Μετά τις επιτυχημένες εμφανίσεις σε επιλεγμένα θέατρα Αθήνας και Λάρισας αυτό το καλοκαίρι, το Θέατρο «Μεταξουργείο» προσθέτει κι άλλες στάσεις στην περιοδεία της ιστορικής παράστασης «Αγγέλα Παπάζογλου» με την Άννα Βαγενά.
Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Μετά τις επιτυχημένες εμφανίσεις σε επιλεγμένα θέατρα Αθήνας και Λάρισας αυτό το καλοκαίρι, το Θέατρο «Μεταξουργείο» προσθέτει κι άλλες στάσεις στην περιοδεία της ιστορικής παράστασης «Αγγέλα Παπάζογλου» με την Άννα Βαγενά.
Πρόκειται για μια παράσταση-σταθμό, καθώς είναι η μακροβιότερη με τον ίδιο πρωταγωνιστή· μετράει 23 χρόνια πορείας από το 1999 που πρωτοανέβηκε. Επίσης, ήταν η πρώτη θεατρική αναφορά στη Μικρασιατική Καταστροφή, στην προσφυγιά και τον ξεριζωμό.
Μ’ αυτή την περιοδεία, μια ευχή της Άννας Βαγενά πραγματώνεται: Να συναντηθεί και πάλι με τη σπουδαία Αγγέλα Παπάζογλου στην επέτειο των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Η παράσταση βασίζεται στις μνήμες της σπουδαίας Μικρασιάτισσας, της Αγγελικής Παπάζογλου, γυναίκας του ρεμπέτη Βαγγέλη Παπάζογλου, όπως τις διηγήθηκε στον γιο της Γιώργη Παπάζογλου, ο οποίος και τις κατέγραψε. Μέσα από τις αφηγήσεις της περνά η ιστορία της Σμύρνης, τότε που οι Έλληνες κυριαρχούσαν στη ζωή της, με τις μαγευτικές ομορφιές της.
Στη συνέχεια, η Αγγέλα αφηγείται την καταστροφή, τον ξεριζωμό, την εγκατάσταση των προσφύγων στην πατρίδα Ελλάδα, τον αγώνα που έδωσαν για να προκόψουν και να ριζώσουν στην Ελλάδα, φέρνοντας μαζί τους το φως της Μικρασίας, τον πολιτισμό της και την ψυχή της.
Οι αφηγήσεις αυτές έγιναν μέσα από το στόμα, τον λόγο και την ψυχή της Άννας Βαγενά, που την ενσαρκώνει όλα αυτά τα χρόνια, κτήμα όλου του κόσμου, πολύτιμη παρακαταθήκη για τις νέες γενιές.
Καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία της παράστασης έχει παίξει ο Εθνομουσικολόγος Καθηγητής του ΕΚΠΑ κ. Λάμπρος Λιάβας, που έκανε την επιλογή των κειμένων από το βιβλίο του Γιώργη Παπάζογλου «Ονείρατα της άκαυτης και της καμένης Σμύρνης», καθώς και την επιλογή της μουσικής από σμυρναίικα και ρεμπέτικα τραγούδια. Επίσης, σημαντικό για την επιτυχία της παράστασης είναι το λιτό σκηνικό του ζωγράφου και Πρύτανη της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, Μάριου Σπηλιόπουλου, ως αναφορά στο προσφυγικό καμαράκι και το ρεμπέτικο πάλκο.
Η Άννα Βαγενά μίλησε μαζί μας.
Με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή, συναντιέστε και πάλι με την Αγγέλα Παπάζογλου. Πόσο εύκολο ήταν να συνδεθείτε και πάλι μαζί της, έπειτα από χρόνια;
«Με την “Αγγέλα Παπάζογλου”, σαν κείμενο θεατρικό αλλά και σαν υπαρκτή προσωπικότητα, δεν έπαψα ποτέ να είμαι σε επαφή. Άλλωστε κάθε τόσο παρουσιάζω την παράσταση. Επί 23 χρόνια, από τότε που πρωτοανέβηκε η Αγγέλα στον ιστορικό χώρο της “Μάντρας της Κοκκινιάς”, είναι σαν να την κουβαλάω μέσα μου».
Έχει αλλάξει κάτι στην προσέγγιση του ρόλου σας, μέσα σ’ όλα αυτά τα χρόνια;
«Ναι, ωριμάζοντας κι εγώ σαν άνθρωπος αλλά και σαν ηθοποιός, ανακαλύπτω σε αυτό το υπέροχο κείμενο κρυμμένα μυστικά, που δεν τα είχα δει τον πρώτο καιρό. Άλλωστε, ως ηθοποιός, έχοντας την εμπειρία 50 χρόνων στο θεατρικό σανίδι, νομίζω ότι είμαι, πλέον, απόλυτα κυρίαρχος των εκφραστικών μου μέσων. Αυτό σημαίνει ότι παίζω πιο απλά και πιο ουσιαστικά».
Τι θαυμάζετε περισσότερο από την Αγγέλα Παπάζογλου;
«Τη δύναμη της ψυχής της, την αξιοπρέπεια, την αγνή και άδολη αγάπη για την πατρίδα, το χιούμορ της και τον μεγάλο έρωτά της για τον άντρα της, Βαγγέλη Παπάζογλου».
Υπάρχουν στοιχεία του χαρακτήρα της που εντοπίζετε και στον δικό σας χαρακτήρα; Και αν ναι, ποια είναι αυτά;
«Ναι, πολλά από τα στοιχεία του χαρακτήρα της αισθάνομαι ότι είναι και δικά μου. Όπως η αίσθηση της δικαιοσύνης, της ντομπροσύνης, της δύναμης και όρεξης για ζωή και το ότι κι εγώ, όπως κι εκείνη, δεν μασάω τα λόγια μου, δεν το βάζω εύκολα κάτω».
Η παράσταση έχει παιχτεί σε Ελλάδα και εξωτερικό· την έχουν παρακολουθήσει εκατοντάδες χιλιάδες θεατές. Θα μοιραστείτε μαζί μας κάποια ξεχωριστή αντίδραση από το κοινό, που θυμάστε πάντα;
«Όλα αυτά τα χρόνια που ενσαρκώνω την Αγγέλα, ήταν πάρα πολλές οι μοναδικές στιγμές που έζησα στην επαφή μου με το κοινό. Τι να πρωτοθυμηθώ; Θα σταθώ σε δυο γεγονότα που ήταν ίδια. Το ένα ήταν μετά την παράσταση που έδωσα στις Οινούσσες της Χίου, σε απόσταση αναπνοής από την Τουρκία. Στο τέλος της παράστασης, πέρασε σχεδόν όλο το κοινό και μου φιλούσε το χέρι. Το ίδιο ακριβώς έγινε και πάλι σε μια άλλη παράσταση, σε ένα χωριό στα σύνορα με την Αλβανία».
Η «Αγγέλα Παπάζογλου» είναι η μακροβιότερη παράσταση με τον ίδιο πρωταγωνιστή. Πώς αισθάνεστε μ’ αυτή την πρωτιά;
«Αισθάνομαι χαρά, βαθιά ικανοποίηση και, γιατί να το αρνηθώ, μια προσωπική υπερηφάνεια για τη φυσική μου κατάσταση και τις αντοχές μου, που μου επιτρέπουν να βρίσκομαι επί μιάμιση ώρα επί σκηνής, ερμηνεύοντας αυτόν τον συνταρακτικό μονόλογο».
Ας γυρίσουμε πολύ πίσω, πριν τον Σεπτέμβριο του 1999 και την πρεμιέρα στην Μάντρα της Κοκκινιάς. Πότε ήρθατε για πρώτη φορά σ’ επαφή μ’ αυτόν τον συγκλονιστικό μονόλογο και πώς αποφασίσατε να γίνετε η «φωνή» της Αγγέλας Παπάζογλου;
«Πρώτη φορά σε επαφή με αυτό το υπέροχο κείμενο με έφερε ο μουσικολόγος Λάμπρος Λιάβας. Αυτός είχε το βιβλίο και ήμουνα τυχερή που σκέφτηκε ότι εγώ θα μπορούσα να ενσαρκώσω την Αγγέλα. Μόλις διάβασα το κείμενο, πράγμα που δυσκολεύτηκα να κάνω διότι έκλαιγα συνεχώς διαβάζοντάς το, κατάλαβα ότι είχα στα χέρια μου έναν θησαυρό».
Είμαστε λοιπόν, φέτος, στα 23 χρόνια από την πρεμιέρα και πραγματοποιείται και η ευχή σας για συνάντηση με την «Αγγέλα Παπάζογλου» στην επέτειο των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Κλείνει εδώ, ο κύκλος της σχέσης σας με την εμβληματική Μικρασιάτισσα;
«Κάθε φορά λέω ότι κλείνει ο κύκλος και κάθε φορά η πραγματικότητα με διαψεύδει. Εκείνο που θα ήθελα είναι η “Αγγέλα Παπάζογλου” να γίνει μια mini τηλεοπτική σειρά, ώστε να καταγραφεί η ιστορία της, που είναι μαζί και η ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας και να μείνει ως παρακαταθήκη στις νέες γενιές, όταν εγώ θα έχω φύγει από τη ζωή».
Επόμενες στάσεις περιοδείας
Κυριακή 25 Σεπτεμβρίου στην Ηλιούπολη, στο Θέατρο «Δημήτρης Κιντής», σε συνεργασία με τον Δήμο Ηλιούπολης.
Ώρα έναρξης: 20:30. Είσοδος ελεύθερη.
Παρασκευή 7 Οκτωβρίου στον Βύρωνα, στο Θέατρο Βράχων «Άννα Συνοδινού», σε συνεργασία με τον Δήμο Βύρωνα.
Ώρα έναρξης: 20:00. Είσοδος ελεύθερη.
Σάββατο 19 και 20 Νοεμβρίου στη Θεσσαλονίκη, στο Θέατρο ΑΜΑΛΙΑ.
Ώρα έναρξης: 21:00 Εισιτήρια: 15 € και 12 € (άνεργοι, φοιτητές, ΑμεΑ, Άνω των 65 ετών). Τηλέφωνο κρατήσεων: 2310 842 509.
Η παράσταση «Αγγέλα Παπάζογλου» έχει τεθεί υπό την αιγίδα της Ομοσπονδίας Προσφυγικών Σωματείων Ελλάδος (Ο.Π.Σ.Ε.)
Ταυτότητα παράστασης
«Αγγέλα Παπάζογλου»
Μονόλογος βασισμένος στο βιβλίο του Γιώργη Παπάζογλου «Ονείρατα της άκαυτης και της καμένης Σμύρνης»
Τον ρόλο της Αγγέλας ερμηνεύει η Άννα Βαγενά
Στον ρόλο της αναγνώστριας η Ασπασία Μπατατόλη
Επιλογή κειμένων και μουσική επιμέλεια: Λάμπρος Λιάβας
Σκηνοθεσία: Λάμπρος Λιάβας - Άννα Βαγενά
Σκηνικά - κοστούμια: Μάριος Σπηλιόπουλος