Νέα πυρά κατά Μέρκελ λίγο πριν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο

Μία από τις κρισιμότερες Συνόδους Κορυφής της Ε.Ε. πραγματοποιείται σήμερα και αύριο στις Βρυξέλλες, με τη θέσπιση και λειτουργία ενός μόνιμου μηχανισμού οικονομικής στήριξης για την Ευρωζώνη να βρίσκεται στο επίκεντρο των διαβουλεύσεων. Κατά τις εργασίες της Συνόδου αναμένεται να εγκριθεί η τροποποίηση της Συνθήκης της Λισαβόνας προκειμένου να καταστεί δυνατή η θέσπιση του μηχανισμού. Αντίθετα στην επίσημη ατζέντα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου δεν βρίσκεται η πρόταση για την έκδοση ευρωομολόγων που συναντά την επίμονη αντίδραση του Βερολίνου, ούτε το θέμα της επιμήκυνσης της αποπληρωμής των δανείων.

Γερμανός κυβερνητικός αξιωματούχος διευκρίνισιε πως οι προτεινόμενες αλλαγές στη συνθήκη της Ε.Ε. θα γίνουν υπό αυστηρούς όρους και ο μηχανισμός επίλυσης κρίσεων θα χρησιμοποιείται μόνο ως ύστατη λύση.

Τόνισε εξάλλου πως η Γερμανία στηρίζει την πιθανή αύξηση κεφαλαίου από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), καθώς όπως είπε, το Βερολίνο θα αντιδράσει θετικά σε ένα τέτοιο αίτημα εάν τελικά κριθεί αναγκαίο από την κεντρική τράπεζα της Ευρωζώνης. Ο ίδιος δεν απέκλεισε μάλιστα το αίτημα αυτό να παρουσιαστεί από το διοικητή της ΕΚΤ Ζαν Κλοντ Τρισέ κατά το δείπνο της Συνόδου Κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών.

Το πρόγραμμα της Συνόδου

Η Σύνοδος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου θα αρχίσει στις 5:00 μ.μ. με τη συνάντηση των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και στις 5.20 μ.μ είναι προγραμματισμένη η πρώτη Σύνοδος Εργασιών. Θα ακολουθήσει στις 8.15 μ.μ το δείπνο εργασίας

Η δεύτερη Σύνοδος Εργασιών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου θα αρχίσει την Παρασκευή στις 10 το πρωί και στη 1.00 μ.μ. θα ακολουθήσει συνέντευξη Τύπου.

Στη Σύνοδο θα συμμετάσχει και ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου ο οποίος ενημερώνοντας το υπουργικό συμβούλιο για τα αποτελέσματα των συναντήσεων με τους πολιτικούς αρχηγούς ενόψει του Συμβουλίου, τόνισε πως για να μπορεί η Ελλάδα να έχει φωνή, πρέπει να διατηρήσει και να ενισχύσει την αξιοπιστία της, υπογραμμίζοντας ταυτόχρονα ότι η προσπάθεια αυτή είναι εθνική.

Αντιμέτωπη με σκληρή κριτική η Μέρκελ

Την ίδια ώρα η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκλε ήρθε αντιμέτωπη στη Βουλή με τη σκληρή κριτική της αντιπολίτευσης. Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάιερ (SPD) κατηγόρησε την κ. Μέρκελ για καθυστερήσεις και παλινωδίες και ότι διαχειρίστηκε την κρίση με «μισές αλήθειες και ψέματα». «Η ελπίδα για μικρές αλλαγές στις συνθήκες δεν είναι πολιτική για την αντιμετώπιση της βαθύτερης μέχρι τώρα κρίσης της Ευρώπης», παρατήρησε κατά τη χθεσινή συζήτηση στη γερμανική βουλή για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Η κυβέρνηση της Μέρκελ απέτυχε όσο καμία άλλη, υπογράμμισε ο κ. Σταϊνμάιερ, κατηγορώντας την κ. Μέρκελ ότι αγνοεί ακόμα και το τελευταίο σήμα συναγερμού από την ΕΚΤ, η οποία, όπως εκτίμησε, εξωθείται να καταστεί η «Bad Bank» της Ευρώπης.

Ο Στάινμάιερ τάχθηκε υπέρ της θέσπισης ευρω-ομολόγου σε ένα περιορισμένο εύρος και της «έξυπνης συμμετοχής» των ιδιωτών επενδυτών στο κόστος αδυναμίας μιας χώρας να εξυπηρετήσει το χρέος της.

Το ζητούμενο, είπε, δεν είναι «μία συζήτηση για μικρά εργαλεία», εκ των οποίων «τα περισσότερα είναι αναπότρεπτο ότι θα έρθουν». «Από τη Γερμανία», εκτίμησε, «οι εταίροι αναμένουν ένα καθαρό ναι στο εγχείρημα της Ευρώπης, προς το συμφέρον και της Γερμανίας».

Από ομιλητή της αντιπολίτευσης επισημάνθηκε επίσης η τοποθέτηση του ευρωβουλευτή του συγκυβερνώντος κόμματος των Φιλελευθέρων (FDP) Γιώργου Χατζημαρκάκη ότι η κυβέρνηση της Μέρκελ απέτυχε στη διαχείριση της κρίσης στην Ευρωζώνη.

Κριτική στη Γερμανίδα καγκελάριο άσκησε και ο Γκι Φερχόφστατ, πρώην πρωθυπουργός του Βελγίου και πρόεδρος της ομάδας των Φιλελευθέρων στο Ευρωκοινοβούλιο. Η κ. Μέρκελ «δεν ανήκει πλέον, ή δεν ανήκει προς το παρόν, στην πρωτοπορία της Ευρώπης» επειδή δίνει ιδιαίτερο βάρος στο αντιευρώ κλίμα στη Γερμανία, λέει ο κ. Φερχόφστατ σε συνέντευξή του στις εφημερίδες «Frankfurter Rundschau» (Φραγκφούρτερ Ρουντσάου) και «Berliner Zeitung» (Μπερλίνερ Τσάιτουνγκ). Η σύνοδος κορυφής στις Βρυξέλλες δεν πρέπει να περιοριστεί στο μήνυμα «όχι στρες πριν τα Χριστούγεννα, παρακαλώ», λέει ο Γκι Φερχόφστατ.

Εν τω μεταξύ, σε συνέντευξή τους εν όψει της Συνόδου, οι επικεφαλής των πολιτικών ομάδων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είπαν «ναι στα ευρωομόλογα», «όχι στην κακοφωνία» και την «ακατανόητη στάση της Μέρκελ».

Πάντως, σε άρθρο του στην εφημερίδα «Frankfurter Allgemeine Zeitung» ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών, Γκίντο Βεστερβέλε, επέμεινε ότι το ευρωομόλογο «δεν είναι το ενδεδειγμένο μέσο για την επίλυση κρίσεων χρέους μεμονωμένων χωρών-μελών». Σύμφωνα με τον κ. Βεστερβέλε, «εάν όλοι εγγυώνται τα χρέη όλων, δεν υπάρχει για κανέναν κίνητρο δημοσιονομικής πειθαρχίας».

Από την πλευρά της η Γερμανίδα καγκελάριος προβάλλει εννέα προϋποθέσεις προκειμένου να αντιμετωπισθεί σε βάθος χρόνου η κρίση χρέους στην Ευρωζώνη, τις οποίες και θα μεταφέρει στις ερασίες της Συνόδου:

1. Με τον υπό σύσταση Μόνιμο Μηχανισμό Κρίσεων από το 2013, ο οποίος θα ενεργοποιείται σε περίπτωση απειλούμενης πτώχευσης κράτους μέλους, δεν μεταφέρονται κυριαρχικά δικαιώματα στις Βρυξέλλες.

2. Τα μέτρα βοήθειας θα δρομολογούνται όταν διαπιστώνεται ότι η Ευρωζώνη απειλείται ως σύνολο.

3. Η βοήθεια θα χορηγείται μόνον κατόπιν ομόφωνης απόφασης των χωρών της Ευρωζώνης.

4. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είναι στενά συνδεδεμένο στο Μηχανισμό.

5. Η απειλούμενη αδυναμία εξυπηρέτησης του χρέους ενός κράτους-μέλους θα πρέπει να διαπιστώνεται από την Κομμισιόν της ΕΕ, το ΔΝΤ και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. EKT.

6. H χορήγηση οικονομικής βοήθειας στήριξης θα συνδέεται με αυστηρές προϋποθέσεις.

7. Ιδιώτες επενδυτές θα συμμετέχουν κατά περίπτωση στην αντιμετώπιση μιας κρίσης. Σε περίπτωση πτώχευσης μίας χώρας θα πρέπει να αναλαμβάνουν ένα κόστος και οι ιδιώτες επενδυτές.

8. Από το 2013 θα συνοδεύονται όλα τα νέα κρατικά ομόλογα με μία ρήτρα για τη συμμετοχή των ιδιωτών στο κόστος ενδεχόμενης πτώχευσης.

9. Στο Μόνιμο Μηχανισμό Κρίσεων μπορούν να συμμετέχουν και χώρες μη μέλη της Ευρωζώνης.

Όπως εξήγησε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος στο Βερολίνο. Στέφεν Ζάιμπερτ, πρόκειται για εννέα σημεία που αποτέλεσαν τις "κατευθυντήριες γραμμές" της πολιτικής της γερμανικής κυβέρνησης τους τελευταίους μήνες στην αντιμετώπιση της κρίσης. Ο κ. Ζάιμπερτ διευκρίνισε ότι ο Μόνιμος Μηχανισμός Κρίσεων προγραμματίζεται να τεθεί σε λειτουργία με την εκπνοή της υφιστάμενης ήδη ασπίδας προστασίας EFSF και EFSM ύψους 750 δισ. ευρώ στις 30 Ιουνίου 2013.

Κατά την ομιλία της στη Βουλή η Γερμανίδα καγκελάριος διαβεβαίωσε ότι το Βερολίνο στέκεται αλληλέγγυα στους εταίρους στην Ευρωζώνη που βρίσκονται στη δίνη της κρίσης. «Κανείς στην Ευρώπη δεν θα μείνει μόνος του, κανείς στην Ευρώπη δεν θα αφεθεί να καταρρεύσει», τόνισε.

Απέρριψε ωστόσο την ιδέα του ευρω-ομολόγου, επισημαίνοντας ότι «δεν πρέπει να γίνει το λάθος να παρουσιαστεί η ως λύση η ενοποίηση των κινδύνων». Σύμφωνα με την κ. Μέρκελ, η άλλη όψη της αλληλεγγύης είναι να αντιμετωπίσουν οι άλλοι εταίροι στην ΟΝΕ ως "Ένωση ευθύνης" τηρώντας τους κανόνες της.

Παράλληλα, κάλεσε τους ηγέτες της Ένωσης να εγκρίνουν οριστικά τις αλλαγές στη συνθήκη της Λισαβόνας το αργότερο στο Συμβούλιο του Μαρτίου 2011, για να ολοκληρωθεί η διαδικασία επικύρωσης από τις 27 χώρες μέλη μέχρι το τέλος του 2012 και να τεθεί στη συνέχεια σε λειτουργία ο Μόνιμος Μηχανισμός Κρίσεων. Όπως είπε η κ. Μέρκελ, πληρούνται οι δύο βασικοί όροι που είχε θέσει η Γερμανία, η ομοφωνία στη λήψη απόφασης και η χορήγηση της βοήθειας από το Μηχανισμό ως «έσχατο μέσο».

Την κατηγορηματική απάντηση ότι «δεν υπάρχει η παραμικρή πιθανότητα να επιτευχθεί συμφωνία για τα ευρωομόλογα» στη Σύνοδο Κορυφής, έδωσε και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, απαντώντας σε σχετικό ερώτημα του αρχηγού της Σοσιαλιστικής ομάδας Μάρτιν Σουλτς.

Σύμφωνα με τον κ. Μπαρόζο, «υπάρχει απροθυμία εκ μέρους πολλών κρατών-μελών σε σχέση με αυτήν την πρόταση». Για το λόγο αυτό, υποστήριξε, στόχος είναι να επιτευχθεί «η πλατύτερη δυνατή συναίνεση με τα υπάρχοντα εργαλεία».

Αναγνώρισε ότι η πρόταση για τα ευρωομόλογα «είναι ελκυστική» για να συμπληρώσει ωστόσο ότι «δεν είναι όμως τώρα η κατάλληλη στιγμή».

Όπως επίσης έκανε γνωστό ο κ. Σουλτς, ο πρόεδρος του Eurogroup Α.Κ. Γιούνκερ δήλωσε ότι προτίθεται να υποβάλει πρόταση στο Συμβούλιο για την εισαγωγή των ευρωομολόγων και ρώτησε τον κ. Μπαρόζο αν θα τον υποστηρίξει και αν θα κάνει προσπάθεια να πείσει την κ. Μέρκελ και τον κ. Σαρκοζί.

Στην απάντησή του ο πρόεδρος της Επιτροπής υποστήριξε ότι δεν θα πρέπει να αποκλείσουμε την ιδέα των ευρωομολόγων για το μέλλον. «Αυτή τη στιγμή όμως η πρόταση Γιούνκερ δεν συγκεντρώνει τη συναίνεση, ας επικεντρώσουμε την προσοχή μας στα εργαλεία που μπορούν να τύχουν συναίνεσης στην ευρωζώνη και να λειτουργήσουν τάχιστα και αποφασιστικά», σημείωσε ο κ. Μπαρόζο.

Εκτός Συμβουλίου η επιμήκυνση

Εν τω μεταξύ, όπως σημειώνεται από τη γερμανική πλευρά, η επιμήκυνση της αποπληρωμής των δανείων δεν θα αποτελέσει αντικείμενο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες. Αυτό εκτιμά βάσιμα η γερμανική κυβέρνηση παραπέμποντας στο ΕCOFIN πριν από δύο εβδομάδες, όταν οι υπουργοί Οικονομικών αποφάσισαν ότι θα εξετάσουν το ζήτημα και θα αποφασίσουν. «Αυτό θα γίνει στο επίπεδο των υπ. Οικονομικών, δεν πιστεύω ότι θα απασχολήσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο», δήλωσε κυβερνητική πηγή στο Βερολίνο.

Για την πορεία της Ελλάδας μετά το 2013 η ίδια πηγή εκτίμησε ότι «δεν μπορεί να διαβλέψει το μέλλον και κανένας δεν ξέρει πώς θα εξελιχτεί η κατάσταση». Υπογράμμισε όμως ότι «η Ελλάδα έχει μια πραγματική ευκαιρία να επιστρέψει σε ένα βιώσιμο δρόμο εάν το πρόγραμμα υλοποιηθεί στο σύνολό του», καθώς «υπάρχουν ακόμα δύο χρόνια εφαρμογής». Μέχρι στιγμής πάντως το Βερολίνο εκτιμά ότι η κυβέρνηση Παπανδρέου έχει επιτύχει να υλοποιήσει το πρόγραμμα και σε αυτό εδράζεται και η αισιοδοξία ότι η πορεία υλοποίησης θα συνεχιστεί.

Ο Ολι Ρεν

Σύμφωνα πάντως με απάντηση του αρμόδιου για τις Οικονομικές και Νομισματικές Υποθέσεις Επιτρόπου, Όλι Ρεν, στην ευρωβουλευτή του ΠΑΣΟΚ κα Αννυ Ποδηματά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα υποβάλει άμεσα πρόταση για την επιμήκυνση της περιόδου αποπληρωμής των ελληνικών δανείων στα 7.5 χρόνια.

Ο κ.Ρεν επανέλαβε για άλλη μία φορά ότι ο υπό σύσταση μόνιμος μηχανισμός δεν εμπλέκεται με τα δανειακά συμβόλαια που συνάπτονται τώρα στο πλαίσιο του Προσωρινού Μηχανισμού, είτε για την Ελλάδα είτε για την Ιρλανδία και πρόσθεσε: «Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, η Επιτροπή θα υποβάλει άμεσα πρόταση για την επιμήκυνση της περιόδου αποπληρωμής, στα 7.5 χρόνια, ώστε να ξεπεραστεί το πρόβλημα της σώρευσης δανειακών υποχρεώσεων κατά τη διάρκεια των ετών 2014 και 2015».