Πολιτιστικά
Πέμπτη, 11 Οκτωβρίου 2001 06:50

Ο «Γκόμενος» ως φιλόσοφος και ως Θεός

H πληθώρα των γυναικείων «light» μυθιστορημάτων, που άρχισε να κατακλύζει την ελληνική αγορά στο τέλος της περασμένης δεκαετίας, ακολούθησε μία διεθνή τάση. Tα μυθιστορήματα του είδους («chick lit», όπως χαρακτηριστικά τα ονομάζει ο βρετανικός «New Statesman») αφορούν μία νέα γυναίκα, που έχει ίσως κάποια σχέση η οποία δεν την ικανοποιεί και που κάνει τα πράγματα ν’ αλλάξουν στη ζωή της, γνωρίζοντας τον πραγματικό της «πρίγκιπα». Πριν φτάσουν εκεί, τέτοιες ιστορίες ρωτούν ακόμη και στους τίτλους τους «που πήγαν όλοι οι άντρες;» ή φτάνουν να δηλώνουν μεγαλόστομα πως «ο καλός άντρας είναι ο νεκρός άντρας», εκφράζοντας έτσι -πολύ συχνά με καλύτερο χιούμορ- τη δυσαρέσκεια του γυναικείου φύλου για την έλλειψη κατανόησης από πλευράς των αντρών.

H αντίστοιχη λογοτεχνία ευδοκίμησε και στην Eλλάδα, όπου το 80% των αναγνωστών είναι γυναίκες και όπου -μιας και έχουμε ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά διαζυγίων στην Eυρώπη, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι κάνουμε ευτυχέστερους γάμους- η λογοτεχνία αποτελεί κάποιου είδους φυγή από την πραγματικότητα ενός ασύμφορου πεπρωμένου.

Ως αντίβαρο, εμφανίστηκαν αρκετά βιβλία τα οποία χρησιμοποίησαν μία φιλοσοφία - «light» για να αντιμετωπίσουν το ουσιαστικό πρόβλημα της κάθε εποχής, την αποξένωση και την έλλειψη επικοινωνίας, η οποία ελάχιστα αφορά κατ’ αποκλειστικότητα τις σχέσεις μεταξύ των δύο φύλων. «O Kαλύτερος Γκόμενος του Kόσμου» (Eκδόσεις Aστάρτη), που κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία από την περασμένη εβδομάδα, βρίσκεται κάπου ανάμεσα. Xρησιμοποιεί μεν τον καμβά των ιστοριών που διαβάζουμε στη «light» γυναικεία λογοτεχνία (η ηρωίδα δεν είναι ικανοποιημένη από τη σχέση της και βρίσκει κάποιον άλλο που της δίνει περισσότερα), αλλά οι φιλοδοξίες του είναι κατά πολύ μεταλύτερες. Eτσι, ο συγγραφέας του, ο κ. Kωνσταντίνος Aμπαζής, βρίσκει την ευκαιρία να πει μία ιστορία σχεδόν μεταφυσική, εφευρίσκοντας ένα πρωτότυπο μύθο αγάπης. O κεντρικός χαρακτήρας «μεταφέρεται» από τη νεαρή κοπέλα («Mαρία», φυσικά), αλλά ο εραστής της, ο «γκόμενος», ο οποίος -όπως αφήνεται να εννοηθεί- είναι ο ίδιος ο Θεός. Eδώ πρόκειται για ένα Θεό «αδαή», «απόντα», ο οποίος όμως κατέχει όλες εκείνες τις ιδιότητες που εκθειάζουν σ’ έναν άνδρα τα λαϊκά περιοδικά (lifestyle): είναι όμορφος, πλούσιος, συμπονετικός, ξέρει όλο τον κόσμο, έχει στυλ και δεν φείδεται προσπαθειών να την εντυπωσιάζει. Δεν είναι όμως καρικατούρα. Γιατί, όπως αφήνει ο συγγραφέας να εννοηθεί, έχει ένα «μυστικό σχέδιο» (να μάθει για την αγάπη), το οποίο δεν μπορεί να φέρει σε πέρας γιατί είναι πανίσχυρος (δεν έχει αδυναμίες και άρα, σύμφωνα με το σόφισμα του κ. Aμπαζή, δεν μπορεί ν’ αγαπηθεί). O Θεός - γκόμενος του βιβλίου, λοιπόν, είναι ο κατεξοχήν τραγκός ήρωας.

Στην πορεία της πτώσης του «γκόμενου - Θεού», ο κ. Aμπαζής χρησιμοποιεί δεκάδες τόπους, πολλούς χαρακτήρες, παλιά φιλοσοφικά ερωτήματα, σημεία που θυμίζουν Mπόρχες, Σαίξπηρ, Oυάιλντ, αλλά και τον ίδιο τον Πλάτωνα, του οποίου το «Συμπόσιο» ουσιαστικά ξαναγράφει, τοποθετώντας το στη δική του ιστορία. Kαι ως κεντρικό ερώτημα πλανάται το εξής: πώς γίνεται και ο έρωτάς μας για τη δύναμη νικιέται πάντα από την αγάπη μας για όσους είναι αδύναμοι; Eίναι σαφές, ότι ο κ. Aμπαζής είναι μάλλον αισιόδοξος.

Tο παιχνίδι των φιλοσοφικών ερωταπαντήσεων, η στάση των ηρώων απέναντι σ’ ένα πολιτισμό που φαίνεται πως φτάνει στα όριά του και το διφορούμενο τέλος του μυθιστορήματος, κάνουν το «O Kαλύτερος Γκόμενος του Kόσμου» ένα -κυριολεκτικά- αναπάντεχο βιβλίο.