Πριν ξεσπάσει η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, οι επικριτές των οικονομικών ανισορροπιών της Κίνας εστίαζαν στην κακή κατανομή των πόρων, συνέπεια του να δανείζονται οι φτωχές χώρες με υψηλά επιτόκια από τις πλούσιες και να τους δανείζουν με χαμηλά. Η μεγάλη ειρωνεία της χρηματοπιστωτικής κρίσης είναι ότι η κατάσταση επιδεινώθηκε, αντί να βελτιωθεί.
Πεκίνο
Πριν ξεσπάσει η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, οι επικριτές των οικονομικών ανισορροπιών της Κίνας -του δίδυμου δημοσιονομικού και εμπορικού πλεονάσματός της- εστίαζαν στην κακή κατανομή των πόρων, συνέπεια του να δανείζονται οι φτωχές χώρες με υψηλά επιτόκια από τις πλούσιες και να τους δανείζουν με χαμηλά.
Η μεγάλη ειρωνεία της χρηματοπιστωτικής κρίσης είναι ότι η κατάσταση επιδεινώθηκε, αντί να βελτιωθεί.
Τα αποθέματα ξένου συναλλάγματος της Κίνας αντιμετωπίζουν πράγματι μία τριπλή πρόκληση: την κάμψη της αγοραστικής δύναμης του αμερικανικού δολαρίου, την πτώση στις τιμές των αμερικανικών κρατικών ομολόγων και πιθανό πληθωρισμό μακροπρόθεσμα.
Η Κίνα διατηρεί μεγάλο όγκο των αποθεμάτων, συνολικού ύψους 2,3 τρισ. δολαρίων, όχι με στόχο την προστασία έναντι εξωτερικών κραδασμών, αλλά ως αποταμίευση στη μορφή των αμερικανικών κρατικών χρεογράφων. Η Κίνα χρειάζεται λοιπόν να προστατεύσει την αξία των αποταμιεύσεών της.
Δεν υπάρχει ωστόσο καμία αμφιβολία ότι το αμερικανικό δολάριο μακροπρόθεσμα θα ακολουθήσει την κατιούσα. Η υποτίμησή του άρχισε τον Απρίλιο του 2002 και, ύστερα από μία σύντομη ανάκαμψη, επαναλήφθηκε από το Μάρτιο του 2009.
Εάν οι ΗΠΑ δεν βελτιώσουν το εμπορικό τους ισοζύγιο, το δολάριο θα υποχωρήσει περαιτέρω. Από την άλλη, όμως, οι ΗΠΑ δεν μπορούν να βελτιώσουν το εμπορικό τους ισοζύγιο, εάν δεν υποχωρήσει το δολάριο. Σε όρους δολαρίου, λοιπόν, οι κεφαλαιουχικές απώλειες στα κινεζικά αποθέματα είναι αναπόφευκτες.
Εξαιτίας του τεράστιου δημοσιονομικού ελλείμματος των ΗΠΑ, η προσφορά αμερικανικών κρατικών ομολόγων θα καταγράψει αστρονομική αύξηση τα επόμενα χρόνια.
Δεν μπορεί, ωστόσο, κανείς να εγγυηθεί ότι η ζήτηση για τα αμερικανικά χρεόγραφα από ξένους επενδυτές- συμπεριλαμβανομένων ξένων κυβερνήσεων- θα είναι επαρκής.
Είναι λοιπόν πολύ πιθανό, όταν η παγκόσμια οικονομία θα έχει επιστρέψει σε μία σχετική ομαλότητα και η αναζήτηση ασφαλών καταφυγίων θα έχει υποχωρήσει, να οδηγηθούμε σε πτώση των τιμών και αύξηση των αποδόσεων των αμερικανικών κρατικών ομολόγων.
Το αποτέλεσμα θα είναι τα αποτιμώμενα σε δολάρια αποθέματα ξένου συναλλάγματος της Κίνας, τα οποία καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος των τοποθετήσεών της σε αμερικανικά χρεόγραφα, να έχουν απώλειες.
Επιπλέον, η Φέντεραλ Ριζέρβ αναμένει ετήσιο πληθωρισμό 4%. Αυτό από μόνο του σημαίνει ότι, υπό φυσιολογικές συνθήκες, η αγοραστική δύναμη των κινεζικών αποθεμάτων ξένου συναλλάγματος θα οδηγηθεί αυτόματα σε πτώση 4% ετησίως.
Εξαιτίας της εξαιρετικά επεκτατικής αμερικανικής νομισματικής πολιτικής, που ακολουθείται εδώ και χρόνια, από τότε δηλαδή που ξέσπασε η κρίση των ενυπόθηκων δανείων υψηλού κινδύνου (subprime), η πραγματική αξία των αποθεμάτων ξένου συναλλάγματος της Κίνας έχει ήδη υποχωρήσει, με ή χωρίς πληθωρισμό.
Η Κίνα είναι σαν ένας μέτοχος μίας εταιρείας, η οποία αυξάνει την προσφορά των μετοχών αθόρυβα: η τιμή της μετοχής μην έχει πέσει ακόμη, αλλά θα πέσει.
Εάν η FED δεν εφαρμόσει μία επιτυχημένη στρατηγική εξόδου από την επεκτατική νομισματική πολιτική, κάτι που είναι αμφίβολο, η Κίνα δεν θα μπορέσει να αναστρέψει τις ζημίες της.
Εα λιγότερο πιθανό αλλά πιο καταστροφικό σενάριο είναι τα χρήματα, που έχει διοχετεύσει στην οικονομία ο διοικητής της FED, Mπεν Μπερνάνκι, να οδηγήσουν τελικά σε μεγάλη αύξηση του πληθωρισμού.
Εάν ο εφιάλτης αυτός γίνει πραγματικότητα, οι αποταμιεύσεις της Κίνας στη μορφή αμερικανικών κρατικών χρεογράφων (που σήμερα υπολογίζονται σε 900 εκατ. δολάρια λαμβάνοντας υπόψη μόνο τα έντοκα γραμμάτια) πολύ απλά θα συρρικνωθούν.
Αν και η Κίνα έχει περιορισμένα περιθώρια ελιγμών στο ζήτημα των αποθεμάτων ξένου συναλλάγματος, δεν θα εγκαταλείψει τις προσπάθειές της για θωράκιση της αξίας του πλούτου, που με κόπο κατέκτησε, και τον οποίο έχει εμπιστευθεί στην καλή θέληση και τα υπεύθυνα, υποτίθεται, χέρια της αμερικανικής κυβέρνησης.
Ως το πιο ισχυρό και πιο έμπειρο από τα ενεχόμενα μέρη, οι ΗΠΑ μπορούν να συμβάλουν στο να καμφθούν οι ανησυχίες της Κίνας για την τύχη των εθνικών της αποταμιεύσεων.
Για παράδειγμα, η αμερικανική κυβέρνηση θα μπορούσε να προσφέρει χρηματοπιστωτικά εργαλεία, όπως τα ομόλογα με ρήτρα προστασίας από τον πληθωρισμό (TIPS).
Επιπλέον, θα πρέπει να επιτραπεί στην Κίνα να μετατρέψει μέρος των αποθεμάτων της σε ξένο συνάλλαγμα σε στοιχεία ενεργητικού αποτιμώμενα σε ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα του ΔΝΤ (SDR).
Τέλος, εάν η αμερικανική κυβέρνηση δεν μπορεί να θωρακίσει την αξία των χρεογράφων της, θα μπορούσε με τον έναν ή τον άλλο τρόπο να αποζημιώσει την Κίνα. Μόνο τότε μπορούν η Κίνα και ο ολόκληρος ο κόσμος να είναι βέβαιοι ότι η ανεύθυνη στάση των ΗΠΑ -«το δολάριο είναι δικό μας νόμισμα, αλλά δικό σας πρόβλημα»- αποτελεί παρελθόν.
YONGDING YU πρόεδρος του China Society of World Economics και έχει διατελέσει στο παρελθόν μέλος της επιτροπής νομισματικής πολιτικής της κεντρικής τράπεζας της Κίνας και πρώην διευθυντής του Ινστιτούτου Παγκόσμιας Οικονομίας και Πολιτικής της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών.
Copyright: Project Syndicate, 2010.