Ο πόλεμος στην Ουκρανία μοιάζει τις τελευταίες μέρες με την πρώτη φάση των συγκρούσεων. Καταλυτική σημασία στις εξελίξεις φαίνεται να έχει η καταστροφή τμήματος της γέφυρας Κερτς της Κριμαίας, για την ανατίναξη της οποίας η ουκρανική πλευρά δεν έχει αναλάβει επίσημα την ευθύνη.
Της Ιωάννας Βαρδαλαχάκη
[email protected]
Ο πόλεμος στην Ουκρανία μοιάζει τις τελευταίες μέρες με την πρώτη φάση των συγκρούσεων. Καταλυτική σημασία στις εξελίξεις φαίνεται να έχει η καταστροφή τμήματος της γέφυρας Κερτς της Κριμαίας, για την ανατίναξη της οποίας η ουκρανική πλευρά δεν έχει αναλάβει επίσημα την ευθύνη.
Ο τρόπος που αντέδρασε ο Ρώσος πρόεδρος στην ανατίναξη της γέφυρας δείχνει πόσο τον πόνεσε, σχολιάζει η Κλάρα Φερέιρα Μάρκες του Bloomberg. «Η σοβαρή ζημιά που προκλήθηκε σε μια γέφυρα που συνδέεται με τη Ρωσία και είναι υψηλού συμβολισμού και μεγάλης σημασίας υλικοτεχνικά, εκθέτει έναν ηγέτη υπό πίεση από όλες τις πλευρές», λέει χαρακτηριστικά.
Η αντίδραση του Βλαντίμιρ Πούτιν στην ανατίναξη της γέφυρας είχε δύο σκέλη. Από τη μία οι ρωσικές δυνάμεις προχώρησαν σε ένα μπαράζ επιθέσεων εναντίον πάνω από 20 ουκρανικών πόλεων- ανάμεσα στις οποίες και το Κίεβο που είχε μήνες να δεχθεί πλήγματα εντός των ορίων της πόλης. Από την άλλη αποφάσισε να κάνει μία σημαντική αλλαγή στην ιεραρχία της ρωσικής επιχείρησης που δραστηριοποιείται στην Ουκρανία.
Όσον αφορά τις εκδικητικές πυραυλικές επιθέσεις, η ρωσική πλευρά θεωρεί ότι «έδειξε τα δόντια της» ως απάντηση στο ουκρανικό πλήγμα στη γέφυρα και παράλληλα δρα προειδοποιητικά απέναντι στο Κίεβο. Με τα λόγια του Πούτιν: «Σε περίπτωση περαιτέρω προσπαθειών πραγματοποίησης τρομοκρατικών ενεργειών στο έδαφός μας, η απάντηση της Ρωσίας θα είναι σκληρή». Η κλιμάκωση της έντασης λειτουργεί επίσης κατευναστικά στο ρωσικό φιλοπόλεμο εθνικιστικό στρατόπεδο που τον τελευταίο καιρό δυσανασχετεί με την πορεία του πολέμου και ζητάει γενική επιστράτευση.
Ωστόσο, τα «δόντια» του Πούτιν δεν φαίνεται να είναι ιδιαίτερα ακονισμένα, και σε σημαντικό βαθμό ενδέχεται να μην μπορεί να πραγματοποιήσει τις απειλές του γιατί πρώτον, διαθέτει περιορισμένα αποθέματα σε όπλα ακριβείας, δεύτερον, σπατάλησε μέρος των αποθεμάτων για να πλήξει πολιτικούς στόχους, και τρίτον, μέρος των πυραύλων καταρρίφθηκαν από τους Ουκρανούς.
«Οι ρωσικές επιθέσεις στο ουκρανικό ενεργειακό δίκτυο πιθανότατα δεν θα σπάσουν τη βούληση της Ουκρανίας να πολεμήσει, αλλά η χρήση των περιορισμένων προμηθειών όπλων ακριβείας από τη Ρωσία σε αυτόν τον ρόλο μπορεί να στερήσει από τον Πούτιν την ικανότητα να αναχαιτίσει τις συνεχιζόμενες ουκρανικές αντεπιθέσεις στις περιφέρειες Χερσώνα και Λουγκάνσκ», σημειώνει η τελευταία έκθεση του Ινστιτούτου για την Μελέτη του Πολέμου.
Σε αυτή τη φάση, επομένως, το ερώτημα που θεωρείται ζωτικής σημασίας είναι εάν οι τελευταίες επιθέσεις πρόκειται μόνο για κίνηση εκδίκησης ή προχωράμε προς την έναρξη κάτι μεγαλύτερου και σοβαρότερου. Ένα ανησυχητικό σημάδι προς αυτή την κατεύθυνση ήταν η χθεσινή ανακοίνωση του ηγέτη της Λευκορωσίας Αλεξάντερ Λουκασένκο, ότι η Λευκορωσία και η Ρωσία θα αναπτύξουν κοινή στρατιωτική δύναμη στα δυτικά σύνορα της χώρας.
Ο Λουκασένκο δήλωσε ότι στις 7 Οκτωβρίου συμφώνησε με τον Πούτιν για την «ανάπτυξη» του ρωσο-λευκορωσικού RGV ως αντίδραση «στην κλιμάκωση στα δυτικά σύνορα του κράτους», αλλά δεν όρισε με σαφήνεια τις παραμέτρους της ανάπτυξης. Δήλωσε επίσης ότι πάνω από χίλια ρωσικά στελέχη θα αναπτυχθούν στη Λευκορωσία και ότι άρχισε να σχηματίζεται στις 8 Οκτωβρίου μια κοινή δύναμη.
Πάντως, σύμφωνα με του αναλυτές του Ινστιτούτου για τη Μελέτη του Πολέμου, η κοινή αυτή δύναμη πιθανότατα θα αποτελείται από χαμηλής ετοιμότητας κινητοποιημένους άνδρες ή στρατεύσιμους που πιθανότατα δεν θα αποτελέσουν σημαντική συμβατική στρατιωτική απειλή για την Ουκρανία. Επίσης οι αναλυτές του think tank αποκλείουν την επίσημη ανάμειξη της Λευκορωσίας στον πόλεμο της Ουκρανίας, καθώς κρίνεται ότι «παίζεται» η επιβίωση του Λουκασένκο στο εσωτερικό της χώρας.
Οι επιθέσεις το πρωί της Δευτέρας σημειώθηκαν δύο ημέρες αφότου η Ρωσία διόρισε νέο επικεφαλής της «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης» στην Ουκρανία, τον στρατηγό Σεργκέι Σουροβίκιν.
Ο 55χρονος Σουροβίκιν ηγήθηκε της ρωσικής στρατιωτικής εκστρατείας στη Συρία το 2017, όπου κατηγορήθηκε ότι επέβλεψε έναν βίαιο βομβαρδισμό που κατέστρεψε μεγάλο μέρος στο Χαλέπι. Στο στρατό, φέρεται να τον αποκαλούν με το παρατσούκλι «Στρατηγός Αρμαγεδδώνας» για τη σκληροπυρηνική και ανορθόδοξη προσέγγισή του στη διεξαγωγή πολέμου.
Η προαγωγή του Σουροβίκιν σηματοδοτεί μια προσπάθεια να αναζωογονηθεί η ρωσική πολεμική προσπάθεια, εξηγεί ο καθηγητής και ειδικός στη Ρωσία Μαρκ Γκαλεότι. Σύμφωνα με τον ίδιο, ο Σουροβίκιν «είναι ακριβώς το είδος του επιθετικού, μάχιμου στρατιώτη που ο Πούτιν θα ήθελε να είναι επικεφαλής».
Ο Σουροβίκιν –ο οποίος το 2004 επέπληξε έναν από τους υφισταμένους του τόσο σοβαρά που αυτοπυροβολήθηκε– μπορεί να είναι ένας πιθανός υποψήφιος για να αντικαταστήσει τον στρατηγό Βαλέρι Γκεράσιμοφ- που χλευάζεται ολοένα και περισσότερο- ως αρχηγό του Γενικού Επιτελείου, και έτσι έχει πολλά να αποδείξει, σημειώνει ο καθηγητής. Ωστόσο, υπογραμμίζει πως είναι αμφίβολο ότι θα καταφέρει να αλλάξει την δυναμική του πολέμου.
«Πιθανότατα όμως αναμένεται να προσπαθήσει να το κάνει (να αλλάξει δηλαδή την δυναμική του πολέμου), και αυτό μάλλον θα σημαίνει περισσότερες σειρήνες σε πόλεις και περιοχές σε όλη την Ουκρανία», εκτιμάει.