«Δεν έχετε ανάγκη να διαβάσετε τα μυστικά διπλωματικά τηλεγραφήματα για να καταλάβετε ότι βρισκόμαστε σε μια δύσκολη στιγμή για την επιδίωξη της ειρήνης στη Μέση Ανατολή», είπε η Χίλαρι Κλίντον σε Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους αξιωματούχους, καθώς και σε ειδικούς για τη Μέση Ανατολή, που συγκεντρώθηκαν την περασμένη Παρασκευή στην Ουάσιγκτον για μια εκδήλωση του Brookings Institution.
Τρεις ημέρες μετά την απόφαση της Ουάσινγκτον να μην απαιτεί πλέον από το Ισραήλ το πάγωμα του εποικισμού ως προϋπόθεση για την επανέναρξη των ειρηνευτικών συνομιλιών, η δήλωση αυτή της Χίλαρι Κλίντον ερμηνεύτηκε ως ένδειξη ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες κάθε άλλο παρά απομακρύνονται από τον φάκελο του Μεσανατολικού.
Μπροστά στον σύζυγό της, τον πρώην πρόεδρο Μπιλ Κλίντον, τον ισραηλινό υπουργό Αμύνης Εχούντ Μπαράκ και τον παλαιστίνιο πρωθυπουργό Σαλάμ Φαγιάντ, η Χίλαρι διευκρίνισε ότι την επόμενη περίοδο θα γίνονται παράλληλες διαπραγματεύσεις των δύο μερών με τις Ηνωμένες Πολιτείες. «Θα πιέσουμε τα δύο μέρη να παρουσιάσουν άμεσα, και λεπτομερώς, τις προτάσεις τους για τα βασικά θέματα», τόνισε.
Στο μέσο της θητείας του, ο Μπαράκ Ομπάμα αλλάζει λοιπόν στρατηγική, αναγνωρίζοντας ότι η προσπάθειά του να πείσει την κυβέρνηση Νετανιάχου να παρατείνει το μορατόριουμ στον εποικισμό απέτυχε.
Στην Ιερουσαλήμ, η αμερικανική στροφή προκάλεσε μια διακριτική ικανοποίηση: για μια φορά, δεν είναι ο ισραηλινός πρωθυπουργός άμεσα υπεύθυνος για τη νέα υποχώρηση της ειρηνευτικής διαδικασίας, όσο κι αν πίσω από τη στροφή αυτή βρίσκεται η ισραηλινή αδιαλλαξία.
Για τους ισραηλινούς διπλωμάτες, που υπογραμμίζουν τον «ερασιτεχνισμό» του Ομπάμα, πρόκειται για επιστροφή στο σημείο μηδέν, αφού ο Νετανιάχου έλεγε πάντα ότι η ειρηνευτική διαδικασία δεν μπορεί να προχωρήσει, παρά μόνο στο πλαίσιο απευθείας συνομιλιών με τους Παλαιστίνιους.
Η εκδοχή αυτή όμως μοιάζει αυτή τη στιγμή να αποκλείεται. Ο Τζόρτζ Μίτσελ, ο αμερικανός αντιπρόσωπος για τη Μέση Ανατολή, θα επισκεφθεί μεν αυτές τις ημέρες το Ισραήλ, αλλά κανείς δεν περιμένει ότι οι διπλωματικές του κινήσεις θα είναι πιο γόνιμες από τις προηγούμενες. Ο πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς είναι άλλωστε κατηγορηματικός: «Δεν πρόκειται να προσέλθουμε σε διαπραγματεύσεις όσο ο εποικισμός συνεχίζεται».
Σύμφωνα με τον Ιγκάλ Παλμόρ, εκπρόσωπο του ισραηλινού υπουργείου Εξωτερικών, η χώρα του βλέπει με ανησυχία τις πρώτες θετικές αντιδράσεις (κυρίως στη Λατινική Αμερική) στην προσπάθεια των Παλαιστινίων να αποσπάσουν από τα Ηνωμένα Εθνη την αναγνώριση ενός παλαιστινιακού κράτους στα σύνορα του 1967. «Το παίζουν όλα για όλα, παρόλο που γνωρίζουν ότι μια τέτοια εξέλιξη δεν θα αλλάξει τίποτα στην πράξη», δήλωσε.
Μεγάλη, όμως, ήταν και η έκπληξη του Ισραήλ όταν πληροφορήθηκε την πρωτοβουλία 26 πρώην ανώτατων αξιωματούχων της Ευρώπης να ζητήσουν σκλήρυνση απέναντι στο Ισραήλ λόγω της συνέχισης του εποικισμού.
Σε επιστολή τους προς την Κάθριν Αστον, υπεύθυνη της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την εξωτερική πολιτική, οι 26 πρώην αξιωματούχοι προτείνουν να δοθεί προθεσμία στο Ισραήλ μέχρι τον Απρίλιο του 2011 για να σταματήσει τον εποικισμό. Σε αντίθετη περίπτωση, θα απευθυνθούν στα Ηνωμένα Εθνη. Ο τόνος της επιστολής, την οποία υπογράφουν, μεταξύ άλλων, ο Χαβιέρ Σολάνα, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας Ιμπέρ Βεντρίν και ο βρετανός πρώην επίτροπος Κρις Πάτεν, είναι πολύ επικριτικός τόσο προς το Ισραήλ, όσο και προς την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Η ισραηλινή κυβέρνηση δεν είδε βέβαια με καθόλου καλό μάτι αυτή την πρωτοβουλία. «Νομίζουν άραγε οι υπογράφοντες ότι με το να υιοθετήσουν όλες τις παλαιστινιακές θέσεις και να επιλέξουν τη σύγκρουση με το Ισραήλ, θα προωθήσουν την ειρήνη;» διερωτήθηκε ο Παλμόρ.
Οσο για την Κάθριν Αστον, έσπευσε να απαντήσει στους «26» ότι το Μεσανατολικό βρίσκεται πολύ ψηλά στις προτεραιότητές της.
Πηγή: Le Monde, ΑΠΕ-ΜΠΕ, στη φωτογραφία του Reuters το πορτρέτο του ισραηλινού πρωθυπουργού Νετανιάχου και των προκατόχων του.