Είναι δυνατόν να βυθιστεί ο πλανήτης σε μια νέα ύφεση, να ξεσπάσει ένας νέος πόλεμος;
Οι προειδοποιήσεις δεν λείπουν. Ο πολωνός υπουργός Εξωτερικών Ράντοσλαβ Σικόρσκι δήλωσε τη Δευτέρα στο Βερολίνο ότι η Ευρώπη βρίσκεται στο χείλος της αβύσσου. Ο πρόεδρος της Γαλλίας τόνισε πρόσφατα ότι «αν το ευρώ καταρρεύσει, θα καταρρεύσει και η Ευρώπη. Αυτή είναι όμως η αλληλεγγύη της ειρήνης σε μια ήπειρο όπου έγιναν τρομεροί πόλεμοι».
Οι ευρωπαίοι πολιτικοί έχουν αναφερθεί συχνά στον κίνδυνο πολέμου όταν θέλουν να αποσπάσουν υποστήριξη για το ευρωπαϊκό σχέδιο.
Υπό κανονικές συνθήκες, λίγοι Ευρωπαίοι τους παίρνουν σοβαρά. Κι αυτό οφείλεται στο ότι οι περισσότεροι έχουν ζήσει όλη τους τη ζωή σε έναν κόσμο όπου τα πράγματα έμοιαζαν να πηγαίνουν συνεχώς καλύτερα. Μέχρι την πρόσφατη οικονομική κρίση, τα λόγια του Τόνι Μπλερ από την προεκλογική εκστρατεία του 1997 αποτύπωναν το κλίμα της εποχής: «Τα πράγματα μπορεί να πάνε μόνο καλύτερα!»
Από τότε που κατέρρευσε όμως η «Λίμαν Μπράδερς», γράφει ο Γκίντεον Ράχμαν στους «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς», συνειδητοποιήσαμε ότι τα πράγματα μπορεί σίγουρα να πάνε χειρότερα. Το ερώτημα είναι πόσο χειρότερα.
Οι απειλές χρεοκοπιών και διάσπασης της ευρωζώνης αυξάνονται, και μαζί τους αυξάνεται ο πανικός και ο κίνδυνος της μαζικής ανεργίας. Η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει τη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, και κατά συνέπεια το οικονομικό χάος εδώ θα έχει επιπτώσεις σε όλο τον πλανήτη.
Το μάθημα της δεκαετίας του ’30 είναι ότι μια παγκόσμια ύφεση αποδυναμώνει τις δημοκρατίες, ενισχύει τις ριζοσπαστικές δυνάμεις και αυξάνει τον κίνδυνο μιας παγκόσμιας σύρραξης.
Μια σύγχρονη εκδοχή της δεκαετίας του ’30 θα ήταν η ανάληψη της εξουσίας στην Ευρώπη από μια νέα γενιά εθνικιστών πολιτικών, ενώ θα επικρατούσε χάος και θα διαλυόταν η Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι εντάσεις θα αυξάνονταν και εκτός Ευρώπης, με μια ενισχυμένη Κίνα να αντιπαρατίθεται σε μια αποδυναμωμένη Αμερική. Τόσο στη μία χώρα, όσο και στην άλλη, μια παρατεταμένη οικονομική κρίση θα οδηγούσε μοιραία στην ενίσχυση των εθνικιστικών και προστατευτικών δυνάμεων.
Σύμφωνα με τον βρετανό αρθρογράφο, υπάρχουν τρεις λόγους για τους οποίους μπορεί και να «τη γλιτώσουμε».
Πρώτον, η γνώση αυτών που συνέβησαν πριν από 80 χρόνια μπορεί να βοηθήσει τους πολιτικούς να αποφύγουν τα ίδια λάθη.
Δεύτερον, τα 66 χρόνια ειρήνης αντανακλούν μάλλον την πρόοδο του πολιτισμού παρά έναν τυχερό κύκλο στην παγκόσμια ιστορία.
Τρίτον, ο ανεπτυγμένος κόσμος ξεκινά από ένα πολύ υψηλότερο επίπεδο ευημερίας σε σχέση με τη δεκαετία του ’30. Στην Ισπανία η ανεργία των νέων είναι μεγαλύτερη από 45%, αλλά στις πρόσφατες εκλογές νίκησε ένα μετριοπαθές κεντροδεξιό κόμμα, όχι κάποιοι εθνικιστές.
Πηγή: Financial Times, ΑΠΕ-ΜΠΕ