Ιδέες και ανεκτικότητα: αυτά μπορεί να προσφέρει η Δύση στο Ιράν, αντί να επιδιώξει οποιαδήποτε παρέμβαση, σύμφωνα με τον άγγλο ιστορικό Πολ Κένεντι, που έχει γράψει την «Ανοδο και την Πτώση των Μεγάλων Δυνάμεων».
«Ιστορικά, σε καταστάσεις σαν κι αυτήν, μεγάλοι ηγέτες όπως ο Βίσμαρκ αποφάσισαν να μην αναλάβουν συγκεκριμένες πρωτοβουλίες. Πριν από ενάμιση αιώνα, η Ευρώπη εξέτασε το ενδεχόμενο να παρέμβει ή όχι στον αμερικανικό εμφύλιο πόλεμο. Αν είχε αποφασίσει να παρέμβει, θα ήταν μία τρέλλα», λέει ο Κένεντι σε συνέντευξή του στην Κοριέρε ντέλα Σέρα.
Ο Ομπάμα θα πρέπει να αποφύγει την επιβολή νέων κυρώσεων κατά της Τεχεράνης ακόμη κι αν η κατάσταση χειροτερέψει; «Φαντάζομαι ότι θα διεξαχθεί μια τέτοια συζήτηση τόσο στο εσωτερικό της αμερικανικής κυβέρνησης όσο και με τους συμμάχους», απαντά ο 64χρονος ιστορικός, που διδάσκει στο Γέιλ. «Πιστεύω όμως ότι έχει μεγαλύτερο νόημα η αντιπαράθεση με τη Βόρεια Κορέα, παρά με το Ιράν. Στο κάτω-κάτω αγνοούμε ποιος πραγματικά κέρδισε τις εκλογές στο Ιράν, αν η ηγεσία είναι ενωμένη, αν η σύγκρουση είναι πραγματικά ανάμεσα στις θρησκευτικές και τις κοσμικές δυνάμεις. Ο ιρανικός κόσμος είναι πολύ πολύπλοκος».
Η καταστολή πετυχαίνει πάντα σε πρακτικό, αλλά όχι και σε πνευματικό επίπεδο, συνεχίζει ο Κένεντι. Το Ιράν είναι η ισλαμική χώρα με τους περισσότερους διανοούμενους, γιατρούς και μηχανικούς. Είναι ένας αρχαίος πολιτισμός, ικανός για μεγάλες αλλαγές, όσο δύσκολες κι αν είναι.
Αυτό που παρακολουθούμε στην Τεχεράνη είναι πραγματικά μια επανάσταση; «Δεν ξέρω πώς να την ονομάσω. Αυτό που μου έκανε εντύπωση στις προεκλογικές συγκεντρώσεις ήταν ότι οι νεαροί άνδρες ήταν υπέρ του μουσουλμανικού κώδικα και οι νεαρές γυναίκες ήταν υπέρ των αλλαγών. Αυτό έκανε πολλούς να μιλήσουν για ένα κίνημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δηλαδή για μια ειρηνική εξέγερση. Σε κάθε περίπτωση, είναι φανερό ότι το Ιράν γνωρίζει μια σοβαρή, πολύ σοβαρή αναταραχή. Το βλέπουμε στην Τεχεράνη αλλά και σε άλλες πόλεις, όπως το είχαμε δει στη Μασσαλία και τη Λιλ κατά τη γαλλική επανάσταση».
Στο Ισλάμ υπάρχει ένα ρητό σύμφωνα με το οποίο κάποιος που κάνει προβλέψεις δεν είναι έξυπνος, αλλά τυχερός. Ο Κένεντι αποφεύγει έτσι να κάνει μια πρόβλεψη για την έκβαση της σύγκρουσης στο Ιράν. Δεν πιστεύει όμως ότι οι δύο πλευρές μπορούν να έρθουν σε συμφωνία. Η κατάσταση του θυμίζει τον Τριακονταετή Πόλεμο ανάμεσα στους Καθολικούς και τους Προτεστάντες στην Ευρώπη του 17ου αιώνα. Αντιπαρατίθενται δύο αντίθετοι κόσμοι. Ο «πόλεμος» μόλις άρχισε.
Προς το παρόν, πάντως, δεν κερδίζουν οι αγιατολάχ; «Ναι, αλλά στα παρασκήνια η κατάσταση είναι αβέβαιη. Η θρησκευτική εξουσία έχει να αντιμετωπίσει ένα τόσο μεγάλο πρόβλημα από την εποχή της πτώσης του Σάχη. Για πόσον καιρό θα μπορέσει να κρατήσει την κατάσταση υπό έλεγχο; Μόνο η Κίνα έχει την ψευδαίσθηση ότι μπορεί να διατηρήσει επ' αόριστον το στάτους κβο. Στην εποχή του Internet, αν μια χώρα θέλει να προοδεύσει, είναι σχεδόν αδύνατο να τη σταματήσεις».
Πηγή: Corriere della sera, ΑΠΕ-ΜΠΕ