Ο πρόεδρος του Ιράν Μαχμούντ Αχμαντινεζάντ, σε μια προσπάθεια να ρίξει γέφυρες με τον θρησκευτικό ηγέτη της χώρας, χαρακτήρισε πρόσφατα τη σχέση τους «μια σχέση μεταξύ πατέρα και γιου». Οι συντηρητικοί μουλάδες, πεισμένοι ότι ο φιλόδοξος πρόεδρος επιδιώκει να τους εκπαραθυρώσει, έσπευσαν να τον αποδοκιμάσουν.
«Η σχέση με τον ηγέτη της επανάστασης πρέπει να είναι μια σχέση ανάμεσα σ' αυτόν που καθοδηγεί και σ' εκείνον που καθοδηγείται», δήλωσε ο Μοζτάμπα Ζολνούρ, αντιπρόσωπος του θρησκευτικού ηγέτη στους Φρουρούς της Επανάστασης. «Τι θα πει ότι αυτή είναι μια σχέση μεταξύ πατέρα και γιου; Αυτά είναι ανοησίες! Αυτή είναι μια παρέκκλιση!»
Από τον περασμένο Απρίλιο, γράφουν οι «Νιου Γιορκ Τάιμς», εκτυλίσσεται μια έντονη και δημόσια διαμάχη ανάμεσα σε δύο άνδρες που θεωρούνταν μέχρι πρόσφατα ιδεολογικά συγγενείς: τον Αχμαντινεζάντ και τον θρησκευτικό ηγέτη του Ιράν Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ.
Ιστοσελίδες που υποστηρίζουν τον πρόεδρο έχουν κλείσει, ενώ αποδοκιμάστηκαν και ορισμένα σημεία της ομιλίας του για την επέτειο του θανάτου του Αγιατολάχ Χομεϊνί. Τις περισσότερες βολές τις δέχεται πάντως ο Εσφαντιάρ Ραχίμ Μασαεΐ, προσωπάρχης του Αχμαντινεζάντ και πρώην διευθυντής του Πολιτιστικού Ιδρύματος Κληρονομιάς και Τουρισμού.
Το σύστημα που εγκαθιδρύθηκε στο Ιράν μετά την επανάσταση του 1979 επιτρέπει την ύπαρξη δύο προέδρων, ενός θρησκευτικού και ενός κοσμικού. Ο πρώτος, που σήμερα είναι ο Αγιατολάχ Χαμενεΐ, ελέγχει τον στρατό, το δικαστικό σύστημα και τα μέσα ενημέρωσης. Είναι επίσης ισόβιος, ενώ οι εκλεγμένοι πρόεδροι μπορούν να υπηρετήσουν για οκτώ χρόνια το πολύ.
Οι προκάτοχοι του Αχμαντινεζάντ, ο Αλί Ακμπάρ Χασεμί Ραφσανζανί και ο Μοχάμαντ Χαταμί, συγκρούστηκαν επίσης με τον θρησκευτικό ηγέτη και βαθμιαία εξαφανίστηκαν από το πολιτικό σκηνικό. Ο σημερινός πρόεδρος θέλει να αποφύγει αυτή την εξέλιξη. Και αυτό οδήγησε στη σύγκρουση.
«Ο Αχμαντινεζάντ επιδιώκει να αποκτήσει περισσότερες εξουσίες και ο Χαμενεϊ προσπαθεί να τον σταματήσει», σημειώνει ο Μουστάφα ελ-Λαμπάντ, διευθυντής του Κέντρου Περιφερειακών και Στρατηγικών Σπουδών στο Κάιρο. «Η μάχη αυτή υπαγορεύεται από πολιτικά και οικονομικά κίνητρα και παρουσιάζεται από ορισμένους ως μια ιδεολογική αντιπαράθεση».
Η αντιπαράθεση ξεκίνησε τον Απρίλιο, όταν ο Αχμαντινεζάντ προσπάθησε να αποπέμψει τον υπουργό Πληροφοριών Χεϊντάρ Μοσλεχί. Ο Χαμενεϊ διέταξε την επιστροφή του στη θέση του. Ο Αχμαντινεζάντ έμεινε στο σπίτι του για 11 ημέρες και επέστρεψε μόνο όταν ο θρησκευτικός ηγέτης είπε ότι μπορεί να αντικατασταθεί και ο πρόεδρος.
Ο Αχμαντινεζάντ εξελέγη δύο φορές, χρησιμοποιώντας τον πολιτικό μηχανισμό του Χαμενεΐ. Θέλησε όμως να οικοδομήσει το δικό του σύστημα και να επηρεάσει τόσο τις βουλευτικές εκλογές του 2012 όσο και τις προεδρικές εκλογές του 2013.
Ο ευνοούμενός του είναι ο Μασαεΐ. Τόσο αυτός, όμως, όσο και ο Αχμαντινεζάντ θεωρούνται ύποπτοι για προσπάθεια χρησιμοποίησης κυβερνητικών συμβάσεων προκειμένου να χρηματοδοτήσουν τους πολιτικούς τους στόχους.
Μετά τη σύγκρουση για τον υπουργό Πληροφοριών, ο Αχμαντινεζάντ ενεπλάκη σε αντιπαραθέσεις και για άλλα στελέχη της κυβέρνησης, όπως οι υπουργοί Πετρελαίου, Αθλητισμού και Εξωτερικών. Ο Μοχάμεντ Σαρίφ Μαλεκζαντέχ (φωτογραφία), που διορίστηκε υφυπουργός Εξωτερικών πριν από τρεις μόλις ημέρες, εξαναγκάστηκε να παραιτηθεί.
Στα τέλη Μαϊου, το κοινοβούλιο ψήφισε για να ερευνηθούν κατηγορίες για εξαγορά εκατομμυρίων ψήφων στις εκλογές του 2009. Ανάλογες καταγγελίες είχε κάνει βέβαια και η αντιπολίτευση, αλλά αγνοήθηκαν συστηματικά.
Παρουσιάζοντας μια εικόνα του Ιράν που δεν κυριαρχείται και τόσο από τους μουλάδες, ο Αχμαντινεζάντ υποστήριξε ότι οι σιίτες μουσουλμάνοι δεν χρειάζονται την εκκλησία στη σχέση τους με τον Κρυμμένο Ιμάμη, τον 12ο στη σειρά των Ιμάμηδων, ο οποίος σύμφωνα με τον Αχμαντινεζάντ θα επιστρέψει σύντομα στη Γη. Η θέση αυτή δεν αρέσει καθόλου στους μουλάδες, που θεωρούν επικίνδυνη την εμπλοκή του σε θρησκευτικά ζητήματα.
Η αντιπαράθεση αναμένεται να συνεχιστεί τουλάχιστον μέχρι τις βουλευτικές εκλογές του επόμενου Μαρτίου, από τις οποίες ενδέχεται να αποκλειστούν οι σύμμαχοι του προέδρου.
Πηγή: The New York Times, ΑΠΕ-ΜΠΕ