Τα διεθνή ποινικά δικαστήρια συνήθως ξεκινούν το έργο τους με έναν κατηγορούμενο μεσαίου μεγέθους, στον οποίο επιβάλλουν τελικά μια βαριά ποινή. Τα πρώτα που ακολούθησαν αυτή την τακτική ήταν τα δικαστήρια για τη Ρουάντα και την πρώην Γιουγκοσλαβία. Το ίδιο έκανε την περασμένη εβδομάδα και το δευτεροβάθμιο δικαστήριο για τα εγκλήματα των Ερυθρών Χμερ, που εδρεύει στην Πνομ Πενχ. Καταδίκασε σε ισόβια κάθειρξη τον Κάινγκ Γκουέκ Εάβ, γνωστό ως Ντόικ, πρώην επικεφαλής της διαβόητης φυλακής S21, όπου από το 1975 ως το 1979 κρατήθηκαν, βασανίστηκαν και στάλθηκαν στο εκτελεστικό απόσπασμα περισσότερα από 12.000 άτομα. Πρωτοδίκως, ο Ντόικ είχε καταδικαστεί σε κάθειρξη 30 ετών.
Αυτό που ήταν ασυνήθιστο με τη δίκη του Ντόικ, γράφει στη «Χέραλντ Τρίμπιουν» ο συγγραφέας Τιερί Κριβελιέ, ήταν η ομολογία του για το πώς ασπάστηκε μια ιδεολογία που οδήγησε στον θάνατο 1,7 εκατομμύριο Καμποτζιανούς.
Το 2009, για μια περίοδο έξι μηνών, μόνος ή απέναντι στις οικογένειες των θυμάτων του, ο Ντόικ ανέλυσε στο δικαστήριο την τακτική που χρησιμοποιούσαν οι Ερυθροί Χμερ για να τρομοκρατήσουν, να αποσπάσουν ομολογίες και τελικά να συντρίψουν τον ίδιο τους τον λαό. «Λυπάμαι πραγματικά που υπαναχώρησα σε ιδέες άλλων και δέχθηκα τα εγκληματικά καθήκοντα που μου ανέθεσαν» τόνισε και πρόσθεσε: «Οταν το σκέφτομαι, εξοργίζομαι πρώτα με την κεντρική επιτροπή του κόμματος, που χρησιμοποίησε όλων των ειδών τα τεχνάσματα για να οδηγήσει τη χώρα στην απόλυτη τραγωδία, κι έπειτα με μένα, που υπάκουσα τυφλά τις εγκληματικές εντολές τους».
Ο Ντόικ μίλησε και για τη δεκαετία του '60, όταν εργαζόταν ως καθηγητής μαθηματικών σε μια πόλη βορείως της Πνομ Πενχ που διψούσε για κοινωνική αλλαγή. Περιέγραψε επίσης πώς, ύστερα από οκτώ χρόνια που ήταν ένας αρχιεκτελεστής της αστυνομίας της Πνομ Πενχ, επέστρεψε στα τέλη της δεκαετίας του '80 στη διδασκαλία και από κομμουνιστής έγινε χριστιανός.
Πώς γίνεται ένας Ντόικ; Και πώς ζει με τα εγκλήματά του; Ποτέ άλλοτε ένα διεθνές δικαστήριο δεν είχε την ευκαιρία να ακούσει τόσες λεπτομέρειες για τη ζωή ενός κατά συρροή δολοφόνου. Ποτέ άλλοτε τα θύματα του Ντόικ δεν είχαν την ευκαιρία να τον συναντήσουν κατά πρόσωπο. Εκείνος εξέφρασε τύψεις, αλλά οι εισαγγελείς έκριναν ότι δεν ήταν απολύτως ειλικρινής. Ζήτησε να τον συγχωρήσουν, αλλά οι οικογένειες των θυμάτων αρνήθηκαν κατηγορηματικά. Βεβαίωσε ότι θα δεχθεί οποιαδήποτε τιμωρία, ακόμη και «λιθοβολισμό».
Κι όταν η δίκη έφτανε στο τέλος της, άλλαξε γνώμη και ζήτησε να τον αφήσουν ελεύθερο γιατί δεν ενέπιπτε στη δικαιοδοσία του δικαστηρίου, αφού δεν ήταν κορυφαίο στέλεχος των Ερυθρών Χμερ. Οι δικηγόροι του έφτασαν να ζητήσουν την αθώωσή του. Τελικά, τον Ιούλιο του 2010, καταδικάστηκε σε κάθειρξη 30 ετών. Αλλά το δευτεροβάθμιο δικαστήριο έκρινε ότι η ποινή εκείνη ήταν επιεικής και τον καταδίκασε σε ισόβια. Αυτοί που έκριναν οριστικά την τύχη του ήταν οι τέσσερις καμποτζιανοί δικαστές, που ψήφισαν υπέρ των ισοβίων, μαζί με έναν ξένο δικαστή. Αλλοι δύο ξένοι δικαστές διαφώνησαν.
Για χρόνια, η κυβέρνηση της Καμπότζης έχει αποδείξει ότι θέλει να ελέγχει πλήρως το δικαστικό σύστημα. Το καθεστώς έχει προστατεύσει τουλάχιστον δύο υπόπτους που ήταν ιεραρχικά ανώτεροι του Ντόικ στους Ερυθρούς Χμερ. Η κυβέρνηση και το δικαστικό σύστημα βρήκαν όμως στο πρόσωπο του Ντόικ, ενός τέλειου στρατιώτη της επανάστασης, τον τέλειο κακό. Και τον μετέτρεψαν σε σύμβολο απόδοσης δικαιοσύνης.
Πιθανότατα θα είναι ο τελευταίος. Γιατί οι άλλοι τρεις πρώην ηγέτες των Ερυθρών Χμερ που δικάζονται -όλοι πρώην μέλη της ανώτατης διοίκησης του καθεστώτος Πολ Ποτ- δεν είναι διατεθειμένοι να ακολουθήσουν το παράδειγμά του και να εκφράσουν την παραμικρή ενοχή ή την παραμικρή τύψη. Ισα-ίσα. Γι' αυτούς ο Ντόικ είναι ο μεγαλύτερος ηλίθιος που θα μπορούσε να υπάρξει.
Πηγή: International Herald Tribune, ΑΠΕ-ΜΠΕ