Διεθνής ομάδα ερευνητών επιβεβαίωσε την ύπαρξη ενός ισχυρού ρεύματος, κοντά στην Ισλανδία που επιδρά πάνω στη λεγόμενη «παγκόσμια ζώνη μεταφοράς του ωκεανού», η οποία ρυθμίζει το κλίμα σε Ευρώπη και Βόρειο Αμερική. Το ρεύμα αυτό, θα μπορούσε συνεπώς να επηρεάσει τις προβλέψεις για το κλιματικό μέλλον του Βορείου Ατλαντικού.
Διεθνής ομάδα ερευνητών επιβεβαίωσε την ύπαρξη ενός ισχυρού ρεύματος, κοντά στην Ισλανδία που επιδρά πάνω στη λεγόμενη «παγκόσμια ζώνη μεταφοράς του ωκεανού», η οποία ρυθμίζει το κλίμα σε Ευρώπη και Βόρειο Αμερική. Το ρεύμα αυτό, θα μπορούσε συνεπώς να επηρεάσει τις προβλέψεις για το κλιματικό μέλλον του Βορείου Ατλαντικού. Το βάπτισαν Ρεύμα της Βόρειας Ισλανδίας (North Icelandic Jet, NIJ) και το περιγράφουν στη διαδικτυακή έκδοση της επιθεώρησης Nature Geoscience.
«Στην έκθεσή μας παρουσιάζουμε τις πρώτες λεπτομερείς μετρήσεις του NIJ», αναφέρει ο Ρόμπερτ Πίκαρτ από το Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο του Woods Hole, ένας εκ των συντακτών. «Τα δεδομένα μας καταδεικνύουν ότι το NIJ μεταφέρει όγκο νερού στα Στενά της Δανίας και είναι διακριτό από το Ρεύμα της Ανατολικής Γροιλανδίας».
Σύμφωνα με τον Πίκαρτ και τους συναδέλφους του, το ρεύμα, την ύπαρξη του οποίου οι επιστήμονες υποπτεύονταν εδώ και δεκαετίες, ενδέχεται να αποκαλύπτει ότι ο Βόρειος Ατλαντικός είναι λιγότερο «ευαίσθητος» στην κλιματική αλλαγή απ' όσο πίστευαν μέχρι σήμερα. Το NIJ «τροφοδοτεί» την κυκλοφορία του Ατλαντικού Ωκεανού ή, ακριβέστερα, τη μεσημβρινή ανατροπή κυκλοφορίας του Ατλαντικού (γνωστή και με τα αρχικά AMOC ή με τον όρο «παγκόσμια ζώνη μεταφοράς του ωκεανού»). Καθώς η διαδικασία αυτή διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στις καιρικές συνθήκες που επικρατούν στον πλανήτη, καθετί που επιδρά πάνω της έχει τεράστιο επιστημονικό - και πρακτικό- ενδιαφέρον.
Η «παγκόσμια ζώνη μεταφοράς του ωκεανού», με την οποία είναι ίσως πιο εξοικειωμένοι όσοι έχουν παρακολουθήσει το ντοκιμαντέρ «Μια Άβολη Αλήθεια», μεταφέρει θερμά, επιφανειακά ύδατα από τον Ατλαντικό προς την Αρκτική. Στην πορεία, το νερό αυτό θερμαίνει τον αέρα σε μεγάλα γεωμετρικά πλάτη και έπειτα ψυχραίνεται, βυθίζεται και αναδύεται ξανά στον ισημερινό, όπου κυκλοφορεί ως ρεύμα σε μικρότερα βάθη.
Ευνοϊκός ο ρόλος του NIJ
Καθώς το γλυκό νερό παγώνει σε υψηλότερη θερμοκρασία από το θαλασσινό, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι το νερό από τους παγετώνες που λιώνουν και από άλλα κλιματικά φαινόμενα, θα μπορούσε να ρέει στο Βόρειο Ατλαντικό, να παγώνει και να εμποδίζει τη βύθιση των υδάτων της «παγκόσμιας ζώνης». Εάν κάτι τέτοιο συνέβαινε, διαταράσσοντας τη λειτουργία της «ζώνης», οι θερμοκρασίες στο Βόρειο Ημισφαίριο θα έπεφταν, αφού όλο και μεγαλύτερη ποσότητα γλυκού νερού από τους παγετώνες θα συσσωρευόταν στο Βόρειο Ατλαντικό και θα πάγωνε.
Κάπου εδώ, το NIJ έρχεται να παίξει ρόλο «ρυθμιστή», γεγονός που κατά τους Νορβηγούς και Ισλανδούς ερευνητές, οι οποίοι γράφουν στο Nature Geoscience, το καθιστά πιο σημαντικό από το Ρεύμα της Γροιλανδίας. Εκτιμούν ότι το νερό που μεταφέρει το NIJ αποτελεί πάνω από τη μισή ποσότητα των υδάτων που κυκλοφορούν μέσω της «ζώνης» AMOC. Και καθώς το νερό αυτό είναι πυκνότερο και σε μεγαλύτερο βάθος, αποτρέπει τη διατάραξη της λειτουργίας της «ζώνης» από το γλυκό νερό των παγετώνων.
Έως σήμερα, τα μοντέλα που είχαν επινοήσει οι επιστήμονες για να περιγράψουν το φαινόμενο αυτό, δεν ελάμβαναν υπόψη το NIJ. «Εάν μια μεγάλη ποσότητα του νερού του ρεύματος προέρχεται από το NIJ, τότε θα πρέπει να επανεξετάσουμε πόσο γρήγορα παγώνει η AMOC, αλλά και πώς θα άλλαζε αυτή η διαδικασία εξαιτίας της ανόδου των θερμοκρασιών», λέει ο Πίκαρτ.
«Δεν είναι ασύλληπτο αυτή η διεργασία που επιτελείται στον ωκεανό να είναι λιγότερο ευαίσθητη στο γλυκό νερό [λόγω του NIJ] απ' όσο πιστεύαμε με βάση τον κοινώς αποδεκτό μηχανισμό... συνεπώς μπορεί κανείς να υποθέσει ότι το βαθύτερο σημείο της AMOC είναι λιγότερο ευαίσθητο στην κλιματική αλλαγή».