Δεν χρειάζονταν περισσότερα για να ξεσηκωθούν οι κινέζοι διανοούμενοι: μιλώντας στις 21 Αυγούστου στο Σενζέν για πολιτική μεταρρύθμιση, με αφορμή τα 30 χρόνια από τη δημιουργία της ειδικής οικονομικής ζώνης, ο πρωθυπουργός Ουεν Τζιαμπάο προκάλεσε αναταραχή στους φιλοδημοκρατικούς κύκλους.
Παρά τη βιαιότητα της καταστολής των διαφωνούντων και τον αυταρχικό χαρακτήρα του καθεστώτος, το στρατόπεδο των «δημοκρατών» στην Κίνα δεν είναι καθόλου αμελητέο: δημοσιογράφοι, καθηγητές, μέλη της Ακαδημίας κοινωνικών επιστημών, όλοι αυτοί οι οπαδοί της δημοκρατίας εντείνουν την κριτική τους σε μια περίοδο που οι προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης μεγαλώνουν. Κι αυτό, παρά τη διαφαινόμενη καλή πορεία της οικονομίας.
Οι άνθρωποι αυτοί έχουν βρει βήμα στο Διαδίκτυο και ένα μέρος του Τύπου. Σύμμαχοί τους είναι οι ενεργές οργανώσεις της κινεζικής κοινωνίας των πολιτών, οι ακτιβιστές των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων και καμιά τριανταριά δικηγόροι από το «κίνημα υπεράσπισης των δικαιωμάτων».
Με τον όρο «μεταρρύθμιση του πολιτικού συστήματος», χωρίς την οποία ο Ουεν είπε ότι δεν είναι δυνατός ο εκσυγχρονισμός της Κίνας, το κόμμα εννοεί μια σειρά διοικητικών μεταρρυθμίσεων που θα αντιμετωπίσουν τη διαφθορά και την κατάχρηση εξουσίας.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Ουεν χρησιμοποιεί αυτή την ορολογία. Το είχε ξανακάνει στο 17ο συνέδριο του κόμματος, το 2007, όταν η εδραίωση του διδύμου Χου Τζιντάο - Ουεν Τζιαμπάο είχε δημιουργήσει ελπίδες στην Κίνα. Οι ελπίδες αυτές στη συνέχεια διαψεύστηκαν. Και τώρα, οι κινέζοι δημοκράτες διατηρούν τις επιφυλάξεις τους.
«Σε μια στιγμή που η Κίνα γίνεται η δεύτερη οικονομία στον κόσμο, οι μεταρρυθμίσεις του πολιτικού συστήματος δεν μπορεί να αργήσουν περισσότερο», έγραφε πρόσφατα η Χου Σουλί, αρχισυντάκτρια του Caixin Media. «Δεν μπορούμε να περιμένουμε άλλο!»
Επισημαίνοντας ότι οι πολιτικές μεταρρυθμίσεις βρίσκονται εδώ και είκοσι χρόνια στο «σημείο μηδέν», η γνωστότερη οικονομική συντάκτρια της Κίνας απορρίπτει την άποψη ότι τα οικονομικά επιτεύγματα της χώρας της αποδεικνύουν την επιτυχία του πολιτικού της συστήματος. «Το επιχείρημα αυτό αγνοεί εντελώς το γεγονός ότι το πολιτικό μας σύστημα δεν είναι προσαρμοσμένο στην οικονομική μας ανάπτυξη», τονίζει.
Με την περιοδεία του στο Σενζέν, ο κινέζος πρωθυπουργός ακολούθησε το παράδειγμα του πατέρα των κινεζικών μεταρρυθμίσεων, Ντενγκ Σιαοπίνγκ, το 1992, μετά την εξέγερση της πλατείας Τιεν Ανμέν.
«Ο Ουεν Τζιαμπάο πήγε στην πόλη και δήλωσε, σε τόνους που θύμιζαν τον Ντενγκ Σιαοπίνγκ, ότι η μεταρρύθμιση δεν έχει μόνο οικονομική, αλλά και πολιτική σημασία», εξηγεί η Κούι Ουεϊπίνγκ, καθηγήτρια κοινωνικών επιστημών στην Ακαδημία κινηματογράφου του Πεκίνου και μία από τις πιο μαχητικές διανοούμενες της χώρας.
Τον Μάιο του 2009, δεκάδες κινέζοι διανοούμενοι είχαν συγκεντρωθεί διακριτικά για να τιμήσουν τα είκοσι χρόνια από την εξέγερση των φοιτητών. Στη συγκέντρωση εκείνη, η Κούι Ουεϊπίνγκ είχε επισημάνει την ανάγκη να σπάσουν οι διανοούμενοι τη συλλογική σιωπή τους. «Ο σκοπός μας δεν είναι να ανατρέψουμε τη καθεστώς, αλλά να προκαλέσουμε μια διαδικασία που θα καταστήσει τη διακυβέρνηση πιο ανοιχτή».
Πηγή: Le Monde, ΑΠΕ-ΜΠΕ