Η Δύση πέθανε, ζήτω η Δύση! Αυτό θα μπορούσε να είναι το μήνυμα που έστειλε μέχρι στιγμής ο πρόεδρος Ομπάμα με το ταξίδι του στην Ευρώπη. Κατά την ομιλία του στο βρετανικό κοινοβούλιο υπήρξε ένα στιγμιότυπο που μόνο ο Ομπάμα θα μπορούσε να προκαλέσει.
Ένα απόσπασμα της ομιλίας του που ανέφερε ότι η ενσωματωμένη ποικιλομορφία αποτελεί πλεονέκτημα τόσο της αμερικανικής όσο και της βρετανικής κοινωνίας κορυφώθηκε με την παρατήρηση πως αυτός είναι ο λόγος που «ο εγγονός ενός Κενυάτη που εργάστηκε ως μάγειρος στο βρετανικό στρατό μπορεί σήμερα να σας απευθύνεται ως πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών». Η παρατήρηση αυτή χάρισε στον Ομπάμα το πρώτο και μοναδικό αυθόρμητο χειροκρότημα των βουλευτών.
Το μεγαλύτερο μέρος της ομιλίας του θα μπορούσε να εκφωνηθεί από οποιονδήποτε αμερικανό πρόεδρο των τελευταίων 50 ετών, σημειώνει ο βρετανός ιστορικός Τίμοθι Γκάρτον Ας στην «Γκάρντιαν».
Ό,τι ισχύει για την ομιλία, ισχύει και για ολόκληρο το ταξίδι του Ομπάμα. Τα ίδια ακριβώς θα μπορούσε να έχει κάνει ένας Τζον Κένεντι ή ένας Ρόναλντ Ρίγκαν, με εξαίρεση ίσως την τελική στάση στην Πολωνία, άλλοτε σοβιετικό δορυφόρο και σήμερα σύμμαχο των Ηνωμένων Πολιτειών. Οι εχθροί και οι προκλήσεις μπορεί να αλλάζουν, αλλά οι φίλοι και οι τελετουργίες παραμένουν τα ίδια.
Τα τελευταία δυόμισι χρόνια, ο Ομπάμα έμαθε να εκτιμά τη συνεργασία με παλιούς συμμάχους περισσότερο απ' ό,τι την εκτιμούσε όταν ανέλαβε την εξουσία.
Στο Ουεστμίνστερ, ο Ομπάμα είπε ότι «ζούμε σε μια παγκόσμια οικονομία που σε μεγάλο βαθμό έχουμε δημιουργήσει οι ίδιοι». Από ιστορική άποψη, αυτό είναι αλήθεια. Είπε επίσης ότι «παραμένουμε ο μεγαλύτερος καταλύτης για την παγκόσμια δράση». Και αυτό είναι αλήθεια, αν η δράση αυτή είναι συντονισμένη. Εξίσου αλήθεια είναι όμως ότι οι μη δυτικές δυνάμεις, δρώντας με τα δικά τους φώτα και ακολουθώντας τα δικά τους συμφέροντα, διαμορφώνουν όλο και περισσότερο την ατζέντα της παγκόσμιας πολιτικής.
Πέρα από τη σημαντική δήλωση ότι ο αγώνας για την ελευθερία και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια «δεν είναι αγγλικός, αμερικανικός ή δυτικός, αλλά οικουμενικός», ο Ομπάμα δεν είπε πολλά για την κεντρική αυτή εξέλιξη της εποχής μας. Η Κίνα, η Ινδία και η Βραζιλία θα γίνουν σύντομα πιο ισχυρές και πιο σημαντικές για τις ΗΠΑ από τη Βρετανία, τη Γαλλία και τη Γερμανία.
Οι Ευρωπαίοι και Αμερικανοί πολιτικοί θα πρέπει κατά συνέπεια να κτίσουν μια διευρυμένη Δύση -μια «μετα-Δύση»- που θα είναι ενταγμένη σε ένα ευρύτερο πλαίσιο παγκόσμιας τάξης. Ένα από τα λίγα θεσμικά εργαλεία που υπάρχουν για αυτή τη μετάβαση είναι η ομάδα G20, που περιλαμβάνει τις αναδυόμενες μη δυτικές μεγάλες δυνάμεις. Αντί να λάβουν μέρος, όμως, σε μια σύνοδο της G20, ο Ομπάμα και ο Κάμερον πήγαν στην Ντοβίλ της Γαλλίας για μια σύνοδο της G8. Στη συνέχεια, τον ερχόμενο Νοέμβριο, ο Ομπάμα θα επιστρέψει στη Γαλλία για μια σύνοδο της G20.
Όλα αυτά βοηθούν τον Νικολά Σαρκοζί στην προσπάθειά του να επανεκλεγεί πρόεδρος, κατά τα άλλα όμως δεν έχουν πολύ νόημα. Η G8 είναι ένα αναχρονιστικό απομεινάρι της παλιάς Δύσης του Ψυχρού Πολέμου. Αν δεν υπήρχε σήμερα, κανείς δεν θα ήθελε να την εφεύρει. Η αποστολή της, που είναι η διαχείριση της παγκόσμιας οικονομίας, δεν μπορεί να συζητηθεί χωρίς την παρουσία της Κίνας, της Ινδίας, της Βραζιλίας.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η G20 λειτουργεί σωστά, καταλήγει ο βρετανός ιστορικός. Είναι όμως μια ομάδα πολύ πιο κοντά στην οικονομική, πολιτική και πολιτιστική πραγματικότητα του 21ου αιώνα. Κι όλοι πρέπει να προσπαθήσουν να την κάνουν πιο αποτελεσματική. Ο καλύτερος τρόπος να ξεκινήσει αυτή η προσπάθεια είναι να καταργηθεί η G8.
Πηγή: The Guardian, ΑΠΕ-ΜΠΕ