Το καλοκαίρι του 2022, ο γαλάζιος Δούναβης, γνωστός και ως «όγδοη θάλασσα της Ευρώπης», μοιάζει με ρυάκι, όπως πολλά άλλα ευρωπαϊκά ποτάμια. Τι μεταδίδουν οι ανταποκριτές της DW.
Στην Ουγγαρία, τη Σερβία, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία σχηματίστηκαν αμμονησίδες στην κοίτη του Δούναβη. Πολλά πλοία δεν μπορούν να συνεχίσουν την πλεύση τους και σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής δεν διαθέτουν νερό ψύξης. Τουλάχιστον μέχρι στιγμής δεν έχουν ξεβραστεί νεκρά ψάρια. Ακόμη και στη Γερμανία, τη χώρα στην οποία πηγάζει, ο ποταμός μήκους σχεδόν 2.900 χιλιομέτρων μεταφέρει πολύ λίγο νερό. Οι πρώτες κρουαζιέρες έπρεπε να ακυρωθούν, ενώ άλλες άλλαξαν τα δρομολόγιά τους. Προκειμένου να αποφευχθεί ο θάνατος ψαριών όπως στον ποταμό Όντερ, οι τοπικές αρχές ανακοίνωσαν ότι ενδέχεται να απαγορεύσουν τη βυθοκόρηση και άλλα μέτρα που θα μπορούσαν να επιδεινώσουν την οικολογική κατάσταση στον ποταμό.
Από το περασμένο Σαββατοκύριακο οι ισχυρές καταιγίδες έχουν αμβλύνει ελαφρώς την κατάσταση στην Ουγγαρία. Τα καλοκαίρια, στα τέλη Αυγούστου, υπήρχε πάντοτε μια μεγάλη ουρά από κρουαζιερόπλοια στην όχθη του Δούναβη στη Βουδαπέστη. Τις τελευταίες εβδομάδες ωστόσο μόνο μερικά μικρότερα ξενοδοχειακά σκάφη είχαν αγκυροβολήσει εκεί, τα οποία δεν μπορούσαν να συνεχίσουν λόγω της χαμηλής στάθμης του νερού.
Όμως το νερό του Δούναβη είναι επίσης σημαντικό για τον ενεργειακό εφοδιασμό της Ουγγαρίας - ψύχει τόσο τους συμβατικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής όσο και τον μοναδικό πυρηνικό σταθμό της χώρας. Λόγω της αυξημένης θερμοκρασίας του νερού, οι αντιδραστήρες του πυρηνικού σταθμού του Πακς δεν μπόρεσαν να λειτουργήσουν πλήρως την περασμένη εβδομάδα. Η απώλεια ενέργειας έως και περίπου 15 τοις εκατό ανά αντιδραστήρα δεν είναι ασυνήθιστη τα πολύ ζεστά καλοκαίρια - αλλά η πυρηνική ενέργεια είναι επί του παρόντος πολύ φθηνή στην Ουγγαρία σε σύγκριση με όλες τις άλλες πηγές ενέργειας.
Πάνω από όλα, το οικοσύστημα του Δούναβη περνά δύσκολες μέρες το καλοκαίρι του 2022. Τουλάχιστον μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει μαζική εξαφάνιση της πανίδας του ποταμού. Αν και εκατοντάδες νεκρά ψάρια βρέθηκαν σε έναν παραπόταμο του Δούναβη στις 4 Αυγούστου, η κατάσταση εκτονώθηκε χάρη σε ένα φράγμα, μέσω του οποίου μεταφέρθηκε περισσότερο νερό από τον κύριο ποταμό στον παραπόταμο.
Στη Σερβία οι όχθες του Δούναβη θυμίζουν αυτό το καλοκαίρι απέραντες αμμουδιές. Η στάθμη του νερού είναι επί του παρόντος έως και πενήντα τοις εκατό χαμηλότερη από τον μέσο όρο του Αυγούστου. Το κολύμπι σε ένα από τα μεγαλύτερα ποτάμια της Ευρώπης είναι πια μόνο για τα παιδιά. Σε ορισμένα σημεία μπορείτε ακόμη και να περπατήσετε από τη μια πλευρά στην άλλη.
«Το 2022 είναι μια από τις χρονιές με τη μεγαλύτερη ξηρασία που έχουν καταγραφεί», δήλωσε στη DW η Γελένα Γέρινιτς από το Σερβικό Υδρομετεωρολογικό Ινστιτούτο (RHMZ). «Στο Ζεμούν, για παράδειγμα, η στάθμη του νερού του Δούναβη βρισκόταν κάτω από το επίπεδο πλεύσης των 190 εκατοστών εδώ και μέρες - αλλά ακόμα πολύ πάνω από τη χαμηλότερη ιστορική τιμή του 1983, που ήταν 134 εκατοστά».
Στο Βιντίν, στην αρχή του βουλγαρικού τμήματος του Δούναβη, πολλές φορτηγίδες περιμένουν να ανέβει η στάθμη του νερού για να συνεχίσουν τη μεταφορά εμπορευμάτων. Αυτή τη στιγμή μπορούν να κινηθούν μόνο με 30-40 τοις εκατό του φορτίου τους, κάτι που δεν είναι κερδοφόρο για τις εταιρείες.
Η χαμηλή στάθμη του νερού πάντως δεν είναι η χειρότερη που μετρήθηκε ποτέ στο βουλγαρικό τμήμα του Δούναβη - το 2003 το επίπεδο ήταν ακόμη χαμηλότερο. Παρόλα αυτά δεν υπήρξαν τότε προβλήματα με την ψύξη του πυρηνικού σταθμού στο Κοζλοντούι. Ούτε φέτος δεν θα υπάρξουν δυσκολίες, υποστηρίζει η διεύθυνση του πυρηνικού σταθμού.
Στη Ρουμανία, η στάθμη του νερού στο χαμηλότερο σημείο του Δούναβη - στη μέση του ποταμού μεταξύ του νησιού Καλίνοβατ και της μικρής πόλης Τούρνου Μαγκούρελε - ήταν ήδη στις 6 Αυγούστου 2022 σχεδόν τόσο χαμηλή όσο στα τέλη Αυγούστου του 2003, όταν είχαμε πάλι ρεκόρ χαμηλής στάθμης των υδάτων: στα 1,87 μέτρα στη μέση του ποταμού. Πριν από 19 χρόνια το νερό είχε πέσει στα 1,80 μέτρα. Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα αυτό το ρεκόρ να σπάσει φέτος: οι μετεωρολόγοι δεν περιμένουν βροχές τις επόμενες εβδομάδες.
Το 2003, ο πυρηνικός σταθμός στην Τσερναβόντα έκλεισε για σχεδόν ένα μήνα. Μέχρι στιγμής, η παροχή νερού ψύξης το καλοκαίρι του 2022 ήταν «απρόσκοπτη», διαβεβαιώνει η υπουργός Περιβάλλοντος της Ρουμανίας Μπάρνα Τάνγκτσος. Ωστόσο, έκανε λόγο και για μέτρα περιορισμού της παραγωγής «λόγω της έλλειψης νερού». Σε ορισμένες περιοχές η κατανάλωση νερού για τα ιδιωτικά νοικοκυριά έχει πλέον μειωθεί και η άρδευση κήπων και μικρών χωραφιών έχει περιοριστεί.