Κρίνοντας από τη θεμελιώδη προσφορά και ζήτηση, δεν υπάρχει λόγος να παραμείνουν οι τιμές σε τόσο υψηλά επίπεδα. Σε περίπτωση, όμως, που συμβεί κάτι τέτοιο, η παγκόσμια οικονομία θα αντιμετωπίσει σοβαρό πρόβλημα.
Από τον Ίαν Κάμπελ
Για τη μηχανή της παγκόσμιας οικονομίας το πετρέλαιο λειτουργεί ως λιπαντικό αλλά και ως φρένο. Η άνοδος της τιμής του πετρελαίου άνω των 110 δολαρίων το βαρέλι διευρύνει τον αντίκτυπο των προηγούμενων κλυδωνισμών. Κρίνοντας από τη θεμελιώδη προσφορά και ζήτηση, δεν υπάρχει λόγος να παραμείνουν οι τιμές σε τόσο υψηλά επίπεδα. Σε περίπτωση, όμως, που συμβεί κάτι τέτοιο, η παγκόσμια οικονομία θα αντιμετωπίσει σοβαρό πρόβλημα.
Η ποσοτικοποίηση του προβλήματος δεν μπορεί να γίνει με μεγάλη ακρίβεια. Το 2004, η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας υπολόγισε ότι η αύξηση της τιμής του πετρελαίου κατά 10 δολάρια το βαρέλι θα οδηγούσε σε μείωση του ΑΕΠ των ανεπτυγμένων κρατών κατά 0,4% ετησίως για τα επόμενα δύο χρόνια. Επίσης, θα οδηγούσε σε αύξηση του ετήσιου πληθωρισμού κατά 0,5%. Στον αναπτυσσόμενο κόσμο, οι επιπτώσεις θα ήταν πολύ πιο επώδυνες: στην Ασία, η ανάπτυξη θα μειωνόταν κατά 0,8% και ο πληθωρισμός θα αυξανόταν κατά 1,4%.
Οι εκτιμήσεις της ΙΕΑ, όμως, αφορούν σε μια εποχή που το πετρέλαιο κόστιζε μόλις 25 δολάρια/βαρελι. Παρότι η αύξηση της τιμής κατά 10 δολάρια σήμερα είναι μικρότερη αναλογικά, το απόλυτο επίπεδο της τιμής του πετρελαίου είναι πολύ μεγαλύτερο. Στα σημερινά επίπεδα των τιμών, η κατανάλωση πετρελαίου ξεπερνά το 5% του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Προφανώς σήμερα ο πλανήτης χρησιμοποιεί το πετρέλαιο πιο αποτελεσματικά. Ακόμη και έτσι, όμως, η πρόσφατη ανατίμηση εμπεριέχει τον διπλό κίνδυνο του πληθωρισμού και της ύφεσης. Με την ανάπτυξη στην Κίνα, την Ινδία και άλλες αναδυόμενες οικονομίες να επιταχύνει, ο πληθωρισμός έχει πάρει ανοδική πορεία. Η αύξηση στην τιμή του πετρελαίου θα πλήξει τους καταναλωτές και θα δώσει νέα ώθηση στον πληθωρισμό. Οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες θα βρεθούν ενώπιον του διλήμματος να ασκήσουν μέτρα αυστηρής νομισματικής πολιτικής τώρα ή να διατρέξουν τον αυξανόμενο κίνδυνο του πληθωρισμού υποθέτωντας ότι η κρίση είναι προσωρινή.
Στον ανεπτυγμένων κόσμο, τη μεγαλύτερη απειλή αντιμετωπίζει η ανάπτυξη. Στην περιφέρεια της ευρωζώνης, η άνοδος της τιμής του πετρελαίου θα αποτελέσει τροχοπέδη για την ανάπτυξη. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, όμως, λογικά θα αντιδράσει σε περίπτωση περαιτέρω ανόδου του πληθωρισμού, ο οποίος βρίσκεται ήδη εκτός στόχου (2,4%). Στη Βρετανία, πίσω από την άνοδο του πληθωρισμού στο 4% βρίσκεται η ετήσια άνοδος 15% στις τιμές των καυσίμων. Ο κίνδυνος να ωθήσει το πετρέλαιο τη Βρετανία ξανά σε ύφεση είναι υπαρκτός.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι επιπτώσεις λειτουργούν ως συγκοινωνούντα δοχεία. Το κόστος που θα υποστούν οι καταναλωτές της Δύσης θα πλήξει τις εξαγωγές και την ανάπτυξη των αναδυόμενων οικονομιών. Η απειλή, όμως, θα ξεμακρύνει εάν αποκατασταθεί η τάξη στα κράτη του Κόλπου υποχωρήσει η τιμή του πετρελαίου. Ωστόσο, όσο περισσότερο μείνει σε υψηλά επίπεδα το πετρέλαιο, τόσο περισσότερο θα δοκιμάζονται τα όρια του πλανήτη.
REUTERS BREAKINGVIEWS