Μετάλλαξη Όμικρον: Κίνδυνος επαναλοίμωξης με ΒΑ.5 μετά από νόσηση με προηγούμενα στελέχη του ιού

Τους τελευταίους μήνες το στέλεχος Όμικρον έγινε το κυρίαρχο στέλεχος της πανδημίας COVID-19 παγκοσμίως, καθώς εμφανίζει κάποιο βαθμό ανοσοδιαφυγής. Τα αρχικά υποστελέχη του στελέχους Όμικρον ΒΑ.1 και BA.2, αντικαταστάθηκαν σταδιακά από το υποστέλεχος BA.5 σε πολλές χώρες, πιθανώς λόγω της μεγαλύτερης μεταδοτικότητάς του, και της μερικής διαφυγής από την ανοσία που επάγει η λοίμωξη από τα υποστελέχη BA.1 και BA.2. Η προστασία που παρέχεται από τη λοίμωξη με το υποστέλεχος BA.1 έναντι της νόσησης από το υποστέλεχος BA.5, είναι πολύ σημαντική, καθώς τα προσαρμοσμένα εμβόλια που είναι υπό κλινικές δοκιμές βασίζονται στο υποστέλεχος BA.1.

Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Ροδάνθη Ελένη Συρίγου, Γιάννης Ντάνασης και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν τα σχετικά δεδομένα της πρόσφατης δημοσίευσης του João Malato και συνεργατών στην έγκριτη επιστημονική επιθεώρηση Τhe New England journal of Medicine (10.1056/NEJMc2209479). 

• Η Πορτογαλία ήταν από τις πρώτες χώρες στις οποίες κυριάρχησε το υποστέλεχος BA.5. Με βάση το εθνικό μητρώο Covid-19 (SINAVE) υπολογίστηκε ο κίνδυνος μόλυνσης από το υποστέλεχος BA.5 μεταξύ των ατόμων που είχαν ήδη νοσήσει με κάποιο προηγούμενο υποστέλεχος, συμπεριλαμβανομένων των BA.1 και BA.2. Το μητρώο περιλάμβανε όλα τα επιβεβαιωμένα κρούσματα της χώρας, ανεξαρτήτου της κλινικής τους εικόνας.
• Η γενετική επιτήρηση του SARS-CoV-2 εντόπισε περιόδους κατά τις οποίες διαφορετικά υποστελέχη αντιπροσώπευαν περισσότερο από το 90% των λοιμώξεων COVID-19.
• Προσδιορίστηκαν όλα τα άτομα που είχαν νοσήσει για πρώτη φορά στις περιόδους επικράτησης της κάθε παραλλαγής, για να υπολογιστεί ο αντίστοιχος κίνδυνος νόσησης από την παραλλαγή BA.5 την περίοδο κυριαρχίας της.
• Τα δεδομένα των υποπαραλλαγών BA.1 και BA.2 αθροίστηκαν λόγω της αργής μετάβασης μεταξύ των δύο στον πληθυσμό.
• Τέλος, υπολογίστηκε ο κίνδυνος μόλυνσης από την υποπαραλλαγή BA.5 για τον πληθυσμό που δεν είχε καμία τεκμηριωμένη νόσηση πριν την κυριαρχία της υποπαραλλαγής BΑ.5 (1η Ιουνίου 2022). 

Τι διαπιστώθηκε

Από τα αποτελέσματα διαπιστώθηκε ότι η προηγούμενη λοίμωξη από SARS-CoV-2 είχε προστατευτική δράση έναντι της νόσησης από την υποπαραλλαγή BA.5 και αυτή η προστασία ήταν μέγιστη εάν η νόσηση ήταν από τις υποπαραλλαγές BA.1 και ΒA.2. Τα δεδομένα αυτά θα πρέπει να ληφθούν υπόψη στο πλαίσιο των λοιμώξεων COVID-19 μεταξύ εμβολιασμένων έναντι του SARS-CoV-2, καθώς άνω του 98% του πληθυσμού στην Πορτογαλία είναι πλήρως εμβολιασμένο ήδη πριν από το 2022. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο σχεδιασμός της μελέτης δεν μπορεί να εξαλείψει όλους τους συγχυτικούς παράγοντες και έχει ως βασικό περιορισμό την πιθανή επίδραση της εξασθένησης του ανοσοποιητικού σε ένα πληθυσμό με υβριδική ανοσία (προηγούμενη νόσηση ή εμβολιασμός).

Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι η λοίμωξη από τις υποπαραλλαγές BA.1 και BA.2 σε εμβολιασμένα άτομα, παρείχε υψηλότερη προστασία έναντι του BA.5 συγκριτικά από τη νόσηση από στελέχη του SARS-CoV-2 πριν από το Όμικρον. Ωστόσο, οι υποπαραλλαγές BA.1 και ΒΑ.2 εμφανίστηκαν πιο κοντά στο διάστημα κυριαρχίας της υποπαραλλαγής BA.5 συγκριτικά με τα προηγούμενα στελέχη.

Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει η αντίληψη ότι η προστασία που παρέχεται από τις υποπαραλλαγές BA.1 και BA.2 είναι πολύ χαμηλή, δεδομένου του υψηλού αριθμού λοιμώξεων από την BA.5 μεταξύ των ατόμων που είχαν προηγούμενη νόσηση από τις BA.1 και BA.2. Τα δεδομένα της μελέτης δεν υποστηρίζουν αυτή τη θεώρηση και υποδεικνύουν ότι αυτή η αντίληψη είναι συνέπεια του μεγαλύτερου αριθμού λοιμώξεων από αυτές τις υποπαραλλαγές σε σχέση με τις υπόλοιπες παραλλαγές του ιού.