Κενές θέσεις και Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής στις Πανελλαδικές

Αλλαγές στους συντελεστές υπολογισμού της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (ΕΒΕ) για τις Στρατιωτικές Σχολές ανακοίνωσε το Υπουργείο Παιδείας. Μειώνονται οι συντελεστές για τον υπολογισμό της ΕΒΕ στη Σχολή Ευελπίδων (από 1,2 σε 1), τη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων (από 1,2 σε 0,9) και στις Σχολές Υπαξιωματικών του Στρατού και του Ναυτικού (από 1 σε 0,9). Η αιτία αυτών των αλλαγών φαίνεται στον πίνακα 1· πολλές κενές θέσεις, ιδιαίτερα στη Σχολή Ευελπίδων, όπου έχουμε στη διετία εφαρμογής της ΕΒΕ 242 κενές θέσεις, επέβαλαν αυτή την αλλαγή.

Προφανώς δημιουργείται μεγάλη δυσλειτουργία στο Στρατό με 242 λιγότερους αξιωματικούς, το φαινόμενο δεν έτυχε απλά πέρυσι και έγινε εντονότερο φέτος με την ύπαρξη κενών θέσεων και σε σχολές που πέρυσι δεν είχαν κενές θέσεις. Η Σχολή Ευελπίδων έθεσε πέρυσι και φέτος τον υψηλότερο επιτρεπόμενο συντελεστή για την ΕΒΕ, το 1,2, γεγονός που δημιούργησε κενές θέσεις. Υποθέτω ότι ήθελαν από το ΓΕΣ να έχουν καλούς μαθητές στη Σχολή Ευελπίδων, αλλά οι υποψήφιοι που επιθυμούσαν την εισαγωγή τους στην Ευελπίδων και έπιαναν το όριο δεν αρκούσαν για να καλύψουν τις θέσεις. Προκειμένου να μη μείνει ο Στρατός χωρίς Αξιωματικούς μείωσαν το συντελεστή της ΕΒΕ, ελπίζοντας του χρόνου να καλύψουν τις κενές θέσεις. Αυτή η υποχώρηση αποδεικνύει ότι οι υψηλές προδιαγραφές των Αξιωματικών δικαιώνονται όταν υπάρχει ικανός αριθμός υποψηφίων που τις πληρούν. Όταν δεν υπάρχουν μειώνουμε τις προδιαγραφές, όπου αυτό είναι εφικτό, ώστε να εισαχθούν όσοι χρειαζόμαστε.

Στις σχολές του Εμπορικού Ναυτικού ο συντελεστής για την ΕΒΕ ήταν και τα δύο χρόνια ο χαμηλότερος που επέτρεπε το Υπουργείο Παιδείας, δηλαδή 0,8. Το 2021 έμειναν 351 κενές θέσεις το 2021 και αυξήθηκαν σε 501 το 2022. Εδώ δεν μπορεί να γίνει μείωση των συντελεστών (διότι είναι οι κατώτεροι επιτρεπτοί) συνεπώς αυτό το πρόβλημα δεν έχει λύση.

Από την άλλη μεριά οι εφοπλιστές ψάχνουν αγωνιωδώς στελέχη για τα πλοία τους και δεν βρίσκουν. Η ΕΒΕ θα εντείνει και άλλο αυτό το πρόβλημα κάνοντας, τελικά, κακό στην οικονομία μας. Θα μου πει κάποιος και τι θέλεις να κάνουμε πλοιάρχους και μηχανικούς μαθητές χαμηλού επιπέδου; Τόσα χρόνια που γινόταν αυτό δεν είδα να είχαμε ατυχήματα. Αντίθετα οι πλοίαρχοι και οι μηχανικοί μας θεωρούνται πολύ καλοί.

Εκεί, λοιπόν, που χρειάζεσαι στελέχη για να κάνεις τη δουλειά σου το Υπουργείο Παιδείας λέει να μην κάνεις τη δουλειά σου, διότι βάζει αυθαίρετους φραγμούς. Ο ελάχιστος συντελεστής 0,8 για τον υπολογισμό της ΕΒΕ είναι μία αυθαίρετη επιλογή, που όπως βλέπουμε δημιουργεί προβλήματα από τη θέσπισή του. Να θυμίσουμε ότι ο ελάχιστος συντελεστής που είχε ανακοινώσει το Υπουργείο Παιδείας ήταν 0,65 και έγινε 0,8 με την κατάθεση του νομοσχεδίου στη Βουλή. Για να μπορεί να σπουδάσει κάποιος, δηλαδή, πρέπει να έχει γράψει τουλάχιστον το 80% του μέσου όρου όλων των υποψηφίων.

Το κάθε Τμήμα λέει το Υπουργείο Παιδείας μπορεί να επιλέξει ελεύθερα το συντελεστή της αρεσκείας του μεταξύ του 0,8 και του 1,2. Είναι πράγματι ελεύθερη αυτή η επιλογή ή υπόκειται και σε άλλους κανόνες; Η εφαρμογή της ΕΒΕ τα δύο τελευταία χρόνια έδειξε ότι ο συντελεστής για την ΕΒΕ που επιλέγει ένα τμήμα εξαρτάται από το συντελεστή που επιλέγουν τα αντίστοιχα με αυτό τμήματα.

Οι υποψήφιοι που επιλέγουν να δηλώσουν τα τμήματα Νοσηλευτικής, για παράδειγμα, δηλώνουν αυτά τα τμήματα με γνώμονα την απόσταση από το σπίτι τους. Συνεπώς θα δηλώσουν τελευταίο το πιο απομακρυσμένο, που είναι η Νοσηλευτική στο Διδυμότειχο. Αν τα άλλα τμήματα, που είναι κοντινότερα στον τόπο κατοικίας τους, επιλέξουν χαμηλότερο συντελεστή, τότε οι υποψήφιοι με χαμηλή βαθμολογία θα εισαχθούν στα κοντινότερα τμήματα και το πιο απομακρυσμένο θα μείνει χωρίς φοιτητές. Αυτό συνέβη δύο χρόνια τώρα με τη Νοσηλευτική στο Διδυμότειχο. 101 κενές θέσεις είχε το 2021 και 109 κενές θέσεις (όλες τις προσφερόμενες) για τους υποψηφίους του Γενικού Λυκείου είχε το 2022. Αυτό σημαίνει ότι αφού όλα τα τμήματα Νοσηλευτικής πλην Αθήνας και Θεσσαλονίκης επέλεξαν συντελεστή 0,8 ή 0,9 είναι υποχρεωμένη και η Νοσηλευτική του Διδυμοτείχου να επιλέξει συντελεστή μεταξύ 0,8 και 0,9. Είναι προφανές, λοιπόν, ότι δεν έχει την ελευθερία να επιλέξει το συντελεστή που επιθυμεί.

Το μόνα τμήματα που έχουν την ελευθερία να επιλέξουν το συντελεστή της αρεσκείας τους είναι τα τμήματα υψηλής ζήτησης από καλούς μαθητές. Σ’ αυτά τα τμήματα δεν έχει καμία σημασία το συντελεστής ΕΒΕ, διότι έχουν βάση πάνω από 15.000 μόρια και δεν επηρεάζονται καθόλου από την ΕΒΕ. Τα τμήματα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, που έχουν μεγαλύτερη ζήτηση λόγω πληθυσμού, μπορούν να επιλέξουν υψηλότερο συντελεστή ΕΒΕ. Ακόμη και σ’ αυτά, όμως, έμειναν 2.060 κενές θέσεις φέτος, ανεβάζοντας τον αριθμό των κενών θέσεων σε 10.839. Κι όμως το Υπουργείο Παιδείας είχε μειώσει τον αριθμό των εισακτέων κατά 9.000 θέσεις για να έχει τετραψήφιο αριθμό κενών φέτος σε αντίθεση με πέρυσι που οι κενές θέσεις ήταν 18.000. Οι επιπλέον 2060 κενές θέσεις σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη έκαναν τον αριθμό των κενών θέσεων πενταψήφιο.

Τα προβλήματα με την ΕΒΕ δεν τελειώνουν εδώ. Θα ενταθούν στο μέλλον. Οι αδύνατοι μαθητές που φοβούνται ότι δεν θα γράψουν καλά σιγά – σιγά δεν θα δίνουν εξετάσεις, θεωρώντας σίγουρη την αποτυχία τους, οπότε γιατί να προσπαθήσουν; Οι υποψήφιοι που θα δίνουν εξετάσεις θα είναι μόνο οι μέτριοι και επάνω μαθητές. Η απαίτηση, όμως, της ΕΒΕ να έχει γράψει ο υποψήφιος τουλάχιστον το 80% του μέσου όρου θα αρχίσει να αποκλείει και καλούς μαθητές. Να θυμίσουμε ότι ένας στους τρεις υποψηφίους αποκλείεται από τα ΑΕΙ λόγω της ΕΒΕ, ανεξάρτητα πόσο καλός είναι. Θα έχουμε, δηλαδή, μεγάλες αδικίες στο μέλλον, αν δεν αλλάξει κάτι στην ΕΒΕ.

Το μεγαλύτερο, όμως, πρόβλημα με την ΕΒΕ είναι ότι αποκλείει κάποιους υποψηφίους από τα ΑΕΙ, οι οποίοι, αν έχουν να πληρώσουν, μπορούν να πάνε σε ένα κολέγιο, αφού δεν υπάρχει κανείς περιορισμός εκεί, και να πάρουν ένα πτυχίο με αναγνωρισμένα επαγγελματικά δικαιώματα. Σε αντίθεση κάποιοι υποψήφιοι που θα περάσουν την ΕΒΕ και θα εισαχθούν σε ελληνικό Πανεπιστήμιο θα πάρουν πτυχίο που μπορεί να μην έχει επαγγελματικά δικαιώματα. Αυτή η αδικία είναι πολύ μεγάλη.

Το Υπουργείο Παιδείας δεν θα πάρει πίσω την ΕΒΕ, διότι θα συνιστά ομολογία αποτυχίας, κάτι που δεν μπορεί να κάνει κανείς Υπουργός. Θα το κάνει, ίσως, ο επόμενος Υπουργός Παιδείας, όπως συνήθως συμβαίνει στην Ελλάδα. Αν θέλει όμως το Υπουργείο Παιδείας πραγματικά να αποκλείσει τους μαθητές του 2, του 3 και του 4 (όπως αρχικά έλεγε) μπορεί να το κάνει πολύ εύκολα, χωρίς να δημιουργεί τα προβλήματα που είδαμε. Ενιαίος συντελεστής 0,65, όπως είχε αρχικά προτείνει ως ελάχιστο συντελεστή, για όλα τα τμήματα, όλων των Πεδίων. Έτσι θα εξασφαλιστεί ότι αποκλείονται οι μαθητές χαμηλών επιδόσεων και δεν δημιουργούνται κενές θέσεις σε ένα τμήμα και υπερφόρτωση στα άλλα αντίστοιχα με αυτό τμήματα.

Φυσικά όλα αυτά δεν θα είχαν κανένα νόημα αν το Υπουργείο Παιδείας καταργούσε εντελώς την ΕΒΕ και μείωνε τον αριθμό των εισακτέων περίπου στις 65.000, όπως ήταν πριν περίπου 10 χρόνια. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται και σωστότερη κατανομή των φοιτητών στα ΑΕΙ. Δεν έχουμε δηλαδή σε κάποια τμήματα μονοψήφιο αριθμό φοιτητών και σε κάποια άλλα τμήματα μεγάλο συνωστισμό.