Σχέδιο δράσης για τη διαφύλαξη και τη διαχείριση των καρχαριών ενέκρινε για πρώτη φορά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Σχέδιο δράσης για τη διαφύλαξη και τη διαχείριση των καρχαριών ενέκρινε για πρώτη φορά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Στόχος του σχεδίου είναι να εξασφαλίσει την λήψη αποτελεσματικών μέτρων που θα συμβάλουν στην αποκατάσταση των βιολογικών αποθεμάτων των καρχαριών όταν αντιμετωπίζουν κινδύνους, και προληπτικά εν ανάγκη, καθώς και η χάραξη κατευθυντήριων γραμμών για την αειφόρο διαχείριση των αντίστοιχων αλιευτικών αποθεμάτων, συμπεριλαμβανομένων και των περιπτώσεων που οι καρχαρίες συγκαταλέγονται μεταξύ των συμπτωματικών αλιευμάτων.
Το σχέδιο επίσης περιλαμβάνει μέτρα για τη βελτίωση των επιστημονικών γνώσεων σε ό,τι αφορά τα αποθέματα των καρχαριών και των αλιευτικών αποθεμάτων των καρχαριών. Τα θεσπιζόμενα μέτρα καλύπτουν όχι μόνο τους καρχαρίες αλλά επίσης και τα συναφή είδη, όπως τα σελάχια και οι ράγες, και θα ισχύσουν οπουδήποτε αναπτύσσει δραστηριότητα ο στόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τόσο εντός όσο και εκτός των ευρωπαϊκών υδάτων.
Η Επιτροπή δεσμεύτηκε επίσης να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια, ώστε να εξασφαλιστεί ότι η δράση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στους διεθνείς φορείς και οι αντίστοιχες συμφωνίες συνάδουν με την εσωτερική πολιτικής της για τους καρχαρίες.
Το σχέδιο δράσης περιλαμβάνει μέτρα για τη βελτίωση της συγκέντρωσης δεδομένων και επιστημονικών γνωμών, την ενίσχυση των διαχειριστικών και τεχνικών μέτρων και την περαιτέρω ενίσχυση του ελέγχου της απαγόρευσης της αφαίρεσης των πτερυγίων των καρχαριών, που έχει τεθεί σε εφαρμογή από το 2003 στα ύδατα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για όλα τα σκάφη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανεξαρτήτως του τόπου που ασκούν τις αλιευτικές τους δραστηριότητες.
Περιλαμβάνει μέτρα που θα πρέπει να εφαρμοστούν τόσο σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και σε επίπεδο κράτους μέλους και προτείνει η Ευρωπαϊκή Ένωση να επιδιώξει την έγκρισή τους από όλες τις περιφερειακές οργανώσεις διαχείρισης της αλιείας (RFMO).
Το σχέδιο καλύπτει όλους τους χονδρυχθίες και όχι μόνο τους καρχαρίες αλλά επίσης τα σελάχια τις ράγιες και τις χίμαιρες που συνολικά αντιπροσωπεύουν περισσότερα από 1.000 βιολογικά είδη. Απαντούν παντού ανά την υφήλιο και ιδίως στον Βόρειο Ατλαντικό ωκεανό, όπου τα σκάφη της Ευρωπαϊκής Ένωσης συλλαμβάνουν περισσότερο από το 50% των συνολικών αλιευόμενων καρχαριών. Τα αλιεύματα καρχαριών αυξήθηκαν με γοργούς ρυθμούς από τα μέσα της δεκαετίας του 1980, λόγω της κλιμάκωσης της ζήτησης των προϊόντων από καρχαρίες (και ιδιαίτερα των πτερυγίων τους). Εντούτοις πρέπει να σημειωθεί ότι τα εν λόγω είδη είναι ιδιαίτερα ευπαθή στην υπέρμετρη αλιεία, δεδομένου ότι δεν έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής, φθάνουν σε αναπαραγωγική ωριμότητα σε προχωρημένη ηλικία, χαρακτηρίζονται από μεγάλης διάρκειας περιόδους εγκυμοσύνης και από χαμηλό ποσοστό γονιμότητας.
Πρόσφατη μελέτη της διεθνούς ένωσης για την προστασία της φύσης αναφέρει ότι περίπου το ένα τρίτο των αλιευόμενων ειδών καρχαριών στα ύδατα της Ευρωπαϊκής Ένωσης απειλούνται λόγω υπέρμετρης αλιευτικής πίεσης. Μολονότι τα εν λόγω αποθέματα είναι εύθραυστα και παρά την ολοένα μεγαλύτερη σημασία τους για το στόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα αλιεύματα καρχαριών στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχουν μέχρι σήμερα αποτελέσει αντικείμενο συστηματικής διαχείρισης. Κατά τα τελευταία έτη η Επιτροπή αναγνώρισε την ανησυχητική κατάσταση ορισμένων αποθεμάτων καρχαριών και πρότεινε είτε να εκμηδενιστούν τα εν λόγω αλιεύματα ή να μειωθεί σοβαρά η αλιευτική τους θνησιμότητα τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και σε πολλές RFMO.
Το σχέδιο δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τους καρχαρίες εκπονήθηκε μετά από εκτενείς διαβουλεύσεις με τα κράτη μέλη, τους άμεσα ενδιαφερομένους και το κοινό κατά το 2007 και το 2008. Το σχέδια έχει διαμορφωθεί σύμφωνα με τους άξονες που πρότεινε το διεθνές σχέδιο δράσης για τους καρχαρίες, που ενέκρινε ο FAO (Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών) το 1999. Όπως απαιτείται βάσει του σχεδίου του FAO, το σχέδιο δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνοδεύεται από μια έκθεση αξιολόγησης της κατάστασης των καρχαριών, που επισυνάπτεται στην παρούσα ανακοίνωση.
Ο Ευρωπαίος Επίτροπος Θαλασσίων Υποθέσεων και Αλιείας κ. Joe Borg δήλωσε: «Οι καρχαρίες έχουν καταστεί ιδιαίτερα ευπαθείς λόγω της υπέρμετρης εκμετάλλευσης των αποθεμάτων τους και οι συνέπειες της συρρίκνωσης των πληθυσμών τους ενδέχεται να είναι σοβαρός όχι μόνο για τους ίδιους αλλά επίσης και για τα θαλάσσια οικοσυστήματα και τους αλιείς. Γι’ αυτό το λόγο εγκρίναμε ένα σχέδιο δράσης σήμερα με το οποίο επιβάλλεται προληπτικότερη προσέγγιση σε ό,τι αφορά τη διαχείριση αλιευτικών αποθεμάτων που έχουν ως αποτέλεσμα τη σύλληψη και καρχαριών, ενώ παράλληλα υποστηρίζει τη σοβαρή έρευνα που εξακολουθεί να απαιτείται για να καταλάβουμε πλήρως το ρόλο που διαδραματίζουν οι καρχαρίες στη ζωή των ωκεανών μας και τις επιπτώσεις της αλιείας σε αυτούς».