότι η πρώτη πρόταση είναι αυτή. Όταν έχουμε τέτοιες υπαγωγές κ. Πρόεδρε τροφοδοτείται μια τέτοια νοοτροπία.
Κύριε Πρόεδρε εδώ σας λέω, είναι γνωστό ότι υπάρχει απάντηση. Όμως αυτά τα οποία σας υπενθυμίζω είναι γραμμένα από τον Κώστα Σταμάτη με εξαιρετικό τρόπο, και αυτό το λέω κ. Πρόεδρε γιατί εγώ παραπονούμαι γι’ αυτή την υπαγωγή. Εγώ νομίζω ότι σίγουρα στην απόφασή σας αυτό το πράγμα ίσως θα το βελτιώσετε.
Επαναλαμβάνω κ. Πρόεδρε, ότι τα λίγα νομικά που είναι ακόμα να μπουν είναι, τα οποία θα μπορούσε κανείς να πει ορισμένα πράγματα, αφορούν το ότι θα πρέπει να έχουμε τελειωτική συμφωνία ενώσεως στο 187 και μάλιστα κατά τη συζήτηση που είχε γίνει και αναφέρεται στην εισηγητική έκθεση και ο Τεγόπουλος και ο Χωραφάς, δεν αντέδρασαν ούτε είχαν την παραμικρή αμφιβολία σε γενομένη συζήτηση, αν οι προκαταρκτικές συζητήσεις, εμπλέκονται στο αξιόποινο ή όχι.
Αυτό κ. Πρόεδρε να το λύσουμε και μάλιστα ακόμα και άλλο κράτος το οποίο σχετικά μ’ αυτές τις ιστορίες πολύ δεινοπάθησε όπως είναι η Ιταλία, ακόμα και στην Ιταλία ο Ιταλικός Κώδικας λέει και ορίζει ότι χρειάζεται ένωση τελειωτική.
Μάλιστα εκεί ο Ποινικός Κώδικας της Ιταλίας χρησιμοποιεί ένα ρήμα γνωστό από τα λατινικά των γυμνασιακών μας χρόνων που σημαίνει ενώνω τελειωτικά και συνεπώς θα έλεγα ότι και σε ένα ευρωπαϊκό επίπεδο επικρατεί μια τέτοια νοοτροπία.
Τα λέω αυτά κ. Πρόεδρε επαναλαμβάνω, επειδή στις μέρες μας και σε εποχές που όλος ο πλανήτης γίνεται ένα, καλό είναι περίπου να βλέπουμε το κλίμα το διεθνές, όχι για κανένα άλλο λόγο κ. Πρόεδρε, αλλά και διότι το ίδιο το δίκαιο θέλει να ολοκληρωθεί, από την φύση του είναι γραμμένο στo DNA του δικαίου, διότι δεν έχει λογική κ. Πρόεδρε, ότι είναι δίκαιο εντεύθεν των ¶λπεων να είναι άδικο, εκείθεν.
Στο πραγματικό μέρος εξαντλήθηκε από τον κ. Κούρκουλο. Θα πω μόνο ένα πράγμα. Νομίζω κ. Πρόεδρε το Δικαστήριό σας θα πρέπει να δώσει μεγάλη σημασία στην εκτιμητική κρίση αυτού του στρατηγού. Και λέω παλικαρίσια μπορείτε να δώσετε και να υπογράψετε σ’ αυτή την εκτιμητική κρίση. Να δώσετε βάρος. Βέβαια λέει εκεί το 223 τα γνωστά, δεν θέλω καθόλου να πω κάτι που έχει ακουστεί. Πότε μπορεί να λάβετε υπόψη σας την εκτιμητική κρίση ή όχι; Ότι μόνο εάν συνέχεται με τα γεγονότα, ή εάν δεν συνέχεται.
Θα πω όμως ένα πράγμα κ. Πρόεδρε. Ένας μάρτυς καταθέτει, 24 άτομα κλωτσούσαν μια μπάλα σε ένα γήπεδο 40 επί 50. Και είναι αληθινός. Έρχεται ο δεύτερος μάρτυς και καταθέτει. Είδα δυο ομάδες να παίζουν ποδόσφαιρο. Ο δεύτερος μάρτυς είναι ο καλός κ. Δικαστές. Γιατί επεξεργάστηκε διανοητικά την εικόνα την οποία είδε, όχι σαν ντοκιμαντέρ και σας έδωσε μια οργανωμένη σκέψη. Γιατί το τι είναι πραγματικό γεγονός και το τι είναι κρίση, είναι βαθύ φιλοσοφικό ερώτημα το οποίο δε θα λυθεί ενδεχομένως όσο θα υπάρχει κόσμος, απόδειξη ότι εμείς οι νομικοί, ακόμα πολύ ευκρινώς παρά τις προσπάθειες του Μητσόπουλου και των άλλων, δεν έχουμε καταλήξει τι είναι γεγονός πραγματικό και τι νομικό.
Ο δεύτερος μάρτυς που σας είπα κ. Πρόεδρε, δείχνει πόσο κακός είναι ο πρώτος μάρτυς, μολονότι είναι αληθινές. Ε, λοιπόν, ο συγκεκριμένος στρατηγός ήταν ο δεύτερος μάρτυς. Έδωσε από το σχεδιάγραμμα το οποίο έκρινε, έδωσε μια διανοητική σύλληψη και έκανε εκτιμητική κρίση όχι ως ειδικός μάρτυς, εγώ σας είπα σ’ αυτό το θεωρητικό επίπεδο, έκανε την καλύτερη δυνατή γιατί ενσωμάτωσε όλα τα στοιχεία του σχεδιαγράμματος και έδωσε με λογική επάρκεια, με πληρότητα και με διαύγεια αυτό που ήθελε να πει. Ότι είναι ένας άνθρωπος αθώος.
Το ίδιο ήθελα να πω για το συγκεκριμένο έγγραφο κ. Πρόεδρε και θα ήθελα να πω και κάτι επιπλέον. Οι αναγνώσεις των εγγράφων, τις ξέρουμε από την δικονομία. Υπάρχει και μια ανάγνωση όμως ως διανοητική ενέργεια. Και οι αναγνώσεις των εγγράφων πολλές φορές μας οδηγούν στο συμπέρασμα, ότι υπάρχουν συνδηλώσεις, υποδόριες συνδηλώσεις ή και φανερές.
Θέλω να πω δηλαδή ότι αυτό το σχεδιάγραμμα, έχει και στοιχεία που δεν είναι πυροσβεστικά. Θα πω ένα πράγμα σ’ αυτό κ. Πρόεδρε. Ότι σε άλλα έγγραφα σε ένα ερωτικό γράμμα, μπορεί κανείς να δει τέτοιες συνδηλώσεις. Μπορεί ένα ερωτικό γράμμα να λέει σε λατρεύω, αλλά θα σε σκοτώσω. Και να τα εννοεί και τα δυο.
Σε έγγραφα τέτοια όμως θα πρέπει να δούμε τι; Σας το είπε ο κ. Κούρκουλος, την έμφαση. Και η έμφαση είναι στο πυροσβεστικό στοιχείο. Οποιαδήποτε συνδήλωση φανερή μέσα στο συγκεκριμένο έγγραφο, δεν είναι δυνατόν να ληφθεί υπόψη όταν η έμφαση είναι εκεί που είναι. Ελέχθησαν αυτά με απόλυτη επάρκεια.
Σε κάθε περίπτωση κ. Πρόεδρε, τελείωσα με τα νομικά και θεωρώ ότι αυτή η νομική κατασκευή την οποία έχουμε, δεν ξέρω ακούω ότι δεν είναι απολύτως ικανοποιητική, αν και ορισμένα θετικά στοιχεία έχει κ. Πρόεδρε. Ας λεχθεί επί παραδείγματι, γιατί είναι βήμα για την ευρωπαϊκή νομοθεσία το γεγονός ότι ο συγκεκριμένος νόμος θεωρεί ότι η ψυχική συνδρομή σε κάποια τέτοια οργάνωση όταν δεν εξυπηρετεί οικονομικό σκοπό είναι ατιμώρητη.
Αυτό είναι βήμα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και ένας μεγάλος κάποτε κ.Πρόεδρε είπε ότι το σωστό είναι να λέγεται, για να μην πω ποιος, γιατί η αλήθεια είναι πάντοτε επαναστατική και αυτό είναι κάτι που πρέπει να λεχθεί. Τέτοια διάταξη δεν υπάρχει στην Ευρώπη.
Εκείνο βέβαια που μπορούσα να σας πω, είναι ότι το περίεργο είναι ότι γι’ αυτή την κατηγορία για την οποία βαρύνεται ο Ανέστης Παπαναστασίου θα έλεγα κ. Πρόεδρε με την συγκεκριμένη κατηγορία ότι εάν δικηγορούσα στο ωραίο Baden - Baden και ερχόταν αυτή η δικογραφία θα του έλεγα κ. Πρόεδρε ότι θα απαλλαγεί.
Διότι ειδικά ο γερμανικός κώδικας έχει διάταξη που λέει ότι, όταν η συμμετοχή είναι ελάχιστη, εγώ σας λέω και όταν η συμμετοχή πέραν από την αθωότητα, μπορεί το Δικαστήριο να κρίνει ατιμώρητο το δράστη, δεδομένου ότι εδώ δεν υπάρχει καμία συμμετοχή αν μ’ αυτό το κατηγορητήριο και αν ακόμα ήθελε, και αν ήθελε υποτεθεί ότι είναι αληθές, επαναλαμβάνω εάν το Δικαστήριό σας δίκαζε τα ίδια πραγματικά περιστατικά με γερμανικό άρθρο οι πάντες και αληθών υποτιθεμένων επαναλαμβάνω των πραγματικών περιστατικών θα κατέληγαν σε απαλλαγή.
Δυο λόγια για τις αμφιβολίες και τελειώνω κ. Πρόεδρε. Εγώ γνωρίζω κ. Δικαστές ότι δεν υπάρχει Εφέτης στην Ελλάδα στον οποίον μπορεί να πει κανείς δυο λόγια για τις αμφιβολίες τις οποίες να μην έχει ακούσει. Ο κίνδυνος να ροκανίσω ροκανίδια είναι τεράστιος. Συνήθως τα περί αμφιβολιών τα λέμε στα Μικτά Ορκωτά όπου πολλές φορές μπορούμε και να εντυπωσιάσουμε έναν λαϊκό Δικαστή.
Θέλω να πω ένα πράγμα όμως κ. Πρόεδρε. Εγώ θέλω να γραφεί ότι, σε κάθε περίπτωση πέρα από την αυταπόδεικτη αθωότητα του Ανέστη Παπαναστασίου οι αμφιβολίες είναι υπέρ αυτού. Πέρα επαναλαμβάνω από την αυταπόδεικτη με την κοινή λογική σκέψη, οι αμφιβολίες είναι υπέρ αυτού και οι αμφιβολίες κ. Πρόεδρε δεν στηρίζονται όπως νομίζουν ορισμένοι ή νομίζω το ακούω, στο άρθρο 6 της ΕΣΔΑ κ. Πρόεδρε και σ’ όλα αυτά. Στηρίζονται στην αρχή της ενοχής και μόνον, το λέει πολύ ωραία ο Χωραφάς, ότι δεν είναι τίποτα άλλο οι αμφιβολίες παρά, η ακτινοβόληση με μια φράση μόνο, δεν έγραψε τίποτα άλλο επ’ αυτού, η μεγαλύτερη η διαυγέστερη ίσως ποινική διάνοια των 50 τελευταίων ετών. Ότι είναι η ακτινοβόληση της ηθικής απόδειξης.
Δηλαδή κ. Δικαστές ή πείθομαι για κάποιον, ή δεν πείθομαι. Αν δεν πείθομαι παρά κάτι, σημαίνει ότι δεν πείθομαι. Και συνεπώς κ. Πρόεδρε έχω την εντύπωση ότι, εξαιτίας της αρχής της ενοχής που είναι μια αρχή πέρα και από τη νομική και πολιτισμού, στο διάβα των αιώνων αυτό το ον που λέγεται έλλογο και το οποίο επιμένει επιμένει να λέγεται έλλογο, παρά το πώς κατανέμει τον πλούτο και την εξουσία και πώς καταστρέφει το περιβάλλον, έφθασε στο σημείο να πει ότι, για να τιμωρήσουμε κάποιον, πρέπει να είναι ένοχος.
Συνεπώς η συχνή επίκληση κ. Πρόεδρε του άρθρου 6 της ΕΣΔΑ εν προκειμένω, είναι ενδεχομένως μερικές φορές και κακή, γιατί πιστεύω ότι από την υπερεντατική εκμετάλλευση θα χάσει την δραστικότητά της. Σημειώνω πάντως ότι, πέρα από την διάταξη του άρθρου 6 που ομιλεί για το τεκμήριο της αθωότητας, έχουμε μια εξέλιξη πολύ σημαντική τους τελευταίους έναν ή δυο μήνες με τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων. Όπου ο Χάρτης αυτός, τον οποίο θα δικάσει άλλο Δικαστήριο όπως γνωρίζετε το Δικαστήριο του Λουξεμβούργου, έχει πανομοιότυπη διάταξη για το τεκμήριο της αθωότητας, το άρθρο 48 και πολύ φοβάμαι ότι έτσι όπως πάμε κ. Πρόεδρε σε ένα χρονικό διάστημα θα αντιδικώ με τον κ. Κούρκουλο και εκείνος μεν θα ξιφουλκεί εναντίον μου, με το άρθρο 6 της ΕΣΔΑ, εγώ θα εκσφενδονίζω εναντίον του το άρθρο 48 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων ο οποίος θα μπει στο ευρωπαϊκό σύνταγμα απ’ ότι είπε και ο Ρομάνο Πρόντι, είπε ότι κάθε υπογραφή δεσμεύει.
Και δεν ξέρω κ. Πρόεδρε γύρω απ’ αυτά τα ζητήματα, αν θα είναι το Δικαστήριο του Στρασβούργου που θα δικάζει η ΕΣΔΑ, ή το Δικαστήριο του Λουξεμβούργου που θα δικάζει το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, που θα καταλήξει η νομολογία, γι’ αυτό κ. Πρόεδρε ας μείνουμε ως προς αυτό στον Χωραφά για να τελειώσουμε. Είναι οι αμφιβολίες που θα τις στηρίξουμε τελειωτικά στην αρχή της ενοχής και να μην κουραζόμαστε.
Τελείωσα, αλλά θα πρέπει να πω και δυο λόγια για το θέμα της προσωπικότητας του κατηγορουμένου, στην οποία αναφέρθηκε και ο προλαλήσας συνάδελφός μου. Έχω την εντύπωση κ. Πρόεδρε ότι τα είπε όλα. Αυτό που ήθελα μόνο να πω, είναι ότι το είδατε ότι και κατά την διάρκεια της απολογίας του, είναι ένα τέκνο, ένας διανοητικός καρπός όλων αυτών των εξελίξεων οι οποίες υπάρχουν στο καιρό μας, ξέρει πολύ καλά τι του γίνεται και μάλιστα ένα στέλεχος τραπεζικής επιχείρησης, με τεχνοκρατική σκέψη, με δομημένη οικονομική σκέψη και με λογική σκέψη.
Και όπως είδατε κ. Πρόεδρε, κατέληξε μάλιστα σε ένα σημείο ότι, εγώ διαφωνώ με ορισμένους και συμφωνώ με άλλους πολιτικά και θέλω να τελειώσω μ’ αυτό κ. Πρόεδρε. Και μάλιστα είπε και την γνωστή άποψη ότι, για να έχουμε την πίτα όπως το είπε την γνωστή ιστορία, την γνωστή θέση, για να έχουμε να την μοιράσουμε πρέπει πρώτα να την αυξήσουμε. Είναι γεγονός αυτό κ. Πρόεδρε.
Εγώ κ. Πρόεδρε δεν έχω τίποτα άλλο να σας πω, αλλά θα ήθελα να πω και το εξής. Επειδή μια τέτοια δίκη δεν μπορεί να τελειώσει ούτε με το 187, αλλά ούτε μπορεί να τελειώσει ούτε και με το άρθρο 6. Είναι μια δίκη, που εγώ τουλάχιστον που θα σας αφήσω μια τελευταία γεύση και κάνω ότι μπορώ για να σας αφήσω την καλύτερη δυνατή τελευταία γεύση, είναι μια άποψη από την οποία ο ομιλών κρατεί αποστάσεις.
Ένας τρόπος υπάρχει κ. Δικαστές, μόνον ένας, ένας δικηγόρος να υπερασπίζεται ένα πελάτη. Να τον υπερασπίζεται λυσσαλέα. Θα μου επιτρέψει όμως ο Ανέστης Παπαναστασίου, να κρατήσω αποστάσεις από κάποιες τέτοιες πολιτικές θέσεις και θέλω να τελειώσω μ’ αυτό, διότι αναφέρθηκε στην διανομή.
Κύριε Πρόεδρε επειδή το δίκαιο ζει στο σπίτι της πολιτικής, θα κάνω και εγώ δυο πολιτικές σκέψεις και θα κλείσω, κατ’ αναλογία ορισμένων φιλοσόφων που είπαν ίσως την καλύτερη κουβέντα τα τελευταία 20 χρόνια. Όπως η σκέψη ζει στο σπίτι της γλώσσας, δηλαδή δεν έχουμε σκέψη πέρα από το γλωσσικό μας σύμπαν, σκεφτόμαστε με μια γλώσσα, έτσι κ. Πρόεδρε και το δίκαιο, ζει στο σπίτι της πολιτικής. Δεν ζει έξω από το σπίτι της πολιτικής.
Πολλές φορές αυτό λέγεται και δεν λέγεται στις νομικές σχολές. Θα πρέπει να δούμε το ζήτημα της δικαιοσύνης, επειδή αυτό είναι που μας απασχολεί και μάλιστα από τον πρώτο ελληνικό διαφωτισμό λέγεται ότι, αυτή είναι η μεγαλύτερη αρετή γιατί είναι μια κοινωνική αρετή κ. Δικαστές. Είναι μια αρετή προς έτερον. Και έχει ενδιαφέρον αυτό για μας, γιατί είμαστε νομικοί. Δεν είναι σαν μια αρετή όπως είναι η φρόνηση, που είναι μια αρετή για μας.
Επειδή λοιπόν το δίκαιο ζει στο σπίτι της πολιτικής, θα ήθελα να πω δυο πράγματα για την διανομή. Η διανομή κ. Πρόεδρε αυτή, το λέω και για να σας ευχαριστήσω νομίζω, ελέχθη το πρώτον από έναν πολύ μεγάλο, ο οποίος δεν είχε υπόψη του όλες τις διανοητικές επεξεργασίες στις υπόλοιπες εκατονταετίες και χιλιετίες και ομιλώ για τον Αριστοτέλη. Ο οποίος ομίλησε ότι η δικαιοσύνη είναι δυο ειδών. Η επανορθωτική κατά τα γνωστά και η διανεμητική. Στην διανεμητική δε δικαιοσύνη λέει ότι είναι κατ’ αξίαν. Κατ’ αξίαν δε κ. Πρόεδρε είναι ένα κριτήριο το οποίο γεννάται ένα ερώτημα τι σημαίνει κατ’ αξίαν; Εγώ θα έλεγα κ. Πρόεδρε ότι κατ’ αξίαν είναι εκείνος που παράγει αυτό τον πλούτο και διανέμει και αυτός ο πλούτος δεν είναι άλλος, από τον πλούτο το οποίον παράγουν οι εργαζόμενοι. Αυτή είναι η ουσία του προβλήματος.
Μόνο που η διανεμητική λειτουργία της δικαιοσύνης, βρήκα αφορμή κ. Πρόεδρε και όπως καταλαβαίνετε έχω πιαστεί από την τελευταία φράση του πελάτη μου του Ανέστη Παπαναστασίου. Στην διανεμητική όμως αυτή λειτουργία της δικαιοσύνης κ. Πρόεδρε θα το πω αυτό, αντιλέγουν ορισμένοι ακριβώς μ’ αυτή τη θεωρία της πίτας, η οποία θα πρέπει να μεγαλώσει. Και είναι βέβαια κ. Δικαστές μια εξαιρετική θεωρία αυτή, αν δεν είχαν το γνωστό ελάττωμα οι εργαζόμενοι και οι άνεργοι, που έχουν ένα ελάττωμα οι άνθρωποι και θέλουν να ζήσουν. Και όχι μόνο ότι θέλουν να ζήσουν, αλλά έχουν και ένα θράσος, θέλουν να ζήσουν και τα παιδιά τους. Και έχουν και ένα επιπλέον θράσος, ότι τα παιδιά τους θα πρέπει να τα σπουδάσουν κιόλας.
Εφόσον έχουν αυτό το ελάττωμα κ. Πρόεδρε, η θεωρία η πρώτη όπως καταλαβαίνετε δεν στέκεται. Θα πρέπει κάθε φορά να υπάρχει ένα πολιτικό στίγμα, το οποίο να αφήνει και τις ελευθερίες, αλλά κ. Πρόεδρε να βλέπει πού οδηγείται τελικά η κατανομή του πλούτου και η διανομή των βαρών αυτό είπε ο Αριστοτέλης από την αρχή και αυτό κάθε φορά δεν είναι εύκολο να επιτευχθεί, διότι χρειάζονται συλλογικά υποκείμενα για να δράσουν σ’ αυτή τη κατεύθυνση. Χρειάζονται συλλογικοί διανοούμενοι για να δράσουν σ’ αυτή τη κατεύθυνση. Δηλαδή πολιτικά υποκείμενα δρώντα σε συνθήκες δημοκρατίας, που θα διευρύνουν αυτή τη διανομή κρατώντας τις ελευθερίες μας.
Κύριε Δικαστές επιχείρησα να τελειώσω με Αριστοτέλη για να σας ευχαριστήσω, αλλά και για να το ευχαριστηθώ και εγώ κ. Πρόεδρε κατέληξα με κάποιες σκέψεις του Γκράμσι, είναι λίγο παλιός, πολλές από τις εξελίξεις ίσως δεν τον έχουν δικαιώσει, σας διαβεβαιώ όμως ότι είναι ένα άρωμα διανοητικό το οποίο κρατάει.
Κύριοι Δικαστές, ζητώ από το Δικαστήριό σας την απαλλαγή του Ανέστη Παπαναστασίου για λόγους απλής λογικής.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Μετά θα δοθεί ο λόγος αν έχουν να προσθέσουν τίποτα οι κ. κατηγορούμενοι. Διακόπτουμε για τις 12.30 γιατί είναι ώρα φαγητού.