O Αλβιν Ραζκομάρ έκανε βάρδιες με την ομάδα του στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια όταν βρέθηκε αντιμέτωπος με μια δύσκολη περίπτωση: ένας ηλικιωμένος σε επικίνδυνη κατάσταση, με πολύ χαμηλά επίπεδα νατρίου.
O τριτοετής Ραζκομάρ ήταν ο μεγαλύτερος στην ομάδα και οι άλλοι περίμεναν οδηγίες από αυτόν. Η απάντηση ήταν η έγχυση αλατούχου διαλύματος, αλλά σε τι ποσότητα και δόσεις; Μια λάθος συνταγή θα μπορούσε να έχει ολέθρια αποτελέσματα.
O Ραζκομάρ δεν είχε κοιμηθεί για 24 ώρες και ήταν εξαντλημένος, αλλά η αβεβαιότητα που επικρατούσε ήταν σαν μια ένεση αδρεναλίνης. Εψαξε στην τσέπη της λευκής του στολής κι έβγαλε όχι κάποιο εγχειρίδιο, αλλά το iPhone του. Πληκτρολογώντας μια εφαρμογή που λέγεται MedCalc, είχε μέσα σε ένα λεπτό όλες τις πληροφορίες που ήθελε.
Η ιστορία της ιατρικής καθορίζεται από τις προόδους της βιοεπιστήμης. Σε καμιά άλλη εποχή της ιστορίας, όμως, δεν είχε σημαδευτεί σε τέτοιο βαθμό από την ψηφιακή τεχνολογία. Η επέκταση των "γκάτζετ", των εφαρμογών και των πληροφοριών που βρίσκονται στο Διαδίκτυο έχει προσφέρει στους γιατρούς -και ιδιαίτερα τους νέους, όπως είναι ο 28χρονος Ραζκομάρ- έναν τεράστιο σάκκο με καινούργια εργαλεία: νέους τρόπους διάγνωσης ασθενειών και αντιμετώπισης ασθενών, καθώς και απόσπασης και κατανομής πληροφοριών.
Την ίδια στιγμή, έχει δημιουργηθεί ένα ιατρικό χάσμα γενεών. Οι παλιότεροι γιατροί θαυμάζουν, και ζηλεύουν, την άνεση με την οποία οι νεότεροι χρησιμοποιούν την τεχνολογία. Ανησυχούν όμως και για τον κίνδυνο να χαθούν οι ανθρώπινες σχέσεις που βρίσκονται στην καρδιά του ιατρικού επαγγέλματος.
«Η προσθήκη μιας εφαρμογής δεν καθιστά απαραιτήτως ένα γιατρό καλύτερο», λέει ο Πολ Τανγκ, υπεύθυνος καινοτομιών στο Ιατρικό Ιδρυμα Πάλο Αλτο της Καλιφόρνια. «Αυτό που πρέπει να μάθουμε είναι πώς να χρησιμοποιούμε την τεχνολογία για να γίνουμε καλύτεροι, και πιο ανθρώπινοι, επαγγελματίες».
Ο 66χρονος Πολ Χάινεκεν είναι πολύ αγαπητός στο Ιατρικό Κέντρο του Σαν Φρανσίσκο, όπου εργάζεται από το 1978. Ένα πρωί, ενώ καθοδηγούσε μαθητευόμενους γιατρούς στις πτέρυγες του νοσοκομείου, βρέθηκε αντιμέτωπος με το λεπτό καθήκον που έχει κάθε καθηγητής ιατρικής: να χρησιμοποιήσει τους βαρειά αρρώστους για να μοιραστεί τη γνώση. Η ομάδα μπήκε έτσι στο δωμάτιο ενός ετοιμοθάνατου βετεράνου πολέμου, ηλικίας 90 ετών. Ο Χάινεκεν ζήτησε συγγνώμη από τον ασθενή για την εισβολή, γονάτισε δίπλα του και ακολούθησε την παραδοσιακή διαδικασία της επίκρουσης της καρδιάς. «Κάντε το όπως εγώ», είπε στην ομάδα, ακουμπώντας το αριστερό του χέρι στην καρδιά του 90χρονου και κτυπώντας το μεσαίο δάκτυλο με το μεσαίο δάκτυλο του δεξιού του χεριού. Οι μαθητευόμενοι έκαναν το ίδιο. Με ένα ηχοκαρδιογράφημα, η δουλειά θα γινόταν με μεγαλύτερη ακρίβεια. Ο δρ. Χάινεκεν ήθελε όμως οι νεαροί γιατροί να ζήσουν την ανακάλυψη μιας διογκωμένης καρδιάς. Και γεμίζει τις ημέρες του με ανάλογα μαθήματα, αγνοώντας τις πιέσεις που ασκεί η τεχνολογία.
«Λέω στους μαθητές μου ότι πρώτο τους μέλημα πρέπει να είναι να κοιτάζουν τον ασθενή, όχι τον υπολογιστή», τονίζει. Για τον σκοπό αυτό, λέει στους γιατρούς να περνούν στο τέλος της βάρδιας τους από κάθε ασθενή χωριστά. «Τους λέω: μην πάτε στον υπολογιστή. Πηγαίντε πίσω στο δωμάτιο, καθίστε και ακούστε τους ασθενείς. Και μη δείξετε ότι βιάζεστε».
Το πρώτο του ραντεβού πριν από μερικές ημέρες ήταν με τον Ερικ Κόνραντ, έναν 65χρονο βετεράνο του Βιετνάμ με σοβαρό εμφύσημα. Τον βλέπει από το 1993. Πρώτα του ζήτησε να καθίσει σε μια καρέκλα για να συζητήσουν. Τον ενθάρρυνε, του έκανε διάφορες ερωτήσεις και μόνο αφού πέρασε αρκετή ώρα τον εξέτασε. «Τον λατρεύω», λέει ο Κόνραντ. «Είναι πάντα ακριβής και ανθρώπινος, είτε λέει καλά είτε κακά νέα».
Τριάντα οκτώ χρόνια και μια τεχνολογική επανάσταση χωρίζουν τον δρα Χάινεκεν από τον δρα Ραζκομάρ. Ο τελευταίος μεγάλωσε στη Σίλικον Βάλεϊ και έμαθε να χειρίζεται υπολογιστές από τα δώδεκα. Το 2009 ήταν από τους πρώτους που χρησιμοποίησαν το iPhone ως ιατρικό εργαλείο. «Τότε πίστευαν ότι αν κοιτούσες το τηλέφωνό σου δεν δούλευες».
Ο Ραζκομάρ αποθηκεύει κάθε κλινική πληροφορία που ανακαλύπτει σε μια εφαρμογή που λέγεται Evernote. «Είναι ο δεύτερος εγκέφαλός μου», τονίζει. «Εχω πλέον ένα μικρό εγχειρίδιο προσωποποιημένων κλινικών μαργαριταριών που μεταφέρω συνεχώς μαζί μου στο iPhone μου».
Ο Ραζκομάρ ξέρει ότι έχει ακόμη πολλά να μάθει, ιδιαίτερα για ασθενείς με κοινωνικές και ψυχολογικές περιπλοκές. «Ενας ασθενής μου πρόσφατα με απέλυσε», λέει χαμογελώντας. «Και φυσικά πήγε στον δρα Χάινεκεν».
Πηγή: New York Times, ΑΠΕ-ΜΠΕ