Αρχίζει σήμερα η ουσιαστική φάση των απευθείας συνομιλιών μεταξύ του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Δημήτρη Χριστόφια, και του Τουρκοκύπριου ηγέτη Μεχμέτ Αλί Ταλάτ. Η αρχή θα γίνει με το κεφάλαιο της διακυβέρνησης και του διαμοιρασμού της εξουσίας.
Αρχίζει σήμερα η ουσιαστική φάση των απευθείας συνομιλιών μεταξύ του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Δημήτρη Χριστόφια, και του Τουρκοκύπριου ηγέτη Μεχμέτ Αλί Ταλάτ.
Μετά την πρώτη, τελετουργικού χαρακτήρα συνάντηση, κατά την οποία οι δύο πλευρές κατέθεσαν το πλαίσιο των θέσεων μέσα στο οποίο θα κινηθούν, από σήμερα οι συζητήσεις εισέρχονται σε νέα φάση, και όπως έχει ανακοινωθεί, η αρχή θα γίνει με το κεφάλαιο της διακυβέρνησης και του διαμοιρασμού της εξουσίας.
Η συνάντηση αρχίζει στις 10 το πρωί σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο στο αεροδρόμιο Λευκωσίας. Παρών θα είναι και ο Ειδικός Σύμβουλος του ΓΓ του ΟΗΕ για το Κυπριακό Αλεξάντερ Ντάουνερ.
«Πάμε με αυτοπεποίθηση στις συνομιλίες. Η υπόθεσή μας είναι δίκαιη.
Θα την υπερασπιστούμε και εύχομαι και ελπίζω να συναντήσουμε καλή θέληση και κατανόηση και από την άλλη πλευρά», δήλωσε ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, αναχωρώντας με τους συμβούλους του από το Προεδρικό Μέγαρο για να μεταβεί στη συνάντησή του με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Μεχμέτ Αλί Ταλάτ.
Ο Πρόεδρος Χριστόφιας θα πλαισιώνεται από τον Επίτροπο Προεδρίας, Γιώργο Ιακώβου, το σύμβουλό του Τουμάζο Τσελεπή, τον υπεύθυνο του γραφείου τουρκικών θεμάτων Νίκο Μούδουρο και το διπλωμάτη Μενέλαο Μενελάου.
Τα Ηνωμένα Εθνη θα αντιπροσωπεύονται από τους κ. Ντάουνερ, τον Ειδικό
Αντιπρόσωπο του ΓΓ του ΟΗΕ στην Κύπρο Ταγιέ Μπρουκ Ζεριχούν, τον ανώτερο σύμβουλο του κ. Ζεριχούν, Cibor Wlodzimierz, και τον Τίμοθι λτσιν, αξιωματούχο των ΗΕ που ασχολείται με πολιτικές υποθέσεις.
Η επόμενη συνάντηση θα πραγματοποιηθεί στις 18 Σεπτεμβρίου.
Οι ενότητες/κεφάλαια των διαπραγματεύσεων
Oι απευθείας διαπραγματεύσεις Χριστόφια-Ταλάτ θα γίνουν στη βάση έξι ή επτά ενοτήτων: 1. Διακυβέρνηση και κατανομή εξουσιών, 2. Ευρωπαϊκά θέματα, 3. Ασφάλεια και Εγγυήσεις, 4. Εδαφικό, 5. Περιουσιακό, 6. Οικονομικά θέματα, ενώ ο πρόεδρος Χριστόφιας επιδιώκει να συμπεριληφθεί ακόμη μια ενότητα για το ζήτημα των Τούρκων εποίκων.
Διακυβέρνηση και η κατανομή εξουσιών
Η πρώτη ενότητα, η οποία όπως προαναφέθηκε, θα αρχίσει να συζητείται από σήμερα μεταξύ των δύο ηγετών είναι η Διακυβέρνηση και η κατανομή εξουσιών.
Στις θέσεις των δύο πλευρών υπάρχει διαφορετική φιλοσοφία αναφορικά με την προέλευση του ομοσπονδιακού κράτους, το οποίο θα προέλθει από τη λύση του κυπριακού.
Η θέση της ελληνοκυπριακής πλευράς είναι ότι το ομοσπονδιακό κράτος θα προέλθει από την μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία είναι ενιαίο κράτος, και θα αποτελείται από δύο "συνιστώσες πολιτείες". Αντίθετα, η τουρκοκυπριακή πλευρά προβάλλει την θεωρία της "παρθενογένεσης" και υποστηρίζει ότι στην Κύπρο υπάρχουν "δύο κράτη", τα οποία με τη λύση του κυπριακού θα δημιουργήσουν ένα "νέο συνεταιρισμό".
Στη Διακυβέρνηση υπάρχει ευρεία σύγκλιση για τις αρμοδιότητες της κεντρικής κυβέρνησης, αλλά διαφωνία στην κατανομή της εκτελεστικής εξουσίας. Η ελληνοκυπριακή πλευρά προτείνει προεδρικό σύστημα με πρόεδρο, αντιπρόεδρο και υπουργικό συμβούλιο, και η τουρκοκυπριακή προεδρικό συμβούλιο. Διαφωνία υπάρχει και στο χρόνο εναλλαγής της προεδρίας
Σύμφωνα με έγγραφο της ελληνοκυπριακής πλευράς ,στο οποίο γίνεται αξιολόγηση των συζητήσεων, που προηγήθηκαν στις ομάδες εργασίας, οι συγκλίσεις έχουν διαπιστωθεί στα ακόλουθα:
* Αρμοδιότητες της κεντρικής κυβέρνησης:
* Εξωτερικές σχέσεις
* Ζητήματα Ε.Ε.
* Ιθαγένεια
* Κεντρική Τράπεζα
* Διεθνής ναυτιλία
* Αεροπλοΐα
* Υφαλοκρηπίδα
* Χωρικά ύδατα
* Φυσικοί πόροι.
Τα "συνιστώντα κράτη ή συνιστώσες πολιτείες" δεν θα έχουν απεριόριστα δικαιώματα σύναψης διεθνών συνθηκών με τρίτα κράτη και αυτές θα περιορίζονται μόνο στους τομείς του πολιτισμού και του εμπορίου.
Στη Δικαιοσύνη συμφωνήθηκε ότι θα κατοχυρωθεί η ανεξαρτησία της. Η ελληνοκυπριακή πλευρά ζητεί να αποκλειστεί η συμμετοχή ξένων δικαστών. Οι Τουρκοκύπριοι το συζητούν, νοουμένου ότι οι αποφάσεις δεν θα εξαρτώνται από την ελληνοκυπριακή πλειοψηφία.
Επίσης, καταγράφηκε σύγκλιση σε ό,τι αφορά τις προηγούμενες πράξεις του ψευδοκράτους, της λεγόμενης "Τουρκικής Δημοκρατίας Βορείου Κύπρου". Δεν θα ισχύουν όσες πράξεις είναι αντίθετες με τη συνολική διευθέτηση και όσες αφορούν θέματα ιθαγένειας, μετανάστευσης, περιουσιών και άλλα ζητήματα που ρυθμίζονται στη συνολική διευθέτηση. Δηλαδή, δεν θα ισχύει η "ιθαγένεια" των εποίκων ούτε οι "τίτλοι" σε ελληνοκυπριακές περιουσίες.
Αποκλίσεις
Η πιο σημαντική διαφωνία αφορά την κατανομή των εξουσιών στην εκτελεστική εξουσία.
Η ελληνοκυπριακή πλευρά υπέβαλε πρόταση για προεδρικό πολίτευμα με πρόεδρο, αντιπρόεδρο και υπουργικό συμβούλιο. Ο πρόεδρος και ο αντιπρόεδρος να εκλέγονται απευθείας από το λαό με κοινό ψηφοδέλτιο και με εγγυημένα ποσοστά ψηφοφόρων των δύο κοινοτήτων. Δηλαδή, για να εκλεγεί κανείς πρόεδρος ή αντιπρόεδρος να χρειάζεται ένα μίνιμουμ ποσοστό ψήφων της άλλης κοινότητας.
Η τουρκοκυπριακή πλευρά απορρίπτει την πρόταση αυτή και εισηγείται προεδρικό συμβούλιο, αλλά με πρόεδρο και αντιπρόεδρο οι οποίοι θα εκλέγονται από τη Βουλή, με πανίσχυρες εξουσίες, που να μπορούν να παραγνωρίζουν ακόμα και ομόφωνες αποφάσεις του Συμβουλίου. Επίσης, ζητούν εκ περιτροπής προεδρία 3:2, 5:4 στο Συμβούλιο, που είναι πολύ πέραν των ποσοστώσεων που προβλέπονται από τις κατά καιρούς προτάσεις των Η.Ε.
Στη Νομοθετική εξουσία η τουρκοκυπριακή πλευρά ζητά 30% αντί 25% ποσοστό συμμετοχής και ειδικές πλειοψηφίες στην Κάτω Βουλή .
Οι Τουρκοκύπριοι επιμένουν στην κυριαρχία της πολιτείας τους, στο επίπεδο των αρμοδιοτήτων της, δηλαδή στην εσωτερική κυριαρχία, ενώ δεν έχουν τοποθετηθεί στην απόρριψη της εδαφικής ακεραιότητας των συνιστωσών πολιτειών από την ελληνοκυπριακή πλευρά.
Στην ομοσπονδιακή αστυνομία διεκδικούν ισότητα σε όλες τις βαθμίδες.
Ο Κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στέφανος Στεφάνου, δήλωσε ότι οι μέχρι τώρα διεργασίες στο θέμα της διακυβέρνησης έχουν δημιουργήσει βάση για διάλογο. Χρειάζεται, όμως, τόνισε, ακόμα πολλή δουλειά και ο δρόμος είναι μακρύς.
Ο κ. Στεφάνου είπε πως υπάρχει συναντίληψη για εναλλασσόμενη προεδρία, αλλά τίποτα δεν θα θεωρείται συμφωνημένο, εάν δεν επιτευχθεί συνολική συμφωνία για λύση.
Το θέμα της διακυβέρνησης, που θα αρχίσουν να συζητούν σήμερα οι δύο ηγέτες, ενδέχεται να συνεχιστεί και σε επόμενες συναντήσεις, ωστόσο όπως διευκρίνισε ο κ. Στεφάνου, σύμφωνα με τον τρόπο διεξαγωγής των συνομιλιών, πρέπει να ολοκληρώνεται ένα θέμα για να προχωρούν σε επόμενο. Ολοκλήρωση θέματος, σημείωσε, δεν σημαίνει και κατ' ανάγκη επίτευξη συμφωνίας. Απλά θα καταθέτει η κάθε πλευρά τις απόψεις της, οι οποίες θα καταγράφονται.
Μπαίνουμε σε μια δύσκολη διαπραγμάτευση, επεσήμανε ο Κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος, έχοντας υπόψη και τις διαφορετικές απόψεις των δύο πλευρών σε ουσιώδη ζητήματα του Κυπριακού.