Παιδικοί σταθμοί, νηπιαγωγεία, μονάδες φροντίδας παιδιών προσχολικής ηλικίας, αποτελούν τόπους που αφήνονται τα παιδιά για να μπορούν να εργάζονται οι μητέρες.
Παιδικοί σταθμοί, νηπιαγωγεία, μονάδες φροντίδας παιδιών προσχολικής ηλικίας, αποτελούν τόπους που αφήνονται τα παιδιά για να μπορούν να εργάζονται οι μητέρες.
Εξυπηρετούν όμως το σκοπό τους; Είναι πολύ δύσκολο να απαντήσει κανείς. Ίσως αν προσπαθήσει να εξετάσει για λίγο τα κριτήρια επιλογής των γονιών, μπορεί να βγάλει κάποια συμπεράσματα. Οι εποχές ανατρέπουν πράγματα, αποδέχονται καινούργια, θεσμοθετούνται «νέες ιδέες» χωρίς στηρίγματα, έτσι απλά, λόγω «συρμού».
Το «νέο ρεύμα» παρασύρει στο πέρασμά του κάθε προσπάθεια, αφού αυτόματα τη μετατρέπει σε πράξη ανώφελη, επικίνδυνη, σαθρή, εξυπηρετώντας περιττές και ανούσιες σκοπιμότητες.
Αναφερόμαστε στην προσχολική ηλικία. Ηλικία πρωτίστης σημασίας, ιδιαίτερα ευαίσθητης, όπου θα πρέπει να υπάρχει σωστή επίδραση, τόσο στο ψυχοσωματικό, όσο και στον πνευματικό παράγοντα.
Με ζεστή καρδιά, με πολλή προσοχή, μα πάνω απ' όλα με μια εμπνευσμένη «απλότητα», σαν αυτή που θέλουν τα παιδιά, θα πρέπει να εξασφαλιστεί «ομαλή» προσαρμογή με το πρώτο τους σχολείο, με την συνεργασία των γονιών και την εμπιστοσύνη τους σ' αυτό.
Πρώτη η μεγάλη Ιταλίδα παιδαγωγός M.Montessori, θέτει τις βάσεις μιας υγιούς επικοινωνίας με τα παιδιά, στηριγμένης πάνω στην αγάπη, στο σεβασμό της προσωπικότητας του παιδιού, και ακόμα στην κάλυψη των εσωτερικών αναγκών του, στοιχεία απαραίτητα για τη σωστή αξιοποίηση των δυνατοτήτων του, που αποτελούν τόσο για τον γονιό όσο και για τον εκπαιδευτικό, καθημενές εκπλήξεις.
«Τόπος παιδιών» λοιπόν δεν σημαίνει προετοιμασία ανταγωνιστικής κοινωνίας, όπου υπερτερούν οι δυνατοί έναντι των αδυνάτων, διαστρέβλωση της σκέψης του παιδιού, περιφρόνηση της ανθρώπινης αξίας υπό το πρίσμα της δήθεν «απρεπούς» συμπεριφοράς του παιδιού ή της «αποτυχημένης» εργασίας.
Πού θα πρέπει να στοχεύει; Κατ' αρχήν να καλλιεργήσει το αίσθημα ασφάλειας στο παιδί, στοιχείο απαραίτητο για τη σωστή εξέλιξή του.
Σε κατάλληλο περιβάλλον, να μπορεί να αναπτύξει όλες τις ικανότητές του, μαθαίνοντας μέσα απ΄την ίδια του τη δράση, κατακτώντας σκαλάκι-σκαλάκι οτιδήποτε καινούριο θα του δώσει χαρά, ικανοποίηση, πληρότητα.
Τραγουδάει, χαίρεται, σκέπτεται, κινείται, αποφασίζει, διδάσκεται μέσα απ' τα λάθη του, νιώθει ΑΥΤΟΝΟΜΑ, πατά στα πόδια του, ελευθερώνεται, αγαπά, συνδράμει, συμμετέχει, συμβουλεύει, καθοδηγεί, ανακαλύπτει τον κόσμο γύρω του, αποκτά γνώσεις, σέβεται, ανταποδίδοντας το σεβασμό!
Ένα Μοντεσσοριανό σχολείο δίνει άπειρες τέτοιες ευκαιρίες στο παιδί. Δεν απλώνεται σε «ποικιλίες» που παραλλάσουν την ουσιαστική πραγματικότητα των αναγκών του παιδιού όπως… κολύμβηση, ιππασία, μπαλλέτο, ποικιλόμορφες
εκδηλώσεις που προσελκύουν το πλήθος κ.λ.π., διασώζοντας την τρυφερότητα, τη ζεστασιά που του δίνει ο «δικός του» χώρος μακρυά από φανφάρες και τυμπανοκρουσίες, πράγματα τελείως περιττά για την ψυχική του υγεία.
Στο χώρο του μαθαίνει να αγαπά, είναι ο εαυτός του ! Αν ο ενήλικας σκύψει πολύ κοντά στο παιδί, ακούσει τους ψιθύρους της καρδιάς του, ίσως μπορέσει να επιλέξει, βάσει των κριτηρίων των παιδιών και όχι των δικών του, τότε είναι σίγουρο πως θα πετύχει.
- Ποια η επίδραση της Μοντεσσοριανής θεωρίας πάνω σ' ένα παιδί προσχολικής ηλικίας ;
Το παιδί αυτό είναι αυτόνομο, ελεύθερο, νιώθει απόλυτα ικανοποιημένο, αφού οι άπειρες δυνατότητες που έχει δεν περιορίζονται, ούτε αγνοούνται. Έχει απεριόριστες ευκαιρίες για προσωπική δράση και επιλογή.
- Πώς εξασφαλίζεται η ευτυχία σ' ένα παιδί προσχολικής ηλικίας ;
Αν το περιβάλλον μέσα στο οποίο κινείται, του εξασφαλίζει την δυνατότητα για κάθε λογική δραστηριότητα, το παιδί νιώθει χαρά. Αν αντιμετωπίζεται σαν ένα ον με οντότητα και προσωπικότητα, τότε μπορεί να δράσει ελεύθερα απόδεικνύοντας στον ενήλικα τον όμορφο κόσμο που έχει μέσα του και που εκείνος ίσως, δεν τον είχε ανακαλύψει ως τότε….
- Πώς διατηρούνται τα όρια μεταξύ ελευθερίας και αναρχίας ;
Πάνω από όλα υπάρχει σεβασμός, που αποτελεί πρωταρχικό παράγοντα για μία σωστή συνεργασία παιδιών- ενηλίκων και παιδιών μεταξύ τους.
Η ελευθερία οριοθετείται από τα ίδια τα παιδιά καθώς κυλάει η μέρα στο χώρο του σχολείου. Συγχρόνως οι κοινωνικοί νόμοι που σηματοδοτούνται όταν χρειαστεί, είναι αποδεκτοί απ΄όλους γιατί όλοι όπου και όταν κριθεί αναγκαίο, έχουν συμμετοχή. Έτσι με συνέπεια, ηρεμία, σταθερότητα και αγαπητική σχέση τα παιδιά «τακτοποιούν» τα θέματά τους με απόλυτη επιτυχία...
Πίσω από όλα αυτά, η διακριτική παρουσία του ενήλικα που «κινεί τα νήματα» με γνώση και ευαισθησία, δεν ταράζει τα νερά αλλά ισχυροποιεί τις σχέσεις αποχρωματίζοντας πιθανολογούμενες κριτικές, επαίνους, συγκρίσεις κ.λ.π.
Ελλη Μαντέ, ειδική παιδαγωγός