Η Πάμελα Φίτες, μια 46χρονη μητέρα, που μεγαλώνει τρία παιδιά μόνη της, ζει στο Μπελβίντερε, 100 χιλιόμετρα βορειοδυτικά του Σικάγου. Εργάζεται ως περιφερειακή συντονίστρια υγείας, δύο νύχτες την εβδομάδα δουλεύει σ' ένα νοσοκομείο και στον ελεύθερο χρόνο της κάνει διακοσμήσεις γλυκών. Οι ετήσιες αποδοχές της ανέρχονται σε 50.000 δολάρια. Και τις δύο πρόσθετες δουλειές αναγκάστηκε να τις αναλάβει, όταν ανακάλυψε ότι πάσχει από καρκίνο του μαστού και στη συνέχεια χώρισε.
Η κ. Φίτες λέει στους «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» ότι κάθε μήνα βάζει στην άκρη 200 δολάρια. Προσπαθεί, όμως, ταυτόχρονα να ξεπληρώσει ένα χρέος 8.000 δολαρίων, με το οποίο έχει φορτώσει την πιστωτική της κάρτα. Φοβάται έτσι ότι δεν θα μπορέσει να συμβάλει στο κόστος της ανώτερης εκπαίδευσης του 15χρονου γιου της.
Οταν σπούδαζε ψυχολογία τη δεκαετία του '80 στο Πανεπιστήμιο Λογιόλα, ένα ιδιωτικό καθολικό ίδρυμα στο Σικάγο, η κ. Φίτες δανειζόταν χρήματα για να πληρώνει τα ετήσια δίδακτρα, που έφταναν τα 7.000 δολάρια. Τα αντίστοιχα δίδακτρα για το ίδιο δίπλωμα έχουν φτάσει σήμερα τα 33.000 δολάρια τον χρόνο. Και αυτό δημιουργεί μεγάλο άγχος στη μητέρα των τριών αγοριών.
«Δεν υπάρχει περίπτωση να μπορέσουν ποτέ με ένα πτυχίο ψυχολογίας να ξεπληρώσουν χρέη δεκάδων χιλιάδων δολαρίων, που θα έχουν δημιουργήσει στο πανεπιστήμιο. Πρέπει να τους οδηγήσω σε πιο ασφαλείς κατευθύνσεις», λέει.
Παρόλο που τα δίδακτρα στο Λογιόλα είναι πάνω από τον μέσο όρο των διδάκτρων των ιδιωτικών αμερικανικών πανεπιστημίων -που πέρυσι ήταν 27.293 δολάρια- η αύξηση των διδάκτρων συμβαίνει σε μια περίοδο που τα εισοδήματα των οικογενειών παραμένουν στάσιμα. Το αποτέλεσμα είναι ότι το πανεπιστήμιο είναι πια άπιαστο όνειρο για πολλές οικογένειες. Πρόσφατη έρευνα του Ερευνητικού Κέντρου Pew έδειξε ότι τα τρία τέταρτα των Αμερικανών θεωρούν ότι το πανεπιστήμιο είναι υπερβολικά ακριβό.
Την τελευταία δεκαετία, τα δίδακτρα στα δημόσια πανεπιστήμια αυξήθηκαν κατά 5,6%, ενώ τα δίδακτρα των ιδιωτικών πανεπιστημίων κατά 3%. Η μεγαλύτερη αύξηση των πρώτων έχει σοβαρές επιπτώσεις για τα μεσαία εισοδήματα. Για τους φοιτητές από πλούσιες οικογένειες, πάλι, το πανεπιστήμιο είναι ακόμη προσιτό. Ενώ όμως πανεπιστήμια όπως το Χάρβαρντ και το Γέιλ έχουν ακόμη τη δυνατότητα να δίνουν υποτροφίες, δεν συμβαίνει το ίδιο και με τα δημόσια πανεπιστημιακά ιδρύματα.
Η αύξηση των διδάκτρων δεν έχει επηρεάσει μέχρι τώρα τις αιτήσεις για ανώτερη και ανώτατη εκπαίδευση. Στη διάρκεια της ύφεσης οι αιτήσεις αυξήθηκαν, καθώς πολλοί ήθελαν να αναβάλουν την αναζήτηση των ούτως ή άλλως λιγοστών θέσεων εργασίας. Οι απόφοιτοι πανεπιστημίων εξασφαλίζουν άλλωστε μεγαλύτερα εισοδήματα: σύμφωνα με την Υπηρεσία Απογραφής, οι απόφοιτοι κερδίζουν 20.000 δολάρια τον χρόνο περισσότερα από εκείνους που δεν έχουν ανώτερη εκπαίδευση.
Τα δεδομένα όμως αρχίζουν τώρα να αλλάζουν. Οι πρώτοι μισθοί των αποφοίτων πανεπιστημίων μειώθηκαν από 30.000 δολάρια το 2006-08 σε 27.000 δολάρια το 2009-10. Και ο συνδυασμός της αύξησης των χρεών και της μείωσης των μισθών έχει επαναφέρει στο προσκήνιο στην Αμερική τη συζήτηση για το κατά πόσον το πανεπιστήμιο αξίζει τον κόπο.
Πηγή: Financial Times, ΑΠΕ-ΜΠΕ