Εκ πρώτης όψεως, μοιάζει με οποιονδήποτε άλλο κάδο απορριμμάτων. Ανοίγοντάς τον, το πρώτο που τραβάει την προσοχή δεν είναι το περιεχόμενό του, αλλά ένα κινητό τηλέφωνο, το οποίο βρίσκεται ενσωματωμένο στο καπάκι του. Κάθε φορά που ο χρήστης τοποθετεί ένα σκουπίδι στον κάδο, το κινητό τραβάει μια φωτογραφία και την στέλνει αυτόματα στο κοινωνικό δίκτυο Facebook, όπου ο καθένας μπορεί να την δει.
Εκ πρώτης όψεως, μοιάζει με οποιονδήποτε άλλο κάδο απορριμμάτων. Ανοίγοντάς τον, το πρώτο που τραβάει την προσοχή δεν είναι το περιεχόμενό του, αλλά ένα κινητό τηλέφωνο, το οποίο βρίσκεται ενσωματωμένο στο καπάκι του. Κάθε φορά που ο χρήστης τοποθετεί ένα σκουπίδι στον κάδο, το κινητό τραβάει μια φωτογραφία και την στέλνει αυτόματα στο κοινωνικό δίκτυο Facebook, όπου ο καθένας μπορεί να την δει.
Ποια η χρησιμότητα αυτού του -αδιάκριτου, για κάποιους- συστήματος; Να δώσει ένα κίνητρο στους χρήστες του να ανακυκλώνουν, σύμφωνα τουλάχιστον με τους ερευνητές, οι οποίοι το επινόησαν. Όπως υποστηρίζουν, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να «αλλάξει τη συμπεριφορά» όσων αρνούνται να ανακυκλώσουν ή πετούν στα σκουπίδια πολλά τρόφιμα.
Καθώς όλο και περισσότερες φωτογραφίες προστίθενται στο άλμπουμ κάθε νοικοκυριού που διαθέτει τον ειδικό κάδο, η πρόοδος που επιτυγχάνει αποτυπώνεται μέσω γραφικών παραστάσεων. Όλοι οι χρήστες του προγράμματος έχουν τη δυνατότητα να δουν τις φωτογραφίες και να τις σχολιάσουν ή να δώσουν συμβουλές ανακύκλωσης σε όσους δεν τα πάνε και τόσο καλά.
«Το πείραμα μπορεί να έχει ένα στοιχείο 'καρφώματος', όμως έχει πλάκα, στόχος του δεν είναι να ταπεινώσει», λέει η επικεφαλής του προγράμματος, Άνια Θίμε, από το Πανεπιστήμιο του Νιούκασλ. «Υπό κανονικές συνθήκες, όταν πετάμε κάτι και κλείνουμε το καπάκι, ξεχνάμε την ίδια στιγμή τι πετάξαμε, όμως θα πρέπει να έχουμε κατά νου ότι τα απορρίμματα έχουν τεράστιες περιβαλλοντικές επιπτώσεις.» Ο στόχος του συστήματος, κατά τη Θίμε, είναι να υπενθυμίζει μόνιμα στους χρήστες του τι πετούν, δημιουργώντας παράλληλα εποικοδομητικό ανταγωνισμό μεταξύ χρηστών. «Είναι λες και η συνείδησή σου κάθεται στον ώμο σου και επιπλέον, ξέρεις ότι και οι υπόλοιποι σε κρίνουν διαρκώς.»
Τα πρώτα αποτελέσματα, μετά από μόλις δύο εβδομάδες, δείχνουν ότι το πρόγραμμα αποδίδει: οι χρήστες πετούν λιγότερα απορρίμματα και ανακυκλώνουν περισσότερο. Μάλιστα, όπως λέει η Άνια Θίμε, «σε κάποιες περιπτώσεις, είδαμε ανθρώπους να πετούν κάτι και να επιστρέφουν στον κάδο για να το πάρουν πίσω», συνειδητοποιώντας ότι πρέπει να πεταχτεί στον κάδο ανακύκλωσης.
Μέχρι στιγμής, 5.000 νοικοκυριά και φοιτητικές εστίες έχουν κάνει αίτηση συμμετοχής στο πρόγραμμα, το οποίο ανέπτυξαν από κοινού ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Νιούκασλ, στη Βρετανία, του Λίνκολν, στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Πανεπιστήμιο του Ντούισμπουργκ-Έσεν, στη Γερμανία.
Δεν λείπουν βέβαια οι αντιδράσεις. Κάποιοι κάνουν λόγο για «δάκτυλο» των δημοτικών αρχών που θέλουν να επιβάλουν τα προγράμματα ανακύκλωσής τους «παραβιάζοντας την ιδιωτική ζωή» των χρηστών.