Η Ισπανία χρειάζεται ένα άλλου είδους πρόγραμμα διάσωσης, το οποίο θα στηρίζεται σε τρεις πυλώνες: τις τράπεζες, τη χρηματοδότηση και τη δημοσιονομική εξυγίανση.
Από τους Νιλ Ανμακ και Φιόνα Μαχάργκ-Μπράβο
Η Ισπανία δεν χρειάζεται άμεσα διάσωση. Έχει ήδη συγκεντρώσει τα κεφάλαια για να εξυπηρετήσει τις μισές από τις φετινές της υποχρεώσεις, ενώ χάρη στα φθηνά δάνεια της ΕΚΤ, οι τράπεζες μπορούν να καλύψουν τις υπόλοιπες χρηματοδοτικές της ανάγκες. Ίσως, όμως, κάποια στιγμή η Μαδρίτη να χρειαστεί βοήθεια. Οι αυξανόμενες αποδόσεις των ομολόγων και οι ανησυχίες σχετικά με το αξιόχρεο της χώρας ενδέχεται να περιορίσουν τη ρευστότητα των τραπεζών ή να δυσχεραίνουν τη χρηματοδότηση του κράτους από τις τράπεζες.
Σε περίπτωση που η Ισπανία χρειαστεί πλήρη διάσωση, κατά το παράδειγμα της Ελλάδας, της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας, οι πόροι της ευρωζώνης θα περιοριστούν σημαντικά. Οι αγορές ανησυχούν ότι μπορεί η Ιταλία να είναι η επόμενη. Οι επενδυτές μπορεί να αρχίσουν να φοβούνται ακόμη και για αναδιάρθρωση του χρέους, όπως ανησυχούν για την Πορτογαλία. Η Ισπανία, όμως, χρειάζεται ένα άλλου είδους πρόγραμμα, το οποίο θα στηρίζεται σε τρεις πυλώνες.
Ο πρώτος είναι οι τράπεζες. Αν και η κυβέρνηση πιέζει τις ισπανικές τράπεζες να κάνουν πιο ρεαλιστικές προβλέψεις όσον αφορά στις ζημιές από την αγορά ακινήτων, οι αγορές δεν έχουν πειστεί ότι είναι αρκετά υψηλές καθώς η οικονομία βυθίζεται σε σφοδρή ύφεση. Πρόσθετα κεφάλαια μπορούν να χορηγηθούν από τους μηχανισμούς στήριξης της ευρωζώνης, οι οποίοι θα δανείσουν τις κυβερνήσεις και αυτές με τη σειρά τους τις τράπεζες. Το μόνο που θα καταφέρει, όμως, τότε η Ισπανία είναι να συσσωρεύσει περισσότερο χρέος. Μέχρι στιγμής, δεν είναι δυνατό η ευρωζώνη να διοχετεύσει χρήματα απευθείας στις τράπεζες.
Εάν η Ισπανία αναγκαστεί να στηρίξει μόνη της τις τράπεζες, θα πρέπει να προσπαθήσει να περιορίσει την έκθεσή της μοιράζοντας τις ζημιές με τα πιστωτικά ιδρύματα, αν και κάτι τέτοιο μπορεί να αποδειχθεί δύσκολο καθώς οι ομολογιούχοι μειωμένης προτεραιότητας είναι κατά κύριο λόγο πελάτες λιανικής των τραπεζών. Η Μαδρίτη θα μπορούσε, επίσης, να χρησιμοποιήσει ένα πρόγραμμα προστασίας στοιχείων ενεργητικού, με το οποίο το κόστος ανακεφαλαιοποίησης θα μπορούσε να καταμεριστεί χρονικά.
Ο δεύτερος πυλώνας είναι η χρηματοδότηση. Η Ισπανία θα χρειαστεί 170 δισ. ευρώ την επόμενη διετία, σύμφωνα με την επενδυτική τράπεζα Investec. Οι επενδυτές πρέπει να πειστούν να αγοράσουν ισπανικούς τίτλους. Ο καλύτερος τρόπος θα ήταν ένα νέο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων από την ΕΚΤ. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας μπορεί να αγοράσει ομόλογα στη δευτερογενή αγορά αλλά μόνο η ΕΚΤ έχει τους πόρους να διασφαλίσει ουσιαστικά τη σταθερότητα των επιτοκίων και να καθησυχάσει τις αγορές. Το πρόβλημα είναι ότι οι επενδυτές ομολόγων θα προβληματιστούν εάν η ΕΚΤ καταγράψει νέες ζημιές σε περίπτωση αναδιάρθρωσης, όπως έγινε με την Ελλάδα. Το ιδανικό θα ήταν να αντιμετωπιστεί η ΕΚΤ ως ομολογιούχος του ιδιωτικού τομέα. Εναλλακτικά, θα μπορούσε να προχωρήσει σε εξαναγκαστική αγορά ομολόγων προκειμένου να διασκεδάσει τις ανησυχίες των επενδυτών για ενδεχόμενη χρεοκοπία. Αυτό, όμως, είναι κάτι που η κεντρική τράπεζα δεν έχει θελήσει να κάνει ως τώρα, εν μέρει λόγω των αντιρρήσεων που έχει προβάλει η Bundesbank.
Τέλος, η Ισπανία χρειάζεται δημοσιονομική εξυγίανση. Οι αγορές ανησυχούν ότι η χώρα θα παρασυρθεί σε ένα αυτοκαταστροφικό σπιράλ λιτότητας. Το ΔΝΤ έχει καταλάβει ότι, εάν δεν αναλάβει δράση, η Ισπανία δεν θα εκπληρώσει τον φετινό στόχο για το έλλειμμα αλλά ούτε τον στόχο 3% του επόμενου έτους. Σύμφωνα με την Ομοσπονδία Αποταμιευτικών Τραπεζών της Ισπανίας (Funcas), η ισπανική οικονομία θα συρρικνωθεί κατά 1,5% τον επόμενο χρόνο, εν μέρει χάρη στη μείωση του ελλείμματος, ενώ η ανεργία θα ανέλθει στα πρωτοφανή επίπεδα του 26,3%.
Για να υπάρξει «light» διάσωση της Ισπανίας, πρέπει να γίνουν και οι τρεις αυτές κινήσεις. Καμία δεν είναι εύκολη. Η εναλλακτική πρόταση, όμως, είναι μια πλήρης διάσωση που θα οδηγήσει τη χώρα σε ένα σπιράλ μετάδοσης της κρίσης και πιθανόν σε χρεοκοπία, το οποίο θα ήταν πολύ χειρότερο.
REUTERS BREAKINGVIEWS