Κόσμος
Πέμπτη, 29 Μαρτίου 2012 13:35

Χαβάη: Μαθήματα βιώσιμης αλιείας από τους ιθαγενείς

Πριν από μερικούς αιώνες, οι κάτοικοι της Χαβάης έπιαναν περισσότερα ψάρια, ψαρεύοντας όμως λιγότερο και εφαρμόζοντας περιορισμούς με μεγάλη αυστηρότητα, ακόμη και αν αυτό σήμαινε την εκτέλεση των παραβατών.

Πριν από μερικούς αιώνες, οι κάτοικοι της Χαβάης έπιαναν περισσότερα ψάρια, ψαρεύοντας όμως λιγότερο και εφαρμόζοντας περιορισμούς με μεγάλη αυστηρότητα, ακόμη και αν αυτό σήμαινε την εκτέλεση των παραβατών. Οι συντάκτες νέας έκθεσης πιστεύουν ότι τα ευρήματά τους θα μπορούσαν να αποτελέσουν αφορμή για αλλαγές στην αλιευτική πολιτική, εν μέσω βάσιμης ανησυχίας ότι μέσα στις επόμενες δεκαετίες, η υπεραλίευση θα έχει οδηγήσει σε κατάρρευση πολλών αποθεμάτων.

Σύμφωνα με τους ερευνητές του Κολεγίου Κόλμπι, στο Μέιν των Ηνωμένων Πολιτειών, επί 400 χρόνια - μεταξύ 1400 και 1800- οι ιθαγενείς της Χαβάης έπιαναν περίπου τα διπλάσια ψάρια σε σχέση με τους σύγχρονους αλιευτικούς στόλους και τριπλάσια από την ποσότητα που σε γενικές γραμμές θεωρείται βιώσιμη. Όπως διευκρινίζει η Λόρεν Μακλέναχαν, βασική συντάκτρια της έκθεσης που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Fish and Fisheries, οι Χαβανέζοι εκείνης της εποχής έπιαναν κάθε χρόνο γύρω στους 15 τόνους ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, ανοιχτά της Χαβάης και των Φλόριντα Κις, δηλαδή των δύο μεγαλύτερων οικοσυστημάτων κοραλλιογενών υφάλων σε αμερικανικά ύδατα.

Η Μακλέναχαν και ο συνάδελφός της Τζον Κίτινγκερ από το Κέντρο Ωκεανικών Λύσεων της Καλιφόρνια έψαξαν στα ιστορικά αρχεία και βρήκαν ότι οι ιθαγενείς χρησιμοποιούσαν πολλές τεχνικές παρόμοιες με τις σημερινές, ενώ εφάρμοζαν περιορισμούς και απαγορεύσεις σε ορισμένες περιοχές, είδη ψαριών ή στη χρήση συγκεκριμένου εξοπλισμού. Η ποινή για τους παραβάτες ήταν η σωματική τιμωρία ή ακόμη και ο θάνατος.

Αν και προφανώς οι συντάκτες δεν προτείνουν τόσο ακραίες λύσεις, τάσσονται υπέρ της επιβολής αυστηρότερων ποινών. Σήμερα στη Χαβάη «σε τιμωρούν πολύ σκληρότερα αν κλέψεις ένα ζευγάρι γυαλιά από ένα κατάστημα παρά αν ψαρέψεις ένα σωρό ψάρια ακατάλληλου μεγέθους ή είδους», λέει ο Δρ. Κίτινγκερ.

Ποικιλία ειδών

Τα αποτελέσματα της μελέτης δεν εξέπληξαν τον ειδικό σε θέματα αλιείας Ντιρκ Τσέλερ από το Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας. Όπως εξηγεί, οι κάτοικοι της Χαβάης κατόρθωσαν να ψαρεύουν τεράστιες ποσότητες με βιώσιμο τρόπο επειδή μεταξύ άλλων δεν προτιμούσαν συγκεκριμένα είδη, αλλά ποικιλία ψαριών. Επιπλέον, έχει καταγραφεί η ποινικοποίηση της αλιείας σε περιοχές αναπαραγωγής - και όχι μόνο- ώστε τα ψάρια να έχουν τη δυνατότητα να πολλαπλασιαστούν.

Ένα μέλλον δίχως ψάρια;

Σήμερα, το 85% των αλιευτικών πόρων είτε έχουν ήδη καταρρεύσει είτε οδεύουν προς την κατάρρευση. Όλοι οι αλιείς του κόσμου ψαρεύουν κάθε χρόνο υπερδιπλάσιο αριθμό ψαριών σε σχέση με αυτόν που θεωρείται βιώσιμος. Επιστήμονες προβλέπουν ότι εάν η τάση αυτή συνεχιστεί, το σύνολο των αλιευμάτων που προορίζονται για κατανάλωση από τον άνθρωπο θα έχουν καταρρεύσει έως το 2050. Όπως προειδοποίησε πρόσφατα ο ειδικός σύμβουλος του Περιβαλλοντικού Προγράμματος του ΟΗΕ Παβάν Σουχντέβ, «σε 40 χρόνια από σήμερα θα έχουμε ξεμείνει από ψάρια».