Με τη θλιμμένη απορία για τη μεγάλη ουτοπία του 20ού αιώνα για έναν πιο δίκαιο κόσμο και την αγωνιώδη αφήγηση της «δολοφονικής» ιστορίας του Τρότσκι, το βιβλίο του Κουβανού συγγραφέα Λεονάρδο Παδούρα, «Ο άνθρωπος που αγαπούσε τα σκυλιά», ανατέμνει το «άκαμπτο σώμα» της εξουσίας.
Με τη θλιμμένη απορία για τη μεγάλη ουτοπία του 20ού αιώνα για έναν πιο δίκαιο κόσμο και την αγωνιώδη αφήγηση της «δολοφονικής» ιστορίας του Τρότσκι, το βιβλίο του Κουβανού συγγραφέα Λεονάρδο Παδούρα, «Ο άνθρωπος που αγαπούσε τα σκυλιά», ανατέμνει το «άκαμπτο σώμα» της εξουσίας.
Η ιστορία, η μυθοπλασία και τα ντοκουμέντα συνδιαλέγονται στο λογοτεχνικό αυτό έργο, που, στη χώρα μας απέσπασε το βραβείο του περιοδικού (δε)κατα, έχει τιμηθεί με το Βραβείο Κριτικών και το Βραβείο Βιβλιοθηκών της Κούβας και πρόκειται να μεταφερθεί στη μεγάλη οθόνη.
Τρεις ζωές σε μια ευθεία
Βασιζόμενος σε ένα πραγματικό γεγονός, ο συγγραφέας πλέκει ένα θρίλερ, στο οποίο διασταυρώνονται οι ζωές τριών ανθρώπων: του κυνηγημένου Τρότσκι, από τότε που φεύγει στην εξορία μέχρι τη στιγμή που δολοφονείται στο Μεξικό, του Ραμόν Μερκαντέρ, που εκπαιδεύτηκε από τις σοβιετικές μυστικές υπηρεσίες, για να τον δολοφονήσει και του νεαρού Κουβανού συγγραφέα Ιβάν, που γίνεται ο θεματοφύλακας αυτής της μυστικής και επικίνδυνης ιστορίας.
Στην Κούβα του 1977, ο Ιβάν πασχίζει να βγάλει τα προς το ζην και όποτε βρίσκει ευκαιρία περιπλανιέται στην αγαπημένη του παραλία, έξω από την Αβάνα. Εκεί, γνωρίζει έναν παράξενο άνθρωπο, που του διηγείται την ιστορία του Ραμόν Μερκαντέρ, του δολοφόνου του Τρότσκι, από τότε που -ως νεαρός κομμουνιστής- αγωνιζόταν στον Ισπανικό Εμφύλιο, μέχρι την εποχή που βγαίνει από τις φυλακές του Μεξικού και καταφεύγει στη Μόσχα. Πώς είναι δυνατόν, όμως, ένας άνθρωπος να γνωρίζει πράγματα, που μόνο κάποιος, ο οποίος ήταν παρών στα γεγονότα, μπορεί να γνωρίζει;
Συγκινητικά λόγια για μια πολύ βαθιά σχέση
Ο Λεονάρδο Παδούρα ανέφερε για τη βράβευσή του στην Ελλάδα: «Η σχέση μου με την Ελλάδα είναι βαθιά λογοτεχνική. Πιστεύω πως το πάθος για τη λογοτεχνία, που με συνοδεύει εδώ και σαράντα χρόνια, το οφείλω, κατά κύριο λόγο, στους Έλληνες, πιο κλασικούς από τους κλασικούς, όταν, εκείνες τις ανάλαφρες μέρες που φοιτούσα σε κάποιο λύκειο της Αβάνας, μετέτρεψα την οργή του Αχιλλέα, την επιμονή του Οδυσσέα, τη μοίρα του Οιδίποδα, της Αντιγόνης και της Μήδειας, καθώς και τα καπρίτσια των κατοίκων του Ολύμπου, σε κομμάτι αναπόσπαστο της γνώσης μου για την ανθρώπινη συνθήκη του πολιτισμένου και Δυτικού ανθρώπου. Είμαι, επομένως, εξίσου, κληρονόμος του Ομήρου, του Ηροδότου, του Σοφοκλή και του Αριστοτέλη, όσο και οποιοσδήποτε από τους Έλληνες αναγνώστες και κριτικούς, στα χέρια των οποίων έφτασε το μυθιστόρημά μου και αποφάσισαν να το τιμήσουν με ένα βραβείο, που φέρει το όνομα της πόλης του Περικλή και του Παρθενώνα, το όνομα εκείνου του τόπου, του κόσμου, όπου επινοήθηκε αυτή η θαυμαστή –και σήμερα τόσο ευτελιζόμενη– έννοια, που, ακόμη, αποκαλείται δημοκρατία…
Στο μυθιστόρημά μου, πιστεύω, είναι εύκολο να διακρίνει κανείς τον απόηχο της ελληνικής ρίζας μου. Η σημαδεμένη μοίρα του Λιεφ Τρότσκι, η λύσσα του Ραμόν Μερκαντέρ και, κατόπιν, οι αμφιβολίες του, η ζωή του Κουβανού Ιβάν Κάρδενας, που τη διαμόρφωσαν ανώτερες δυνάμεις, αλλά και η μοιραία του κατάληξη, έχουν πίσω τους τα συσσωρευμένα μαθήματα που πήρα, διαβάζοντας τους ποιητές και τους τραγικούς της Αθήνας, τους πρώτους συγγραφείς που ήξεραν πώς να δώσουν λογοτεχνική διάσταση στις μεταστροφές της ζωής των ανθρώπων και στις τελεσίδικες επιταγές της μοίρας.
Εκτός, όμως, από κληρονόμος μιας λογοτεχνίας, είμαι, επίσης, κληρονόμος και μιας αντίληψης για την κοινωνία, που έγινε πράξη πριν από είκοσι πέντε αιώνες, στην πόλη της Αθήνας. Είμαι, νιώθω, ένας δημοκράτης, με την ακριβή έννοια της λέξης. Και το μυθιστόρημά μου είναι μια κραυγή ενάντια στους ολοκληρωτισμούς και τις τυραννίες, ένα κάλεσμα για δημοκρατία.
Λίγα βραβεία θα μπορούσαν να μου δώσουν τόση ικανοποίηση, όσο ένα που έρχεται από την αιώνια Αθήνα».
Γιώργος Σ. Κουλουβάρης