Ο Εγκον Κρεντς εξακολουθεί να φορά φαρδιά σακάκια και πολύχρωμες γραβάτες που ήταν της μόδας την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, αλλά τα συνδυάζει πια με μπλουτζίν, ένα ρούχο το οποίο η κυβέρνησή του χαρακτήριζε κάποτε σύμβολο της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης. Θα μπορούσε να είναι ένας οποιοσδήποτε κομμουνιστής της πρώην ανατολικής Γερμανίας. Αυτό που τον κάνει να ξεχωρίζει, όμως, είναι το βλέμμα του, που παραπέμπει σε μακροχρόνια κατάθλιψη.
Για τον Κρεντς, τον τελευταίο ηγέτη της κομμουνιστικής Ανατολικής Γερμανίας, ο κόσμος δεν είναι ιδιαίτερα φιλόξενος στα 20 χρόνια που έχουν περάσει από την πτώση του Τείχους. «Τα ιδανικά μου έχουν καταρρεύσει», λέει σε συνέντευξή του στην «Independent». «Αλλά η κοινωνία που έχουμε σήμερα δεν μπορεί να αποτελεί την τελευταία λέξη της ιστορίας, γι' αυτό είμαι σίγουρος».
Το 1997, ο Κρεντς καταδικάστηκε από γερμανικό δικαστήριο σε φυλάκιση εξήμισι ετών για το ρόλο του στην εκτέλεση άνω των χιλίων Ανατολικογερμανών. Οι περισσότεροι πυροβολήθηκαν από μεθοριακούς φρουρούς ενώ προσπαθούσαν να διαφύγουν στη Δύση. Ο ίδιος δεν παραδέχθηκε ποτέ την ενοχή του. Η καταδίκη του είναι γι' αυτόν προϊόν της «δικαιοσύνης των νικητών». Εμεινε στις φυλακές Σπαντάου του Βερολίνου για τέσσερα χρόνια και αποφυλάκιστηκε το 2003. Από τότε ζει ήσυχα με τη γυναίκα του στο Ντιρχάγκεν της ανατολικής Γερμανίας.
Στο βιβλίο του που κυκλοφόρησε πρόσφατα και αφορά το ρόλο του στην κατάρρευση του κομμουνισμού, ο Κρεντς παρουσιάζει τον εαυτό του ως ένα άτυχο θύμα του παρελθόντος της Γερμανίας. Αν δεν υπήρχε ο Κάιζερ Γουλιέμος Β', δεν θα είχε γίνει ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος. Αν δεν είχε γίνει ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος, δεν θα είχε υπάρξει ο Χίτλερ. Αν δεν είχε υπάρξει ο Χίτλερ, δεν θα γινόταν ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Κι αν δεν είχε γίνει ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, δεν θα υπήρχε το Τείχος του Βερολίνου. «Κανείς δεν αναφέρει αυτούς τους παράγοντες αυτές τις ημέρες», παραπονιέται.
Ο Κρεντς επικαλείται τον Τζον Κένεντι, σύμφωνα με τον οποίο το Τείχος του Βερολίνου δεν ήταν μια καλή λύση, αλλά ήταν καλύτερη από έναν πόλεμο. «Κάθε θάνατος στα σύνορα ήταν ένα θλιβερό γεγονός», τονίζει. «Αλλά δεν θα ήμουν τίμιος αν υποστήριζα ότι θα μπορούσαμε να είχαμε σταματήσει όλους αυτούς τους θανάτους. Δεν επρόκειτο μόνο για τα σύνορα ανάμεσα στις δύο Γερμανίες, αλλά για τα σύνορα ανάμεσα σε δύο παγκόσμια συστήματα. Οι Ανατολικογερμανοί δεν ήταν οι μόνοι υπεύθυνοι γι'αυτό».
Ο Κρεντς δεν ήταν όμως πάντοτε θύμα. Στους κύκλους του Κομμουνιστικού Κόμματος ήταν μια επιτυχημένη προσωπικότητα. Το 1955, σε ηλικία 18 ετών, εντάχθηκε στο κόμμα Σοσιαλιστικής Ενότητας και ανέβηκε σταδιακά τα σκαλιά της ιεραρχίας μέχρι να γίνει μέλος του Πολιτικού Γραφείου το 1983. Για μια δεκαετία ήταν ο πιθανότερος διάδοχος του Εριχ Χόνεκερ στην ηγεσία της χώρας.
Οταν επισκέφθηκε τη Δυτική Γερμανία, το καλοκαίρι του 1989, κανείς δεν υποπτευόταν ότι το Τείχος είχε λίγους μήνες ζωής. Κι εκείνος ξεχείλιζε από αλαζονεία. «Ηταν ένα αληθινό παιδί του συστήματος και περιβαλλόταν από γλοιώδεις και αδίστακτους συμβούλους», θυμάται η Μπριγκίτε Σούλτε, τότε στέλεχος του δυτικογερμανικού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος που τον είχε συνοδεύσει σ' εκείνη την επίσκεψη.
Ο Κρεντς διαδέχθηκε πράγματι τον Χόνεκερ, αλλά σε τελείως διαφορετικές συνθήκες από αυτές που περίμενε. Οι διαδηλώσεις κατά του ανατολικογερμανικού καθεστώτος και η έξοδος πολιτών προς τη Δύση μέσω της Ουγγαρίας και της Τσεχοσλοβακίας προκάλεσαν την παραίτηση του Χόνεκερ και την αντικατάστασή του από τον Κρεντς. Ο τελευταίος, γνωρίζοντας ότι ο Γκορμπατσόφ ήταν αποφασισμένος να δώσει τέλος στον Ψυχρό Πόλεμο, δεν είχε άλλη επιλογή από το να ανοίξει τα σύνορα της χώρας του με τη Δύση. Αλλά δεν πρόλαβε: το Τείχος έπεσε τουλάχιστον δώδεκα ώρες πριν από το προγραμματισμένο άνοιγμα των συνόρων.
Και μετά την πτώση του Τείχους, όμως, ο Κρεντς συνέχισε να πιστεύει ότι η Ανατολική Γερμανία θα επιβίωνε ως ένα αξιόπιστο σοσιαλιστικό κράτος. «Η ήττα της Ανατολικής Γερμανίας ήταν και προσωπική μου ήττα», παραδέχεται. Ένα μήνα μετά την πτώση του Τείχους, αναγκάστηκε να παραιτηθεί. Το 1990 αποπέμφθηκε και από τις τάξεις του κόμματος που διαδέχθηκε το ανατολικογερμανικό Κομμουνιστικό Κόμμα. Σήμερα εξακολουθεί να πιστεύει ότι η ζωή την εποχή του κομμουνισμού δεν ήταν και τόσο κακή. «Τότε υπήρχε ζεστασιά μεταξύ των ανθρώπων, σήμερα όλα είναι για τα λεφτά», σημειώνει. Και το 10% των Ανατολικογερμανών συμφωνούν μαζί του.
Πηγή: The Independent, ΑΠΕ-ΜΠΕ