Η λέξη της εποχής στη Σουηδία είναι «prataomdet», δηλαδή «μιλάμε γι' αυτό». Βρίσκεται παντού, στο Twitter, στα μπλογκ, τις στήλες των εφημερίδων, στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Και αποτυπώνει τη συζήτηση που γίνεται τις τελευταίες εβδομάδες για τα όρια της «γκρίζας ζώνης» του μυστηρίου που εκτυλίσσεται σ' ένα υπνοδωμάτιο.
Όλα ξεκίνησαν από την αλληλογραφία της ανεξάρτητης δημοσιογράφου Γιοχάνα Κολγιόνεν στο Twitter. Στις 14 Δεκεμβρίου, και ενώ όλες οι εφημερίδες μιλούσαν για τον Τζούλιαν Ασάνζ (στη φωτογραφία) του Wikileaks και τη μήνυση που του έχουν κάνει δύο Σουηδέζες για σεξουαλική κακοποίηση, η Κολγιόνεν παραδέχθηκε ότι βρέθηκε στο παρελθόν σε ανάλογη θέση με τις δύο συμπατριώτισσές της.
Ένα βράδυ κοιμήθηκε με τη θέλησή της με έναν άνδρα, ο οποίος την επομένη το πρωί επανέλαβε την πράξη, αλλά χωρίς προφυλακτικό. Εκείνη δεν τόλμησε να τον διακόψει. Και αντίθετα από τις δύο Σουηδέζες, δεν κατέθεσε μήνυση. «Δεν είχα καταλάβει ότι είχα δικαίωμα να θέσω όρια στον άνθρωπο με τον οποίο είχα ήδη κοιμηθεί», έγραψε.
Στη συνέχεια, η δημοσιογράφος προχώρησε και σε άλλες λεπτομέρειες της σεξουαλικής της συνεύρεσης με τον άνδρα. Η συζήτηση άναψε, και αρκετές ακόμη γυναίκες αποφάσισαν να μιλήσουν.
Υπάρχει πράγματι αυτή η «γκρίζα ζώνη» όπου είναι δύσκολο να γνωρίζει κανείς αν είναι θύμα επίθεσης ή απλώς μιας δυσάρεστης σεξουαλικής εμπειρίας;
Η συζήτηση αυτή συνέπεσε με ένα γεγονός, όπου οι υποψίες έπεσαν στο θύμα. Τον Μάρτιο του 2009, η 14χρονη Λινέα έπεσε θύμα βιασμού στις τουαλέτες ενός σχολείου σ' ένα χωριό της βόρειας Σουηδίας. Στην αστυνομία είπε ότι τη βίασε ένας μαθητής, ο Όσκαρ, ο οποίος αρνήθηκε τα πάντα. Ύστερα άρχισαν οι φήμες. Είπαν ότι η Λινέα κατήγγειλε τον Όσκαρ για να τον εκδικηθεί, επειδή δεν ήθελε να βγει μαζί της. Οι άλλοι μαθητές, αλλά και οι κάτοικοι, πήραν το μέρος του αγοριού. Το δικαστήριο, όπως και το εφετείο, δικαίωσαν το κορίτσι, και ο Όσκαρ φυλακίστηκε. Δύο χιλιάδες κάτοικοι υπέγραψαν τότε ένα υπόμνημα με το οποίο ζητούν την αποφυλάκισή του, ενώ μια ομάδα στο Facebook με ανάλογο αίτημα απέκτησε 4.000 φίλους. Στο Internet, ξεκίνησε ένας πόλεμος λάσπης εναντίον του κοριτσιού.
Στη γιορτή που έγινε για το τέλος της χρονιάς, ο Όσκαρ έτυχε θριαμβευτικής υποδοχής. Το ίδιο βράδυ, βίασε μια 17χρονη. Καταδικάστηκε και για τις δύο περιπτώσεις. Και ο ιερέας του χωριού απολογήθηκε δημοσίως για τη στάση των κατοίκων.
«Το όχι είναι παντού όχθ», λέει η Γιοχάνα Κολγιόνεν. «Αλλά, υπάρχουν και καταστάσεις, όπου θα θέλαμε να έχουμε πει "όχι", κι όμως το αφήσαμε να γίνει, επειδή είμαστε ερωτευμένες, φοβισμένες, εντυπωσιασμένες ή πολύ κουρασμένες για να το συζητήσουμε».
Ο Γκέραν Ρούντλινγκ, ένας πολύ μαχητικός μπλόγκερ, τονίζει ότι «ένας άνδρας δεν μπορεί να καταλάβει ένα "όχι" που δεν διατυπώνεται. Ένα "όχι" πρέπει να εκφράζεται με λέξεις, όχι με χειρονομίες. Σήμερα, ο νόμος στη Σουηδία εφαρμόζεται όταν υπάρχει βιασμός, βία, απειλή. Ουσιαστικά, ο νόμος λέει ότι οι γυναίκες θέλουν να κάνουν έρωτα όλη την ώρα, με εξαίρεση τις περιπτώσεις που λένε "όχι", κάτι που είναι παράλογο, γιατί πρέπει να αποδείξουν ότι είπαν "όχι"».
Για τον Ρούντλινγκ, το πρόβλημα δημιουργείται από το γεγονός ότι πολλοί δεν καταλαβαίνουν τη διαφορά ανάμεσα στο «θέλω» και το «συναινώ». Μα σε μια κοινωνία τόσο προχωρημένη σαν τη σουηδική, πώς μπορεί να γίνονται τόσες παρεξηγήσεις; Η απάντηση για την Κολγιόνεν είναι: «Prataomdet»: να μιλήσουμε γι’ αυτό.
Πηγή: Le Monde, ΑΠΕ-ΜΠΕ