Σε μορφή λογισμικού ανοικτής πηγής διατίθενται πλέον τα εργαλεία που αναπτύχθηκαν με χρήση ενωσιακών πόρων, προκειμένου να διασφαλιστεί η διαφύλαξη ψηφιακώς αποθηκευμένων δεδομένων, η πρόσβαση και η κατανόησή τους στο διηνεκές.
Σε μορφή λογισμικού ανοικτής πηγής διατίθενται πλέον τα εργαλεία που αναπτύχθηκαν με χρήση ενωσιακών πόρων, προκειμένου να διασφαλιστεί η διαφύλαξη ψηφιακώς αποθηκευμένων δεδομένων, η πρόσβαση και η κατανόησή τους στο διηνεκές.
Στο ενωσιακό ερευνητικό πρόγραμμα CASPAR (διαφύλαξη, πρόσβαση και ανάκτηση πολιτιστικών, καλλιτεχνικών και επιστημονικών γνώσεων) συμμετείχαν ερευνητές από την Τσεχική Δημοκρατία, τη Γαλλία, την Ελλάδα, το Ισραήλ, την Ιταλία και το ΗΒ. Η εργασία αυτή συμπληρώνει πρωτοβουλίες όπως η Europeana, η ευρωπαϊκή ψηφιακή βιβλιοθήκη.
Έως τώρα, τεράστιες ποσότητες ηλεκτρονικών δεδομένων, όπως επίσημα αρχεία, αρχεία μουσείων και επιστημονικά αποτελέσματα ήταν αδύνατο να διαβαστούν ή κινδύνευαν να χαθούν λόγω του ότι δεν μπορούσαν να αναγνωστούν με νεότερες τεχνολογίες ή επειδή αυτές οι τεχνολογίες δεν επέτρεπαν στους σημερινούς χρήστες να τα κατανοήσουν. Οι εφαρμογές της έρευνας στις ΤΠΕ προς όφελος των ευρωπαίων πολιτών και των επιχειρήσεων αποτελεί καίριας σημασίας στοιχείο του ψηφιακού θεματολογίου για την Ευρώπη, το οποίο ενέκρινε η Επιτροπή το Μάιο του 2010.
Η ψηφιακή τεχνολογία επέφερε επανάσταση στον τρόπο με τον οποίο ασχολούμαστε με τις γνώσεις και τις πληροφορίες, ειδικώς σε επιστημονικά πεδία όπως η αστρονομία ή η κλιματολογία, τα οποία στηρίζονται στην ποσοτική ανάλυση μεγάλων συνόλων δεδομένων επί μακρά χρονικά διαστήματα. Για παράδειγμα, εδώ και πολλές δεκαετίες καταγράφονται στοιχεία από την επίδραση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στη θέρμανση του πλανήτη. Παρά την εξέλιξη των τεχνολογιών καταγραφής δεδομένων, από τις διάτρητες κάρτες και τις μαγνητικές ταινίες έως το υπολογιστικό νέφος του διαδικτύου, η ικανότητα πρόσβασης και κατανόησης πληροφοριών στο μέλλον, μέσα σε τοπίο εξελισσόμενων τεχνολογιών, παραμένει ζωτικής σημασίας για την πρόοδο της επιστήμης.
Τεράστιες ποσότητες εντελώς διαφορετικών πληροφοριών κωδικοποιούνται ψηφιακώς. Ορισμένα είδη δεδομένων μοιάζουν με έγγραφα – για παράδειγμα οι βιβλιοθήκες διατηρούν έντυπα έγγραφα στα ράφια τους και στο μέλλον οι άνθρωποι που θα τα κατεβάσουν θα είναι σε θέση να τα διαβάσουν. Το ψηφιακό ισοδύναμο συνεπάγεται, στο μέλλον, τη δυνατότητα εκτύπωσης από αρχείο επεξεργαστή κειμένου. Το υπόλοιπο όμως του ψηφιακού κόσμου δεν είναι φτιαγμένο έτσι. Για παράδειγμα, δεν αρκεί απλώς η ικανότητα εκτύπωσης των αριθμών που προέρχονται από δορυφόρους γεωσκόπησης – επειδή οι άνθρωποι θα μπορούν μεν να διαβάζουν τους αριθμούς, χωρίς όμως να αντλούν νόημα.
Το πρόγραμμα CASPAR πραγματεύεται ευρύτατο φάσμα θεμάτων γύρω από τη διαφύλαξη κάθε τύπου ψηφιακώς κωδικοποιημένης πληροφορίας και τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιείται στο μέλλον. Επιτρέπει επαρκώς ακριβή περιγραφή των δεδομένων ώστε και στο μέλλον να μπορούν να εξαχθούν οι αριθμοί – πράγμα που ισοδυναμεί με την δυνατότητα εκτύπωσής τους. Αλλά το CASPAR διασφαλίζει επίσης ότι οι αριθμοί και οι σχέσεις μεταξύ τους θα μπορούν να γίνουν κατανοητοί και να χρησιμοποιηθούν εύκολα σε οποιοδήποτε λογισμικό για οποιαδήποτε ερευνητική εργασία θελήσουν οι επιστήμονες στο μέλλον.
Οι ανωτέρω μέθοδοι έχουν δοκιμαστεί επιτυχώς με διάφορα είδη δεδομένων, προερχόμενα από την επιστήμη, την πολιτιστική κληρονομιά και τις σύγχρονες τέχνες του θεάματος.
Το λογισμικό ανοικτής πηγής CASPAR διατίθεται για δωρεάν τηλεφόρτωση και για περαιτέρω ανάπτυξη σε εμπορικές εφαρμογές.
Από τη συνολική δαπάνη 15 εκατ. ευρώ για το έργο, η ΕΕ συνεισέφερε 8,8 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο του ερευνητικού χρηματοδοτικού προγράμματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (έκτο πρόγραμμα πλαίσιο 2001-2006).
Το πρόγραμμα CASPAR μπορεί να τηλεφορτωθεί από την εξής ηλε-διεύθυνση:
http://sourceforge.net/projects/digitalpreserve/files/