Οποιος προσπαθεί να καταλάβει τις πρόσφατες διαδηλώσεις εναντίον του καθεστώτος Πούτιν στη Ρωσία, καλά θα κάνει να διαβάσει την παρακάτω ανάλυση ενός εξέχοντος αρθρογράφου.
«Ο πολιτικός ανταγωνισμός είναι η καρδιά της δημοκρατίας», τονίζει σε ένα πρόσφατο άρθρο του, επισημαίνοντας την απουσία ενός τέτοιου ανταγωνισμού στη σύγχρονη Ρωσία. Η χώρα αυτή, συνεχίζει, είναι πολύ διαφορετική από αυτό που ήταν στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Η μεσαία τάξη είναι οικονομικά σταθερή, έχει στενές σχέσεις με τον υπόλοιπο κόσμο και ζητά πολιτικά δικαιώματα. «Η ποιότητα του κράτους μας», τονίζει, «δεν ανταποκρίνεται στην επιθυμία της κοινωνίας των πολιτών να συμμετέχει σ' αυτό».
Σε ό,τι αφορά τη διαφθορά, ο αρθρογράφος είναι δηκτικός. «Το πρόβλημα προέρχεται από την απουσία διαφάνειας και της υποχρέωσης των κυβερνητικών υπηρεσιών να λογοδοτούν στην κοινωνία. Κατά την ταραχώδη δεκαετία του '90, οι νέοι ονειρεύονταν να γίνουν ολιγάρχες. Τώρα θέλουν να γίνουν δημόσιοι υπάλληλοι. Πολλοί βλέπουν το δημόσιο ως πηγή εύκολου και γρήγορου χρήματος». Ολες αυτές οι προκλήσεις, συνεχίζει, μπορούν να ξεπεραστούν μόνο με περισσότερο πολιτικό ανταγωνισμό, ένα πραγματικό κράτος δικαίου και διαφάνεια.
Το περίεργο είναι ότι συντάκτης του παραπάνω κειμένου είναι ο ίδιος ο Βλαντίμιρ Πούτιν, ο αρχιτέκτονας και δημιουργός του συστήματος το οποίο επικρίνει.
Ο Πούτιν μοιάζει να καταλαβαίνει τα προβλήματα της Ρωσίας, γράφει ο Φαρίντ Ζακάρια στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού ΤΙΜΕ. Αυτό που δεν καταλαβαίνει είναι ότι στα μάτια πολλών πολιτών είναι η πηγή των προβλημάτων. Εκείνος πιστεύει ότι είναι ο σωτήρας της σύγχρονης Ρωσίας, ο άνθρωπος που σταμάτησε την παρακμή και τη εξαθλίωσή της κατά τη δεκαετία του ’90. Οι αντίπαλοί του τον θεωρούν έναν πρώην «απαράτσικ» που οικοδομεί ένα νέο, βελτιωμένο σοβιετικό κράτος.
Καμιά από τις δύο εικόνες δεν είναι ακριβής. Ο πραγματικός ήρωας της σωτηρίας της Ρωσίας ήταν το πετρέλαιο. Η αύξηση του μέσου εισοδήματος της χώρας δεν ήταν προϊόν της πολιτικής του Πούτιν, αλλά των τιμών του πετρελαίου. Το μέλλον της Ρωσίας -και του Πούτιν- θα εξαρτηθεί κατά πάσα πιθανότητα από αυτόν τον παράγοντα και όχι από τις ικανότητές του, την αντοχή της αντιπολίτευσης ή τη δύναμη του Facebook.
Η τιμή του πετρελαίου, όταν ο Πούτιν ανέλαβε την εξουσία, ήταν 27 δολάρια το βαρέλι. Σήμερα είναι 116 δολάρια. Το πετρέλαιο αντιστοιχεί στα δύο τρίτα των εξαγωγών της Ρωσίας και στο 50% των εσόδων της. Η Δύση πιστεύει ότι ο Πούτιν διατηρείται στην εξουσία χάρις στην καταστολή. Στην πραγματικότητα, το οφείλει στη δωροδοκία και την ευνοιοκρατία.
Αρκεί να κοιτάξει κανείς γύρω του για να καταλάβει ότι η Αραβική Ανοιξη δεν επηρέασε τις μοναρχίες και τις δικτατορίες της περιοχής που έχουν πετρέλαιο. Με εξαίρεση τη Λιβύη -ένα χαώδες καθεστώς του οποίου ηγούνταν ένας παρανοϊκός- καμιά από τις κυβερνήσεις που έπεσαν δεν είχε σημαντικά πετρελαϊκά έσοδα. Η Σαουδική Αραβία, το Ιράν, η Βενεζουέλα, οι χώρες του Κόλπου, επέζησαν.
Ο Πούτιν θα κερδίσει τις εκλογές του Μαρτίου και θα εδραιώσει την εξουσία του. Τα προβλήματά του έχουν μακροπρόθεσμο χαρακτήρα. Για να είναι ισοσκελισμένος ο προϋπολογισμός, η τιμή του πετρελαίου πρέπει να αυξηθεί στα 125 δολάρια. Ο πληθυσμός γερνάει, άρα το κόστος των συντάξεων μεγαλώνει. Η περιοχή του Καυκάσου βράζει. Και ο μόνος τρόπος να λυθούν αυτά τα προβλήματα είναι να αλλάξει η δομή της κρατικής εξουσίας και του ελέγχου.
Πηγή: TIME, ΑΠΕ-ΜΠΕ