Σε ένα βαθμό, οι νέοι ηγέτες της Κίνας που ανακοινώθηκαν πριν από μερικές ημέρες έχουν ένα παρελθόν εξίσου ενιαίο με τα σκούρα κοστούμια και τις κόκκινες γραβάτες που φορούσαν στην τελετή ανάληψης των καθηκόντων τους.
Τα επτά μέλη της Διαρκούς Επιτροπής του Πολιτικού Γραφείου έχουν στενούς δεσμούς με προηγούμενα ηγετικά στελέχη, είτε μέσω των οικογενειών τους, είτε μέσω θεσμικών οργανώσεων. Λίγες πρωτοβουλίες έχουν αναλάβει στη διάρκεια της σταδιοδρομίας τους. Και οι περισσότεροι (πέντε στους επτά) υπήρξαν σύμμαχοι ή προστατευόμενοι του Zιανγκ Ζεμίν, του ογδοντάχρονου πρώην γραμματέα του κόμματος, που παραιτήθηκε το 2002. Οι άλλοι δύο έχουν δεσμούς με τον διάδοχο του, τον Χου Τζιντάο. Τουλάχιστον ένας, ο Γιου Ζενγκσένγκ, συνδέεται στενά και με την οικογένεια του Ντενγκ Σιαοπίνγκ, ο οποίος είχε διορίσει τόσο τον Zιανγκ όσο και τον Χου.
Το Κομμουνιστικό Κόμμα και οι προπαγανδιστές του αρέσκονται να λένε ότι το σύστημα προαγωγής είναι αξιοκρατικό και παράγει καλύτερους ηγέτες απ' αυτούς που αναδεικνύονται μέσα από τις εκλογές στις δυτικές δημοκρατίες. Πολλοί επικριτές του συστήματος όμως, περιλαμβανομένων αρκετών κομματικών στελεχών, επισημαίνουν ότι το σύστημα αυτό έχει δημιουργήσει μια αξιοκρατία της μετριότητας.
Εκείνοι που κάνουν τα λιγότερο τολμηρά βήματα, και αφιερώνουν την ενέργειά τους σε δεξιώσεις με ανώτατους αξιωματούχους, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να φτάσουν στα ανώτερα αξιώματα. Πρόσφατες ακαδημαϊκές μελέτες και αναλύσεις του παρελθόντος των ηγετών δείχνουν ότι οι αποφασιστικοί παράγοντες για την άνοδο στην κορυφή δεν είναι το ταλέντο, αλλά οι οικογενειακοί δεσμοί και η πολιτική προστασία.
Υπάρχουν μεγάλες αμφιβολίες, ακόμη και μεταξύ των ανώτερων στελεχών του κόμματος, ότι το σύστημα αυτό δεν αναδεικνύει τους αρίστους για την αντιμετώπιση των μεγάλων προβλημάτων της χώρας, που είναι η βραδεία οικονομική ανάπτυξη, η ρύπανση του περιβάλλοντος και η κοινωνική αστάθεια. Αίσθηση έχει προκαλέσει και μια σειρά πρόσφατων σκανδάλων, μαζί με αποκαλύψεις ότι οι οικογένειες ανωτάτων αξιωματούχων έχουν επενδύσεις αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Την περασμένη Παρασκευή, σε ένα σεμινάριο που πραγματοποιήθηκε στο Πεκίνο, ο Λι Ρούι, ένας αξιωματούχος που υπήρξε κάποτε γραμματέας του Μάο, δήλωσε ότι έχει προειδοποιήσει τους κομματικούς ηγέτες να προχωρήσουν σε μεγάλες αλλαγές στον τρόπο διορισμού των αξιωματούχων. Σε αντίθετη περίπτωση, τους έχει πει, θα υπάρξουν περισσότερα σκάνδαλα όπως αυτό που οδήγησε στην πτώση του Μπο Σιλάι.
Ο Τσενγκ Λι, ένας καθηγητής κινεζικής πολιτικής στο Brookings Institution, έγραψε τον περασμένο Σεπτέμβριο ότι το κινεζικό πολιτικό σύστημα ευνοεί τις ισχυρές τάσεις και τους ασθενείς ηγέτες, καθώς επίσης ότι υποφέρει από νεποτισμό και μια σχέση προστάτη και προστατευόμενου.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες δυτικές χώρες, ορισμένες εξέχουσες πολιτικές οικογένειες ασκούν ασφαλώς εξουσία μέσα από διαδοχικές γενιές: είναι αρκετό να σκεφτεί κανείς τους Κένεντι ή τους Μπους. Η επιρροή των παλαιότερων γενιών είναι όμως πιο εμφανής στην Κίνα. Η αυξανόμενη κυριαρχία των λεγόμενων «πριγκιπόπουλων», όσων δηλαδή συνδέονται συγγενικά με πρώην στελέχη του κόμματος, είναι μια σαφής ένδειξη ότι το οικογενειακό υπόβαθρο παίζει αποφασιστικό ρόλο στην αναρρίχηση στην εξουσία. Τέσσερα από τα επτά μέλη της Διαρκούς Επιτροπής, περιλαμβανομένου του Σι Τζινπίνγκ, προέρχονται από την κόκκινη αριστοκρατία. Ενας από αυτούς, ο Ουάνγκ Τσισάν, που μοιάζει να προτιμά τις μπλε γραβάτες, εισχώρησε σε αυτήν μέσω του γάμου του.
«Ο ίδιος ο Σι Τζινπίνγκ δεν ήρθε στην εξουσία χάρη σε κάποια ιδιαίτερα πολιτικά επιτεύγματα», λέει ο Που Ζιτσιάνγκ, που είναι δικηγόρος.
Η κομματική ιεραρχία έχει και τους υπερασπιστές της. «Οι νέοι ηγέτες δεν είναι συντηρητικοί», τονίζει ο Σίε Τζουντάο, καθηγητής στην Κεντρική Σχολή του Κόμματος. Αλλοι αναλυτές όμως επισημαίνουν ότι τα περισσότερα από τα μέλη της Διαρκούς Επιτροπής, με μέσο όρο ηλικίας τα 63 χρόνια, έφτασαν εκεί ακριβώς επειδή διακρίνονται για την κοινοτοπία τους.
Πηγή: New York Times, ΑΠΕ-ΜΠΕ