«Να γίνουν η Ίμβρος και η Τένεδος οι απτές αποδείξεις του σεβασμού της Τουρκίας στα δικαιώματα των πολιτών της και πρότυπο της ελληνο-τουρκικής συνεργασίας» είναι η φιλοδοξία που εξέφρασε σήμερα η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης με την έγκριση ψηφίσματος της Επιτροπής Νομικών Υποθέσεων και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
«Να γίνουν η Ίμβρος και η Τένεδος οι απτές αποδείξεις του σεβασμού της Τουρκίας στα δικαιώματα των πολιτών της και πρότυπο της ελληνο-τουρκικής συνεργασίας» είναι η φιλοδοξία που εξέφρασε σήμερα η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης με την έγκριση ψηφίσματος της Επιτροπής Νομικών Υποθέσεων και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Τη σχετική έκθεση παρουσίασε ο Ελβετός βουλευτής, Ανδρέας Γκρος, από την ομάδα των σοσιαλιστών και, όπως ο ίδιος αναφέρει, είναι απόρροια της κοινής πρωτοβουλίας που ξεκίνησαν το 2005 η κυρία Έλσα Παπαδημητρίου και ο Μurat Mercan, τότε επικεφαλής της ελληνικής και τουρκικής κοινοβουλευτικής αντιπροσωπείας.
Εκπροσωπώντας την Κοινοβουλευτική Συνέλευση, οι δύο επικεφαλής πραγματοποίησαν «ιστορική επίσκεψη» στα δύο νησιά και κατέθεσαν στη συνέχεια πρόταση ψηφίσματος που αποτέλεσε τη βάση για το σημερινό ψήφισμα, όπως εξηγεί στο σχετικό υπόμνημα ο εισηγητής.
Με παρέμβασή του ενώπιον της Ολομέλειας ο κ. Γκρος υπογράμμισε «την ελληνική προέλευση και την ελληνική ταυτότητα των νησιών».
Μίλησε, επίσης, με έμφαση για τη φυσική ομορφιά των δύο νησιών αλλά και για «τη ζοφερή εικόνα που δίνουν ορισμένα χωριά -φαντάσματα, όπως είπε, εντελώς εγκαταλελειμμένα, σαν να έχει γίνει πρόσφατα πόλεμος».
Με το κείμενο του ψηφίσματος η Επιτροπή κατακρίνει τα μέτρα που πήρε η τουρκική κυβέρνηση, κυρίως κατά το δεύτερο ήμισυ του 20ού αιώνα, που είχαν ως συνέπεια την ερήμωση των νησιών. Γίνεται αναφορά στο κλείσιμο των ελληνικών σχολείων, στις απαλλοτριώσεις γης και κατασχέσεις περιουσιών, καθώς και σε διαφόρων μορφών παρενοχλήσεις των κατοίκων. Συνέπεια της όλης κατάστασης σε συνδυασμό με τον οικονομικό μαρασμό που ακολούθησε ήταν η μετανάστευση του ενεργού πληθυσμού που άφησε πίσω του στα νησιά μόλις 250 κατοίκους ηλικιωμένους στην πλειονότητά τους.
Η Κοινοβουλευτική Συνέλευση χαιρετίζει τις τελευταίες «θετικές προσπάθειες» που έχουν γίνει με τις πρόσφατες ανακαινίσεις της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου στο Κάστρο της Ίμβρου, την προγραμματισμένη ανακαίνιση του καθεδρικού ναού Αγία Μαρίνα και του καμπαναριού της κοινοτικής εκκλησίας στην Τένεδο.
Προτρέπει, όμως, την τουρκική ηγεσία «να αναλάβει θετικές δράσεις με στόχο τη διατήρηση του διπλού πολιτιστικού χαρακτήρα των νησιών και να υιοθετήσει θετική προσέγγιση προς τους ελληνικής καταγωγής κατοίκους και τους απογόνους τους».
Μεταξύ των μέτρων που επείγει να ληφθούν άμεσα, είναι:
- Να δοθεί ιδιαίτερη σημασία στην εκπαίδευση με το άνοιγμα τουλάχιστον ενός σχολείου στην ελληνική κοινότητα της Ίμβρου.
- Να αποδοθούν στους πρώην ιδιοκτήτες οι περιουσίες τους (γη ή κτίρια) με εξαίρεση αυτών που χρησιμοποιούνται για δημόσια χρήση. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να αποδοθεί στους πρώην ιδιοκτήτες ισοδύναμη έκταση γης.
- Να απλοποιηθουν οι γραφειοκρατικές διαδικασίες για την επαναπόκτηση των τίτλων στο εθνικό κτηματολόγιο.
- Να προγραμματισθούν οι ανακαινίσεις ναών και μνημείων που αποτελούν την πολιτιστική κληρονομιά των νησιών.
- Να δοθεί η τουρκική εθνικότητα στους πρώην κατοίκους που για διάφορους λόγους την έχουν χάσει.
- Να ανακαινισθεί το λιμάνι του Κάστρου στην Ίμβρο και να ξεκινήσουν οι εμπορικές συναλλαγές με την Ελλάδα.
Με τροπολογίες, διευκρινίσθηκαν εκφράσεις που μιλούσαν για «τουρκική μειονότητα» στη Θράκη ύστερα από αίτημα των Τούρκων βουλευτών. Ύστερα από ελληνική παρέμβαση η Ολομέλεια συνεφώνησε τελικά με την έκφραση «μουσουλμανική μειονότητα με άτομα τουρκικής καταγωγής, πομάκους και ρόμα», απορρίπτοντας την έκφραση «τουρκική μειονότητα».
Με άλλη ελληνική τροπολογία εγκρίθηκε η πρόταση να εξετασθεί η δυνατότητα «να αποδοθούν τα δημόσια κτίρια που ανήκαν στις εθνικές κοινότητες, καθώς και οι χώροι λατρείας αλλά και οι περιουσίες που ανήκαν στα θρησκευτικά ιδρύματα».
Οι βουλευτές ζητούν τέλος από την Ολομέλεια να καλέσει την Ελλάδα και την Τουρκία να ξεκινήσουν διάλογο και να ενεργοποιήσουν τους μηχανισμούς διαπραγμάτευσης, για να εξετάσουν διμερώς όλα τα θέματα που αφορούν τις μειονότητες, όπως προβλέπεται στη Συνθήκη της Λωζάννης.
Η εν λόγω τροπολογία εγκρίθηκε, παρά την παρατήρηση της ¶ννας Μπενάκη ότι είναι άτοπη καθ’ ότι έμμεσα ζητείται να ξανασυζητηθεί η Συνθήκη της Λωζάννης.
Οι βουλευτές ζητούν να οργανωθεί σειρά συζητήσεων ανάμεσα στην τουρκική ηγεσία και τους εκπροσώπους των δύο κοινοτήτων.
ΑΠΕ-ΜΠΕ