Τα αποτελέσματα της ελληνικής PISA

Ανακοινώθηκαν τα πρώτα στοιχεία των Εθνικών Εξετάσεων Διαγνωστικού Χαρακτήρα, που καθιερώθηκε να λέγεται ελληνική PISA. Οι εξετάσεις διεξήχθησαν στις 18 Μαΐου 2022 σε 554 Σχολεία σε μαθητές της ΣΤ' Δημοτικού και της Γ' Γυμνασίου, με τη συμμετοχή 11.411 μαθητών. Πρόκειται για την πρώτη, πιλοτική, εφαρμογή αυτής της μορφής αξιολόγησης που από το 2023 θα γίνεται σε όλα τα σχολεία της χώρας στους μαθητές της ΣΤ΄ Δημοτικού και της Γ΄ Γυμνασίου.

Στόχος των Εθνικών Εξετάσεων διαγνωστικού χαρακτήρα, σύμφωνα με το Υπουργείο Παιδείας, είναι η διερεύνηση των γνώσεων και δεξιοτήτων που έχουν αποκτήσει οι μαθητές και οι μαθήτριες σε θέματα Γλώσσας και Μαθηματικών, σύμφωνα με τους στόχους και τα προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα, όπως αυτά περιγράφονται στα Προγράμματα Σπουδών.

Οι Εξετάσεις διεξήχθησαν ανώνυμα, χωρίς το όνομα του μαθητή. Αυτό ως διαδικασία είναι σωστή, αλλά πρωτόγνωρη για τους μαθητές. Δεν γνωρίζουμε πόσο σοβαρά αντιμετώπισαν αυτές τις εξετάσεις, αφού δεν θα έπαιρναν βαθμό. Σε κάθε ερώτηση υπήρχαν 4 πιθανές απαντήσεις: μία σωστή, μία μερικώς σωστή και δύο λανθασμένες. Η σωστή απάντηση παίρνει δύο βαθμούς η μερικώς σωστή 1 βαθμό και οι λανθασμένες 0 βαθμούς η κάθε μία. Εδώ υπάρχει το πρώτο πρόβλημα· η πιθανότητα να μην πάρει κανένα βαθμό ο μαθητής σε μία ερώτηση είναι 50%, αν συμπληρώσει στην τύχη. Η μερικώς σωστή απάντηση είναι πολλές φορές απλά ένα συνηθισμένο λάθος, από αυτά που κάνουν συνήθως οι μαθητές. Σε μία αλγεβρική ταυτότητα, για παράδειγμα, μόνο μία είναι η σωστή απάντηση. Όλες οι άλλες είναι λανθασμένες. Δεν έχει σημασία αν είναι πολύ ή λίγο λανθασμένες. Η πριμοδότηση με 1 βαθμό της “λιγότερο” λανθασμένης απάντησης δε νομίζω ότι έχει κάποιο νόημα· ίσως μόνο για να μειώσει το βαθμό της αποτυχίας, που όπως θα δούμε είναι πολύ μεγάλος.

Τα αποτελέσματα ανακοινώθηκαν με ένα περίεργο τρόπο· χρειάστηκε να τα επεξεργαστούμε για να τα φέρουμε στη μορφή που τα βλέπετε στον πίνακα. Οι βαθμολογίες κυμαίνονταν από 0-32 για τις 16 ερωτήσεις της Γλώσσας και από 0-40 για τις 20 ερωτήσεις των Μαθηματικών. Κάναμε αναγωγή στο 100 για να είναι συγκρίσιμα τα αποτελέσματα. Τα ποσοστά των μαθητών που ανακοινώθηκαν δεν περιλάμβαναν την τρίτη στήλη του πίνακα και στη δεύτερη στήλη είχαν το 50% των μαθητών, συμπεριλαμβάνοντας τα αποτελέσματα της πρώτης στήλης.

Στον πίνακα βλέπουμε ότι στο Δημοτικό ένας στους τέσσερις μαθητές πήγε πολύ καλά σημειώνοντας επίδοση πάνω από 93,75 στη Γλώσσα και πάνω από 90 στα Μαθηματικά. Το πρόβλημα είναι ότι στα Μαθηματικά ένας στους τέσσερις είχε επίδοση μικρότερη από 57,5. Αυτό σημαίνει ότι αυτοί οι μαθητές έχουν χάσει το τρένο των Μαθηματικών από το Δημοτικό. Αν δεν βαθμολογούνταν οι μερικώς σωστές απαντήσεις τα πράγματα θα ήταν πολύ χειρότερα. Τα παιδιά αυτά θα πάνε στο Γυμνάσιο και δεν θα μπορούν να παρακολουθήσουν το μάθημα. Και, δυστυχώς, είναι πολλά: ένα στα τέσσερα παιδιά δεν θα μπορεί να παρακολουθήσει το μάθημα. Ευτυχώς στη Γλώσσα η κατάσταση είναι καλύτερη με το 25% των μαθητών να βρίσκεται κάτω από το 75.

Στο Γυμνάσιο οι επιδόσεις χειροτερεύουν. Το 25% των μαθητών στη Γλώσσα βρίσκονται πάνω από 81,25, ενώ στο Δημοτικό ήταν πάνω από 93,75. Το χαμηλότερο 25% βρίσκεται κάτω από το 59,38, ενώ στο Δημοτικό ήταν κάτω από 75. Στα Μαθηματικά τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα: το 25% των μαθητών βρίσκεται πάνω από το 67,5 ενώ στο Δημοτικό ήταν πάνω από 90 και το 25% των μαθητών είναι κάτω από 42,5, ενώ στο Δημοτικό ήταν κάτω από 57,5.

Ένας στους τέσσερις μαθητές, δηλαδή, στη Γ΄ Γυμνασίου βρίσκεται κάτω από το 8,5 στα 20, των μερικώς σωστών απαντήσεων συμπεριλαμβανομένων. Η κατάσταση στα Μαθηματικά από κακή που ήταν στο Δημοτικό γίνεται τραγική με το τέλος της υποχρεωτικής εκπαίδευσης στη Γ΄ Γυμνασίου. Στο Λύκειο το επίπεδο των μαθημάτων ανεβαίνει με αποτέλεσμα το πρόβλημα να μεγαλώνει και να φτάνουμε στις τραγικές επιδόσεις των Πανελλαδικών Εξετάσεων.

Η στατιστική επεξεργασία των αποτελεσμάτων έχει ολοκληρωθεί και γίνεται η μελέτη τους, ώστε να γίνουν προτάσεις από την Αρχή Διασφάλισης Ποιότητας Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (ΑΔΙΠΠΕ) και το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) προς το Υπουργείο Παιδείας, αναφέρει η ανακοίνωση. Ναι, αλλά τα προγράμματα σπουδών έχουν ήδη ανακοινωθεί και αρχίζει η πιλοτική εφαρμογή τους από φέτος και από του χρόνου η καθολική εφαρμογή τους. Παράλογο; Νομίζω ναι· πρώτα αποφασίζουμε και μετά σκεφτόμαστε, σημαίνει αυτό σε ελεύθερη μετάφραση.

Όλα αυτά γίνονται διότι δεν αρκεί η θητεία ενός υπουργού Παιδείας για να αλλάξουν τα πράγματα στην Εκπαίδευση. Χρειάζεται περισσότερος χρόνος από μία θητεία. Η σωστή σειρά θα ήταν μετά την επεξεργασία των αποτελεσμάτων της ελληνικής PISA, όταν του χρόνου εφαρμοστεί σε όλα τα σχολεία, να γίνουν οι προτάσεις προς το Υπουργείο Παιδείας με βάση τα συμπεράσματα της μελέτης των αποτελεσμάτων και μετά να καταρτιστούν τα νέα προγράμματα σπουδών, να γραφτούν τα βιβλία και να αρχίσει η εφαρμογή τους ανά τάξη. Αυτό απαιτεί τουλάχιστον μία δεκαετία· καμία σχέση με μία υπουργική θητεία. Όσο δεν κάνουμε αυτό θα βαδίζουμε ολοταχώς προς τα πίσω, για να γίνουμε, τελικά, τα περήφανα γκαρσόνια της Ευρώπης.