Κόσμος
Πέμπτη, 21 Μαρτίου 2002 18:25

Με δέλεαρ τα πετρέλαια του ιρακινού Κουρδιστάν

«Το Ιράκ έχει τα χέρια δεμένα και δεν υπάρχει καμιά ανάγκη να αναληφθεί εναντίον του στρατιωτική δράση». Αυτή τη θέση υποστήριξε ο Μπουλέντ Ετζεβίτ στη Βαρκελώνη, και επανέλαβε στη συνάντησή του με τον αντιπρόεδρο Τσέινι, στην Αγκυρα.

Λαμβάνοντας υπόψη τις οικονομικές συνέπειες που θα είχε μια αμερικανο-ιρακινή σύγκρουση, οι Τούρκοι θέλουν να αποφύγουν οποιαδήποτε επιχείρηση στα σύνορά τους που θα εκτροχίαζε την εξαιρετικά ευάλωτη οικονομία τους. Η αποφασιστικότητα όμως της κυβέρνησης Μπους να προχωρήσει σε μια στρατιωτική επιχείρηση εναντίον του Ιράκ κάνει πολλούς να πιστεύουν ότι μπορεί να «εξαργυρωθεί» η υποστήριξη της Τουρκίας σε μια τέτοια επιχείρηση. Ακόμη και με τα πετρέλαια του ιρακινού Κουρδιστάν.

«Δεν πρέπει να πούμε "όχι" στις Ηνωμένες Πολιτείες, θα ήταν λάθος», λέει στη Le Figaro μια πηγή που πρόσκειται στο τουρκικό Γενικό Επιτελείο. «Θα πρέπει να διαπραγματευθούμε τη συμμετοχή μας σε μια αμερικανική επιχείρηση και να ζητήσουμε την επανενεργοποίηση των συμφωνιών του 1926». Οι συμφωνίες εκείνες, που υπεγράφησαν ανάμεσα στην κεμαλική Τουρκία και στην Αγγλία, προέβλεπαν την παραχώρηση στην Τουρκία επί 25 χρόνια του 10% των δικαιωμάτων από την εξαγωγή του πετρελαίου του Κιρκούκ και της Μοσούλης.

«Η Τουρκία πρέπει να απαιτήσει να έχει λόγο στην κατάσταση στο Ιράκ μετά την απομάκρυνση του Σαντάμ, και ιδιαίτερα στην οργάνωση του ιρακινού εδάφους», λέει η ίδια πηγή. Οι Τούρκοι στρατιωτικοί έχουν προειδοποιήσει ότι ένα ανεξάρτητο Κουρδιστάν στο βόρειο Ιράκ θα είναι γι' αυτούς "casus belli".

Ο Ουίλιαμ Σαφάιρ, πρώην σύμβουλος του Ρίτσαρντ Νίξον και αρθρογράφος των New York Times τάχθηκε από τον περασμένο Νοέμβριο υπέρ της προσάρτησης του βόρειου Ιράκ από την Αγκυρα και της εκμετάλλευσης του πετρελαίου της περιοχής. «Το βόρειο Ιράκ σημαίνει δύο εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, και η Ευρωπαϊκή Ενωση θα δεχόταν ευχαρίστως μια Τουρκία που θα ήταν κάτοχος μιας τέτοιας πηγής», σημείωσε ο αρθρογράφος.

Λίγες εβδομάδες αργότερα, ο πρώην διευθυντής της CIA Τζέιμς Γούλσι τάχθηκε κι αυτός υπέρ ενός πολέμου κατά του Σαντάμ με τη βοήθεια της Τουρκίας. Οπως είπε, «οι φόβοι για την ανακήρυξη ενός ανεξάρτητου Κουρδιστάν θα μπορούσαν να υποχωρήσουν με την παραχώρηση στην Τουρκία ενός ρόλου στη σταθερότητα του βόρειου Ιράκ και μιας πρόσβασης στις πετρελαιοπηγές».

Και το καθεστώς του Σαντάμ Χουσεϊν όμως φαίνεται πως σκέπτεται να χρησιμοποιήσει αυτό το όπλο. Σύμφωνα με τον Τύπο των Κούρδων του Ιράκ, τον περασμένο Ιανουάριο η Βαγδάτη δέχθηκε να προσφέρει ένα μέρος του πετρελαίου της με αντάλλαγμα την ουδετερότητα της Τουρκίας σε περίπτωση σύγκρουσης με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Για τον Χασάν Κενί, ειδικό για τη Μέση Ανατολή στο Πανεπιστήμιο της Αγκυρας, οι συνέπειες μιας συμφωνίας για την εκμετάλλευση του πετρελαίου του Ιράκ θα ήταν άμεσες. «Η Τουρκία θα εκτόπιζε όλες τις αραβικές χώρες, καθώς και τις ευρωπαϊκές. Η επανενεργοποίηση των συμφωνιών του 1926 είναι ένα όνειρο, ένα όραμα από το παρελθόν».

Προς το παρόν, ο πρωθυπουργός Μπουλέντ Ετζεβίτ αρνείται να συμφωνήσει με οποιαδήποτε δράση κατά του Ιράκ. Πρέπει να αναλάβουν πρωτοβουλία οι στρατηγοί για να του αλλάξουν γνώμη. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που ο Ντικ Τσέινι επέμενε τόσο πολύ να συναντηθεί αυτή την εβδομάδα με τον αρχηγό του Τουρκικού Γενικού Επιτελείου, κάτι που δεν προβλεπόταν από το πρωτόκολλο.