Πολλές από τις εκφράσεις που έχουν εισχωρήσει στη γλώσσα μας δεν αντιπροσωπεύουν απλώς αυτό που νομίζουμε: πολλές από αυτές κρύβουν ισχυρά πολιτικά μηνύματα και σκοπιμότητες, παρατηρεί ο Τζόχαν Χάρι από τη βρετανική εφημερίδα The Independent.
Πολλές από τις εκφράσεις που έχουν εισχωρήσει στη γλώσσα μας δεν αντιπροσωπεύουν απλώς αυτό που νομίζουμε: πολλές από αυτές κρύβουν ισχυρά πολιτικά μηνύματα και σκοπιμότητες, παρατηρεί ο Τζόχαν Χάρι από τη βρετανική εφημερίδα The Independent.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η σήμανση προϊόντων με τη φράση «δίκαιο και αλληλέγγυο εμπόριο» (fair trade). Η συγκεκριμένη έκφραση υποδηλώνει ότι η καταβολή μιας αξιοπρεπούς αμοιβής στους εργάτες πάμπτωχων κρατών συνιστά ηθικό όφελος για τους καταναλωτές και μια αξιέπαινη απόκλιση από την περπατημένη. Στην πραγματικότητα, όμως, αυτό θα έπρεπε να θεωρείται δεδομένο για τα πολιτισμένα κράτη. Αρκεί να φανταστεί κανείς το αντίστροφο: όλα τα υπόλοιπα προϊόντα να φέρουν τη σήμανση «άδικο εμπόριο» ή «εμπόριο εκμετάλλευσης».
Μια δεύτερη χαρακτηριστική φράση είναι ο όρος «παιδική θνησιμότητα», ο οποίος μοιάζει αποστειρωμένος και ψυχρός. «Ποιος συγκινείται στο άκουσμά του;» αναρωτιέται ο αρθρογράφος, ο οποίος παραθέτει το παράδειγμα του Μαλάουι. Εξαιτίας της υπερεκμετάλλευσης, το έδαφος της χώρας κατέστη άγονο και η κυβέρνηση έδωσε γενναιόδωρες επιδοτήσεις στους αγρότες για την αγορά λιπασμάτων. Αποτέλεσμα ήταν να παρέμβει η Παγκόσμια Τράπεζα, η οποία χαρακτήρισε την εν λόγω πρακτική «διαστρέβλωση της αγοράς» και άσκησε βέτο στην κυβέρνηση με όπλο τη δανειακή της εξάρτηση. Η λίπανση του εδάφους σταμάτησε και χιλιάδες άνθρωποι πέθαιναν από την πείνα. Τα διεθνή ΜΜΕ έκαναν λόγο απλώς για «αύξηση της παιδικής θνησιμότητας» –το οποίο ουσιαστικά σημαίνει εκατοντάδες νεκρά μωρά –κάτι που δύσκολα ξεστομίζει κάποιος.
Συχνά τα παιδιά χαρακτηρίζονται ως Χριστιανοί, Μουσουλμάνοι, Εβραίοι ή οτιδήποτε άλλο είναι οι γονείς, γεγονός που κρύβει ένα μεγάλο παράδοξο: στην πραγματικότητα τα παιδιά αυτά δεν έχουν θρησκεία, γιατί δεν διαβάσει ποτέ τις γραφές και δεν έχουν προλάβει να διαμορφώσουν προσωπική άποψη. Κανονικά θα έπρεπε να αναφερόμαστε σε αυτά ως «παιδιά Χριστιανών/Μουσουλμάνων/Εβραίων» και να τους δώσουμε το δικαίωμα διαμόρφωσης της προσωπικής τους άποψης.
Ο επόμενος αμφιλεγόμενος είναι οι «κλιματικές αλλαγές» (climate change), μια έκφραση που επινόησε ο Ρεπουμπλικάνος δημοσκόπος Φρανκ Λαντζ, μόλις διαπίστωσε ότι ο όρος «υπερθέρμανση του πλανήτη» είναι πολύ τρομαχτικός. Ο όρος «κλιματικές αλλαγές» ακούγεται ήπιος και εξευγενισμένος και στην πραγματικότητα εκφράζει την πάγια (αφελή) αντίληψή μας ότι το κλίμα εξελίσσεται φυσιολογικά στο πέρασμα του χρόνου. Σύμφωνα με τον κ. Χάρι, αντιπροσωπευτικότεροι όροι είναι: «κλιματικό χάος», «καταστροφική υπερθέρμανση του πλανήτη από τον άνθρωπο» και «διάλυση του οικοσυστήματος». «Μπορεί να είναι γλωσσοδέτες αλλά, τουλάχιστον, είναι πιο ειλικρινείς», υποστηρίζει.
«Εκτός θέματος» είναι η επόμενη έκφραση που απασχολεί τον αρθρογράφο, η οποία θεωρεί ότι θα έπρεπε να χρησιμοποιείται αυστηρά σε πολύ συγκεκριμένες περιπτώσεις. Πολλές φορές, δυστυχώς, με το επιχείρημα ότι μια άποψη είναι εκτός θέματος, παρακάμπτονται εμπεριστατωμένα επιχειρήματα τα οποία, ωστόσο, δεν ακούγονται «ευχάριστα» ή, ακόμη χειρότερα, «ενοχλούν».