ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ επιχειρηματικό περιβάλλον αλλάζει με ραγδαίους ρυθμούς, με αποτέλεσμα επιχειρηματίες και στελέχη επιχειρήσεων να καλούνται να αλλάξουν τρόπους σκέψης και στρατηγικής για να αντιμετωπίσουν τη νέα πραγματικότητα.
«Ο επαναστατικός πλούτος είναι μία πραγματικότητα την οποίαν λίγοι καταλαβαίνουν και άρα συνειδητοποιούν. Και όμως, οι αλλαγές που εκτυλίσσονται μπροστά στα μάτια μας στην εποχή μας είναι πολύ πιο γιγαντιαίες από την βιομηχανική επανάσταση του 19ου αιώνα.
Διότι, σήμερα, ο παράγων πλούτος δεν μεταβάλλεται μόνον ποσοτικά, αλλά και ποιοτικά, στο επίπεδο της δημιουργίας του, της διανομής του, της κυκλοφορίας του, της επενδύσεώς του, της εξοικονομήσεώς του και του τρόπου με τον οποίον δαπανάται.
Συνεπώς, αυτή η τεράστια αλλαγή στην παραγωγή του πλούτου αποτελεί, μεταξύ άλλων, και απίστευτα ζωτική πρόκληση για τις επιχειρήσεις -οι οποίες ταχύτατα καλούνται να βρουν και να αξιοποιήσουν τους νέους τομείς οι οποίοι ήδη υπόσχονται πολλά.
Η νανοτεχνολογία, η νευροτόνωση, οι νέες πηγές ενέργειας, οι έξυπνες μεταφορές, η αγορά μνήμης, η διαχείριση κινδύνων, οι ανιχνευτές οχλήσεων και παρεμβάσεων στην ιδιωτική ζωή, οι επί του υπολογιστή κατασκευές και οι προσωποποιημένες ιατρικές φροντίδες είναι οι μεγάλες ευκαιρίες του αύριο. Όμως, δύσκολα μπορεί να προβλέψει κανείς πότε θα καταστούν αποδοτικές».
Αυτά, μεταξύ άλλων, γράφουν η Χάιντι και ο ¶λβιν Τόφλερ στο νέο και ογκώδες βιβλίο τους Ο Επαναστατικός Πλούτος (Revolutionary Wealth, εκδόσεις A. Knopf, Νέα Υόρκη), τονίζοντας ότι η γνώση είναι το πετρέλαιο του αύριο. «Μία γνώση η οποία, όσο χρησιμοποιείται, δεν εξαντλείται όπως το πετρέλαιο, αλλά ενισχύεται, εμπλουτίζεται και αναπτύσσεται», προσθέτουν οι συγγραφείς.
Από την πλευρά τους, δύο άλλοι Αμερικανοί σύμβουλοι επιχειρήσεων και συγγραφείς, οι Λάρρυ Μπόσιντυ και Ραμ Τσάραν, στο βιβλίο τους Κάντε το Σωστό: Πώς να Αντιμετωπίσετε την Πραγματικότητα (εκδ. Αθ.Σταμούλης), εξηγούν γιατί επιχειρηματίες και στελέχη επιχειρήσεων πρέπει να αντιμετωπίσουν την νέα πραγματικότητα μέσα από ένα νέο επιχειρηματικό μοντέλο.
«Οι αλλαγές, ανεξάρτητα από το αν είναι απότομες ή σταδιακές, κάποια στιγμή κάνουν τις παλιές πεποιθήσεις και συμπεριφορές να θεωρούνται ξεπερασμένες. Αν αγνοήσουμε αυτή την πραγματικότητα, όπως κάνουν πολλοί επιχειρηματίες, οι συνέπειες για την επιχείρησή μας θα είναι καταστροφικές.
Γνωρίζουμε ανθρώπους οι οποίοι απέτυχαν να συνειδητοποιήσουν ότι η επιχείρησή τους δεν μπορεί να τους εξασφαλίσει πλέον μία αξιοπρεπή ζωή, πόσο μάλλον να αυξήσουν τις πωλήσεις της κατά διψήφιο νούμερο, ή ακόμη ότι τα προϊόντα τους δεν θα μπορέσουν ποτέ πια να έχουν την δυνατότητα να διαμορφώνουν τις τιμές της αγοράς, όπως στο παρελθόν.
Γνωρίζουμε, επίσης, ανθρώπους οι οποίοι απέτυχαν να εκμεταλλευθούν τις θαυμάσιες ευκαιρίες ανάπτυξης που τους προσέφεραν οι αλλαγές που συνέβαιναν γύρω τους, ακριβώς διότι δεν τους έδωσαν την απαιτούμενη προσοχή», τονίζουν οι δύο συγγραφείς.
«Αν και οι επιχειρηματίες αρέσκονται να θεωρούν τους εαυτούς τους ρεαλιστές, η πραγματικότητα είναι ότι οι ευσεβείς πόθοι, η άρνηση και άλλες μορφές αποφυγής αντιμετώπισης της πραγματικότητας είναι βαθειά συνυφασμένες με την κουλτούρα των περισσότερων εταιρειών. Αλλά, αυτό που ήταν ανεκτό στο παρελθόν δεν μπορεί να είναι ανεκτό στο νέο αυτό περιβάλλον. Το τίμημα της αποτυχίας να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα είναι απλώς πολύ υψηλό».
Διότι, κατά τους Λ. Μπόσιντι και Ρ. Τσάραν, «η παγκοσμιοποίηση είναι παλιά ιδέα, αλλά μόλις τώρα αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε πόσο δραστικές και εκτεταμένες αλλαγές έχει επιφέρει. Η διασυνοριακή ολοκλήρωση των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, που η τάξη μεγέθους της αυξήθηκε με το Διαδίκτυο, σημαίνει ότι, στην πραγματικότητα, κάθε επιχείρηση συμμετέχει πια σε ένα παγκόσμιο παιχνίδι. Νέοι ανταγωνιστές μπορούν να εμφανιστούν από οπουδήποτε στον κόσμο.
Συγκριτικά πρότυπα κόστους δημιουργούνται οποτεδήποτε κάποια επιχείρηση καταφέρει να μειώσει σημαντικά το κόστος παραγωγής ενός προϊόντος.
Ταυτοχρόνως, η μεγάλη εξάπλωση των πιστώσεων κατά την διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας και η τεράστια ροή κεφαλαίων υψηλού κινδύνου έχει οδηγήσει σε παγκόσμιες υπερεπενδύσεις. Τελικά, οι ισχυροί έμποροι λιανικών πωλήσεων, όπως η Wal-Mart και η Home Depot, κινούν όλο και περισσότερο τα νήματα της αλυσίδας ζήτησης».
«Με λίγα λόγια, διανύουμε μια νέα εποχή», επισημαίνουν οι δύο συγγραφείς. «Είναι η πέμπτη, από άποψη διαρθρωτικών αλλαγών, εποχή μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Κάθε μία από τις προηγούμενες εποχές διαρθρωτικών αλλαγών εισήγαγε νέες επιχειρηματικές θεωρίες και η τωρινή δεν θα αποτελέσει εξαίρεση: οι παλαιές μέθοδοι δεν αποδίδουν στην εποχή των ραγδαίων αλλαγών, του υψηλού βαθμού αστάθειας, του υπερβολικού ανταγωνισμού, της μείωσης των τιμών και της συμπίεσης των περιθωρίων κέρδους. Τα εργαλεία, η πρακτική και η συμπεριφορά που θα διακρίνουν την επιτυχία ή την αποτυχία μπορούν να συνοψισθούν σε δύο λέξεις: αμείλικτος ρεαλισμός».
Κατά την άποψή τους, η πιο διαδεδομένη μη ρεαλιστική συμπεριφορά όταν οι όροι του παιχνιδιού αλλάζουν ριζικά, είναι η παραβίαση του Πρώτου Νόμου για τις Τρύπες -όταν είσαι μέσα σε μία τρύπα, σταμάτησε να σκάβεις.
Οι άνθρωποι διπλασιάζουν τις προσπάθειές τους για να κάνουν αυτό που γνωρίζουν καλύτερα. Συχνά, επιτυγχάνουν εντυπωσιακά αποτελέσματα, τα οποία, δυστυχώς, στις περισσότερες περιπτώσεις δεν έχουν καμία σημασία διότι δεν καταφέρνουν να αντιμετωπίσουν την καινούργια πραγματικότητα.
«Για παράδειγμα, πολλοί διευθυντές που αντιμετωπίζουν ανταγωνισμό από το εξωτερικό, συνεχίζουν να δίνουν μάχες του χθες. Αυτό έκαναν και οι Ιάπωνες με τις αποτελεσματικές μεταποιητικές τους λειτουργίες.
Σήμερα, ακόμη και οι Ιάπωνες δεν μπορούν να κερδίσουν αυτή την μάχη. Ο διπλασιασμός της παραγωγικότητας είναι θαυμάσιο επίτευγμα, αλλά δεν αντιμετωπίζει την πραγματικότητα -γιατί δεν θα σάς σώσει όταν οι ανταγωνιστές σας έχουν παγκόσμιες αλυσίδες προσφοράς, με κόστος το οποίο είναι μικρό μόνον ποσοστό αυτού που ελπίζετε να επιτύχετε στην χώρα σας.
Το ίδιο ισχύει πλέον και για τις υπηρεσίες. Η εξυπηρέτηση των πελατών, οι υποστηρικτικές λειτουργίες, η ανάπτυξη των προϊόντων, ακόμη και ορισμένα τμήματα της Έρευνας και Ανάπτυξης, είναι υπηρεσίες οι οποίες μπορούν να ανατίθενται σε εξωτερικούς συνεργάτες», γράφουν οι Μπόσιντι και Τσάραν.
Αναφερόμενοι δε στην ηγεσία και στην ανάγκη εισαγωγής του ρεαλισμού στην εταιρεία, επισημαίνουν ότι ένας ηγέτης δεν μπορεί να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα εάν η εταιρεία, ως σύνολο, δεν κάνει το ίδιο. Η άρνηση της πραγματικότητας και η αποδοχή του μη πραγματικού είναι βασική ανθρώπινη συμπεριφορά για πολλούς -αν όχι για τους περισσότερους- ανθρώπους, όταν δεν μπορούν να αντέξουν αυτή την πραγματικότητα. Οι επιχειρήσεις δεν αποτελούν εξαίρεση, παρά την τάση των επιχειρηματιών να θεωρούν τους εαυτούς τους εξαιρετικά ρεαλιστές.
Οι άνθρωποι έχουν την συνήθεια να βρίσκουν τρόπους να επιβεβαιώνουν τις σκέψεις τους, γεγονός που με τον χρόνο δημιουργεί εμπόδια στο να βλέπουν την πραγματικότητα η οποία διαφέρει από αυτό με το οποίο αισθάνονται άνετα.
Αντιθέτως, η αποδοχή μη πραγματικών καταστάσεων είναι συχνή συνέπεια ηγετικών πρακτικών, που πατροπαράδοτα θεωρούνται ως καλές. Μία τέτοια πρακτική είναι η διαβούλευση ανθρώπων με τις ίδιες απόψεις. Οι ηγέτες δημιουργούν ομάδες και στελέχη που μπορούν να εμπιστευθούν για την εφαρμογή των σχεδίων τους.
Κάποια στιγμή, φθάνουν σε ένα σταυροδρόμι ή σε σημείο καμπής. Στρέφονται στις ομάδες τους για ιδέες, και επειδή είναι πολύ απασχολημένοι και έχουν εμπιστοσύνη στην κρίση των ομάδων τους, δέχονται τις προτάσεις τους χωρίς να τις εξετάσουν πολύ. Η ίδια κατάσταση επικρατεί σε όλη την ιεραρχία προς τα κάτω: όλοι, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, στηρίζονται στην αποδεδειγμένη εμπειρία των άλλων.
Αυτός είναι ένας τρόπος με τον οποίον οι επιχειρήσεις αναπτύσσουν τυφλά σημεία τα οποία τις οδηγούν σε λανθασμένα μονοπάτια σε περιόδους αλλαγών. Αλλά το τίμημα για την μη ρεαλιστική αντιμετώπιση αυξάνεται συνεχώς και η καταπολέμησή της πρέπει τώρα πια να γίνει προτεραιότητα της ηγεσίας.
Κανείς δεν θα μπορέσει ποτέ να δημιουργήσει μία εταιρεία στην οποίαν οι άνθρωποι θα λειτουργούν συνεχώς 100% ρεαλιστικά. Ο στόχος θα πρέπει να είναι η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη προσέγγιση του ποσοστού αυτού.
Είναι όμως καίριο, στην περίπτωση αυτή, το παράδειγμα να προέρχεται από την κορυφή, δηλαδή από την ηγεσία.
ΑΘΑΝ. Χ. ΠΑΠΑΝΔΡΟΠΟΥΛΟΣ