Ο στρατηγός Ντέιβιντ Πετρέους εκθειάζει τον Στάνλεϊ ΜακΚρίσταλ, διοικητή των Νατοϊκών δυνάμεων στο Αφγανιστάν.
«Είναι αυτό που λέμε στη στρατιωτική ορολογία "το πλήρες πακέτο". Πολύ έξυπνος, γυμνασμένος, ακούραστος, ξέρει τι θέλει και είναι αποφασισμένος. Ενθαρρύνει το διάλογο, είναι ανοιχτόμυαλος και διατηρεί την ψυχραιμία του όταν βρίσκεται υπό πίεση».
Οι αρετές αυτές δοκιμάζονται τις τελευταίες ημέρες. Ο στρατηγός Στάνλεϊ ΜακΚρίσταλ βρίσκεται στην καρδιά ενός από τα σκληρότερα πολιτικά διλήμματα που αντιμετωπίζει ο πρόεδρος Ομπάμα. Το αίτημά του να αυξηθούν οι αμερικανοί στρατιώτες στο Αφγανιστάν κατά 40.000 άνδρες ενθουσιάζει εκείνους που είχαν προτείνει ανάλογη αύξηση στο Ιράκ, αλλά ανησυχεί τους Δημοκρατικούς που φοβούνται έναν παρατεταμένο πόλεμο χωρίς νικητή.
Ο ΜακΚρίσταλ τάσσεται υπέρ της «καταπολέμησης του αντάρτικου» (counterinsurgency) προκειμένου να προστατευθούν οι ζωές των απλών Αφγανών από τους Ταλιμπάν. Η προσέγγιση αυτή τον φέρνει σε αντιπαράθεση με ανθρώπους σαν τον αντιπρόεδρο Τζο Μπάιντεν, που προτιμούν την «καταπολέμηση της τρομοκρατίας» (counterterrorism), δηλαδή να δοθεί έμφαση στη χρησιμοποίηση μη επανδρωμένων αεροσκαφών εναντίον βάσεων της αλ-Κάιντα στο Πακιστάν.
Ο στρατηγός ΜακΚρίσταλ πέρασε μεγάλο μέρος της 33χρονης σταδιοδρομίας του στις ειδικές δυνάμεις, που είναι επιφορτισμένες με τις πιο δύσκολες και μυστικές αποστολές. Η ανάδυσή του στην ιεραρχία αποτυπώνει τη στροφή του αμερικανικού στρατού από τους συμβατικούς πολέμους προς πιο πολύπλοκες συγκρούσεις, όπου η χρήση των βαρέων όπλων δεν είναι αρκετή.
Τέταρτο παιδί μιας οικογένειας στρατιωτικών και απόφοιτος του Ουεστ Πόιντ, ο 55χρονος ΜακΚρίσταλ είναι ο υποδειγματικός αμερικανός διανοούμενος στρατιωτικός. Ξεκινά κάθε πρωί και τελειώνει κάθε βράδυ γράφοντας επιστολές προς το προσωπικό. Τρώει μια φορά την ημέρα για να μη βαραίνει. Κι όταν αποστρατευθεί, θέλει να ανοίξει ένα βιβλιοπωλείο με μεταχειρισμένα βιβλία.
Όταν η χώρα του ενεπλάκη σε πολέμους, πρώτα στο Αφγανιστάν και στη συνέχεια στο Ιράκ, εκείνος πέρασε πέντε χρόνια ανάμεσα στις δύο χώρες και άγνωστες άλλες τοποθεσίες ως επικεφαλής της Ενιαίας Διοίκησης Ειδικών Επιχειρήσεων.
Ο στρατηγός ΜακΚρίσταλ εντυπωσίασε όμως και μια άλλη κατηγορία ανθρώπων που έχουν τη φήμη των «δύσκολων»: τους «thinktankers» της Ουάσινγκτον, τους οποίους κάλεσε αυτό το καλοκαίρι για πέντε εβδομάδες στο Αφγανιστάν προκειμένου να εκφράσουν τις απόψεις τους για τη συνέχεια.
«Ο Σταν ΜακΚρίσταλ είναι ο άνθρωπος που εφηύρε τη στρατηγική κατά της τρομοκρατίας στο Αφγανιστάν», λέει ο Φρέντερικ Κέιγκαν, που πήγε στην Καμπούλ από το American Enterprise Institute. «Το ότι αυτός ο άνθρωπος κάνει τώρα μια στροφή και μιλά για μια ευρύτερη στρατηγική κατά του αντάρτικου σημαίνει ότι δεν υπάρχουν άλλες επιλογές».
Η ετυμηγορία του ΜακΚρίσταλ μετά τις διαβουλεύσεις που είχε στην Καμπούλ είναι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες κινδυνεύουν να χάσουν τον πόλεμο λόγω της έλλειψης πόρων. Αν οι ΗΠΑ δεν ανακτήσουν την πρωτοβουλία μέσα στο επόμενο 12μηνο -τονίζει στην έκθεσή του- η επιτυχία θα είναι πλέον αδύνατη. Ο στρατηγός αναφέρεται στην ανάγκη να καταπολεμηθεί η διαφθορά στους κόλπους της αφγανικής κυβέρνησης, να επιταχυνθεί η εκπαίδευση της εγχώριας αστυνομίας και του στρατού και να καταβληθούν προσπάθειες να ελαχιστοποιηθούν οι απώλειες αμάχων. «Μια στρατηγική που δεν θα αφήσει το Αφγανιστάν σε μια σταθερή θέση είναι μια λανθασμένη στρατηγική», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα σε ομιλία του στο Λονδίνο. «Δεν θα νικήσουμε καταστρέφοντας τους Ταλιμπάν, δεν θα νικήσουμε σκοτώνοντας ανθρώπους, δεν θα νικήσουμε πολλαπλασιάζοντας τις στρατιωτικές επιδρομές. Θα νικήσουμε όταν οι πολίτες αποφασίσουν ότι νικήσαμε».
Η ομιλία εκείνη προκάλεσε ενόχληση στην Ουάσινγκτον. Ο Τζέιμς Τζόουνς, σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του Ομπάμα, επισήμανε ότι είναι καλύτερα οι στρατιωτικές συμβουλές να δίνονται μέσω της Διοίκησης, ενώ ο υπουργός Αμύνης Ρόμπερτ Γκέιτς κάλεσε τους στρατιωτικούς να δίνουν συμβουλές στον πρόεδρο «με ειλικρίνεια, αλλά ιδιωτικά».
Σε ιδιωτική βάση, πάντως, ο ΜακΚρίσταλ ίσως να είναι ακόμη πιο απαισιόδοξος. «Αν τον ξυπνούσες στη μέση της νύχτας, του έδινες τον ορό της αλήθειας και τον ρωτούσες αν 40.000 επιπλέον στρατιώτες είναι αρκετοί για να νικηθούν οι Ταλιμπάν, πιθανότατα θα απαντούσε αρνητικά», λέει ο Λέσλι Γκελμπ, πρώην επικεφαλής του Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων. «Θέλει να αποσπάσει επιπλέον στρατεύματα για να εξασφαλίσει ότι δεν θα ηττηθούμε».
Πηγή: Financial Times, ΑΠΕ-ΜΠΕ