Οι απαντήσεις στο μάθημα της Βιολογίας γενικής παιδείας από το φροντιστήριο «Eκπαίδευση».
Οι απαντήσεις στο μάθημα της Βιολογίας γενικής παιδείας από το φροντιστήριο «Eκπαίδευση»:
Θέμα 1ο
1- α, 2-α, 3-γ, 4- δ, 5-β
Θέμα 2ο
1. Οι βλεννογόνοι του σώματος, οι οποίοι καλύπτουν κοιλότητες του οργανισμού, αποτελούν ένα άλλο αποτελεσματικό φραγμό στην είσοδο των μικροβίων στον ανθρώπινο οργανισμό. Με τη βλέννα που εκκρίνουν παγιδεύουν τους μικροοργανισμούς και δεν επιτρέπουν την είσοδό τους στον οργανισμό. Ο βλεννογόνος της αναπνευστικής οδού διαθέτει επιπλέον το βλεφαριδοφόρο επιθήλιο, το οποίο αποτελεί επίσης φραγμό στην είσοδο των μικροοργανισμών. Οι μικροοργανισμοί παγιδεύονται στη βλέννα και με τη βοήθεια των βλεφαρίδων του επιθηλίου απομακρύνονται από την αναπνευστική οδό.
2. Τόσο τα φυτά όσο και τα ζώα εγκαταλείπουν στο έδαφος νεκρή οργανική ύλη (καρπούς, φύλλα, νεκρά σώματα, τρίχωμα κτλ) που περιέχει άζωτο. Τα ζώα επιπροσθέτως αποβάλλουν αζωτούχα προϊόντα του μεταβολισμού τους, όπως είναι η ουρία, το ουρικό οξύ και τα περιττώματα. Όλες αυτές οι ουσίες διασπώνται από τους αποικοδομητές του εδάφους μέσα από μια διαδικασία που καταλήγει στην παραγωγή αμμωνίας.
3. Ο ιός HIV ανήκει στην κατηγορία των ρετροϊών, είναι δηλαδή ιός RNA. Το γενετικό υλικό του ιού περιλαμβάνει δυο μονόκλωνα πανομοιότυπα μόρια RNA, καθένα από τα οποία είναι συνδεδεμένο με ένα μόριο αντίστροφης μεταγραφάσης, ένα ένζυμο που καταλύει την αντίστροφη μεταγραφή, δηλαδή τη σύνθεση DNA με πρότυπο RNA. Το γενετικό υλικό του ιού, καθώς και τα ένζυμα που διαθέτει, είναι κλεισμένα σε ένα πρωτεϊνικό καψίδιο, το οποίο περιβάλλεται από ένα λιποπρωτεϊνικής φύσης έλυτρο. Ο ιός προσβάλλει κυρίως τα βοηθητικά Τ-λεμφοκύτταρα, καθώς και άλλα είδη κυττάρων, όπως είναι τα κυτταροτοξικά Τ-λεμφοκύτταρα και τα νευρικά κύτταρα.
Θέμα 3ο
Α.
1. Αν και το όζον στα κατώτερα επίπεδα της ατμόσφαιρας αποτελεί ρύπο, στα ανώτερα επίπεδα της ατμόσφαιρας, σε ύψος 15-30km (κατώτερη στρατόσφαιρα) σχηματίζει μια στιβάδα που διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο για τη διατήρηση της ζωής, καθώς απορροφά ένα σημαντικό μέρος της υπεριώδους ακτινοβολίας.
2. Η αιτία για την εξασθένιση της στιβάδας του όζοντος είναι οι χλωροφθοράνθρακες (εμπορική ονομασία freon) που χρησιμοποιούνται ως ψυκτικά υγρά στα ψυγεία και στα κλιματιστικά και ως προωθητικά αέρια στα σπρέυ. Εξαιτίας της ελάττωσης του όζοντος στη στρατόσφαιρα, η ποσότητα της υπεριώδους ακτινοβολίας που φτάνει στη Γη γίνεται όλο και μεγαλύτερη, με αποτέλεσμα να αυξάνεται και η πιθανότητα για τις δυσμενείς επιπτώσεις της στους οργανισμούς. Η ακτινοβολία αυτή έχει θανατηφόρο δράση στους μονοκύτταρους οργανισμούς, προκαλεί μεταλλάξεις στο DNA, προκαλεί καταρράκτη και καρκίνο του δέρματος.
Β. Εκτός από το όζον, δευτερογενή ρύπο του φωτοχημικού νέφους αποτελεί επίσης το νιτρικό υπεροξυακετύλιο (ΡΑΝ).
Οι δευτερογενείς ρύποι παράγονται από την αντίδραση των πρωτογενών ρύπων (οξείδια του αζώτου, μονοξείδιο του άνθρακα και διάφοροι υδρογονάνθρακες) οι οποίοι παράγονται από τις μηχανές εσωτερικής καύσης (αυτοκινήτων, αεροπλάνων, εργοστασίων) με το οξυγόνο της ατμόσφαιρας κάτω από την επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας.
Από τους δευτερογενείς ρύπους, το όζον επηρεάζει τη λειτουργία του αναπνευστικού συστήματος κατά παρόμοιο τρόπο με τα οξείδια του αζώτου δηλαδή προκαλεί καταστροφές στους ιστούς των πνευμόνων, εξασθενίζει την αντίσταση του οργανισμού στην πνευμονία, ενώ η έκθεση για μεγάλο χρονικό διάστημα σε χαμηλές συγκεντρώσεις είναι υπεύθυνη για την πρόκληση εμφυσήματος, ενώ το ΡΑΝ ερεθίζει τα μάτια.
Θέμα 4ο
α. Πολλά βακτήρια απειλούν την υγεία μας μέσω των ουσιών που παράγουν. Οι ουσίες αυτές ονομάζονται τοξίνες και διακρίνονται σε ενδοτοξίνες και εξωτοξίνες.
Οι ενδοτοξίνες βρίσκονται στο κυτταρικό τοίχωμα ορισμένων παθογόνων βακτηρίων και είναι υπεύθυνες για συμπτώματα όπως ο πυρετός, η πτώση της πίεσης του αίματος κά
Οι εξωτοξίνες εκκρίνονται από τα παθογόνα βακτήρια και με την κυκλοφορία του αίματος διασπείρονται στο εσωτερικό του ανθρώπινου οργανισμού και προσβάλλουν, ανάλογα με τη φύση τους, συγκεκριμένα όργανα.
β. Μια ασθένεια, για να θεωρηθεί λοιμώδης, πρέπει να ικανοποιεί κάποιες προϋποθέσεις. Αυτές οι προϋποθέσεις, γνωστές ως “κριτήρια του Κοχ” διατυπώνονται ως εξής:
Μια ασθένεια οφείλεται σε έναν παθογόνο μικροοργανισμό, όταν ο μικροοργανισμός αυτός:
- Ανιχνεύεται στους ιστούς ή στα υγρά του ασθενούς ή στον οργανισμό ατόμων που πέθαναν από αυτήν την ασθένεια
- Μπορεί να απομονωθεί και να καλλιεργηθεί στο εργαστήριο
- Μπορεί να προκαλέσει την ίδια ασθένεια σε πειραματόζωα αλλά και να απομονωθεί εκ νέου από αυτά
γ. Τα αντιβιοτικά δρουν αναστέλλοντας ή παρεμποδίζοντας κάποια ειδική βιοχημική αντίδραση του μικροοργανισμού. Όλα τα γνωστά αντιβιοτικά δρουν σύμφωνα με έναν από τους παρακάτω μηχανισμούς:
- Παρεμποδίζοντας τη σύνθεση του κυτταρικού τοιχώματος των μικροοργανισμών (πχ πενικιλίνη)
- Αναστέλλουν κάποια αντίδραση του μεταβολισμού των μικροοργανισμών
- Παρεμβαίνουν στις λειτουργίες αντιγραφής, μεταγραφής και μετάφρασης του γενετικού υλικού των μικροοργανισμών
- Προκαλούν διαταραχές στη λειτουργία της πλασματικής μεμβράνης
ΣΧΟΛΙΑ
Τα θέματα των Πανελληνίων Εξετάσεων για το μάθημα της Βιολογίας Γενικής Παιδείας 2009 ήταν στα ίδια επίπεδα δυσκολίας με τα προηγούμενα έτη. Αμιγώς θεωρητικά θέματα – και ως εκ τούτου προσιτά στους υποψήφιους όλων των κατευθύνσεων- με σαφείς και απλές διατυπώσεις δεδομένων και ζητούμενων. Βάρος δόθηκε φέτος στο κεφάλαιο “¶νθρωπος και Υγεία”, από το οποίο προέρχεται εκτός των άλλων και το τέταρτο θέμα. Από το κεφάλαιο “¶νθρωπος και Περιβάλλον” δεν απουσίαζαν ούτε φέτος ερωτήματα σχετικά με την ατμοσφαιρική ρύπανση (θέμα 3ο). Στο σύνολό τους τα σημερινά θέματα ήταν θέματα που μας είχαν απασχολήσει κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, είτε σε επίπεδο τεστ ή σε επίπεδο διαγωνισμάτων προσομοίωσης. Επομένως κάθε μαθητής που ασχολήθηκε συστηματικά με τη Βιολογία Γενικής Παιδείας εύκολα αρίστευσε στο σημερινό μάθημα.