O Τζον Λίμπερτ, πρώην όμηρος στην Τεχεράνη και σήμερα υπεύθυνος για τις ιρανικές υποθέσεις στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, περιγράφει με αποκαλυπτικό τρόπο τα κλισέ που χαρακτηρίζουν τις αμερικανο-ιρανικές (μη) σχέσεις.
Οι Αμερικανοί θεωρούν τους Ιρανούς διπρόσωπους, φανατικούς, βίαιους και ακατανόητους.
Οι Ιρανοί, από την πλευρά τους, πιστεύουν ότι οι Αμερικανοί είναι πολεμοχαρείς, ανήθικοι, υλιστές και υπολογιστές.
Η τραυματική αυτή σχέση είναι εντελώς αφύσικη, γράφει ο Ρότζερ Κόεν στους New York Times. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ιράν θα μπορούσαν να συμφωνήσουν σε πολλά πράγματα, αν έσπαγε ο πάγος ανάμεσά τους. Ο Λίμπερτ έχει καταβάλει μεγάλες προσπάθειες για να περάσει αυτό το μήνυμα. Αλλά, εκείνοι που θέλουν μια δηλητηριώδη σχέση, και επωφελούνται από αυτήν, είναι πιο δυνατοί.
Αν η δυσπιστία χρειαζόταν περισσότερες αποδείξεις, τις προσφέρει η πρόσφατη συμφωνία του Ιράν με τη Βραζιλία και την Τουρκία για τον εμπλουτισμό του ουρανίου του πρώτου. Η αντίδραση των Ηνωμένων Πολιτειών ήταν οργισμένη και οι μεγάλες δυνάμεις δείχνουν αποφασισμένες να παραμείνουν αδιάλλακτες.
Οσοι πίστευαν ότι ο Ομπάμα θα ακολουθούσε μια διαφορετική πολιτική απέναντι στο Ιράν διαψεύστηκαν. Για άλλη μια φορά επικράτησαν οι εσωτερικές μικροπολιτικές σκοπιμότητες.
Η Βραζιλία και η Τουρκία αντιπροσωπεύουν τον αναδυόμενο μεταδυτικό κόσμο. Ο κόσμος αυτός θα συνεχίσει να αναπτύσσεται. Καλά θα έκανε λοιπόν η Χίλαρι Κλίντον να λάβει υπόψη αυτό το γεγονός όταν (κατα)κρίνει τις «ειλικρινείς προσπάθειες» των δύο αυτών χωρών. Η Αμερική, που έχει ήδη εμπλακεί σε δύο πολέμους στη Μέση Ανατολή, δεν αντέχει να ξεκινήσει κι έναν τρίτο. Αυτό σημαίνει ότι δεν έχει τη δυνατότητα να επιβάλει λύσεις σε παγκόσμια ζητήματα, όπως το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Η ισχύς της είναι μεγάλη, αλλά όχι αποφασιστική.
Πολλοί Αμερικανοί είναι ενοχλημένοι, αν όχι οργισμένοι, από αυτό το γεγονός. Αργά ή γρήγορα, όμως, θα μάθουν ότι τα γεγονότα είναι γεγονότα. Το Ιράν, υπό την εποπτεία της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενεργείας, παράγει ουράνιο εμπλουτισμένο κατά 5%. Αν θέλει να κατασκευάσει πυρηνικά όπλα, θα πρέπει να αυξήσει αυτόν τον εμπλουτισμό σε ποσοστό πάνω από 90%. Η ιδέα λοιπόν πίσω από τη συμφωνία που επιτεύχθηκε στη Γενεύη τον περασμένο Οκτώβριο ήταν να μεταφερθεί ένα μεγάλο μέρος αυτού του ουρανίου έξω από το Ιράν, ώστε να οικοδομηθούν σχέσεις εμπιστοσύνης. Το Ιράν είπε αρχικά ναι, ίσως, και όχι, εξοργίζοντας τον Ομπάμα.
Αλλά, η Τουρκία και η Βραζιλία επανέφεραν τώρα τα βασικά στοιχεία αυτής της συμφωνίας. Σε πρώτο στάδιο, 1.200 κιλά ιρανικού ουρανίου θα μεταφερθούν στην Τουρκία. Ένα χρόνο αργότερα, ράβδοι πυρηνικού καυσίμου θα παραδοθούν στην Τεχεράνη, για να χρησιμοποιηθούν σε έναν αντιδραστήρα για ιατρικούς σκοπούς.
Η απάντηση της Ουάσινγκτον ήταν η άσκηση πίεσης στα Ηνωμένα Εθνη για ακόμη πιο αυστηρές κυρώσεις. Και η απαίτηση, που δεν υπήρχε στη συμφωνία του Οκτωβρίου, να ανασταλεί προκαταβολικά ο εμπλουτισμός.
Αντί γι' αυτό, ο Ομπάμα θα μπορούσε να έχει πει: «Η πίεση έφερε αποτελέσματα! Το Ιράν έκανε πίσω μπροστά στην απειλή νέων κυρώσεων. Πρέπει να είμαστε βέβαια προσεκτικοί, αφού το Ιράν χρησιμοποιεί διπλή γλώσσα, αλλά αυτό είναι πραγματική πρόοδος. H απομόνωση ευνοεί μόνο τους σκληροπυρηνικούς».
Δικαιολογημένα ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου είναι ενοχλημένος. Όπως λέει, «οι Αμερικανοί ήθελαν από εμάς να εξασφαλίσουμε τη συγκατάθεση του Ιράν για την ανταλλαγή. Κάναμε το καθήκον μας». Οι Γάλλοι και οι Κινέζοι έδωσαν μια συγκρατημένη στήριξη. Οι Αμερικανοί, όχι. Αλλά αυτό αντίκειται στην έκκληση που είχε απευθύνει πέρυσι ο Ομπάμα στα Ηνωμένα Εθνη για οικοδόμηση νέων συμμαχιών που θα γεφυρώσουν παλιές διαμάχες.
Πηγή: New York Times, ΑΠΕ-ΜΠΕ