Με την ανεργία στο 20% και μια σειρά μέτρων λιτότητας, η Ισπανία θα αποτελούσε θεωρητικά ένα προνομιακό πεδίο για κοινωνική αναταραχή. Σύμφωνα όμως με όλες τις μαρτυρίες, η τελευταία γενική απεργία όχι μόνο δεν οδήγησε σε γενική παράλυση, αλλά δεν στέφθηκε από επιτυχία.
Κάποιοι αναλυτές, μάλιστα, υποστηρίζουν ότι η απεργία αυτή ήταν έτσι ενορχηστρωμένη, ώστε να μη διαταράξει τις σχέσεις των συνδικάτων με τον φυσικό τους σύμμαχο, την κυβέρνηση του Χοσέ Λουις Ροντρίγκεθ Θαπατέρο (στη φωτογραφία με την αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Maria Teresa Fernandez de la Vega). Όπως σημειώνουν οι ανταποκριτές της New York Times, αυτό που αποκόμισαν από τις συνομιλίες τους με τους πρωταγωνιστές της απεργίας ήταν μια περίεργη ετοιμότητα να διακηρύσσουν τη νίκη τους, χωρίς να μπορούν όμως να προσδιορίσουν τι ακριβώς αποκόμισαν από την κυβέρνηση. Από την άλλη πλευρά, ο υπουργός Εργασίας δεν φείδεται επαίνων για τις διαπραγματευτικές ικανότητες των συνδικάτων.
«Ισως να ήταν μια αναγκαία τελετουργία», λέει ο Ενρικ Χουλιάνα, αρθρογράφος της εφημερίδας «Βανγκουάρδια». «Οι δύο πλευρές είναι τώρα καταδικασμένες να προσποιηθούν ότι θα φτάσουν σε μια συμφωνία, η οποία εκ των πραγμάτων θα είναι πολύ ασταθής».
Η απεργία ανέδειξε όμως πάνω απ’ όλα τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο Θαπατέρο, η δημοτικότητα του οποίου βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδα από το 2004. Η απεργία έγινε σε μια στιγμή που ο Θαπατέρο είναι πιο αδύνατος από ποτέ. Πριν από μερικές ημέρες, μάλιστα, είδε να χάνει στις προκριματικές εκλογές του Σοσιαλιστικού Κόμματος και ο υποψήφιος τον οποίο στήριζε για την προεδρία της επαρχίας της Μαδρίτης.
Ο ισπανός πρωθυπουργός προσπαθεί να ικανοποιήσει τόσο τους εργαζόμενους, που θεωρούν την πολιτική του ιδιαίτερα αυστηρή, όσο και τους επενδυτές, που τη θεωρούν άτολμη.
Αφού υποστήριζε για μήνες ότι θα προστάτευε τα δικαιώματα των εργαζομένων αυξάνοντας τις κρατικές δαπάνες ώστε να τονωθεί η ανάπτυξη, η κυβέρνηση έκανε στροφή τον Μάιο και αποφάσισε μέτρα λιτότητας τον Ιούνιο. Τα μέτρα που αναγγέλθηκαν περικόπτουν την αποζημίωση για όσους απολύονται, διευκολύνουν τις εταιρείες να μειώνουν την απασχόληση των εργαζομένων τους και περιορίζουν τις διαπραγματευτικές δυνατότητες των συνδικάτων.
«Ποτέ στην ιστορία της ισπανικής δημοκρατίας δεν έχει λάβει μια κυβέρνηση τόσο αρνητικά μέτρα», λέει ο Κάντιδο Μέντεθ, πρόεδρος του Γενικού Συνδικάτου Εργαζομένων (UGT) και συνδιοργανωτής της απεργίας.
Τα δύο κυριότερα συνδικάτα, που το καθένα τους έχει 1,2 εκατομμύρια μέλη και αντιπροσωπεύουν το 80% των συνδικαλισμένων εργαζομένων, λένε ότι το μόνο που πετυχαίνουν τα μέτρα λιτότητας είναι να διευκολύνονται οι απολύσεις, χωρίς να αλλάζουν τα βαθύτερα προβλήματα της Ισπανίας, όπως η εξάρτησή της από την οικοδομική δραστηριότητα.
Τα συνδικάτα αντιτίθενται και σε άλλες μεταρρυθμίσεις, όπως η αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης από τα 65 στα 67 έτη. Η κυβέρνηση θέλει να επαναφέρει αυτή την πρόταση, λίγους μήνες αφού την απέσυρε, εν μέσω διαμαρτυριών.
Ο Μέντεθ λέει ότι η γενική απεργία -η πρώτη από το 2002- αποφασίστηκε λόγω της οργής για τη στροφή της κυβέρνησης. Ο στόχος ήταν αυτή η απεργία να ενταχθεί σε μια πανευρωπαϊκή ημέρα διαμαρτυρίας για τα μέτρα λιτότητας. Η διαμαρτυρία αυτή εκφυλίστηκε όμως τελικά σε μερικές μεμονωμένες διαδηλώσεις.
Από την πλευρά της, η κυβέρνηση λέει ότι δεν είχε άλλη επιλογή από το να αλλάξει ρότα. «Η κρίση δεν είναι μια παρένθεση. Ούτε η κυβέρνηση, ούτε τα συνδικάτα θα μπορούν να χρησιμοποιούν τα ίδια εργαλεία που χρησιμοποιούσαν και πριν από την κρίση», τονίζει ο υπουργός Εργασίας Θελεστίνο Κορμπάτσο, που ετοιμάζεται να εγκαταλείψει την κυβέρνηση για να είναι υποψήφιος στις περιφερειακές εκλογές που θα πραγματοποιηθούν στην Καταλονία τον ερχόμενο μήνα.
Και τα δύο στρατόπεδα αναζητούν ένα νέο μοντέλο. Την ίδια στιγμή, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εκτιμά ότι η ισπανική οικονομία θα αναπτυχθεί τον επόμενο χρόνο μόλις κατά 0,7%, το μισό δηλαδή της εκτίμησης της ισπανικής κυβέρνησης στην οποία στηρίχθηκε ο προϋπολογισμός του 2011.
Πώς θα μπορέσει λοιπόν η κυβέρνηση Θαπατέρο να εκπληρώσει την υπόσχεσή της ότι θα διασφαλίσει το κοινωνικό κράτος, περιορίζοντας ταυτοχρόνως τις δαπάνες;
«Εχω την αίσθηση ότι η σοσιαλιστική κυβέρνηση αυτοκτονεί», λέει ο Φερνάντεθ Τόσο, επικεφαλής του τρίτου σε μέγεθος συνδικάτου της χώρας, των Εργατικών Επιτροπών. «Η κυβέρνηση βρίσκεται σε σύγκρουση με την κοινωνική της βάση».
Πηγή: New York Times, ΑΠΕ-ΜΠΕ